Opzet & schuld (culpa) Flashcards
Welke 4 vormen van opzet zijn er?
- Opzet als bedoeling (oogmerk)
- Opzet als noodzakelijkheidsbewustzijn
- Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn.
- Voorwaardelijk opzet
Als niet aan normaal opzet voldaan is (stappenplan opzet), kan er misschien aan voorwaardelijk opzet sprake zijn. Welke 3 cumulatieve eisen zijn daarbij van toepassing?
Vooraf bij casus: heeft verdacht opzet? Nee? Kan voorwaardelijk opzet bewezen worden?
- Bestaan van een aanmerkelijke kans op het gevolg.
- omstandigheden van het geval
- aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht
- een kans die naar algemene ervaringsregels aanmerkelijk is - Weten: bewust/wetenschap van de aanmerkelijke kans. Meten aan de hand van normaliteitssyllogisme of feit van algemene bekendheid
- Willen: aanvaarding van de aanmerkelijke kans:
Meten aan de hand van:
- Kunnen verklaringen van verdachte of getuigenverklaringen inzicht geven omtrent hetgeen dat ten tijde van de gedraging in de verdachte is omgegaan
- Ja? Klaar.
- Nee? Dan kijken naar feitelijke omstandigheden van het geval > aard van de gedraging en omstandigheden waaronder deze is verricht.
Verder: check altijd waar opzet op rust! Of is het misschien geobjectiveerd?
Welke vormen van schuld (culpa) zijn er?
- Bewuste schuld (wel weten, maar niet willen)
- Onbewuste schuld (niet weten en willen, maar wel behoren te weten)
Wat is het (4) stappenplan om te bepalen of er sprake is van culpa (schuld)?
- Onvoorzichtig gedrag?
Dader had anders moeten handelen of aanwezigheid van geoorloofd risico kunnen onvoorzichtigheid ontnemen) - Is er sprake van aanmerkelijke onvoorzichtigheid?
- Is de aanmerkelijke onvoorzichtige gedraging verwijtbaar aan de verdachte?
Gedraging is verwijtbaar indien dader niet anders kon handelen of dat dit niet van hem gevergd kon worden? - Bestaat er een causaal verband?
Ondergrens: Geervliet-arrest. Enkel foutje is niet voldoende om aanmerkelijkheid van de onvoorzichtigheid te bewijzen.
Wat zijn de kernvragen van opzet?
- Schuldverband: waarop moet opzet gericht zijn?
- Wat is (de betekenis van het) opzet?
o Opzetvormen - Hoe kan je opzet bewijzen?
o Verschil met schuld (culpa).
Waarop moet opzet gericht zijn?
Alles wat na het woord opzet komt, wordt daardoor beheerst.
Alles wat niet door opzet wordt beheerst is geobjectiveerd en wordt niet door opzet beheerst.
Uitzondering: het woord wederrechtelijk (vanwege boos opzet)
Welke 2 vormen van opzet heb je?
Boos opzet: Bij boos opzet moet het zo zijn dat de verdachte wel opzettelijk de wet heeft gebroken. De verdachte moet dus wetenschap hebben van het feit dat wat hij doet niet is toegestaan door de wet.
Kleurloos opzet: - Tegenwoordig wordt er echter van uitgegaan dat de verdachte voor strafbaarheid alleen opzet moet hebben gehad op de vervulling van de bestanddelen. “Het opzet hoeft – tenzij het uit delictsomschrijving anders blijkt – niet op het wederrechtelijke van de handeling gericht te zijn.”
Leg deze termen uit :
1.Opzettelijk iemand wederrechtelijk
2. Opzettelijk én wederrechtelijk
- Opvatting: opsporingsambtenaar denkt bevoegd te zijn een verdachte mee te nemen naar het politiebureau.
* Dit is niet opzettelijk wederrechtelijk. - Wederrechtelijk staat los van opzet. Er is dus kleurloos opzet.Zelfs al denk je iets niet wederrechtelijk te doen, is het strafbaar (bijv. vernielen terwijl je denkt toestemming te hebben)
Wat betekent dolus generalis?
Er is causaal verband als het opzet op het uiteindelijke gevolg was.
- Niet nodig: de dader heeft opzet op het precieze causale verloop van de gebeurtenissen = dolos generalis
o Vb. opzet bij moord: er is slechts vereist dat de dader doelgericht handelde (de ander dood willen). Als de dader iemand wurgt en vervolgens in het water gooit. Persoon zou dood zijn gegaan door verdrinking, niet door wurging. Geen causaliteit maar wel opzet
Arrest: vrijspraak voormalig neuroloog
Rechtsvraag: Gelden er verlaagde drempels om te beslissen of er sprake is van voorwaardelijk opzet wanneer de verdachte een professional is?
De beantwoording van de vraag of de gedraging de aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg in het leven roept, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waarbij betekenis toekomst aan de aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht.
Arrest: Tolbert (opzet bij ontoerekeningsvatbaarheid)
Ernstige geestelijke stoornis of ontoerekeningsvatbaarheid kan alleen opzet in de weg staan als bij de verdachte ten tijde van zijn handelen ieder inzicht in de draagwijdte van zijn gedragingen en de mogelijke gevolgen zou hebben ontbroken. (Vaststelling dat verdachte de vrijheid niet had om zijn wil te bepalen en keuzes te maken betekent nog niet dat bij hem ieder inzicht is ontbroken).
Opzet kan worden weggenomen door psychische stoornis maar dan werkelijk geen inzicht meer hebben (geen willens en wetens) dit is niet snel het geval!!
Rechtsvraag: In hoeverre valt het tenlastegelegde de verdachte te verwijten vanwege zijn psychotische toestand door het gebruik van amfetamine en zijn narcistische persoonlijkheidsstoornis?
Indien zelfintoxicatie zijn er twee mogelijkheden:
1) Er is een beetje inzicht > wel opzet
2) Elk inzicht ontbreekt > geen opzet
Arrest: Tolbert vervolg
Gaat over dat de rechter niet gehouden is aan het oordeel van deskundige.
Wat houdt in: opzet als bedoeling (oogmerk)?
Willens en wetens handelen.
Bijv. vijand uit de weg ruimen
Wat houdt in: Opzet als noodzakelijkheidsbewustzijn?
Verdachte weet dat gevolg zal intreden, maar zijn wil is niet zozeer gericht op dat gevolg.
Bijv. overvallers rijden een voetganger aan, omdat ze vluchten voor de politie en niet vaart willen minderen. Zij weten dat de voetganger overlijdt en willen doorrijden, ze aanvaarden de consequentie van het handelen.
Wat houdt in: Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn?
Dader beseft zich dat er een waarschijnlijkheid zal intreden, maar laat zich niet afschrikken door deze waarschijnlijkheid en aanvaardt het gevolg. Gevolgen liggen op moment van handelen nog in de toekomst.
Bijv. Klaas legt spijkers op de snelweg, omdat hij wil dat de auto’s kapotgaan. De kans is groot, maar niet 100% zeker dat de auto’s een klapband krijgen en de controle over de auto zullen kwijtraken en zullen verongelukken.
De dader kan het intreden van het gevolg als meer of minder waarschijnlijk hebben gezien. Weten van mogelijkheid (aanmerkelijke kans) impliceert nog niet willen
