PANANAKOP NG MGA KASTILA Flashcards
Tatlong ekspedisyon na pinadala
Espanya
Laoisa (1525)
Saavedra (1527)
Villalobos (1542)
Hindi nakarating ng Pilipinas ang ibang ekspedisyon
sapagkat
sinalakay sila ng mga Olandes na noong panahong iyon ay nasa Indonesya.
Ang mga layunin ng Espanya sa pananakop ay ang mga sumusunod:
• Magpalaganap ang Kristiyanismo
• Magpayaman
• Magpalawak at magpalakas ng kapangyarihan
MGA UNANG AKDANG PANRELIHIYON AT PANGKABUTIHANG ASAL
• DOCTRINA CRISTIANA (1593)
• NUESTRA SENORA DEL ROSARIO (1602)
• BARLAAN AT JOSAPHAT (1708)
• PASYON
• URBANA AT FELIZA
• MGA DALIT KAY MARIA
Ito ang kauna-unahang aklat na panrelihiyon na nalimbag sa Pilipinas. Ito’y nasulat sa Tagalog at Kastila.
SUMULAT
• Padre Juan de Plasencia
•Padre Domingo de Nieva
PAKSA
• Pater Noster • Ave Maria • Credo
•Regina Coeli • Katesismo • Pangungumpisal
• Mga Utos ng Santa Iglesia • Pitong Kasalanang Mortal
•Labing-apat na Pagkakawang gawa
• Pangungumpisal • Mga Utos ng Santa Iglesia
• Pitong Kasalanang Mortal
• Sampung Utos ng Diyos
DOCTRINA CRISTIANA (1593)
Ang aklat na ito ang ikalawang nalimbag sa Pilipinas.
Sinulat ito ni Padre Blancas de San Jose at Tinulungan siya ni Juan de Vera isang mestisong intsik sa pagpapalimbag ng aklat.
Nilimbag ang aklat sa Limbagan ng Pamantasan ng Santo Tomas.
NUESTRA SENORA DEL ROSARIO (1602)
Ito’y isang salaysay sa Bibliya na isinalin sa Tagalog ni Padre Antonio de Borja mula sa Griyego.
Naitalang mahabang akdang panrelihiyon.
BARLAAN AT JOSAPHAT (1708)
• Ang awit na ito ay tungkol sa buhay ng ating Panginoong Hesukristo.
• Ang pagpaparangal na ito ay ginaganap kung Mahal na Araw.
Karaniwang nagtatagal ng dalawang araw at gabi o mahigit pa ang pag-awit ng pasyon.
Apat ang nagsisulat ng Pasyon:
• Padre Gaspar Aquino de Belen (1704)
• Don Luis Guian (1750)
• Padre Mariano Pilapil (1814)
• Padre Aniceto dela Merced (1856)
PASYON
• Si Padre Modesto de Castro ay nataguriang “Ama ng Tuluyang Klasika sa Tagalog dahil sa pagkakasulat niya ng Urbana at Feliza
• Binubuo ito ng palitan ng liham ng magkapatid na Urbana at Feliza
• Ang isa ay nasa lalawigan at ang isa ay nag-aaral sa isang kolehiyo sa Maynila.
URBANA AT FELIZA
Ang paksa ng mga sulat ay ang mga sumusunod:
Ng urbana at feliza
Sa Katungkulan ng Bayan - Sa Pagpasok sa Paaralan
- Ang Pakikipagkaibigan - Sa Piging
- Ang Salitaan - Paglagay sa Estado
- Puno ng mga pangaral ang sulat ng kapatid na nasa lalawigan sa kapatid na nag-aaral sa Maynila.
Lagi niyang ipinaaalaala ang mga dapat ugaliin ng kapatid sa iba’t ibang pagkakataon.
May kahulugang sinasagisag ang mga pangalan ng mga tauhan sa akda.
URBANA “Urbanidad” - kagandahang asal
FELIZA - “Feliz” (Kastila) - maligaya
Sinasagisag nito ang kaligayang matatamo ng isang tao sa pamamagitan ng pagpapakabuti at pagiging masunurin
Si Padre Mariano Sevilla, isang paring Pilipino ay sumulat ng mga dalit noong 1865.
Humalaw siya sa mga awit na “Mese de Maggio o Buwan ng Mayo.
Ang paksa ng mga awit ay pagpaparangal at pagpupuri sa Mahal na Birhen.
MGA DALIT KAY MARIA
ay mga salaysay tungkol sa kagitingan at pakikipagsapalaran ng mga hari, reyna, prinsipe’t prinsesa na ang layunin ay mapalaganap ang Kristiyanismo.
Ang mga awit at kurido
Ang salitang “kurido” ay nanggaling sa?
Mehikanong ‘corrido” na ang kahulugan ay kasalukuyang pangyayari (current event).
Nanggaling naman ang Mehikanong “corrido” sa Kastilang “occurido
PAGKAKATULAD NG AWIT AT KURIDO
Kapwa nagsisimula sa panalangin
Magkatulad ng paksa
Kapwa batay sa ‘Metrical Tales” ng Europa
Ang mga buod ay naaayon sa kakayahan at pananaw ng nagsisulat.
PAGKAKAIBA NG AWIT AT KURIDO
AWIT - ay binubuo ng labindalawang (12) pantig sa bawat taludtod
Kurido - ay binubuo ng walong (8) pantig sa bawat taludtod
Kung awitin ang awit ay mabagal, ang kurido ay mabilis.
MGA DULA SA PANAHON NG MGA KASTILA
• Moro-moro
• Karilyo
• Senakulo
• “Sugat” o salubong
• SARSWELA (ZARZUELA)
• MORIONES (Mindoro o Marinduque)
• Tibag
• FLORES DE MAYO (SANTA CRUZAN)
• PANGALULUWA
• PANUNULUYAN
• PANUBONG
Itinatanghal sa entablado tuwing araw ng pista upang magdulot ng aliw.
Isang uri ng komedya na adapatasyon mula sa dula sa Europa na “comedia de capa y espada“
“moro-moro” ay nahangu sa salitang MORROCCO na ang ibig sabihin ay matatapang at may matibay na paninindigan.
Moro-moro
Pagpapagalaw ng anino ng mga pira-pirasong kartong hugis-tao sa likod ng kumot na puti na may ilaw.
Habang pinapagalaw ang mga pira pirasong karton ay sinasabayan ito ng sanaysay. kurido awit, dulang panrelihiyon o alamat.
Karilyo
Nagsasalaysay ng buhay at kamatayan ni Hesu Kristo.
Ito ay pasyong itinatanghal sa entablado
Hango sa salitang “cenaculum”
Kadalasang ginaganap sa lansangan o sa bakuran ng simbahan
Senakulo
Ito ay ginaganap tuwing araw ng pagkabuhay ni Kristo.
Ang salubong ay tumutukoy sa muling pagkikita ni Birhen Maria at ni Hesukristo.
May awitang mga anghel at pagpupuring tula at awitin na sinasambit.
Nahahati sa dalawang panig o grupo, ang mga kababaihan at ang kalalakihan
“Sugat” o Salubong