Böyrəklərin Patolojifiziologiyası Flashcards
Böyrəklər hansı bioloji aktiv maddələrin sintezində iştirak edir
Renin
Kinin
Eritropoetin
Urokinaza
Prostoqlandin
D vitaminin fəal formasının sintezi
Yumaqcıq kapilyarının qatları
Endotel
Bazal membran
Epitel
Yumaqcıq kapilyarının epitel qatını hansı hüceyrələr təşkil edir
Podosit
İlk sidik harda əmələ gəlir
Boumün kapsulundan qanın filtrasiyası zamanı
Maddələrin filtrasiyası nədən asılıdır
Elektrik yükündən və molükul çəkisindən
Zülallar nə üçün filtrasiya olunmur
Həm bazal m gəm zülallar “-“yükə malikdir
İlk sidiyin qan plazmasından fərqi
Zülalların olmaması
Bir gündə əmələ gələn ilk sidik miqdarı
170-180l
1-1,5l —son sidik
Ultrafiltrasiyada iştirak edən fiziki göstəricilər
Hidrostatik təzyiq
Kolloid -osmotik təzyiq
Böyrəkdaxili təzyiq
Hidrostatik təzyiqi nə müəyyənləşdirir
Gətirici və çıxarı arteriolaların tonusu
Böyrəkdaxili təzyiq
Boumen kapsulundakı və ya sidik axarlarındakı hidrostatik təzyiq
Filtrasiya təzyiqi necə hesablanır
Yumaqcıq kapillyarının hidrostatik P — (yumaqcıq kapilyarının onkotik P +Boumen kapsulundakı hidrostatik təzyiq)
Normada filtrasiya təzyiqi
70-(30+20) =20
Reabsorbsiya prosesinin mexanixmləri
Enerji sərfi ilə gedən aktiv nəql olunma
Passiv nəqlolunma
Pinositoz
Enerji sərfi ilə aktiv nəqlolunan maddələr
Qlükoza
Na
Passiv nəqlolunma ilə reabsorbsiya olunan maddələr
Su
Sidikcövhəri
Bikarbonatlar
Pinositoz üsulu ilə nəql edilir
Zülallar
Böyrəkdə sekresiyası baş veriri….
Sidik cövhərinin
Az miqdarda kreatinin
Bəzi dərman preparatları
Proksimal qıvırcıq hissədə reabsorbsiya olunan maddələr
Na
Qlükoza
K
Amin t
HCO3
PO4ı-
Sidik cövhəri
H2O(ADH təsiri olmadan)
Proksimal kanalcıqlarda sekresiyası baş verir
H+
Yadmaddələr
Proksimal hissədəki mayenin qarılığı
İzotonik
Henle ilgəyində baş verir
Sidiyin qatılaşması
Henle ilgəyinin enən hissəsində
H2O reabsorbsiyası
Na-un borucuq mənfəzinə diffuziyası
Öd t duzlarının,oksalatların,uratlar,katexolaminləri sekresiyası
Henle ilgəyinin qalxan hissəsi
Na-un reabsorbsiyası
Su üçün keçirici deyil
Yuxarı hissəsindıə—Na,Cl,K reabsorbsiyası
Henle ilgəyinin nazik hissəsində
Sidik cövhəri sekresiyası
Distal qıvrım kanalcıqda reabsorbsiya olunur
Na
H2O(ADH asılı)
HCO3
Distal qıvrım kanalcıqda sekresiyası baş verir
K+
Sidik cövhəri
H+
NH3
Bəzi dərman maddələrinin
Yığıcı borucuqda baş verir
H2O ADH asılı reabsorbsiya
Na
K
H
NH3 ionlarınln reabsorbsiyası və sekresiyası
Sidik cövhərinin beyin maddəyə reabsorbsiyası baş verir
Son qatılaşma baş verir
Henle ilgəyinin enən hissəsində mayenin qatılığı
Hipertonik
Distal qıvrım kanalcıq və yığıcı borucuqlarda Na və K reabsorbsiya və sekresiyasına nə təsirmedir
Aldosteron
Obliqat reabsorbsiya harda baş verir
Proksimal borucuqlarda
Fakültətiv reabsoebsiya harda baş verir
Distal borucuqlarda
Osmotik diurez
Şəkərli diabet zamanı reabsorbsiyaya uğramayan osmotik aktiv maddələrin çoxluğunun poliuriya səbəb olmaslı
Reabsorbsiyası qandakı qatılığından asılı olan maddələr
Qlükoza
Bikarbonatlar
Reabsorsbiya olunmayan maddələr
İnulin
Kreatinin
Reabsorbsiyası qandakı qatılığından asılı olmayan maddələr
Sidik cövhəri
Sidik t
Ammonyak
Klirens hansı maddələrlə hesablanır
Yalnız filtrasiya olunann—kreatinin,inulin—>reabsorbsiya olunmurlar,sekresiya olunmurlar.
Klierens düsturu
U*V/P
U—tədqiq olunan maddənin sidikdəki konsentrasiyası
V—bir dəqiqədə əmələ gələn sidiyin miqdarı
P—tədqiq olunan maddənin qandakı konsentrasiyası
Nefronların sekresiya funksiyasını necə qiymətləndirmək olar
Paraaminhippur(PAH) turşusunun klirensi ilə
Nefronların sekresiya funksiyasını necə qiymətləndirmək olar
Paraaminhippur(PAH) turşusunun klirensi ilə
Böyrəklərdə filtrasiya pozulanda
Renal asidoz baş verir
Filtrasiya həcminin azalmasına səbəb ola biləcək amillər
Böyrəklə əlaqəli
Böyrəkdən kənar
Filtrasiyanın pozulmasına səbəb olan böyrəklə əlaqəli səbəblər
Nefron miqdarının azalması
Filtrasiya memebranının keçiriciliyinin azalması
Böyrəyə gətirici damarların arteriolalarının daralması
Boumen kapsulunda və sidik axarlarında hidrostatik təzyiqin artması—prostat vəz adenomasında,böyrəkdaşı,sidik axarlarında şiş,eksudat,çapıq toxuması ilə xaricdən sıxılması
Filtrasiyanın azalmasına gətirib çıxaran böyrəkdənkənar səbəblər
Ümumi qan d təzyiqinin azalması
Qanın onkotik təzyiqinin artması(susuzlaşma,v/d çoxlu zülal preparatlarının yeridilməsi,YDL-sindromu,mieloma)
Bədənin uzun müddət şaquli vəziyyətdə olması,gərginlkk
Yumaqcıa filtrasiyası nə zaman artır
Qanın onkotik P azalanda(zülal aclığı,hidremiya,nefrotik sindrom)
Gətirici arteriolalarən tonusu azalanda,böyrək qan d sürətlənməsi
Aparıcı arteriola spazmı(kiçik konsentrasiya adrenalinin təsiri)
Borucuqlarda reabsorbsiya pozulmasının səbəbləri
Borucuq epitelinin zədələnməsi(zəhər,radiasiya,infeksiya) və strukturunun pozulması(distrofiya,nekroz)
Nəqledici zülalların və fermentlərin aktivliyinin azalması—Fankoni s
Enerji təchizatının pozulması(hipoksiya,hipovitaminoz,aclıq)
Humoral tənzimlənmənin pozulması—aldosteronun,qulaqcıq Nauuretik h,vazopressin konsentrasiyasının dəyişməsi
Sidikdə zülal aşkarlanması
Proteinuriya
Yumaqcıq proteinuriyası
Yumaqcıqlar zədələndikdə baş verir
Borucuq proteinuriyası
Borucuqlar zədələndikdə
İris ferment çatışmazlığı
Böyrəklərdə limfa cərəyanı çatışmazlığı
Sekretor proteinuriya
Borucuqlarda ağır zədələnmələr zamanı zülalın tubukyarın zədələnmiş hüceyrələrindəm və ya limfa damarından borucuğa düşməsi
Sekretor proteniuriya başqa hansı böyrəkdənkənar səbəblərdən yarana bilər
Şok və sidik axarlarının infeksiyaları zamanı
Proteinuriyanın zülalın ölçüsünə görə növləri
Selektiv—kiçikmolekullu
Q.selektiv —həm iri molekullu(qlobin)həm kiçikmolekullu
Normada sidiklə xaric olunan amin t miqdarı
1q
Amin t reabsorbsiyası necə baş verir
2.Aktiv nəqlolunma yolu ilə—Na vasitəsilə—proksimal kanalcıqlarda
Aminasiduriya səbəbləri
Nəqledici zülal sisteminin pozulması
Borucuq zədələnməsi
Zülal parçalanması
Nəqledici zülalların irsi çarışmazlı ilə bağlı olan aminoasiduriya
Sistinuriya—daha çox böyeək daşları(sistin həll olmur deye)
İrsi qaloktozemiya zamanı sidikdə baş verən dəyişikliklər
Kombinəolunmuş pozulma—qalaktozuriya,aminasiduriya
Fankoni sindromu
Proksimal borucuqlarda fermentativnsistemin kombinəolunmuş çatışmazlığı
Amin t ,Qlükoza,fosfatlar,hidrokarbonatlar reabsorbsiyası pozulur
Osmotik diurez yaranır—orqanizmin susuzlaşması
Böyrək borucuqlarının həyatın ikk aylarında hialinoza uğraması—bazal membran qalınlaşır
Sidik ifrazı artır—fosfaturiya—sketelet znomaliyaları—osteoporoz