sacharydy Flashcards
budowa węglowodanów
składają się w węgla C, wodoru H i tlenu O
w zależności od położenia -OH anomerach monosacharydów pierścieniowych odróżniamy wiązania alfa lub beta glikozydowego
-alfa gdy oba OH są na dole (anomer alfa na dole)
- beta gdy w wiązaniu jest anomer alfa (na dole) i anomer beta (-OH - gorze)
rodzaje sacharydów
monosacharydy (jednocukry, cukru proste)
oligosacharydy (2-10) -> disacharydy(dwucukry)
poligosacharydy (>10)
monosacharydy
-3-7 atomów C
-obecność kilku grup hydroksylowych i grupę karbonylową: aldehydową (-CHO)-> aldozy lub ketonową (-CO-)-> ketozy
dobrze rozpuszczalne w wodzie, czynne osmotycznie, odczyn obojętny
pentozy C5
-ryboza-> składnik RNA, składnik rybonukleotydów (np. ATP)
-deoksyryboza-> składnik DNA
heksozy C6
-glukoza-> monomer oligo- i polisacharydów, forma transportowa cukrów u zwierząt, substrat w oddychaniu komórkowym
-fruktoza-> funkcja źródła energii (łatwo przekształca się w glukozę), składnik oligo- i polisacharydów
-galaktoza-> element budulcowy laktozy, składnik niektórych polisacharydów, jego utleniona forma jest składnikiem związków peptydowych które budują ścianę komórkowa u roślin
oligosacharydy(C2-C10)-> disacharydy(C2)
-powstają przez połączenie kilku cząsteczek monosacharydów za pomocą wiązania O-glikozydowego
-disacharydy: dobrze rozpuszczają się w wodzie, czynne osmotycznie, odczyn obojętny
DISACHARYDY
-sacharoza-> zbudowana z jednej cząsteczki glukozy i jednej fruktozy, forma transportowa cukrów u roślin, substancja zapasowa w korzeniu buraka cukrowego
-laktoza-> zbudowana z jednej cząsteczki glukozy u jednej galaktozy, składnik mleka ssaków (f. odżywcza)
-maltoza-> zbudowana z dwóch cząsteczek glukozy, powstaje w wyniku trawienia skrobi i glikogenu, obecna w nektarze i pyłku roślin
polisacharydy
-polimery w formie łańcuchowej połączonych monosacharydów wiązaniem O-glikozydowym
- nie rozpuszczalne w wodzie, brak aktywności osmotycznej
hemoglikany (1 monomer)
-skrobia-> materiał zapasowy u zwierząt, występuje w nasionach zbóż i bulach ziemniaków, zbudowana z amylozy i amylopektyny
-glikogen-> materiał zapasowy u grzybów i zwierząt
-celuloza-> pełni funkcje budulcowa u roślin i protistów
-chityna-> pełni funkcje budulcową u grzybów i oskórku stawonogów
heteroglikany (kilka rodzai monomerów)
-heparyna->hamuje krzepnięcie krwi
doświadczenie wykazujące obecność monosacharydów i polisacharydów
próba Fehlinga
w obecności aldoz (monocukry) roztwór zmienia barwę z niebieskiego na ceglastoczerwony, czego nie robi przy polisacharydach
ryboza
monosacharyd- pentoza
składnik RNA
składnik rybonukleotydów
deoksyryboza
monosacharyd- pentoza
składnik DNA
glukoza
monosacharyd-heksoza
monomer oligo i polisacharydów
forma transportowa cukrów u zwierząt
substrat w oddychaniu komórkowym
fruktoza
monosacharyd- heksoza
źródło energii (przekształca się w glukozę)
składnik oligo i polisacharydów
galaktoza
monosacharyd- heksoza
element budulcowy laktozy
składnik niektórych polisacharydów
forma utleniona jest składnikiem błon ścian komórkowych u roślin
sacharoza
oligosacharyd
glukoza+fruktoza
forma transportowa cukrów u roślin
jest w korzeniu buraka cukrowego u łodydze trzciny cukrowej-substancja zapasowa
laktoza
oligosacharyd
galaktoza+galaktoza
składnik mleka ssaków-funkcja odżywcza
maltoza
oligosacharyd
glukoza+glukoza
powstaje przez trawienie skrobi i glikogenu
jest w nektarze i pyłku-wabi zwierzęta zapylające
skrobia
polisacharyd
amyloza+amylopektyna (obie z glukozy)
materiał zapasowy roślin
jest w nasionach zbóż, bulwary ziemniaków
glikogen
polisacharyd
z cząsteczek glukozy (rozgałęzione)
materiał zapasowy grzybów i zwierząt
celuloza
polisacharyd
z cząsteczek glukozy (nierozgałęzione)
składnik ścian komórkowych u roślin i protistów
chityna
polisacharyd
z cząsteczek glukozamina (pochodna glukozy+amina)
występuje w ścianach komórkowych grzybów i oskórku stawonogów
