Saint-Simon, Saint-Simonisten en Charles Fourier

Question 1

Wie was Saint-Simon?

Answer 1

1760-1825

Frankrijk

Belangrijke ontwikkelingen in sociale wetenschap

Actief tijdens Franse revolutie

Speculant met nationale goederen

Belandt tijdens “Terreur” in gevangenis

Question 2

Saint-Simon schenkt vanaf 1794 veel aandacht aan de wetenschap.
Wat valt er te zeggen over Saint-SImon en de wetenschap?

Answer 2

Stelt de wetenschap voor als een nieuwe godsdienst met Newton als grote voorbeeld

Schenkt groot deel van zijn vermogen aan het ontvangen van belangrijke wetenschappers waardoor hij erna in periodes van armoede terechtkomt

Question 3

Vanaf 1814: grote aantrekkingskracht op jonge intellectuelen

Wie zijn zijn belangrijkste leerlingen en medewerkers?

Answer 3

Augustin Thierry:
historicus

Auguste Comte:
socioloog en positivist

Question 4

Wat is het “Du Système Industriel” van Saint-Simon?

Wat is een gevolg hiervan?

Answer 4

Hij ziet de industrie als een model om de maatschappij te beschouwen

Saint-Simon speelt cruciale rol in het ontstaan van idee van ‘sociale fysica’

Question 5

Wat is de kerngedachte van het industrialisme van Saint-SImon?

Answer 5

De maatschappij wordt opgevat als één grote industriële onderneming, die op een wetenschappelijke manier moet worden beheerd

Question 6

Hoe ziet de maatschappij eruit volgens het industrialisme van Saint-Simon?

Answer 6

De maatschappij bestaat enkel nog uit Travailleurs en de Oisifs zijn verdwenen

Travailleurs = producteurs: de arbeiders, de ondernemers, landbouwers, geleerden, kunstenaars

Oisifs = consommateurs non producteurs: de oude of de nieuwe adel of met andere woorden de parasieten die leven van de opbrengst van de belastingen en daardoor de industrie verlammen

Question 7

Hoe zou de maatschappij moeten bestuurd worden volgens het industrialisme?

Answer 7

De maatschappij moeten worden bestuurd volgens de principes van de wetenschap van de productie. En de macht moet worden uitgeoefend door geleerden, ingenieurs en artistes, GEEN heersende klasse zoals prinsen en edelen.

Question 8

Wat is de ‘Parabel van Saint-SImon’?

Answer 8

Als Frankrijk plots zijn belangrijke wetenschappers, bankiers, ondernemers enzovoort zou verliezen dan zou de schade erg groot zijn

Als het land daarentegen zijn belangrijkste prinsen, edelen enzovoort zou verliezen dan zou de schade erg klein zijn

Question 9

Wat spreekt er TEGEN om Saint-Simon een socialist te noemen?

Answer 9

Hij spreekt nooit over de tegenstelling van belangen tussen arbeiders en kapitaaleigenaars en daarom is het moeilijk om hem als echte socialist te beschouwen

Question 10

Wat spreekt er VOOR om Saint-Simon een socialist te noemen?

Answer 10

Zijn ideeën hebben socialistische kenmerken:
-Zijn pleidooi voor wetenschappelijke sturing van de productie

-Zijn bekommernis voor de arme massa’s

Question 11

Wat gebeurt er op het einde van Saint-Simon zijn leven?

Answer 11

Aan het eind van zijn leven: ontstaan van een groep van trouwe leerlingen, vooral jonge intellectuelen.
Door hun toedoen krijgt de doctrine van Saint-Simon een meer uitgesproken socialistische betekenis

Question 12

Wat gebeurt er onmiddelijk na Saint-Simon zijn dood?

Answer 12

Olinde Rodrigues, Saint Amand Bazard & Prosper Enfantin groeperen zich in Parijs om zijn ideeën te verkondigen

Hun lezingen vallen in de smaak bij Ingenieursstudenten van de ‘Ecole Polytechnique’

Question 13

Wat is de ontwikkeling bij de Saint-Simonisten die zich volstrekt vanaf 1830?

Answer 13

Evolutie van een ideeënbeweging naar een religieuze beweging met een strikte hiërarchie

Twee leiders: Bazard & Enfantin

Question 14

Wat gebeurt er in 1831?

Answer 14

Bazard stapt op waardoor Enfantin de père suprême wordt

De beweging wordt meer en meer een religieuze sekte

Question 15

Wat gebeurt er in 1832?

Answer 15

Enfantin wordt wegens verstoring van de openbare orde opgepakt en de beweging valt uiteen

Question 16

Wat zijn de verschillen tussen Saint-Simon en de Saint-Semonisten hun ideeën en visies?

Answer 16

Hun ideeën gaan veel verder dan die van Saint-Simon

Hun economische visie:
ze concentreren hun kritiek op het bestaande eigendomssysteem en de uitbuiting die hiermee samenhangt

Question 17

Wat is volgens de Saint-Simonisten het probleem mbt uitbuiting?

Answer 17

Probleem: rijke eigenaars kunnen leven van de arbeid van anderen

Question 18

Wat is volgens de Saint-Simonisten de oplossing voor het probleem mbt uitbuiting?

Answer 18

Oplossing: afschaffing van het individueel erfrecht en vervanging door staatserfrecht

Individueel erfrecht
= een blind mechanisme om de productiemiddelen te verdelen waarbij de productiemiddelen niet noodzakelijk bij de meest geschikte personen terechtkomen

Staatserfrecht
= de productiemiddelen moeten worden toegewezen aan diegenen die over de nodige capaciteiten beschikken om ze te gebruiken + de vergoeding moet in verhouding staan met de geleverde prestaties

Question 19

Wie is Charles Foruier?

Answer 19

Leefde van 1772-1837

Heeft weinig sympathie voor de Franse revolutie

Mislukt handelaar en handelsreiziger

1799: ‘ontdekking’ van wat er fout loopt met de maatschappij

Leidt een solitair leven en is een autodidact (= verwerft kennis door zelfstudie)

Question 20

Hoe voert Charles Foruier zijn leven?

Answer 20

Hij leefde als een celibataire kluizenaar met een heel grote verbeelding

Schreef een extravagante oeuvre

Gebruikte speciale letters en typografische symbolen

Zijn boeken staan vol neologismen (= een nieuw, nog niet ingeburgerd woord)

Question 21

Wat is de befaamde uitspraak van Charles Foruier?

Answer 21

‘Mensen zijn ongelukkig omdat de menselijke passies onvoldoende worden bevredigd’

Question 22

Hoe moet de maatschappij worden ingericht mbt passies?

Answer 22

De passies worden bepaald door aantrekkingskrachten. De maatschappij moet zo worden ingericht dat de krachten niet worden tegengewerkt, maar tot ontplooiing komen

Question 23

Hoe moeten productieprocessen worden ingericht mbt passies?

Answer 23

Overgaan naar een productiesysteem gebaseerd op vrijwillige associatie.

In grotere gehelen verloopt het productieproces veel sneller: schaalvoordelen + arbeid kan beter worden georganiseerd

Question 24

Wat is dan een ‘productieproces op basis van séries’ precies?

Answer 24

De taken worden verricht door séries van mensen die eenzelfde passie delen

Elke mens behoort tot verschillende séries

Een dagtaak bestaat uit afwisselend werk in verschillende séries

Question 25

Wat doet Charles Fourier met dit ‘productieproces obv séries’?

Answer 25

Hij werkt alle passies ongelooflijk gedetailleerd uit. Daarnaast heeft hij een voorliefde voor land- en tuinbouw.

Mensen die zich associëren = la phalange & de associaties zelf = le phalanstère

Question 26

Wat zijn de belangrijkste kenmerken van le phalanstère?

Answer 26

Het gaat om vrijwillige coöperatieven. Er wordt hoofdzakelijk agrarische arbeid verricht. Ze bestaan uit 1500 à 2000 personen van diverse afkomst. Ze zijn georganiseerd rond een centraal gebouw. Ieder lid kan rekenen op een gewaarborgd levensminimum

De netto-opbrengst wordt verdeeld a rato van inbreng van:

• Arbeid (5/12)
• Kapitaal (4/12)
• Talent (3/12)

Question 27

Hoe zag phalanstère in de praktijk eruit?

Answer 27

Een echte phalanstère is er nooit gekomen terwijl Fourier jarenlang heeft gewacht op een financier die hem het geld wou lenen om een phalanstère op te richten

Gedeeltelijke verklaring: de Fourier-beweging stond in een slecht daglicht door de seksuele moraal die Fourier predikte

In Amerika en in Frankrijk zijn er wel experimenten geweest die duidelijk geïnspireerd waren op Fouriers gedachtengoed