Rechtsstaat Flashcards
Totalitaire staat
Staat met 1 partij en 1 ideologie
Meestal corrupt en/of politiestaat
Rechtsstaat
Burgers worden met grondrechten beschermd tegen machtsmisbruikers en willekeur van de overheid
- vertrouwen en wederkerigheid (voor wat hoort wat)
Rechtszekerheid
Voordeel rechtsstaat nadeel
- relatief veel sociale cohesie en sociale vrede
- onafhankelijke rechter
-kwetsbaar
Sociaal contract
Mensen afspraken om in gelijkheid en natuurlijke vrijheid te kunnen leven
Scheidsrechter = de staat
Taken van de staat
Veiligheid burgers + eigendommen beschermen
Staat is gebonden aan wetten die burgers opstellen
Thomas hobbes
John locke
Jean-jacques rousseau
Scheidsrechter is de staat
Staat gebonden aan wetten die burgers opstellen
Montesquieu
Trias politica
- wetgevende uitvoerende en rechtssprekende macht
Grondbeginselen rechtsstaat
Grondrechten - vrijheid en gelijkheid
Soevereiniteits en democratiebeginsel - sociaal akkoord
Legaliteitsbeginsel - staat gebonden aan wetten
Trias politica - interne scheiding staatsmacht
Constitutie
Beginselen en regels waarmee een staat wordt gesticht
Verlichte dictatuur (napoleon)
Machthebber houdt beetje rekening met bevolking
Preambule
Voor grondwet Identiteit staat (religieus ofz) intrichting etc wat willen we worden
Doelen grondwet
Begrenzen macht staat
Fundementale rechten burgers vastleggen
Organisatie staatsorganen
Drukt eenheid van natie uit
Constitutionele monarchie
Koningkrijk met grondwet
Grondwet 1848
Koning onschendbaar
Grondwetten uitgebreid
Democratie uitgebreid + cencuskiesrecht
Onschendbaar
Ministers hebben verantwoordelijkheid wetgeving en vergadering
Buiten spel macht
Taken van de staat (Thorbecke)
Vrijheid van burgers dienen
Staat op levensbeschouwelijk en economisch terein neutraal
Nachtwakersstaat (19e eeuw)
Staat zet zich voornamelijk in bewaking veiligheid burgers en realiseert noodzakelijke voorwaarden voor economische groei (infrastructuur) > sociale onrust > wijzigingen grondwet
1917
1919
Algemeen mannenkiesrecht
Algemeen vrouwenkiesrecht+godsdienstoge scholen bekostigd
Grondwet 1983
Grondrechten burgers
Organisatie staatsinstellingen en bestuur land
Klassieke grondrechten
- vrijheid en gelijkheid individu
Gelijke behandeling
Persoonlijke vrijheid
Politieke vrijheid
Sociale grondrechten
Overheid regelt dit
Wederkerige erkenning
Beide partijen hebben grondrechten
Verticale werking grondrechten
Burgers tegen staat
Horizontale werking grondrechten
Burgers tegen elkaar
Legaliteitsbeginsel
Beperkingen moeten vastgelegd zijn in wetten en regels door het parlement aangenomen
Elementen legaliteitsbeginsel
Al overheidshandelen berust op wetgeving
Wetgeving voldoet aan genoemde kwaliteitseisen
Filosofen sociaal contract
Burgers zelf laten ontwerpen
Afspraken in vorm van wetten
Heerschappij van de wet - staat moet aan wet houden
Rechtszekerheid
Wetten / rechtsnormen
Gedragsregels of voorschriften wettelijk vastgelegd
Doel: conflicten oplossen
Het recht
Geheel van in wetten vastgelegde regels
Rechtorde
Geheel van rechtsregels en rechtsbeginselen + manier waarop recht is georganiseerd
Eisen wetten
Moeten algemeen zijn : voor iedereen Openbaar en begrijpelijk Geen onmogelijke eisen Niet tegenwerkende kracht worden toegepast Niet onderling tegenstrijdig Niet te vaak veranderen Toepassing zorgvuldig
Formele wetgeving (regering + parlement) > provincies Kaderwetten worden door lage overheden ingevuld
.
Algemene wet bestuursrecht 1994
Wetgeving aan beginselen moet aan behoorlijk bestuur voldoen
Privitarisering
Staatstaken gaan naar markt of zelfstandige bestuursorganen (private ondernemingen)
Marktaurtoriteiten houden toezicht