OSMANLIDA DAĞILMAYI ÖNLEME ÇABALARI Flashcards
Osmanlı’nın dağılmayı önlemek için denediği iki yol nedir?
- Demokrasi Hareketleri
2. Fikir Akımları Ortaya Atma
1839 Tanzimat Fermanı 1856 Islahat Fermanı 1876 I. Meşrutiyet İlanı 1908 II. Meşrutiyet İlanı Bunların ortak özellikleri nelerdir?
- Padişahın yetkisini aşama aşama kısıtlanır.
- Kanun üstünlüğü ilkesi kabul edilir.
- Hukuk devleti olma süreci başladı.
- Fransız İhtilali’nden etkilenen azınlıklara yeni haklar verildi.
- Avrupalı devletlerin azınlıkları bahane ederek iç işlerimize karışılmasını önlemeyi amaçlar.
- Hepsi Osmanlıcılık fikrine hizmet eder.
- Avrupa’da toplanan konferans öncesi ilan edilerek aleyhimize karar alınmasını önlemeye yöneliktir.
Osmanlı’da anayasallaşma hareketlerinin ilkidir.
Osmanlı’da ilk demokratikleşme hareketidir.
İç meseledir. Milliyetçilik ve Sömürgecilikle ilgisi yoktur.
Ayanların varlığı tanınarak Osmanlı’da ilk kez padişahın yetkisi kısıtlandı ama etkisi arttı.
Hangi olay?
Senedi İttifak
Senedi İttifak hangi padişah ve hangi paşa ile hazırlandı?
II. Mahmud ve Alemdar Mustafa Paşa
Avrupa’da ilk kez kralın yetkileri hangi antlaşma ile kısıtlandı?
1215 Magna Carta
Abdülmecid Efendi ve Dönemin Sadrazamı Mustafa Reşit Paşa tarafından ilan edildi.
Halka eğitim, yönetim, vergi, askerlik ve yargı konularında haklar verildi.
1840 Londra Konferansı (Mısır olayı için) öncesi yapılmıştır.
Hangi olay?
1839 Tanzimat Fermanı
1839 Tanzimat Fermanı ilan nedenleri nedir?
- Avrupalı Devletlerin iç işlerimize karışmasına engel olmak.
- Mısır ve Boğazlar konusunda Avrupalı Devletlerin desteğini kazanmak.
- Devleti ve toplumu demokratik bir yapıya kavuşturma isteği
- Ulusçuluktan etkilenen azınlıkları tatmin etmek
- Azınlıklara haklar vererek onları devlete bağlamak
- Toprak bütünlüğünü korumak
“Osmanlı Devleti’nde herkes eşit olacak ve canı, malı, namusu devlet güvencesinde olacak.”
Tanzimat Fermanı’nda yer alan bu maddenin yorumu ne olabilir?
Millet Sistemi çöktü.
“Askerlik vatani görev sayılacaktır.”
Tanzimat Fermanı’nda yer alan bu maddenin yorumu ne olabilir?
Azınlıkların işine gelmez.
“Herkes kanun önünde eşit olacaktır. Kanunlar bir kurul tarafından hazırlanacak padişah tarafından onaylanacaktır.”
Tanzimat Fermanı’nda yer alan bu maddenin yorumu ne olabilir?
Avrupa kanunları, Abdülmecid döneminde esas alınmaya başlamıştır.
“Müsadere sistemi kaldırılacaktır.”
Tanzimat Fermanı’nda yer alan bu maddenin yorumu ne olabilir?
Özel mülkiyet hakkı doğmuştur.
“Padişah dahi bu fermana uyacaktır.”
Tanzimat Fermanı’nda yer alan bu maddenin yorumu ne olabilir?
Padişahın yetkileri ilk defa hukukla sınırlandırılmıştır.
Devlet politikası haline getirildi.
Anayasacılık hareketlerinin en önemli adımıdır.
Tanzimat Fermanı ile Avrupalı devletlerinin iç işlerimize karışması engellenebildi mi?
Hayır, karışmaya devam ettiler.
Tanzimat Fermanı halk hareketi midir?
Hayır, tepeden inmedir.
Padişah tek taraflı ilan etti, Dış baskı falan yoktur.
Tanzimat Fermanından bahsedilmeyen haklar nelerdir?
Düşünce Özgürlüğü, siyasi haklar, basın serbestliği gibi haklar yoktur.
Osmanlı Devleti’nde ilk anayasal belge nedir?
Tarihçilere göre Tanzimat Fermanı, hukukçulara göre Senedi İttifak’tır.
Kırım Harbi zamanında savaştan sonra Paris Antlaşması’nda aleyhimize karar çıkmaması için dış baskıyla ilan edildi.
Abdülmecid ve Mehmet Ali Paşa tarafından ilan edildi.
Osmanlıcılık akımı içinde değerlendirilir. Amaç dağılmayı önlemektir.
Yalnızca azınlıklara hitap eder.
Nedir?
1856 Islahat Fermanı
Gayrimüslimler Osmanlı Devleti’nde hangi coğrafyada mal ve mülk sahibi olamazdı?
Hicaz - Yemen coğrafyasında
“İltizam sistemi kaldırılacak.
Cizye ve haraç vergileri kaldırılacak.”
Yukarıdaki iki madde hangi fermana aittir?
1856 Islahat Fermanı
Tanzimat ve Islahat Fermanlarında halkın yönetime katılmasına yönelik madde var mıdır?
Hayır, yoktur.
I Meşrutiyet kim zamanında ilan edildi?
II. Abdülhamid
Meşrutiyet neden ilan edildi?
- Balkanlardaki Ulusçuluk akımını engellemek
- Osmanlı toprak bütünlüğünü korumak
- Panslavizm politikasının etkisini kırmak
Meşrutiyet hangi konferanstan önce ilan edildi?
1876 İstanbul Tersane Konferansı Öncesi
II. Meşrutiyet hangi görüşmeler esnasında ilan edildi?
Reval Görüşmeleri
Kanun-i Esasi’yi hangi paşa hazırladı?
Mithat Paşa
Kanun-i Esasi hangi devletlerin anayasaları örnek alınarak hazırlandı?
Belçika, Prusya ve Fransa
“Meclisin açılma ve kapanma yetkisi bizzat padişaha ait olmaktadır.”
Kanun-i Esasi’nin bu maddesinden hareketle nasıl yorum yapılabilir?
Padişah yasama üzerindeki denetimine devam ediyor.
“Ayrıca meclis padişaha karşı sorumludur.”
Kanun-i Esasi’nin bu maddesinden hareketle nasıl yorum yapılabilir?
Padişah yürütme üzerindeki denetimine devam ediyor.
“Yasa ancak padişah onaylarsa yürürlüğe girer.”
Kanun-i Esasi’nin bu maddesinden hareketle nasıl yorum yapılabilir?
Padişah yürütme üzerindeki denetimine devam ediyor.
“Mebusan ve Ayan meclisi olmak üzere iki parlamento olacak.”
Kanun-i Esasi’nin bu maddesinden hareketle nasıl yorum yapılabilir?
Bu durum demokratik değildir.
1961 Anayasasında olduğu gibi.
Osmanlı Devleti’nin Kanun-i Esasi’ye göre resmi dili nedir?
Türkçe
Kanun-i Esasi sonuçları nelerdir?
- Osmanlı Devleti’nde ilk kez rejim değişti ve meşrutiyete geçtik.
- Halk ilk kez yönetime I. Meşrutiyet ile katıldı.
- Parlamenter sisteme geçildi.
Osmanlı Devleti’nde açılan meclis nerededir?
Dolmabahçe Sarayı
Müslüman halkın yerel yönetimlere katıldığı fermandır?
Tanzimat Fermanı
Gayrimüslimler yerel yönetimlere ne zaman katıldı?
Islahat Fermanı
Osmanlı Devleti’nde halk genel yönetime ne zaman katıldı?
I. Meşrutiyet (Kanun - i Esasi / Parlamento Açılmasıyla)
Kanun-i Esasi’de siyasi partiler var mıdır?
Hayır, yoktur.
II. Abdülhamid neyi bahane ederek meclisi kapattı?
1877 - 1878 (93 Harbi) Osmanlı - Rus Savaşı’nı bahane ederek kapattı.
II. Abdülahmid’i devirip V. Murad’ı başa geçirmek için çıkan isyandır.
Ali Suavi başlattı, Yedi - Sekiz Hasan Paşa engelledi.
Çırağan Olayı
İsitpdat Dönemi ne zaman başar ve ne zaman sona erer?
1878 - 1908
Osmanlı Devleti’nin borçlarını ödeyememesi sonucu kurulan kuruluştur.
Duyun-u Umumiye
II. Abdülhamid’in devletin borçlarını ödeyebilmek için çıkardığı kararnamelerdir.
Muharrem Kararnamesi ve Ramazan Kararnamesi
Duyun-u Umumiye Osmanlı’nın hangi gelirlerine el koydu? (Öşür - Haraç - Cizye)
Öşür gelirlerine koydu. Haraç ve Cizye Islahat ile kaldırıldı.
Osmanlı Devleti’nin pul, alkollü içki, tütün, ipek, balık, tuz vergilerine vergi koyulmasıdır.
Rüsüm-u Sitte
Ermeni Meselesi hangi dönemde başladı?
İstipdat Dönemi
1878’de yapılan bu antlaşmayla Sırbistan, Karadağ ve Romanya elden çıkmıştır.
1878 Berlin Antlaşması
Bosna - Hersek hangi antlaşma ile geçici olarak Avusturya’ya bırakılmıştır?
1878 Berlin Antlaşması
1881’de Tunus’u hangi devlet işgal etti?
Fransa
1882’de Mısır’ı hangi devlet işgal etti?
İngiltere
1897’de Yunanistan ile yapıp kazandığımız savaştır.
Dömeke Meydan Muharebesi
Dömeke Meydan Muharebesi’ni kazandığımız halde çıkarılan bu fermanla Girit özerk olmuştur.
Haleppa Fermanı
Kıbrıs hangi savaş esnasında geçici olarak İngiltere’ye verilmiştir?
93 Harbi
Kıbrıs hangi antlaşma ile tamamen elden çıktı?
Lozan Antlaşması
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin anlamı nedir?
Birleşme ve İlerleme
1889’da İshak Suketi, İbrahim Teno, Abdullah Cevdet ve Mehmet Reşit isimli tıp öğrencilerinin kurduğu cemiyettir.
İttihat ve Terakki Cemiyeti
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin örnek aldığı oluşumdur.
İtalyan Carbonari Cemiyeti
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin amacı nedir?
Meşrutiyeti yani Kanun-i Esasi’yi yürürlüğe koymak amaçlarıdır.
İttihat ve Terakki Cemiyeti muhalifleri kimlerdir?
- Hürriyet ve İtilaf Fırkası
2. Halaskar Zabıtan Grubu
İttihat ve Terakki Cemiyeti ne zaman parti oldu?
1909
İttihat ve Terakki partisi I. Dünya Savaşı’ndan sonra hangi adı aldı?
Teceddüt
II. Meşrutiyet ne zaman ilan edildi?
1908
II. Meşrutiyet’te etkili olan paşalar kimlerdir?
Enver, Talat ve Cemal Paşalar
II. Meşrutiyet’te padişah kimdir?
II. Abdülhamid
II. Meşrutiyet ilan edilme sebepleri nelerdir?
- Balkanlardaki Ulusçuluk akımını etkisizleştirmek
- Osmanlı toprak bütünlüğünü koruyabilmek
- Reval Görüşmeleri
İttihat ve Terakki Cemiyeti Meşrutiyeti ilan ettirmek için hangi adamlarına Makedonya’da isyan çıkarttılar?
Resneli Niyazi
II. Meşrutiyet karışıklıklarından faydalanan üç devlet nedir?
B ulgaristan
B osna Hersek
G irit
İç karışıklık dışarıda da başarısızlığı getirir.
Türk tarihinde ilk defa çok partili hayat ne zaman başladı?
1909 II. Meşrutiyet ile beraber
Türk tarihinin ilk partisi nedir?
İttihat ve Terakki partisi
Damat Ferit’in kurduğu partidir.
Hürriyet ve İtilaf Partisi
31 Mart Darbesi (13 Nisan Olayı) 1909 sebepleri nelerdir?
- Yenilik karşıtlarının anayasal rejimi kaldırmak istemesi.
- İttihat ve Terakki’nin yönetime tam hakim olamaması
- İttihat ve Terakki’ye olan muhalefetin dış politikadaki başarısızlıklar ve toprak kayıplarının önlenememesi
- Mektepli - Alaylı çatışması
- Avcı taburlarının denetlenememesi
- İttihat ve Terakki karşıtlarının suikasta uğraması
31 Mart Darbesi (13 Nisan Olayı) 1909 olayında halkı kışkırtan gazetedir.
İttihad-ı Muhammedi Fırkasının Volkan gazetesinin kışkırtmasıdır.
31 Mart Darbesi (13 Nisan Olayı) 1909 başlatan olay nedir?
Serbesti gazetesinin hem yazarı hem sahibi olan Hasan Fehmi’nin öldürülmesidir. Aynı zamanda ilk basın şehidimizdir.
31 Mart Darbesi (13 Nisan Olayı) 1909 II. Abdülhamid bastıramayınca yerine kim gelip bastırdı?
İttihad ve Terakki’nin Balkanlarda (Selanik)te kurduğu Harekat Ordusu gelip isyanı bastırdı.
Harekat Ordusu kumandanı kimdir?
Mahmud Şevket Paşa
Harekat Ordusu ismini kim verdi?
Mustafa Kemal Paşa
Tarih Sahnesine İlk Çıkış
Mustafa Kemal’in Harekat Ordusu’ndaki görevi nedir?
Kurmay Başkanı ve Kolağası
Harekat Ordusu’nun isyanı bastırması sonucu hangi yorum yapılabilir?
Ordu yeniliklerin koruyucusudur.
Mustafa Kemal’e gelen şifreli telgraf nedir?
“Adadayız, cümlemiz sıhhatteyiz.”
Osmanlı’da meclis kararıyla tahttan indirilen ilk padişah kimdir?
II. Abdülhamid
Osmanlı’da meclis kararıyla tahttan indirilen son padişah kimdir?
VI. Mehmet Vahdettin
Osmanlı’nın ilk rejim karşıtı isyanı nedir?
31 Mart İsyanı.
Halk, meşrutiyete karşıdır.
Türk tarihinde hangi olaylardan sonra hükümet değişikliği yaşandı?
- 31 Mart Darbesi
- Babı Ali Baskını
- Şeyh Said İsyanı
Osmanlı Devleti’nde sopalı seçimleri tarihleri nedir?
1912 ve 1946 seçimleri
Osmanlı’da darbeler nelerdir?
- Abdülaziz’in tahttan indirilmesi
- 31 Mart Olayı
- Babı Ali Baskını
II. Abdülhamid tahttan indirildikten sonra yerine kim geldi?
V. Mehmet Reşat
“Padişahın açma - kapama yetkisi elinden alındı. Meclis kendi kendini açıp kapatır.”
Kanun-i Esasi’deki bu değişiklikle ilgili olarak hangi yorum yapılabilir?
Meclis üstün hale geldi. Padişahın yasama üzerinde etkisi azaldı.
“Kurulan hükümet padişaha karşı değil, meclise karşı sorumludur.”
Kanun-i Esasi’deki bu değişiklikle ilgili olarak hangi yorum yapılabilir?
Padişahın yürütme üzerindeki gücü azaldı.
“Hükümet padişahın yetkisi olmadan da yasa yapabilir.”
Kanun-i Esasi’deki bu değişiklikle ilgili olarak hangi yorum yapılabilir?
Padişahın yasama üzerindeki yetkisi azaldı.
“Padişahın veto hakkı bir defalıktır.”
Kanun-i Esasi’deki bu değişiklikle ilgili olarak hangi yorum yapılabilir?
Padişahın yasama üzerindeki yetkisi azaldı.
“Savaşa ve barışa meclis karar verecek.”
Kanun-i Esasi’deki bu değişiklikle ilgili olarak hangi yorum yapılabilir?
Padişahın yasama üzerindeki yetkisi azaldı.
“Padişahın sürgüne gönderme yetkisi kaldırıldı.”
Kanun-i Esasi’deki bu değişiklikle ilgili olarak hangi yorum yapılabilir?
Padişahın yargı üzerindeki gücü azaltıldı.
Kişi hak ve özgürlükleri güvence altına alındı.
1909 değişikliklerinin genel sonucu nedir?
Padişah yetkileri en aza indirilmiş böylece anayasa daha demokratik hale getirilmiştir. Meclis üstünlüğüne dayanan yeni sistem kuruldu.
II. Mahmud zamanında başladı.
Tanzimat ve Islahat fermanları bu fikir akımına hizmet eder.
Ziya Paşa, Mithat Paşa, Ali Suavi, Şinasi ve Namık Kemal bu akımı savunur.
Bu akım Balkan Savaşları sonucu etkisini kaybetmiştir.
Hangi fikir akımıdır?
Osmanlıcılık (İttihad - Anasır)
Bu akımla gayrimüslim azınlıktan vazgeçildi.
En ateşli savunucusu II. Abdülhamid’dir.
Mehmet Akif, Cemaleddin Afgani, Said Halim Paşa (Mason) bu akımı savunur.
I. Dünya Savaşı esnasında V. Mehmet Reşat cihat ilan etti ancak etkili olmadı. Bunun sonucunda bu akım etkisini kaybetti.
Hangi fikir akımıdır?
İslamcılık (Ümmetçilik)
Bu akımla Müslüman azınlıktan vazgeçtik.
Tüm dünya Türklerinin birleşmesidir.
İttihat ve Terakki yönetici kadrosu (Cemal Paşa - Enver Paşa - Talat Paşa) bu akımı savunur.
Sarıkamış Faciası ile bu akım etkisini kaybetti.
Hangi fikir akımıdır?
Turancılık
Bu akımla Müslüman azınlıktan vazgeçtik.
Anadolu’daki Türklerin birleşmesidir.
Bu akım dil çalışmaları ile başlamıştır.
Rusya’dan gelen Türk aydınları bu akımda etkilidir.
Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, İsmail Gaspıralı, Yusuf Akçura, Mehmet Emin Yurdakul, Zeki Velidi Togan bu akımı savunur.
Orta Asya’yı Ruslar işgal edince bu akımda başarısız olmuştur.
Hangi fikir adamıdır?
Türkçülük
“Dilde, fikirde, işte birlik!” diyen fikir adamıdır.
İsmail Gaspıralı
“Üç Tarzlı Siyaset” kimin eseridir?
Yusuf Akçura
Mustafa Kemal hangi akımdan etkilendi?
Türkçülük
Osmanlı’nın en eski akımıdır.
1718 Lale Devri ile başlamıştır.
Ahmet Rıza, Celal Nuri, Tevfik Fikret bu akımı savunurlar.
Hangi fikir akımıdır?
Batıcılık
Prens Sabahattin’in ortaya attığı fikir akımıdır.
Yerel yönetimlerin olması gerektiğini savunur.
Uygulanmayan tek akımdır.
Hangi fikir akımıdır?
Adem-i Merkeziyetçilik - Federalcilik
Osmanlı’nın ilk liberali kimdir?
Prens Sabahattin