Qan Sistemi Flashcards
Hematokrit ədədi nədir?
Formalə elementlərin faizlə miqdarını ifadə edən kəmiyyət
Oliqositemik normovolemiya
Eritrosit hemolizi,aplastik anemiya,kəskin qanitirmədən 1-2 gün sonra
Polisitemik normovolemiya
Eritosit infuziyası,xronik hipoksiya
Sadə hipovolemiya
Kəskin qanitirmə 1.mərhələsi
Oliqositemik hipovolemiya
Massiv hemoliz,Addison-Birmer(eritropoez zəifləməsi)
Polisitemik hipovolemiya
Orqanizm susuzlaşması(ishal,qusma,şiddətli tərləmə,hiperventilyasiya,poliuriya,böyük sahəli yanıqlar),şok zamanı
Sadə hipervolemiya
Qan köçürmə,fiziki iş zamanı
Oliqositemik hipervolemiya
Plazmaəlavəedicilərindən istifadə,Böyrək ekskretor funksiyasının pozulması,ADH hipersekresiyası
Polistemik hipervolemiya
Hipoksiya ilə nəticələnən xəstəliklər(Ağciyər emfizeması,ürək qüsurları),Vakez-Osler xəstəliyi
Qan özüllüyü nə zaman artır
Susuzlaşma,polisitemiya,hiperproteinemiya,eritrosit deformasiya və aqreqasiya xüsusiyyəti pozulduqda,hemokoaqulyasiya amillərinin fəallaşması
Qan özüllüyü nə zaman azalır?
Hidremiya,anemiya,hipoproteinemiya
Osmos təzyiqinə qarşı yüksək rezistentdir
Hədəfəbənzər hüceyrələr
Osmos təzyiqinə qarşı zəif rezistentdir
Stomatositlər
Osmos təzyiqinə qarşı rezistentlik azalır
Hemolitik anemiyalar zamanı(stomatositoz,iri sferositoz),hemablastozlar,bronxopnevmoniya,sirroz zamanı
Osmotik təzyiqə qarşı rezistentlik artır
Mexaniki sarılıq,hiperxolesterinemiya,dəmir defisitli anemiya,talassemiya,hemoqlobinoz S ,massiv qanitirmə
Şizosit nədir?
Ölçüsü 2 mkm-dan kiçik olan eriteosit hissəciyi
Drepanosit
Aypara şəkilli eritrosit
Akontosit
Çıxıntılı səthə malik eritrosit
Anulosit nədir
Periferik hissə intensiv,mərləzi hissə zəif rənglənən eritrosit
MHCH nə zaman artır, nə zaman azalır
Sferositozlar zamanı artır,Hem sintezinin pozulması ilə geden anemiyalar zamanı azalır
Jolli cisimciyi
Nüvə qalığı
Kebot halqalarl
Nüvə membranının qalığı
Heyns cisimcikləri
Eritrosit daxilində denaturasiyaya uğramış Hb hissəcikləri
Mütləq birincili eritositoz
Xronik leykoz(HƏQİQİ POLİSTEMİYA,VAKEZ-OSLER xəstəliyi
Birincili mütləq eritrositoz zamanı eritropoetin miqdaeı nece deyisir
Deyismir
Birincili Mütləq eritrositoz zamanı qanın rəng göstəricisi necə dəyişir
Azalır ,hipoxrom
Birincili mütləq eritrositoz zamanı hemostaz nece deyisir
Hemorragiyalar baş verir(fibrinogen sərfinin artması nəticəsində),mikrotromblar əmələ gəlir
İkincili mütləq eritrositoz müşahidə edilə bilər
Tirotoksikoz,İtsenko-Kuşinq,Hiperaldosteronizm,hiperandrogenemiya,feoxromositoma,ağciyər xəstəlikləri ,ürək patologiyaları zamanı,methemoqlobinemiyalar zamanı,bəzi şiş xəstəlikləri zamanı
Nisbi eritrositoz
Qaysbek sindromu,kəskin qan itirmənin damar reflektor fazasında,plazmanın azalması ilə müşahidə edilən patologiyalar
Kəskin qanitirmənin damar reflektor mərhələsi
Aorta və karotid sinusda yerləşən refleksogen zonaların qıcıqlanması—> hiperkatexolaminemiya—>qan dövranının mərkəziləşməsi—>böyrəklərə az qan gəlməsi—>renin-angiotenzin-aldosteron sisteminin fəallaşması
Kəskin qanitirmənin damar reflektor mərhələsində qanın rəng göstəricisi
Normal olur
Kəskin qanitirmənin hidremiya mərhələsi
Toxuma mayesinin qana keçməsi,vahid həcmdəki eritrosit və Hb miqdarının proqressiv azalması,normoxrom normositar anemiya,2.-3. gündə toxumarası zülallların limfa ikə qana daşınması,4.gündən etibarən qaraciyərdə zülal sintezi
Kəskin qanitirmənin sümük iliyi mərhələsi
Eritropoetin təsirindən qanyaranmanın baş vermesi,Hiperregenerator anemiya,anizositoz,poykilositoz,hipoxrom anemiya
Xronik posthemorragik anemiya
Hipoxrom,mikrositar,poykilositoz,hiporegenerator,dəmir defisitli anemiya
Dəmir enterositin apikal səthindən sitoplazmaya nece kecir
DMT 1 vasitəsilə
Ferritin təekibindəki Fe bazolateral səthdən plazmaya necə keçir
Ferroportin hesabına
Plazmada Fe nəyin hesabına oksidləşir
Hephaestin və seruloplazmin
Orqanizmdə Fe miqdarı hansı zülal vasitəsilə tənzimlənir
Hepsidin
Dəmir defisitli anemiya
Hiporegenerator anemiya,hipoxrom anemiya,mikrositoz anemiya,poykilositoz,leykopeniya,qan zərdabında dəmirin,ferritinin,transferrinin Fe ilə birləşmə səviyyəsinin azalması ,qan zərdabının ümumi dəmirbirləşdirici xüsusiyyətinin artması
Dəmir defisitli anemiya zamanı baş verən “göy sümük iliyi fenomeni”
Bazofil və polixromafil normositlərin sayının artması ,oksifil normositlərin sayının azalması
Dəmir defisitli anemiya zamanı baş verən hipoksiya
Hemik və toxuma
Dəmir refrakter anemiya
Sideroblast və ya sideroaxrestik anemiya
Sideroaxrestik anemiya nə zaman ola bilər
B6(PALF) çatışmazlığı zamanı,koproporfinogen dekarboksilaza fermentinin çatışmazlığı,Pb ilə zəhərlənmələr zamanı
B12 və fol t defisitli anemiyada qanın mikroskopik görüntüsü ,əlamətlər
Anizoaitoz,poykilositoz,Jolli cisimciyi,Kebot halqaları,pansitopeniya,hiperseqmentləşmiş gigant neytrofillər,makrositoz,hiperxrom anemiya,bilrubinemiya və sarılıq
Axrestik B12 anemiyası
İzraels-Vilkinson anemiyası,sümük iliyinin B12 mənimsəyə bilməməsi
İrsi hipoplastik anemiya
Erlix sindromu
Total aplasrik anemiya
Fankoni anemiyası,Estren-Dameşek anemiyasl,
Parsial aplastik anemiya
Blekfen -Daymond
Hipo- və aplastik anemiya zamanı müşahidə olunur
Normoxrom,normositar(bəzən makrositar) anemiya,pansitopeniya ,hemorragiyalar,retikulosit miqdarı azalır,splenomeqaliya olmur!!,qanyaranmada Fe istifadə edilimir,Fe eritroblastlarda və hüceyrə xaricində artır
Hemolitik anemiyalar regenerasiya xüsusiyyətinə görə hansı növə aiddir?
Regenerator və eritroblastik
İrsi hemolitik anemiyaların növləri
Membranopatiyalar,enzimopatiyalar,hemoqlobinopatiyalar
İrsi sferositoza aiddir
Minkovski Şoffar da adlanır
Autasom dominant
Spektrin,Ankirinlə bağlı defektlər
Damardan xaeic hemoliz
Qlükoza -6-fosfat dehidrogenaza fermentinin çatışmazlığı
X xromosomu ilə resessiv
Heyns ciaimcikləri
Həm intravaskulyar həm ekstravaskulyar hemoliz
Dişlənmiş hüceyrələr
Orağabənzər hüceyrəli anemiya
Keyfiyyət Hemoqlobinopatiyasıdır
Hemoqlobinin B zəncirinin qlütamatın valinlə əvəz olunması
Autosom kodominant
Hemoqlobinoz S
Beta-talassemiya zamanı baş verir
Sərbəst alfa zəncirlərin aqreqatlar əmələ gətirərək hüceyrə membranənı zədələməsi
Effektsiz hemopoez
Hepsidin səviyyəsi azalır—>Fe artır—> hemaxromatoz
Süümk iliyi deformasiyaları
Eritrositlərin mexaniki hemolitik anemiyaları
YDL,sistem qırmızı qurdeşənəyi,trombositopenik purpura,hemolitik-uremik sindrom,bədxassəli hipertenziya,xərçəng
Eritrositin Rh antigeninin əleyhinə olan autoanticisim nə zaman yaranır
Alfa metildofa istifadəsi zamanı
Fizioloji leykositoz nə zaman baş verə bilər
Emosional,miogen(ağır fiziki iş zamanı),statik,alimentar,hamiləlik zamanı və yenidoğulmuşlarda
Neytrofiliya nə zaman müşahidə edilir
Kəskin bakterial infeksiyalar zamanı,irinli iltihabi proseslər zamanı,miokard infarktı,zəhərli həşəratların sancması,kəskin qanitirmədən sonra,emosional və alimentar fizioloji leykositoz zamanı
Eozinofiliya nə zaman müşahidə edilir
Allergik xəstəliklər zamanı,qurd invaziyaları zamanı,dəri patologiyalarında(psoriaz,ekzema),kollagenozlarda(revmatizm,dermatomiozit),hemoblastozlarda(xronik mieloleykoz,limfaqranulomatoz),bəzi endokrinopatiyalarda(hipofizar kaxeksiya,miksödema),skarlatina,sflis ,vərəm,bir sıra preparatların istifadəsi zamanı(antibiotiklər ,sulfanilamidlər)
Bazofiliya nə zaman müşahidə edilir
Xronik xoralı kolit,1.tip allergik reaksiyalar,vaksinasiya,hemolitik anemiya,hemofiliya,endokrinopatiyalar(şəkərli diabet,miksödema),xroniki mieloleykoz
Limfositoz nə zaman müşahidə olunur
10 yaşa qədər uçaqların ağır fiziki işdğn sonra,vegeterian pəhrizli şəxslərdə,qarın yatalağı,göyöskürək,parotit,malyariya,brusellyoz,infeksion mononukleoz,vərəm ,sflis,virus hepatit,xroniki limfoleykoz,alimentar distrofiya,bronxial astma,bəzi endokrinopatiyalar(yevnuxoidizm,miksödema,akromeqaliya)
Monositoz nə zaman müşahidə edilir
Xroniki bakterial və virus infeksiyaları zamanı (vərəm,infeksion mononukleaz,qızılca,məxmərək)iltihabi xəstəliklərdə(q.spesifik xoralı kolit,spru,kollagenozlar),hemablastozlarda,bədxassəli şişlər zamanı, splenoektomiya zamanı
Reaktiv leykositozun mexanizmləri
2 mexanizmi var:
1.leykopoetin(CSF) sümük iliyinə təsir etməsi
2.İL-1,TNF-alfa və balterial endotoksinlərin təsirindən ehtiyatda olan leykositlərin sümük iliyindən qana keçməsi
Leykomoid reaksiyakarın növləri
Mieloid tip(neyrtofilli,eozinofilli) və Limfoid tip(infeksion mononukleaz)
Leykomoid reaksiyaya aid olanları de
Reaktiv xarakter daşıyır,leykoza bənzəyir,amma qana normal hüceyrələr keçir(mutant yox!!),leykositkərin yetişmiş formaları ilə yanaşı ,yetişməmiş formaları da qana keçir
İrsi leykopeniyalara aiddir
Çediak -Xiqaşi,Kostman neytropeniyası,tənbəl leykosit sindromu
Patogenezinə görə Leykopeniyaların növləri
Leykostilərin sümük iliyindən qana keçməsinin pozulması
Leykositlərin qanda qalm müddətinin qısalması,qanın yenidən paylanması nəticəsində yaranan leykopeniyalar
Hapten mexanizmilə baş verən leykosit destruksiyası
Amidopirin neytropeniyası
Neyteopeniya hesabına baş verən ümumi leykositlərin miqdaeının azalçasə necə adlanır
Aqranulositoz
Aqranulositozun mexanizmləri
2 mexanizmi var:
1.qranulopoezin pozulması
2.immun mexanizm
Aqranulositozun əsas təzahür forması
Xoralınekrotik angina
Limfositopeniya
Limfoqranulematoz ,şüa xəstəliyində,miliar vərəmdə,pnevmoniyada,sepsisdə,kollagenoz
Eozinopeniya
Miokard İngarktının kəskin dövründə və AKTH yeridilən zaman
Monositopeniya
Ağır sepsis hallarında
Leykositlərdə vakuolizasiya
Xromatində rəngsiz ləkələrin olması
Ridder formaları
İkinüvəli limfositlərin görünməsi
Botkin -Qumprext kölgələri
Nüvəsi parçalanmış limfosit qalıqları
Knyazkov Dele cisimcikləri
Mavi rəngli yumru törəmələr
Auer çubuqları
Qırmızı çubuqlar
Sitoplazmanın vakulizasiyası müşahidə edilir
Sepsis,Abses və Şüa xəstəliyi zamanı
Knyazkov Dele cisimcikləri müşahidə edilir
Septisemiya,Skarlatina,qızılca,pnevmoniya,yanıq xəstəliyi