Saint-Simon, Saint-Simonisten en Charles Fourier Flashcards
Wie was Saint-Simon?
1760-1825
Frankrijk
Belangrijke ontwikkelingen in sociale wetenschap
Actief tijdens Franse revolutie
Speculant met nationale goederen
Belandt tijdens “Terreur” in gevangenis
Saint-Simon schenkt vanaf 1794 veel aandacht aan de wetenschap.
Wat valt er te zeggen over Saint-SImon en de wetenschap?
Stelt de wetenschap voor als een nieuwe godsdienst met Newton als grote voorbeeld
Schenkt groot deel van zijn vermogen aan het ontvangen van belangrijke wetenschappers waardoor hij erna in periodes van armoede terechtkomt
Vanaf 1814: grote aantrekkingskracht op jonge intellectuelen
Wie zijn zijn belangrijkste leerlingen en medewerkers?
Augustin Thierry:
historicus
Auguste Comte:
socioloog en positivist
Wat is het “Du Système Industriel” van Saint-Simon?
Wat is een gevolg hiervan?
Hij ziet de industrie als een model om de maatschappij te beschouwen
Saint-Simon speelt cruciale rol in het ontstaan van idee van ‘sociale fysica’
Wat is de kerngedachte van het industrialisme van Saint-SImon?
De maatschappij wordt opgevat als één grote industriële onderneming, die op een wetenschappelijke manier moet worden beheerd
Hoe ziet de maatschappij eruit volgens het industrialisme van Saint-Simon?
De maatschappij bestaat enkel nog uit Travailleurs en de Oisifs zijn verdwenen
Travailleurs = producteurs: de arbeiders, de ondernemers, landbouwers, geleerden, kunstenaars
Oisifs = consommateurs non producteurs: de oude of de nieuwe adel of met andere woorden de parasieten die leven van de opbrengst van de belastingen en daardoor de industrie verlammen
Hoe zou de maatschappij moeten bestuurd worden volgens het industrialisme?
De maatschappij moeten worden bestuurd volgens de principes van de wetenschap van de productie. En de macht moet worden uitgeoefend door geleerden, ingenieurs en artistes, GEEN heersende klasse zoals prinsen en edelen.
Wat is de ‘Parabel van Saint-SImon’?
Als Frankrijk plots zijn belangrijke wetenschappers, bankiers, ondernemers enzovoort zou verliezen dan zou de schade erg groot zijn
Als het land daarentegen zijn belangrijkste prinsen, edelen enzovoort zou verliezen dan zou de schade erg klein zijn
Wat spreekt er TEGEN om Saint-Simon een socialist te noemen?
Hij spreekt nooit over de tegenstelling van belangen tussen arbeiders en kapitaaleigenaars en daarom is het moeilijk om hem als echte socialist te beschouwen
Wat spreekt er VOOR om Saint-Simon een socialist te noemen?
Zijn ideeën hebben socialistische kenmerken:
-Zijn pleidooi voor wetenschappelijke sturing van de productie
-Zijn bekommernis voor de arme massa’s
Wat gebeurt er op het einde van Saint-Simon zijn leven?
Aan het eind van zijn leven: ontstaan van een groep van trouwe leerlingen, vooral jonge intellectuelen.
Door hun toedoen krijgt de doctrine van Saint-Simon een meer uitgesproken socialistische betekenis
Wat gebeurt er onmiddelijk na Saint-Simon zijn dood?
Olinde Rodrigues, Saint Amand Bazard & Prosper Enfantin groeperen zich in Parijs om zijn ideeën te verkondigen
Hun lezingen vallen in de smaak bij Ingenieursstudenten van de ‘Ecole Polytechnique’
Wat is de ontwikkeling bij de Saint-Simonisten die zich volstrekt vanaf 1830?
Evolutie van een ideeënbeweging naar een religieuze beweging met een strikte hiërarchie
Twee leiders: Bazard & Enfantin
Wat gebeurt er in 1831?
Bazard stapt op waardoor Enfantin de père suprême wordt
De beweging wordt meer en meer een religieuze sekte
Wat gebeurt er in 1832?
Enfantin wordt wegens verstoring van de openbare orde opgepakt en de beweging valt uiteen
Wat zijn de verschillen tussen Saint-Simon en de Saint-Semonisten hun ideeën en visies?
Hun ideeën gaan veel verder dan die van Saint-Simon
Hun economische visie:
ze concentreren hun kritiek op het bestaande eigendomssysteem en de uitbuiting die hiermee samenhangt
Wat is volgens de Saint-Simonisten het probleem mbt uitbuiting?
Probleem: rijke eigenaars kunnen leven van de arbeid van anderen
Wat is volgens de Saint-Simonisten de oplossing voor het probleem mbt uitbuiting?
Oplossing: afschaffing van het individueel erfrecht en vervanging door staatserfrecht
Individueel erfrecht
= een blind mechanisme om de productiemiddelen te verdelen waarbij de productiemiddelen niet noodzakelijk bij de meest geschikte personen terechtkomen
Staatserfrecht
= de productiemiddelen moeten worden toegewezen aan diegenen die over de nodige capaciteiten beschikken om ze te gebruiken + de vergoeding moet in verhouding staan met de geleverde prestaties
Wie is Charles Foruier?
Leefde van 1772-1837
Heeft weinig sympathie voor de Franse revolutie
Mislukt handelaar en handelsreiziger
1799: ‘ontdekking’ van wat er fout loopt met de maatschappij
Leidt een solitair leven en is een autodidact (= verwerft kennis door zelfstudie)
Hoe voert Charles Foruier zijn leven?
Hij leefde als een celibataire kluizenaar met een heel grote verbeelding
Schreef een extravagante oeuvre
Gebruikte speciale letters en typografische symbolen
Zijn boeken staan vol neologismen (= een nieuw, nog niet ingeburgerd woord)
Wat is de befaamde uitspraak van Charles Foruier?
‘Mensen zijn ongelukkig omdat de menselijke passies onvoldoende worden bevredigd’
Hoe moet de maatschappij worden ingericht mbt passies?
De passies worden bepaald door aantrekkingskrachten. De maatschappij moet zo worden ingericht dat de krachten niet worden tegengewerkt, maar tot ontplooiing komen
Hoe moeten productieprocessen worden ingericht mbt passies?
Overgaan naar een productiesysteem gebaseerd op vrijwillige associatie.
In grotere gehelen verloopt het productieproces veel sneller: schaalvoordelen + arbeid kan beter worden georganiseerd
Wat is dan een ‘productieproces op basis van séries’ precies?
De taken worden verricht door séries van mensen die eenzelfde passie delen
Elke mens behoort tot verschillende séries
Een dagtaak bestaat uit afwisselend werk in verschillende séries
Wat doet Charles Fourier met dit ‘productieproces obv séries’?
Hij werkt alle passies ongelooflijk gedetailleerd uit. Daarnaast heeft hij een voorliefde voor land- en tuinbouw.
Mensen die zich associëren = la phalange & de associaties zelf = le phalanstère
Wat zijn de belangrijkste kenmerken van le phalanstère?
Het gaat om vrijwillige coöperatieven. Er wordt hoofdzakelijk agrarische arbeid verricht. Ze bestaan uit 1500 à 2000 personen van diverse afkomst. Ze zijn georganiseerd rond een centraal gebouw. Ieder lid kan rekenen op een gewaarborgd levensminimum
De netto-opbrengst wordt verdeeld a rato van inbreng van:
- Arbeid (5/12)
- Kapitaal (4/12)
- Talent (3/12)
Hoe zag phalanstère in de praktijk eruit?
Een echte phalanstère is er nooit gekomen terwijl Fourier jarenlang heeft gewacht op een financier die hem het geld wou lenen om een phalanstère op te richten
Gedeeltelijke verklaring: de Fourier-beweging stond in een slecht daglicht door de seksuele moraal die Fourier predikte
In Amerika en in Frankrijk zijn er wel experimenten geweest die duidelijk geïnspireerd waren op Fouriers gedachtengoed
