nl Flashcards
gekruist rijm
ABAB
gepaard rijm
AABB
omarmend
ABBA
cadans
het ritme in een versregel, te ‘berekenen’ a.d.h.v. het # lettergrepen
didactische literatuur
literatuur die dient om op te voeden of kennis te geven.
literaire non-fictie
literaire beschrijven van waargebeurde zaken
Frankische ridderroman of Karelroman
ridderroman rond de figuur van Frankische vorst Karel de Grote
* kenmerken: trouw aan de leenheer en aan God, dapperheid, respect voor eigen klasse
* vrouw heeft een onderdanige positie
Hoofse ridderroman of Arturroman
ridderroman rond de figuur van koning Artur
* kenmerken: trouw aan leenheer en God, respect vr iedereen,goede manieren, zelfbeheersing
* vrouw wordt gerespecteerd
zesdelige cirkelstructuur
situering - ordo (rust) - manque (rust onderbroken) - queeste ( zoektocht om rust te herstellen) - moeilijkheden + hulp - ordo (rust)
neologisme
nieuw woord
contaminatie
dr elkaar halen vn 2 woorden of uitdrukkingen met gelijkende betekenis waardoor er een nieuw woord ontstaat (VERKEERD)
porte-mannteauwoord
nieuw woord dat ontstaat dr twee bestaande woorden te combineren.
vb breakfeast + lunch = brunch (GN TAALFOUT)
congruentie
vormovereenkomst tssn elementen die in een zin of waardgroep grammaticaal verbonden zn.
vb. Het kind slaapt en zijn ouders slapen ook.
analogiestrategie
je speelt een woord op een bepaald manier omdat je het vergelijkt met een ander woord dat ook zo gespeld is.
ab ovo
eerst kennismaking van personages dan actie
medias res
verhaal begint direct
open einde
vragen zn nt beantwoord
gesloten einde
allen vragen zn beantwoord
thema
onderwerp vh verhaal (1 woord)
motief
element dat herhaald wordt en daardoor betekenis krijgt, een rode draad door het verhaal
belevende ik-verteller
maakt gebeurtenissen mee en vertelt het tegelijkertijd
vertellende ik-verteller
maakt gebeurtenissen mee en vertelt achteraf
auctoriële verteller
alwetend verteller, weet alles van iedereen op ieder welk moment
personele verteller
je ziet het verhaal dr zn ogen, weet niet meer of minder dan het personage
mv. personeel perspectief
je ziet het verhaal doorheen meerdere pers. , je kent hun gevoelens en gedachten nt meer.
protagonist
hoofdpersonage
anatagonist
tegenspeler
nevenspersonage
bijpersonage
figuranten
achtergrondpersonage: bijdrage aan sfeer
verteltijd
tijd nodig om boek te lezen, p’s
vertelde tijd
periode waarin het verhaal zich afspeelt
kalendertijd
tijd waarin het verhaal zich afspeelt vb. ‘ s ochtends, middag
vertraging
verteltijd > vertelde tijd
versnelling
vertelde tijd > verteltijd
scenische weergave
verteltijd = vertelde tijd
flashback
heel episode uit verleden
flashforward
heel episode uit toekomt
terugwijzing
korte verwijzing nr het verleden
voorwijzing
korte verwijzing nr toekomst
geografisch
plaats waar het verhaal zich afspeelt
materiële ruimte
specifieke ruimte waar verhaal afspeelt vb. klas,kerk,kamer…
versterkende sfeerscheppende ruimte
omgeving roept op die past bij verhaalverloop
contrasterend
de omgeving roept op een sfeer die tegengesteld is aan die van het verhaalverloop
sociale ruimte
wordt bepaald door sociale klassen
symbolische ruimte
omgeving is symbool voor gevoelens, pers. of situaties waarin hij zich bevindt.
clifhanger
schrijver breekt af op cruciaal moment
red herring
op de verkeerde been zetten
Jan Klaasen-syndroom
laat de lezer meer weten dan de pers.
poëtisch
heel literair, met veel stijlfiguur en beeldspraak
zakelijk
to the point, gn beeldspraak en stijlfiguur
expliciet
verteller stelt pers. uitvoerig vr
impliciet
je leert pers. kennen dr af te leiden uit handelingen
genuanceerd
veel info, je kent zn personaliteit
ongenuanceerd
weining of gn info
dynamisch
pers. met evolutie
statisch
blijft hetzelfde
rond karakter
dynamisch + genuanceerd
vlak karakter
statisch + ongenuanceerd
karikatuur of typetje
pers. met overdreven eigenschappen.
biodiversiteit
natuurdiversiteit
De biodiversiteit in het regenwoud is essentieel voor het behoud van verschillende diersoorten.
cultiveren
verbouwen
Hij heeft jarenlang tomaten op zijn land gecultiveerd.
decennium
10 jaar.
In het afgelopen decennium heeft de technologie enorme vooruitgang geboekt.
de bakens verzetten
veranderen van koers
De nieuwe directeur besloot de bakens te verzetten om het bedrijf succesvoller te maken.
dermatoloog
huidarts
Ze maakte een afspraak bij de dermatoloog voor een controle van haar huid
er bekaaid vanaf komen
slecht afkomen van iets
Na de onderhandelingen kwam hij bekaaid vanaf, zonder de gewenste voorwaarden
exoot
buitenlandse soort vb. wasbeer uit Noord-Amerika
De rode eekhoorn is een exoot in Nederland, omdat deze oorspronkelijk uit Amerika komt.
iemand belagen
iemand lastigvallen
Het is verboden om iemand te belagen met ongewenste berichten of telefoontjes.
in de klappen delen
klappen uitdelen
Tijdens de ruzie besloten ze om in de klappen te delen en elkaar niet met rust te laten.
in weerwil vallen
ondanks
In weerwil van de regen gingen we toch wandelen.
interventie
tussenkomst
: De interventie van de politie was noodzakelijk om de situatie onder controle te krijgen.
primeren
belangrijker zijn
In deze situatie primeert veiligheid boven snelheid.
kemphanen
tegenstanders
De kemphanen stonden tegenover elkaar in de strijd om het leiderschap van de groep
turven
aantallen
d: De leerlingen werden geteld door turven, één streep voor elke vijf personen.
lange klank
een lange klank wordt gemaakt door achter de klinker een e of i te zetten
weireld = wereld
latijnse alfabet
de letters j,k en bestonden nog nt in het Latijnse alfabet
uater = water iaer= jaar
tweeklankes
er bestonden nog geen tweeklanken
huus = huis, sien = zijn
enclisis
het plakken van een minder beklemd woord aan een meer beklemd woord
dats = dat is, sagen = zag hem
proclisis
het plakken van een meer beklemd woord aan een minder beklemd woord.
dbeen = dat been, deerde = die eerde
dubbele negatie
er wordt 2 keer een negatie geschreven
en met nieman, en met niet
naamvallen
er zijn 4 naamvallen zoals in het Duits
adjectief na substantief
adgeselscap goet ende fin.
geselle mijn
persoonlijk voornaamwoord
persoonlijke voornaamwoorden leken sterk op die van het Nederlands
ic,ghi,wi,sie
woorden bestaan niet meer
sommige woorden bestaan niet meer
veranderen van vorm
sommige woorden zijn van vorm veranderd
gelu = geel, nieman = niemand
veranderen van betekenis
sommige woorden betekenen een andere woord.
wijf = vrouw, fel = boosaardig
rijm
orale traditie + beter onthouden
katholiek geloof primeert
ridderidealen
dapper + sterk
duidelijke situering
stiuering vd 5 w-vragen: er waren gn afbeeldingen in de middeleeuwen