Obywatel i obywatelstwo Flashcards
Obywatelstwo
więź prawna łącząca jednostkę z państwem
a. w znaczeniu formalnym – oznacza przynależność jednostki do państwa
b. w znaczeniu materialnym – oznacza zespół praw i obowiązków posiadanych przez jednostkę
Historyczne modele obywatelstwa
a. starożytna Grecja i Rzym
– kryteria obywatelstwa: wolne urodzenie w rodzinie obywatelskiej, wiek, płeć
– posiadanie praw politycznych rozumiane jako obowiązek angażowania się w życie publiczne
– obowiązek służby wojskowej
b. średniowiecze
– idea obywatelstwa związana z ustrojem miast
– obywatelstwo miejskie oznaczało posiadanie prze jednostkę praw miejskich konkretnego miasta
c. epoka nowożytna
– przywrócenie idei obywatelstwa rozumianego jako związek z państwem po rewolucji francuskiej
– wykształcenie się stosunków społecznych opartych na zasadach równości wobec prawa
Sposoby nabywania utraty obywatelstwa na świecie
a. zasada prawa krwi – w wyniku urodzenia się z rodziców będącymi obywatelami danego państwa
b. zasada prawa ziemi – w wyniku urodzenia się na terytorium danego państwa
c. zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem/obywatelką danego państwa
d. nadanie przez właściwy organ państwowy
e. utrata obywatelstwa może nastąpić na skutek zrzeczenia się, pozbawienia go przez uprawniony organ władzy lub nabycie obywatelstwa innego kraju
f. bezpaństwowcy, to osoby nie posiadające żadnego obywatelstwa
Obywatelstwo w prawie polskim
a. sposoby nabywania obywatelstwa polskiego
– podstawową zasadą jest zasada krwi – obywatelstwo polskie otrzymuje również dziecko, którego tylko jeden rodzic jest obywatelem polskim
– zasada ziemi obowiązuje, gdy rodzice są nieznani lub nie mają żadnego obywatelstwa
– nadanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
– reintegracja – nabycie obywatelstwa utraconego na skutek małżeństwa z cudzoziemcem
– repatriacja – powrót do kraju osób, które z różnych powodów znalazły się poza granicami kraju
b. utrata obywatelstwa – wyłącznie na wniosek obywatela za zgodą Prezydenta RP
Prawa i obowiązki obywatela polskiego
najważniejsze prawa:
– prawa polityczne – np. prawo do uczestniczenia w wyborach
– prawo dostępu do służby publicznej
– prawo do nauki
– niektóre prawa socjalne – np. prawo do opieki zdrowotnej i zabezpieczenia społecznego
b. obowiązki:
– wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne
– przestrzeganie prawa Rzeczypospolitej Polskiej
– ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków
– obrona Ojczyzny
– dbałość o stan środowiska
Obywatelskość jako postawa
troska o los państwa
b. cnoty obywatelskie:
– lojalność
– odpowiedzialność
– odwaga cywilna
– aktywność społeczna
