ponašanje Flashcards
1
Q
agresija
A
- ponašanje, odnosno emocionalna reakcija, kojemu je u osnovi namjera da se nanese šteta, da se netko fizički ili psihički povrijedi
- ona može biti naučeni oblik ponašanja, u slučaju nagrađivanja agresije
- može biti direktna i indirektna
2
Q
vrste agresija po uzroku
A
- radi dominacije
- iz straha
- vezana uz hranu
- idiopatska agresija (nepoznati uzrok)
- između pasa i drugi životinja
- kod majki
- zbog boli
- pri igri
- posvojna agresija
- predatorska
- radi zaštite
- povratna agresija
- prostorna ili teritorijalna
3
Q
agresija radi dominacije
A
- usmjeren je prema čovjeku, pojavljuje se neočekivano uz izraze prijetnje, lavež i napad. To je oblik apstraktne agresije koji nema veze sa agresijama vezanima na hranu, posesivnost ili teritorijalnost.
4
Q
agresija iz straha
A
- dosljedan oblik koji je popračen ponašanjem uz znakove straha i izbjegavanja. Ono ide preko simpatikusova ogranka autonomnog živčanog sustava. Uključuje i specifičan stav i u slučaju kada objek agresije nije izravno uključen u ponašanje
5
Q
agresija zbog hrane
A
- dosljedan oblik koji se pojavljuje bez znakova gladi uz dostupnu hranu za kućne ljubimce, kosti, predmete od sirove kože, biskvita, krvi ili ljudske hrane.
6
Q
agresija između pasa
A
dosljedan voljni oblik agresije na socijalnoj osnovi. U uskoj je vezi sa socijalnom hijararhijom, a često je povezana sa razvojem socijalne zrelosti
7
Q
agresija majke
A
postojan oblik agresije usmjeren na štenad bez istodobnog izazivanja od same štenadi. To je neizravan napad uz prijetnje i režanje, pri čemu u pravilu ne dolazi do ozljeđivanja već samo do ukora.
8
Q
počeci dobrobiti
A
knjiga Ruth Harrison ”Životinjski strojevi”
9
Q
5 osnovnih sloboda
A
- Sloboda od gladi i žeđi
- Sloboda od nelagode
- Sloboda od boli, bolesti i ozljeda
- Sloboda vršenja ponašanja normalnog za vrstu
- Sloboda os straha i nesreća
10
Q
konji - komunikacija (položaj tijela)
A
- napeto držanje - upozorava stado na moguće opasnosti
- visoko zaokruženo tijelo - ukazuje na uzbuđenje
- nisko i ravno - prikazuje opuštanje
11
Q
konji - komunikacija (zvučna)
A
- frktanje – prilikom suočavanja s nekom opasnosti
- njištanje - obrambeni zvuk,obično izražava neku jaču emociju
- pozdravno rzanje - mukli pulsirajući zvuk, ukazuje na prijateljsku namjeru.
- rzanje tijekom spolnog žara - emitira pastuh koji se približava kobili
- majčinsko rzanje – znak upozorenja ždrebetu
- njisak - najduži i najglasniji zvuk
- urlikanje – javlja se prilikom tuče ili borbe, a izazvano je jakim strahom i velikim bijesom
- puhanje i dahtanje - zvukovi vrlo slični frktanju
12
Q
konji - miris
A
- mirisi su važni za prepoznavanje članova grupe, pri komunikaciji i udvaranju i uspostavljanju odnosa kobile i ždrijebeta
- njuškanje - ritual pozdravljanja
- prepoznavanje straha - feromoni
13
Q
konji - okus
A
- omogućava konjima da nauče i razluče kako izbjeći hranu ukoliko se nakon konzumacije osjećaju loše
- gorke biljke će ispljunuti, a slatke namirnice, kao što su mrkve i jabuke, izuzetno vole
14
Q
konji - pokreti
A
- podvijen rep - pokornost
- snažni pokreti zakretanja glave u stranu, naglo spuštanja glave prema naprijed ili pokreti trzanja naprijed – natrag ukazuju na frustraciju i ljutnju
- gurkanje nosom i nozdrvama – miroljubivost
- kružno mahanje glavom – dosada
- grebanje po tlu jednom nogom – frustracija
- dizanje stražnje noge – obrambena prijetnja
- toptanje nogama po zemlji i lagano poskakivanje – blaga prijetnja
- zatvorene oči - umor ili bol
- širom otvorene - strah ili strepnja
- flehmenski izražaj/reakcija
15
Q
flehmenski izražaj
A
- specifična reakcija pastuha na miris kobilinog urina
- manifestira se podizanjem gornje usne, pokazivanjem gornjih zubi i desni, te zatvaranjem nosnica kako bi miris kobile nesmetano cirkulirao pastuhovim nosnicama
16
Q
konji - položaj ušiju
A
- uši vodoravno ispružene u stranu, školjkama prema dolje - letargičan ili umoran konj koji je izgubio zanimanje za okolinu
- spljoštene uši prema nazad - pokazuju emociju straha i prijetnju, najagresivnije značenje
- uši su u opuštenom mlohavom okomitom položaju, s okrenutim otvorima prema naprijed ili u stranu - neutralna poza
17
Q
konji - ponašanje na pašnjaku
A
- dvije različite grupe: obitelj ili mužak i više ženki i samci
- obitelj - čini pastuh (ili više njih, od kojih je jedan dominantan), nekoliko spolno zrelih ženki i njihovaždrebad
- samci - protjerana ždrebad iz obitelji, stara godinu i pol, koja se potom pridružuju pojedinim obiteljima ili stvara novu
18
Q
konji - igra
A
- vrlo razigrane životinje
- igra može uključivati: trčanje, lizanje, jurnjavu, skakanje, propinjanje
19
Q
konji - vrste hoda
A
korak, kas, galop
20
Q
korak
A
- najsporije kretanje konja
- podjela: prikupljeni, srednji i produženi
- četverotaktni hod
- noge se izmjenjuju dijagonalno: prednja lijeva, zadnja desna, prednja desna i zadnja lijeva
21
Q
kas
A
- normalni, prikupljeni, radni i produzeni
- dvotaktni hod
- noge se izmjenjuju dijagonalno: dvije noge uvijek nalaze u zraku - postoji period kad su sve četiri noge u zraku
22
Q
A
23
Q
galop (brži) / kenter (sporiji)
A
- najbrze kretanje konja
- lijevi i desni galop
- prikupljeni, srednji, produzeni i neslozni
- četverotaktni galop je nesimetricno kretanje
- transfezalni i rotari galop
- transferzalni - na tlu se odjednom mogu naci 2, 3 ili 4 noge, stabilniji od rotari galopa koji je pogodniji za razne manevre i ubrzanja
- ima fazu “lebdenja”
24
Q
svinje - termoregulacija
A
- nemaju razvijene znojne žlijezde pa su podložnije sunčanici i toplotnom udaru
- za vrijeme ljetnih vrućina rashlađuju se vodom ili kaljužaju u blatu (UGODBENO PONAŠANJE)
- blato također koriste i u svrhu zaštite od različitih molestanata
- praščići - snižavanje temperature isparavanjem plodne vode, čuvanje topline grupiranjem u skupine
25
svinje - društveno ponašanje
- na društvenu hijerarhiju utječu starost, tjelesna masa, spol i karakter jedinke te način držanja svinja
- mužjaci obično dominiraju nad ženkama, a starije jedinke nad mlađima
- max. veličina skupine u kojoj još postoji mogućnost pojedinačnog raspoznavanja - 20-30 jedinki
- imaju izrazitu moć pamćenja neugodnih iskustava
- stvaraju odnos prema čovjeku
26
svinje - borbeno ponašanje
- vrlo borbene; u borbi se grizu, a odrasli nerastovi udaraju protivnika glavom i pri tome koriste i zube
- mužjaci su obično agresivniji od ženki i ta agresivnost raste tijekom spolnog razvoja jedinke
- majka pokazuje agresivnost štiteći svoje potomstvo
- borba pri stvaranju novih skupina odnosno pregrupiranju
- prekobrojna populacija životinja na ograničenom prostoru uzrokuje višu razinu agresivnosti i ozljeda
- neodgovarajuća hranidba, loši mikroklimatski uvjeti - kanibalizam
27
svinje - spolno ponašanje
tri faze ponasanja:
-Prekopulatorno ponašanje
-Kopulatorno ponašanje
-Postkopulatorno ponašanje
- Dugotrajno prekopulatorno ponašanje
28
prekopulatorno ponašanje - svnjie
- " pjasma nerasta" - meko grleno roktanje, njuši slabine ženke i zavlači njušku između zadnjih nogu krmače te je iznenadno gurne ili nadigne; također melje zubima pokrečući čeljusti stranu pa se nakon nekog vremena pojavi pjena na ustima
29
kopulatorno ponašanje - svinje
- zaskače i opasuje krmaču
- penis nerasta potpuno se izvlači samo kad prodre kroz vaginu
- nakon dva do tri vala ejakulacije, nerast se spušta sa ženke
30
spolno ponašanje krmača
- za vrijeme estrusa skaču na druge životinje u nastambama
- imaju znakovit “položaj parenja” (UKOČENE ZADNJE NOGE)
- kada čuju nerastovu “ pjesmu parenja ” reagiraju postavljanjem u “ položaj parenja - PASIVNI REFLEKS OPASIVANJA
- grade gnijezda za praščiće
31
prasad i krmača - prije i tijekom prasenja
- Prije prasenja - postaju nemirne, pokušavaju se namjestiti i počinje prasenje u stavu oslanjanja
- Tijekom prasenja krmača ne obraća pozornost na oprasene praščiće dok se ne oprasi posljednje prase
- nakon toga postaje vrlo brižna, njuškom ih potiskuje prema trbuhu i sisama ili ih podvlači natrag prednjim nogama
- počinje i glasovno komunicirati
32
prasad i krmača - tijekom dojenja
- glasovne poruke, pokreti i geste, a važnu ulogu imaju i vizualni i kemijski znakovi
- praščići radije sišu prednje, nego stražnje sise
- nekoliko sati nakon rođenja praščići počinju utvrđivati TZV. POREDAK KOD BRADAVICA
- prasad zadržava „svoju“ sisu za vrijeme cijelog sisajućeg razdoblja, a prepoznaje je prema mirisu i položaju
- ometajući čimbenici kao što je često pomicanje krmače, može dovesti do povećanog agonističkog ponašanja u leglu, što će rezultirati gubljenjem mjesta u poretku kod bradavica
- dezorijentirana prasad su sklonija prignječenju od strane krmače, slično kao i kod dezorijentacije kod gladovanja
33
svinje - hranjenje
- tjelesnom građom odlično osposobljena za hvatanje, iskapanje i uzimanje hranjivih sastojaka iz tla
- na traženje hrane utroše veliki dio svog vremena
- ROVANJE - najistaknutije svojstvo
- pri rovanju razlučiti kopanje, struganje, njuškanje i visoko razbacivanje
- daljnji oblici uzimanja hrane su trganje i odgrizanje trave i zelenih okrajaka biljaka, prekapanje tresetišta, trganje grana i podanaka, odbijanje kore i dr
34
svinje - izlučivanje
- mokraća ima određenu ulogu pri spolnom ponašanju; mokraća ženki pobuđuje mužjaka; hormoni u mokraći ukazuju na stanje spolnog ciklusa
- kada su u mogućnosti, svinje odvajaju mjesta za ležanje, hranjenje i defeciranje!
35
svinje - odmor i ugodbeno ponašanje
- na dugotrajno ležanje treba gledati kao na izraz apatije; nadalje, tegoba pri lijeganju, ustajanju ili stajanju, izazvanih primjerice slabošću ekstremiteta
- četiri stadija: pozorno budno stanje, drijemež, laki san i duboki san
- u čučečem položaju svinje leže na trbuhu s podmetnutim nogama - kraći odmor
- spavaju u ispruženom trbušnom ili bočnom položaju
36
svinje - problemi dobrobiti
- skraćivanje zubi i repova u prasadi
- vezanje rasplodnih nazimica i krmača ZABRANJENO!
- smještaj gravidnih i dojnih krmača
- nemogućnost gradnje gnijezda u krmača
- stavljanje nosnih obruča svinjama
37
goveda - socijalno ponašanje
- hijerarhijska struktura stada uspostavlja se na osnovi starosti, tjelesne mase, spola, veličine rogova i pasmine
- rang krave u krdu raste i postaje stabilan obično s
navršenih devete godina, nakon čega ponovo postaje promjenjiv, tako da životinje visokog socijalnog ranga polako gube svoj socijalni status
38
goveda - ponašanje na pašnjaku
- pri kretanju uvijek postoji razmak oko 2 metra, a pri ležanju manji
- napasivanje počinje s izlaskom sunca, a završava zalaskom
- dodirom njuške selektivno biraju trave najbolje za pašu - ne pasu na mjestima koja su kontaminirana fecesom i urinom
- pasu biljke koje su 5 cm iznad tla, razlikujući pri tome jestive biljke od nejestivih
- za vrijeme ispaše mlađe životinje su u centru krda, a agresivnije jedinke ih okružuju
39
goveda - spolno ponašanje
- predkopulatorne aktivnosti - kopanje papkom po tlu, glasanje, spuštanje brade na trticu krave i zatim slijedi kopulacija koja je kratka
- ženke u estrus postaju hiperaktivne, češće uriniraju
- atipična spolna ponašanja, kao što su nimfomanija, homoseksualnost, hiperseksualnost, masturbacija, mogu biti genetičke greške, posljedice endokrinog disbalansa, te problema u držanju i smještaju
40
goveda - krava i tele
- kontakt između krave i teleta uspostavi se tijekom 5 min
- krava poslije poroda pojede placentu i liže mladunče - ime se oslobađa od sluzi, lizanjem se uspostavlja termoregulacija i mišićni tonus; raspoznavanja i pamćenja potomstva
41
goveda - specifičnosti
- dugoročno pamćenje - mogu prepoznati 50 - 70 članova krda
- panoramski vid - 330° i binokularni vid - 25°-30° (lako uoče predatora)
- dnevno konzumiraju svježe trave u količini 10% svoje tjelesne mase
- što je paša kvalitetnija to će vrijeme preživanja biti kraće, a vrijeme preživanja duže.
42
ovce - socijalno ponašanje
- društvena hijerarhija je stabilna, a stado - do 30 jedinki
- predvodnik je obično spolno zrela ovca koja se više puta ojanjila, a među ovnovima to je najjači ovan u stadu (utječe i veličina rogova)
- izuzetno socijalne životinje
43
ovce - glasovna komunikacija
- frktanje - u okviru seksualnog ponašanja, ali i kod oba spola izvan parenja
44
ovce - položaj tijela
- jednostavan, ravan i opušten stav
- usred hladnoće ovce se pogrbe, stražnji ekstremiteti povučeni su ispod točke težišta tijela, vrat spušten, glava malo povučena prema natrag
45
ovce - igra
- kod janjadi, 2-3 dana nakon rođenja, a manifestira se kao želja za skokom ili kratkim bijegom
- socijalne igre: utrke i borbene igre
- nakon 5-6 tjedana - seksualne igre uz naskakivanje (češće muška janjad)
- igre uzimanja i izbacivanja iz usta stranih predmeta posebno pri hrandibi (želja za istraživanje okoliša)
- odrasle ovce nisu sklone igri izuzev ovaca majki.
46
ovce - spolno ponašanje
- mrkanje????? ovaca zbiva se u jasnom sezonskom ritmu koji ovisi o duljini dana, započinje kao posljedica dnevne svjetlosti
- važnu ulogu u poticanju ovaca na parenje ima primjenjivanje mirisa (feromona), vizualni kontakti između spolova nisu važni
- započinje u jutarnjim satima i tu pada najveći broj kopulacija
- Ovan nikad ne skače na slobodnu ženku koja se ne tjera. Ovce koje nisu spremne za skok, pomokre se
47
ovce - ponašanje ovaca i mladunčadi
- nekoliko sati prije poroda ovca postaje nemirna i postupno se odvaja od stada
- nakon poroda majka se najčešće odmah diže i počinje oblizivati janje - spriječava njegovu pothlađenost, stimulira njegovo disanje i jačanje periferne cirkulacije krvi
- svako janje ima individualni miris, koji majci omogućava prepoznavanje vlastitog janjeta
- na početku laktacije majka dozvoljava janjetu sisanje u svako doba
- nakon tjedan dana - počinje određivati vrijeme sisanja.
- od trećeg mjeseca života majka sve češće sprječava janjad u sisanju
- nakon 4,5 mjeseci života potpuno ih odbija od sisa
48
ovce - hranjenje
- pasu dnevno oko 7,5- 11 sati
- janjad veću prva tri dana života uzima pokoju vlat trave, lišća ili drugu krutu hranu, kratko prožvaču i nakon ispitivanja njezinog okusa ispljune - gutaju nakon tjedan dana života
- hladnoća - više jedu
- spolna aktivnost - manje jedu
49
ovec - odmor/mirovanje
- kod odraslih ovaca iznosi 13-15 sati, a kod mlade janjadi 15-18 sati
50
koze - socijalno ponašanje
- žive u grupama od oko 20 jedinki
- temeljnu socijalu jedinicu čini koza s kozlićem
- stariji jarci stvaraju vlastito stado
- za socijalni status bitna je težina, temperament, dob i duljina rogova -dominantni odnosi određuju se borbom ili prijetnjama
- do borbe dolazi: kod hranjenja na jaslama i kada se više jaraca u stadu bore za naklonost koza u fazi mrkanja
51
koze - spolno ponašanje
- koza se prirodno javlja na mrkanje u ranu jesen
- jarčevi želju za parenjem pokazuju tijekom cijele godine
-oni pokazuju oblike ponašanja raznovrsne kvalitete, a dijelimo ih u četiri kategorije:
a) širenje mirisa
b) prezentacija tjelesnih atributa
c) kontrola stanja tjeranja
d) udvaranje kozi
- za vrijeme tjeranja izlučuju se tvari koje mijenjaju miris koze
- mrkanje koza traje 24 - 48 sati, a rjeđe 3 - 5 dana
- prisutnost jarca pojačava pojavu tjeranja kod koze
52
koza - porod
- koza se neposredno pred porod odvaja od stada i traži mir, te se glasa meketanjem koje rabi za dozivanje kozlića
- koza ima vrlo dobro izražen majčinski instinkt
- sisanje počinje tako da majka prethodno omiriši regiju ispod repa i kad se uvjeri da je njen kozlić, dozvoljava sisanje
- odlučujuća veza za kozu i kozlića je osjetilo mirisa
- prisilna adopcija se može provesti ako zatvorimo kozu sa stranim kozlićem
53
koze - hranjenje
- kozama veći burag u odnosu na veličinu tijela omogućuje da mogu pojesti više po jedinici tjelesne mase nego goveda i ovce
- konzumiranje hrane ovisi i o temperaturi okoliša, pa raste pri nižim, a opada pri višim
- građom tijela su prilagođene za uzimanje hrane na nepristupačnim mjestima, u brodsko – planinskim mjestima
- češće brste nego pasu
54
koze - izlučivanje
- svakom uriniranju prethodi defekacija
55
koze - odmaranje
- jarci odmaraju visše od koza
56
perad - društveno ponašanje
- perad nastoji što prije uspostaviti socijalnog red u sklopu jata ili peradnjaka što se postiže kljucanjem - red kljucanja dovodi do klasifikacije peradi na agresivne i mirne
- agresivne jedinke dobivaju uvijek više hrane i vode nego mirne
- perad može identificirati do 200 jedinki zbog uspostave socijalnog reda
- među skupinama su česte napetosti, pa ih je dobro i fizički razdvojiti na manje podredove, gdje se zadržavaju i rijetko odlaze na drugi teritorij
