Resuscytacja płynami + zaburzenia elektrolitowe Flashcards

1
Q

plan leczenia nawadniającego = resustytacji płynowej (3)

A
  1. ustalenie przestrzeni deficytowej względem płynów - odwodnienie (p.śródmiąższowa) vs hipowolemia (p.naczyniowa)
  2. określenie typu zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej - wybór odpowiedniego płynu
  3. ustalenie pktów końcowych i wybór techniki nawadniania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

podział wody w organizmie

A

ok. 60% mc = TBW (Total Body Water):
1. płyn wewnątrzkomórkowy = 2/3
2. płyn zewnątrzkomórkowy = 1/3
- płyn śródmiąższowy
- płyn transkomórkowy (ślina, mocz, śluz)
- płyn wewnątrznaczyniowy = 8%TBW

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

perfuzja vs nawodnienie

A

perfuzja - zawartość wody w przestrzeni wewnątrznaczyniowej (IVF); jej niedobór -> hipowolemia
nawodnienie - zawartość wody w przestrzeni śródmiąższowej (ISF); jej niedobór -> odwodnienie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

perfuzja - badanie kliniczne (4)

A
  1. częstotliwość pracy serca (wzrasta przy hipowolemii)
  2. zabarwienie błon śluzowych
  3. CRT
  4. jakość tętna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

nawodnienie - badanie kliniczne (5)

A
  1. wilgotność błon śluzowych
  2. wilgotność rogówki
  3. napięcie skóry
  4. pozycja oka
  5. zmiana masy ciała
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ocena stopnia odwodnienia (%; bardzo ważne!!!)

A

2-4% -> biegunka, wymioty, anoreksja
5-7% -> lepkie bł.śluz z normalnym napięciem skóry; wzrost Ht i białka całkowitego
8-10% -> lepkie/ suche bł.śluz z nieznacznie opóźnionym powrotem fałdu skóry, wzrost Ht i białka całkowitego
10-12% -> lepkie/ suche bł.śluz z opóźnionym powrotem fałdu; zapadnięcie gałek ocznych; wzrost Ht i białka całkowitego
>12% -> j.w. + objawy obniżonej perfuzji (wstrząsu hipowolemicznego): wydłużone CRT, bladość bł.śluz, tachykardia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

z jakiej przestrzeni w pierwszej kolejności następuje utrata płynów przy niedoborze wody

A

śródmiąższowej (ISF) -> najpierw mamy odwodnienie

następnie z wewnątrznaczyniowej (IVF) -> hipowolemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

najistotniejsze klinicznie zaburzenia elektrolitowe (8)

A
  • hipo/ hipernatremia
  • hipo/ hiperkaliemia
  • hipo/ hiperkalcemia
  • hipo/ hipermagnezemia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

krystaloidy - co to

A

roztwory soli rozpuszczalnych w wodzie -> występują w postaci jonowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

koloidy - co to

A

roztwory soli nierozpuszczalnych w wodzie, duże cząsteczki; dłużej utrzymują się w naczyniach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

krystaloidy hipertoniczne - przykład + kiedy stosujemy

A

np. 7,2% NaCl

- > wyciąganie wody do naczyń; np. przy wstrząsie hipowolemicznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

techniki nawadniania (4)

A
  1. doustnie (dojelitowo); p.o.
  2. podskórnie; s.c.
  3. dożylnie; i.v.
  4. doszpikowo; i.o.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

nawadnianie p.o. - kiedy stosujemy

A
  • odwodnienie jest lekkiego stopnia
  • brak zaburzeń ze strony pp
  • duże objętości mogą być podawane bezpiecznie u koni i bydła z pomocą zgłębników dożąłodkowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

nawadnianie s.c. - kiedy stosujemy

A
  • w tym celu jedynie płyny izotoniczne!
  • lekkie odwodnienie
  • zapobieganie utraty płynów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

nawadnianie i.v. / i.o. - kiedy stosujemy

A
  • odwodnienie >5%
  • brak przyjmowania doustnego wody i pokarmu
  • hipowolemia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

tempo wlewu dożylnego podczas znieczulenia ogólnego

A

powinno być <10 ml/kg/h
optymalnie:
koty - 3 ml/kg/h
psy - 5 ml/kg/h

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Punkty końcowe resuscytacji płynami - jakie są + wskazania

A
  1. niskie; d.s. przy:
    - krwotok
    - choroby serca
    - obrzęk mózgu, płuc
    - niewydolność nerek z oligurią/ anurią
    - zawsze u kotów! + psy i konie
  2. wysokie; d.s. przy:
    - wstrząs hipowolemiczny
    - SIRS (parwowiroza, pancreatitis, GDV)
    - u psów i koni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

niskie punkty końcowe resuscytacji płynami - kiedy są osiągnięte

A

I. ośrodkowe ciśnienie żylne 3-5 cm H2O
II. ciśnienie krwi: skurczowe 80-90 mmHg, MAP 60-80 mmHg
III. HR: psy <120 uderzeń/min, koty 160-200 uderzeń/min
IV. CRT 1-2s
V. tętno silne, łatwo wyczuwalne

19
Q

wysokie punkty końcowe resuscytacji płynami - kiedy są osiągnięte

A
I. ośrodkowe ciśnienie żylne 6-8cm H2O
II. ciśnienie krwi: skurczowe 90-120 mmHg, MAP 80-90 mmHg
III. HR: psy <120 uderzeń/min
IV. CRT 1-2s
V. tętno silne, łatwo wyczuwalne
20
Q

hipowolemia - jak leczymy płynoterapią

A
  • dożylny bolus krystaloidów 10-20 ml/kg w ciągu 5-15min (u kotów i koni 5-10 ml/kg)
  • jeśli po podaniu >40ml/kg u psa i >30ml/kg u kota brak poprawy -> rozważamy inne przyczyny wstrząsu + adekwatne leczenie
21
Q

odwodnienie - jak leczymy płynoterapią

A

uzupełnienie:
I. deficytu płynów
II. bieżących strat (wymioty, biegunka itp.)
III. zapotrzebowania dobowego

22
Q

deficyt płynów - wzór

A

[odwodnienie w %] * [masa ciała] / 100

50% deficytu płynów uzupełniamy w ciągu 6h, pozostałe 50% w ciągu 18h

23
Q

zapotrzebowanie dobowe - wzór

A

koty: 80 * mc ^0.75
psy: 132 * mc ^0,75

24
Q

hiponatremia - leczenie

A

kontrolowana korekcja niedoboru krystaloidami izotonicznymi zawierającymi sód jako kation
- z tym że szybkość korekcji nie powinna przekraczać 1 mmol/h

25
Q

hipernatremia - leczenie

A
  • konieczny ścisły monitoring aby zapobiec izotonicznemu zatruciu wodnemu
  • szybkość nie powinna przekraczać 1 mmol/h w hipernatremii ostrej i 0,5 mmol/l w hipernatremii przewlekłej
26
Q

hipokaliemia - leczenie (3)

A

I. drogą doustną przy łagodnej hipokaliemii -> glukonian potasu / cytrynian potasu
II. drogą dożylną w tempie max 0,5 mEq/kg/h (bo szybkie wlewy lub bolusy mogą spowodować zatrzymanie akcji serca)
III. drogą podskórną o stężeniu płynów max 30 mEq/l (bo wyższe stężenia -> podrażnienie, zapalenie i martwica tk. podskórnej)

27
Q

leczenie hipokaliemii - PWSK

A
  • hiperkaliemia
  • ostra niewydolność nerek
  • niedrożność dróg moczowych
  • ciężkie odwodnienie
  • niedrożność pp
28
Q

leczenie hipokaliemii - interakcje

A
  • inhibitory konwertazy angiotensynowej
  • diuretyki oszczędzające potas (-> hiperkaliemia)
  • glikozydy nasercowe (-> osłabienie siły działania)
29
Q

hiperkaliemia - przyczyny (3)

A
  • nadmierne podawanie potasu
  • zaburzone wydalanie potasu przez nerki (OSTRE uszkodzenie nerek, niedrożność dróg)
  • kwasica metaboliczna
30
Q

hipokaliemia - przyczyny (4)

A
  • utrata potasu przez pp
  • utrata z moczem (PRZEWLEKŁA niewydolność nerek, nadmiar MKS, leki)
  • zasadowica metaboliczna (-> przemieszczenie K+ do komórek)
  • niedobór K+ w pokarmie
31
Q

hiperkaliemia rzekoma

A

zwiększone stężenie jonów potasu na skutek pozaustrojowego rozpadu elementów morfotycznych (hemoliza, nadpłytkowość, leukocytoza)

32
Q

hiperkaliemia - sposoby leczenia (4)

A
I. przemieszczenie potasu dokomórkowo:
   - insulina krystaliczna/ neutralna -> bolus 0,5 UI/kg i.v.; następnie dekstroza w dawce 2-3g na UI użytej insuliny (połowa dawki dekstrozy w bolusie i.v., połowa we wlewie 4-6h)
   - roztwory dwuwęglanów
II. wzmożenie diurezy -> furosemid
III. przy ciężkiej hiperkaliemii -> dializa
IV. ograniczenie skutków hiperkaliemii:
   - r-ry wapnia
   - leczenie kwasicy
33
Q

hipofosfatemia - leczenie

A

jedynie przyczynowe (np. leczenie nadczynności przytarczyc)

34
Q

hiperfosfatemia - sposoby leczenia (3)

A

I. przyczynowe
II. przy hiperfosfatemii ostrej -> płynoterapia 0,9% NaCl lub podawanie roztworu glukozy z insuliną
III. hiperfosfatemia przewlekła -> dieta uboga w fosfor lub preparaty wiążące fosfor w pp (węglan lantanu!, glinu, wapnia, sewelamer)

35
Q

hipokalcemia - przyczyny (3)

A
  • zaleganie poporodowe u krów
  • rzucawka poporodowa u psów i świń
  • niedoczynność przytarczyc
36
Q

hipokalcemia - sposoby leczenia (4)

A
roztwory chlorku wapnia, glukonianu wapnia i boroglukonianu wapnia w powolnym (!) wlewie dożylnym
\+ u psów:
- suplementacja doustna solami wapnia
- wit. D
- leki p/drgawkowe: midazolam, diazepam
37
Q

hiperkalcemia - sposoby leczenia (4)

A
I. diagnoza przyczyny podstawowej
II. leczenie objawowe:
   - płynoterapia 0,9% NaCl
   - GKS: prednizolon/ deksametazon
   - bifosfoniany: kwas pamidronowy, aledronowy
38
Q

hiperkalcemia - przyczyny (5)

A
  • nadczynność przytarczyc
  • zespół paranowotworowy
  • hiperwitaminoza wit.D3
  • niedoczynność kory nadnerczy
  • odwodnienie (rzadko)
39
Q

hipomagnezemia (tężyczka pastwiskowa) - sposoby leczenia (2)

A

I. roztwory soli z chlorkiem, glukonianem i siarczanem magnezu -> i.v./ p.o. (glukonian tylko i.v.)
II. spokój i zminimalizowanie stresu

40
Q

płyny alkalizujące osocze (2)

A
  • roztwory wodorowęglanu sodu (alkalizacja bezpośrednia)

- płyn Ringera z mleczanami (alkalizacja pośrednia -> metabolizowane do wodorowęglanów z użyciem jonów H+)

41
Q

płyny zakwaszające osocze (2)

A
  • płyn Ringera

- izotoniczny 0,9% NaCl

42
Q

płyny alkalizujące - zastosowanie

A
  • kwasica metaboliczna

- wodorowęglan sodu także do alkalizacji moczu przy przedawkowaniu sulfonamidów, barbituranów lub salicylanów

43
Q

wodorowęglan sodu - droga podania

A

i.v. w stężonych płynach