PROD. TECH. IN DE METAALINDUSTRIE

Question 1

metaalkunde

Answer 1

wetenschap die zich bezighoudt met de vervaardiging, de samenstelling en de verwerking van metalen

Question 2

ertsvoorbereiding en metallurgie

Answer 2

het concentreren en zuiveren van metalen uit ertsen of afvalstromen en het produceren van metaallegeringen met de gewenste samenstelling en zuiverheid

Question 3

metaalbewerking

Answer 3

de technologie die gebruikt wordt om metalen en metaallegeringen om te zetten in bruikbare materialen

Question 4

ferrotmetalen

Answer 4

ijzer en alle legeringen op basis van ijzer

Question 5

non ferrometalen

Answer 5

alle overige metalen ( niet op basis van ijzer)

Question 6

primaire grondstoffen

Answer 6

grondstoffen gewonnen uit ertsconcentraten, % metaal is laag waardoor er voorbereidingstappen moeten uitgevoerd worden om deze te verhogen.

Question 7

secundaire input

Answer 7

residuen van industriële activiteiten en van consumenten (schroot, zonder kwaliteiten verlies)

• Upcycling: de kwaliteit gaat niet achteruit door het recycleren (theoretisch)
• Downcycling: recyclage vindt plaats, maar de kwaliteit gaat achteruit

Question 8

afval, 2 stappen:

Answer 8

1. Rechtstreeks uit de fabriek: zuiver (nog niet blootgesteld aan omgeving): de overschotten worden voor 100% gerecycleerd en opnieuw ingezet in de productie
2. Na gebruik: niet zuiver: afgedankte materialen gaan scheiden van andere metalen: veel complexer en energieverslindend proces

Question 9

primaire vormgeving

Answer 9

ruwmetalen en halffabricaten

Question 10

metaalbewerkende bedrijven

Answer 10

:secundaire verwerking van de input van ruwmetaal en metallische halffabricaten tot afgewerkte metaal- en elektrotechnische producten
=> Economische indeling: NACE-Bel classificatie
=> Technische indeling:
Ferrometalen: ijzer ( bulk indrustrie) Staal: grote afzet markt
Non-ferrometalen: Hoofd categorieën
1. Basismetalen: grote hoeveelheden
2. Edele metalen: kleine hoeveelheden maar grote opbrengst
3. Andere metalen (miner metals)

Question 11

staal

Answer 11

verzamelnaam voor heel brede waaier van materialen die gebaseerd zij op legeringen van ijzer en koolstof (0.6 tot 2%)
Primaire grondstoffen: hematiet en magnetiet

Question 12

staalproductie

Answer 12

• Energie en Milieu belastend
• Goedkoper
• Omvangrijke productieschaal
• Zwaar en kapitaal intensief
• Hoogtechnologisch
• Globale industrie (concentratie beweging door fusies bv arcelor mital)
• Conjunctuurgevoelige sector
• Innovatief en benchmarking (onderlinge vergelijking)

Question 13

conjunctuurgevoelige sector

Answer 13

waarbij de prijzen fluctueren en tot stand komen via internationale marktmechanismen

Question 14

GSV

Answer 14

staalindustrie verbond (stat, jaarrap, PR, belangen) België heeft hogere productiviteit dan Europees gemiddelde.

Question 15

non-ferro industrie

Answer 15

• kapitaal intensief
• Hoogtechnologisch
• Globale industrie en schaal vergroting
• Conjunctuurgevoelige sector
• Innovatief en hogere toegevoegde waarde
  Compexer dan staal => duurder

Question 16

ertsvoorbereiding (uitleg)

Answer 16

(mineral pocessing): afscheiden van ganggesteenten (alle waardeloze mineralen die samen met ertsmineralen bij hetzelfde proces van gangvorming zijn afgezet) Industrieel winnen en zuiveren van erstmineralen

Question 17

stappen van ertsvoorbereiding

Answer 17

1. verkleinen van de deeltjesgrootte
2. afscheiding, opzuiveren en opconcentreren
3. thermisch behandelen van metaalrijke ertsconcentraten
4. verdere opzuivering

Question 18

1ste stap ertsvoorbereiding

Answer 18

Verkleinen van de deeltjesgrootte(breken, vergruizen, vermalen)

Question 19

2de stap ertsvoorbereiding

Answer 19

Afscheiden, opzuiveren en opconcentreren geschiedt door gebruik te maken van verschillen in o.a. fysisch-chemische eigenschappen(procesvoering in vaste fase en in de vorm van slurries.
Scheidingsprocessen steunen op de verschillen in deeltjesgrootte, dichtheid/massa, hydrofoob/hydrofiel karakter en magnetische-elektrostatische eigenschappen. Vaak volgen nog processen als indikking, filtratie en drogen.

Question 20

3de stap ertsvoorbereiding

Answer 20

Thermisch behandelen van metaalrijke ertsconcentraten

• Roosten: met lucht verbranden waarbij metaalsulfiden omgezet worden tot hun oxiden.
• Sinteren: aaneenkitten van kleine deeltjes door te verhitten tot net onder het smeltpunt.
• Pelletiseren: agglomereren door ontwatering, verklontering en thermische verharding

Question 21

4de stap ertsvoorbereiding

Answer 21

De verkregen zuiverheid is onvoldoende voor praktisch industrieel gebruik. De verdere opzuivering gebeurt tijdens het verdere metallurgische proces. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen 2 soorten metallurgie:
- Pyrometallurgie: hitte-gebaseerde processen die gebruik maken van verschillen in
oxidatie/reductie-gedrag, smeltpunt, dampdruk, dichtheid en mengbaarheid. Drogen, roosten, sinteren, maar ook calcineren(hittebehandeling met het oog op het thermisch ontleden van het concentraat en/of het vervluchtigen van onzuiverheden) en smelten in combinatie met thermisch geïnduceerde chemische reacties zijn voorbeelden. Naast gezuiverd metaal ontstaan ook afvalstromen met o.a. CO1. 2, fijn stof en SOx verbindingen.
- Hydrometallurgie: zuren(bv. H2SO4) en basen(bv. NaOH) worden gebruikt om de metaalinhoud selectief te extraheren uit ertsen of ertsconcentraten. Het materiaal dat geëxtraheerd(uitgeloogd) wordt, is meestal in oxidevorm(geoxideerd erts of oxide
ontstaan door roosten).
Verdere stappen zijn het opconcentreren van het extract(bv. solvent-solventextractie,
ionenuitwisseling, membraanscheiding). Tot slot wordt het zuiver metaal afgescheiden via indamping en kristallisatie, de toevoeging van chemische stoffen(neerslag) en/of via elektrolytische weg.

Question 22

arcelor mital

Answer 22

geïntegreerd, alle processen vinden binnen de site van het bedrijf plaats

Question 23

ijzerertsvoorbereiding (grondstoffen)

Answer 23

teconiet of schroot

Question 24

taconiet (ijzererts)

Answer 24

Uit taconiet worden ijzeroxides gewonnen ( magnetiet en hematiet) Die vervolgens geconcentreerd worden door flotatie en dan gesinterd of gepelletiseerd tot fijnkorrelige deeltjes.

Question 25

hoogovenproces

Answer 25

In de hoogovens komt de gepelletiseerde ijzererts, cokes en kalksteen
- Cokes brandstof, levert warmte en zorgt voor de reductie van ijzer oxide tot het gewenst ijzer.
Zorgt voor verhoogde porositeit en stevigheid, lost het kristalrooster op waardoor de smelttemperatuur verlaagd. (1500-1100)
- Kalksteen: bindt silicaten tot een dun vloeistof slak, helpt verontreiniging te verwijderen (dolomiet is een alternatief)
- Lucht: zuurstof zorgt voor de verbranding van cokes en dus voor de reductie
𝐶 + 𝑂2 → 𝐶𝑂2
𝐶 + 𝐶𝑂2 → 2𝐶𝑂 + 𝑤𝑎𝑟𝑚𝑡𝑒
CO neemt zuurstof op waardoor ijzer reduceert, door het smelten valt het naar beneden . Onderaan de oven wordt het gesmolten ijzer afgetapt (ruwijzer)

Question 26

staalbereiding (ijzers)

Answer 26

1. staal
2. zuiver ijzer
3. gietijzer
4. ruwijzer

Question 27

staal (staalbereiding)

Answer 27

legering van ijzer en koolstof (koolstof gehalte: 0.6 tot 2%)

• Hard en niet bros
• Plastische deformatie (vaste toestand)
• Warmte en oppervlakte behandelingen (bulk)
• Eigenschappen veranderen

Question 28

zuiver ijzer (staalbereiding)

Answer 28

koolstof gehalte van 0.005%

- Zacht, vervormbar en weinig sterk,

Question 29

gietijzer (staalbereiding)

Answer 29

koolstof gehate > 2%

• Zwaar, sterk en bros
• Gieten is het enige wat je ermee kan doen

Question 30

ruwijzer (staalbereiding)

Answer 30

koolstof gehate > 2%

• Zwaar, sterk en bros
• Gieten is het enige wat je ermee kan doen

Question 31

ruwijzer (staalbereiding)

Answer 31

4 tot 5% koolstof gehalte en onzuiverheden

• Hard en niet sterk
• Moet nog eens gezuiverd worden via raffinage
• Slak drijft boven ruwijzer

Question 32

de 3 raffinage processen

Answer 32

1. haardovenproces
2. elektro-ovenproces
3. oxystaalproces

Question 33

haardovenproces

Answer 33

(ondiepe rechthoekige basis gevuld met gesmolten metal): ruwijzer mrt hoge hoeveelheden schroot. Grote hoeveelheden lucht worden toegevoegd zodat de koolstof oxideert. Slak wordt afgeschrapt en staal afgetapt.
Nadeel: traag

Question 34

elektro-ovenproces

Answer 34

geladen met schroot, elektrische vlamboog wordt getrokken tussen ladingen en grafietelektroden verbruiken zeer veel energie verloopt sneller en het metal is zuiverder dan bij haardovens vaak voor innovatieve toep

Question 35

oxystaalproces

Answer 35

peervormig vat gevuld met 25% schroot en 75 % ruwijzer zuurstof flansen worden neer gelaten en blazen zuurstof in het metaalblad waardoor koolstof oxideert zelfonderhoudend proces: reactie zorgt voor warmte ( geen warmte van buitenaf nodig) beperkt schrootgehalte

Question 36

waarom staallegergeringen

Answer 36

1. metaal versterken

2. roesten tegengaan

Question 37

extra uitleg bij fouten in metaalstructiren (metaallegeringen)

Answer 37

1. metaalkristal
2. metaal kristallen
3. afschuifvlak
4. discolatielijn (lijnfout)

Question 38

metaalkristal

Answer 38

stapeling van positief geladen ionen, die worden bijeengehouden door een wolk van vrij bewegende valentie- elektronen

Question 39

metaalkristallen

Answer 39

zijn niet volmaakt, er kunnen kristalfouten inzitten. Deze kristalfouten hebben een grote invloed op de eigenschappen van metalen. Als er een kracht wordt uitgeoefend op de kristallijne stof zorgt dit voor het uit elkaar trekken van de atomen. Bij metalen zorgt dit niet voor splijting maar wel voor materiaalverplaatsing, bestaande uit het langs elkaar slippen van atomen

Question 40

afschuifvlak

Answer 40

het vlak in het kristalrooster waarlangs bij deformatie de atomen langs elkaar gaan afschuiven.

Question 41

dislocatielijn

Answer 41

fout in het metaalrooster Dit maakt een metaal zwakker, men kan het metaal sterker maken dor er een legerring van te maken.
De bewegelijkheid van de dislocatie wordt beperkt door het toevoegen van vreemde elementen in het kristalrooster ( = barrière plaatsen). Deze methode noemt men: vaste oplossingsharding. De ingevoerde elementen kunnen de eigenschappen van het staal positief beïnvloeden

Question 42

een specifiek staal word een onderscheid gemaakt tussen

Answer 42

• Koolstofstaal( ongeleerde stalen of zachte stalen): koolstof(<2%) is het belangrijkste legerings- of versterkende element. Deze soorten vormen het grootste deel van de staalproducten.
• Gelegeerde staalsoorten: alle staalsoorten die naast koolstof een aanzienlijk gehalte aan andere elementen(bv. Mn, Si, Cu, Ni, Ti) bevatten. Er zijn laag- gelegeerde staalsoorten(minder dan 5% aan legeringselementen excl. koolstof) en hoog-gelegeerde staalsoorten(meer dan 5% aan legeringselementen excl. Koolstof). Onder deze laatste noemer vindt men de roestvaste stalen.

Question 43

roestvaste staalsoort

Answer 43

legering van ijzer, chroom, koolstof en andere elementen die in veel omgevingen bestand zijn tegen corrosie. Een metaal is roestvast als het minsten 10,5% chroom bevat. (INOX) roestlaag beschermt onderliggend ijzer niet, deze samenstelling wel.

Question 44

corrosie (roest)

Answer 44

is een ongewenste chemische aantasting van een metaal door zijn omgeving. Corrosiesnelheid neemt af naarmate het chroom percentage toeneemt

Question 45

corrosie processen (roest)

Answer 45

zijn elektrochemisch, atomen van het metaal worden geoxideerd. Het metaal verlies elektroden en ze worden omgezet tot ionen. (reductie en oxidatie reacties). Er moet altijd een elektrolyt aanwezig zijn.

Question 46

elektrolyten (roest)

Answer 46

zijn samengestelde stoffen die geheel of gedeeltelijk in ionen splitsen en de elektrische stroom geleiden.

Question 47

gepassiveerd oppervlak (roest)

Answer 47

een oppervlakte conditie die de elektrochemische interactie tussen het metaal en zijn omgeving afremt.

Question 48

oxidehuid (roest)

Answer 48

: laagje dichroomtrioxide die het onderliggend materiaal beschermd tegen corrosie

Question 49

vloeibarevormgeving of gieten (soorten)

Answer 49

1. gietstuk
   - discontinu gietproces (segregatie) (slinkholten)
   - continu gieten
2. poedermetallurgie
   - atomiseren van gesmolten staal
   - chemische reductie van ijzererts tot metaal

Question 50

gietstuk

Answer 50

product dat gemaakt is door een vloeistof te laten stollen in een gietvorm. Men kan een onderscheid maken tussen:

Question 51

discontinu gietproces (segregatie) (slinkholten)

Answer 51

het gesmolten staal wordt in een ingotvorm gegoten.
Gewoonlijk is dat een met vuurvast materiaal beklede blokvorm van staal, die aan een of beide kanten open is. Bij het stollen kunnen inhomogeniteiten en krimpeffecten (waar er afwijking is) ontstaan.
Segregatie: in het materiaal komt een samenstellingsverloop voor.
Ongekalmeerd staal: wanneer een ingot op zo’n manier stolt dat de huid zuiverder is dan het centrum van de ingot m.a.w. onzuiverheden verdelen zich niet homogeen (turbulente stolling als gevolg van de bellen zijn onstaan)  gekalmeerd staal:
elementen toevoegen die de opgeloste zuurstof verwijderen (Al, Si) Duurder, zuiverder, minder poreus
Slinkholten: zijn het gevolg van de krimp effecten, volume reductie.

Question 52

continugieten

Answer 52

het gesmolten staal wordt continu gegoten en verwijderd in/uit een met water gekoelde gietvorm met een ronde/rechthoekige opening. De verblijfsduur van het staal moet zolang zijn, dat er zicht in ieder geval een dikke massieve huid kan vormen. (alleen gekalmeerd staal)

Question 53

poedermetallurgie

Answer 53

vormgevingsmethode waarbij een metallisch poeder in een vorm wordt samengeperst en na het persen volledige samenhang verkrijgt door gloeien op hoge temperatuur zonder dat het poeder daarbij daadwerkelijk smelt ( sinteren)
Poeders voor poedermetallurgie worden op allerlei manieren gemaakt:

Question 54

atomiseren van gesmolten staal

Answer 54

: gesmolten staal wordt vanuit een gietpan in een uitstroomopening boven in een hageltoren gegoten. Gas-jets rond de uitstroomopeningen verstuiven het gesmolten metaal. Waterstralen of convectie zorgen ervoor dat de fijne metaalspray afkoelt tot een vast poeder. De deeltjes hebben merendeel een ronde vorm.

Question 55

chemische reductie van ijzererts tot metaal

Answer 55

het ijzererts wordt verpulverd tot zeer fijne deeltjes die, door ze bij hoge temperaturen met een reducerend gas(bv. CO) te behandelen, tot vrijwel zuiver ijzer gereduceerd worden. De reactie lijkt op het proces in een hoogoven. Deze techniek levert deeltjes van ferrometaal die een onregelmatigere vorm hebben. Dit levert een verhoogde sterkte op van het materiaal, na het persen.

Question 56

omvormen

Answer 56

(verwerkingsstap) het op een beheerste wijze plastisch veranderen van de vorm van een vast lichaam zodanig dat de materiaalsamenhang en dus ook de massa van het lichaam behouden blijft.

Question 57

Massieve omvormtechnieken voor metalen

Answer 57

1. walsen
   - langwalsen/ schuiwalsen
   - vlakwalsen
   - profielwalsen
   - (uitvoeringsmanier)= warmwalsen of koudwalsen
2. extruderen
3. trekken
4. smeden
   - vrij smeden
   - matrijssmeden

Question 58

walsen (Massieve omvormtechnieken voor metalen)

Answer 58

is een proces waarbij de doorsnede van een relatief lang werkstuk d.m.v. drukkrachten en met behulp van 1 of meer paren draaiende walsrollen in dikte en/ of vorm veranderd wordt.
o Langswalsen en Schuinwalsen
o Vlakwalsen
o Profielwalsen (er kunnen zowel massieve als holle profielen worden gemaakt)

Question 59

warmwalsen (Massieve omvormtechnieken voor metalen)

Answer 59

ingots, staven, etc. worden in roodgloeiende toestand gewalst tot halfproducten met een kleinere dwarsdoorsnede. De kristalkorrels worden
platgedrukt en gaan onmiddellijk weer aangroeien met vorming van nieuwe kristallen. (Kristalrooster wordt verstoord en daarna terug hersteld door de aanwezige energie, hoge temperatuur, dislocaties blijven aanwezig )= Dynamische rekristallisatie. Er vormt zich een oxidehuid (walshuid, zwarte kleur), een zuurbad lost dit op.

Question 60

koudwalsen (Massieve omvormtechnieken voor metalen)

Answer 60

de korrels worden platgewalst en hoe meer dat gebeurt, des te harder worden de stalen. Het is een mechanische manier om metalen te verstevigen.
Dislocaties worden dichter bij elkaar gebracht en zullen elkaar zo hinderen en niet kunnen verplaatsen. Er is wel een grens aan de hoeveelheid diktereductie van het materiaal door koudwalsen, als men de grens overschrijdt breekt het metaal.
Dislocatiedichtheid vergroten

Question 61

extruderen (Massieve omvormtechnieken voor metalen)

Answer 61

het uitgangsmateriaal wordt met behulp van een stempel door een matrijsopening geperst. (nood aan hoge T°)

Question 62

trekken (Massieve omvormtechnieken voor metalen)

Answer 62

de dwarsdoorsnede van een massieve staaf, draad of buis wordt gereduceerd en/ of in vorm veranderd door het uitgangsmateriaal door een matrijs of treksteen te trekken (koud).

Question 63

smeden (Massieve omvormtechnieken voor metalen)

Answer 63

omvorming door drukkrachten.
o Vrij smeden: de vorm van het werkstuk is niet of slechts gedeeltelijk vastgelegd in het smeedgereedschap.
o Matrijssmeden: het product wordt gevormd door de sluitbeweging van de bovenmatrijs naar de ondermatrijs.

Question 64

plaatomvormingstechnieken

Answer 64

1. buigen
2. rekvormen of strekbuigen
3. forceren
4. dieptrekken

Question 65

buigen

Answer 65

het materiaal zal aan 1 zijde plaatselijk rekken en de andere zijde stuiken.

Question 66

rekvormen of strekbuigen

Answer 66

de plaat wordt aan de randen van het oppervlak ingeklemd en door middel van een stempel in de gewenste vorm getrokken. Het oppervlak wordt vergroot, het volume blijft constant, dus de plaatdikte neemt af.

Question 67

forceren

Answer 67

een vlakke of voorgevormde ronde plaat wordt tegen een draaiende mal(klos) gedrukt met behulp van forceerstaal dat het materiaal langs de klos vervormt. Er ontstaat een omwentelingslichaam(inwendige vorm komt overeen met de klos).

Question 68

dieptrekken

Answer 68

omvormproces om producten met diverse gesloten contouren uit plaatmateriaal te vervaardigen.

Question 69

Scheiden, afnemen en verbinden van metaalproducten (alle soorten)

Answer 69

1. scheiden
   - knippen
   - ponsen
   - uitsnijden/ stansen
2. afnemen of verspanen
   - hoofd-/ snijbewegingen
   - voedingsbeweging
3. verbinden (met gebruik van verbindingsmateriaal)
   - lasverbinding
   - soldeerverbinding
   - lijm- of kitverbinding
4. verbinden met gebruik van verbindingselementen (vaak pen-gatverbindin)
   - plastische veorming
   - geen-plastische vervorming
5. vormverbindingen

Question 70

scheiden van metaalproducten

Answer 70

het overtollige materiaal verwijderd zonder de structuur te veranderen, waardoor het in principe bruikbaar blijft

• Knippen is een spaanloos snijdende bewerking waarbij het snijvlak van één van beide messen een hoek maakt met het vlak van de plaat
• Ponsen: wordt gebruik gemaakt van een gereedschapstuk met een sloten snijlijn voor het maken van een inwendige werkstukbegrenzing (perferator)
• Uitsnijden/ stansen: gat het om de uitwendige werkstukbegrenzing

Question 71

afnemen of verspannen van metaalproducten

Answer 71

materiaal wordt verwijderd in de vormen van spanen die worden afgevoerd.
Twee soorten bewegingen van belang:
1. Hoofd-/snijbeweging: de continue beweging welke de grootste snelheid heeft en met dewelke de snijkant in het materiaal dringt.
2. Voedingsbeweging: een langzame, continu of periodiek uitgevoerde beweging die de voortgang van de bewerking verzorgt.

Question 72

Verbinden van onderdelen tot een samengesteld (eind)product

met verbindingsmateriaal

Answer 72

1. Lasverbindingen: de te verbinden delen worden plaatselijk in deegachtige of gesmolten toestand gebracht. In het laatste geval wordt meestal een toevoegmateriaal gebruikt met dezelfde chemische samenstelling en hetzelfde smeltpunt als de te verbinden delen.
2. Soldeerverbindingen: de verbinding ontstaat door het smelten en vervolgens laten stollen van een tussenlaag(soldeer), welke een metaal legering is met een lager smeltpunt dan dat van de onderdelen.
3. Lijm- of kitverbindingen: de verbinding wordt verkregen door het laten uitharden van een dunne laag organisch materiaal(lijm) tussen de vlakken. Indien de ruimte tussen de onderdelen wordt gevuld met een relatief dikke lijmlaag spreekt men van aan kitverbinding.

Question 73

verbinden van onderdelen tot een eindproduct met verbindingselementen

Answer 73

1. Plastische vervorming: bv. klinknagels; dit levert een beperkt losneembare verbinding op.
2. Geen plastische vervorming: bv. schroeven, bouten en moeren

Question 74

vormverbindingen

Answer 74

de verbinding komt tot stand door de vorm van de onderdelen zelf. Er worden geen verbindingsmaterialen of -elementen gebruikt. Bv. wanneer de verbinding tot stand komt door plastische vervorming van minstens 1 van de onderdelen of als een of meerdere onderdelen zelf voorzien zijn van schroefdraad.

Question 75

warmtebehandeling van metalen (uitleg +soorten)

Answer 75

(veranderingen van de materiaal(bulk)eigenschappen zijn nagenoeg uitsluitend verkrijgbaar door opeenvolgend opwarmen en afkoelen) zijn in te delen in:

1. harden en veredelen
2. gloeien (niet kennen)

Question 76

harden en veredelen van metalen

Answer 76

het doel is om de hardheid/treksterkte te verhogen. Een belangrijke techniek is het fasetransformatieharde(staal: omzetting van de kristalstructuur van een kubisch ruimtelijk gecentreerd rooster naar een kubisch vlakken gecentreerd rooster en vervolgens naar de harde martensietstructuàur met een tetragonaal ruimtelijk gecentreerd rooster met ingesloten koolstofatomen.) Dit wordt bereikt door verhitting tot boven de temperatuur waarbij structuuromzetting optreedt, gevolgd door snelle afkoeling (afschrikharden). De koolstofatomen bemoeilijken de verplaatsing van dislocaties en verstevigen het metaal.
Ontlaten of temperen is een warmtebehandeling bij temperaturen die geen volledige transformatie van het kristalrooster veroorzaken. Het wordt gebruikt om metaal dat door afschrikken is gehard een beter taaiheid te geven (minder bros). Hoogontlaten gebeurt bij temperaturen tussen 400 en 600°C en laagontharden bij temperaturen tussen 200 en 400°C.
Veredelen: totale proces van afschrikharden en hoogontlaten. Verhoogt de weertand van her staal.
Precipatieharden (uitscheidingsharden) wordt gebruikt voor de versteviging van veel non-ferrometalen. Leggeringselementen gaat zich uitscheiden in kleine agglomeraten ( precipitaten) uit het metaalrooster, deze veroorzaken roosterfouten waardoor de verplaatsing van dislocatie wordt bemoeilijkt.

Question 77

Oppervlaktebehandelingstechnieken kunnen als doel hebben: (niet in de les behandeld maar mss wel goede context)

Answer 77

1. Veranderen van de oppervlaktegesteldheid, bv. polijsten(abrasieve bewerking met als doel het afnemen van de toppen bij ruwe oppervlakken en het verhogen van de glans).
2. Veranderen van de fysisch-chemische eigenschappen of structurele eigenschappen van een dunne oppervlaktelaag:
   Conditioneren; de eigenschappen van de laag worden gewijzigd zonder de samenstelling te veranderen.
   Converteren: de samenstelling van een zeer dunne laag materiaal wordt gewijzigd. Carboneren: verhogen van het koolstofgehalte in de oppervlaktelaag door het metaal langdurig in een verwarmde ruimte te plaatsen gevuld met koolstofhoudende vloeistof/gas/vaste stof.
   Nitreren: analoge techniek waarbij een zeer harde nitridelaag wordt gevormd op speciaal gelegeerde staalsoorten.
3. Bekleden van het oppervlak: er wordt een laag ander materiaal aangebracht op het oppervlak. Deze laag kan bv. beschermen tegen corrosie