NH_H9: Personality Disorders Flashcards
Criteria voor diagnose persoonlijkheidsstoornis
met 4 terreinen
Een duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen die duidelijk binnen de cultuur van betrokkene afwijken van de verwachtingen
op 2 (of meer) terreinen:
(1) Cognities: wijze van waarnemen en interpreteren van zichzelf, anderen en gebeurtenissen
(2) Affecten: draagwijdte, intensiteit, labiliteit en adequaatheid van emotionele reacties
(3) Functioneren in het contact met anderen
(4) Beheersen van impulsen.
4 extra criteria voor diagnose persoonlijkheidsstoornis
(1) star patroon op breed terrein van interpersoonlijke/sociale situaties
(2) significante mate lijden/beperking functioneren
(3) patroon stabiel en langdurig, tenminste adolescentie of vroege kindertijd
(4) geen anderen verklaring door andere psychische stoornis of fysieke oorzak (drugs, fysieke trauma)
wat zijn de 3 clusters van persoonlijkheidsstoornissen?
(1) Cluster A: vreemde, excentrieke cluster
(2) Cluster B: dramatisch, emotionele, impulsieve cluster
(3) Cluster C: angstige cluster
Welke stoornissen Cluster A?
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
Welke stoornissen Cluster B?
Borderline persoonlijkheidsstoornis
Antisociale persoonlijkheidsstoornis
Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Theatrale persoonlijkheidsstoornis.
Welke stoornissen Cluster C?
Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis
Obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis.
paranoid personality disorder
kenmerken?
prevalentie?
relatie met schizofrenie?
erfelijkheid?
kenmerken: wantrouwen, verdacht dat anderen boosardig zijn
prevalentie: 0.7 - 5.1 % mogelijke diagnose
relatie met schizofrenie: zwak
erfelijkheid: 50%
3 kenmerken van therapie voor paranoia
- mensen zoeken meestal geen hulp voor paranoide klachten
- paranoia kan niet direct aangesproken worden
- doel van therapie is de “self efficacy” van patienten te verhogen
schizoid personality disorder
kenmerken?
prevalentie?
relatie met schizofrenie?
erfelijkheid?
kenmerken: afstandelijkheid van sociale relaties, beperkte range van emotieuitdrukking
prevalentie: 0.8 - 1.7 %
relatie met schizofrenie: onduidelijk
erfelijkheid: niet bekend, wel meer gevallen in verwantschap met schizofrenie
schizotypal personality disorder
kenmerken?
prevalentie?
erfelijkheid?
relatie met schizofrenie?
kenmerken: zwakke schizofrenie symptomen
prevalentie: 3.9%
erfelijkheid: 80%
relatie met schizofrenie: sterk
cognitieve en perceptuele vertekeningen van schizotypale persoonlijkheidsstoornis
4 categorien
(1) paranoia
(2) ideas of reference - toevallige gebeurtenissen als betekenisvol waarnemen
(3) vreemd geloof en “magical thinking” - bv denken dat anderen weten wat men denkt
(4) illusies - bijna hallucinaties
borderline persoonlijkheidsstoornis
kenmerken?
self concept van mensen met deze stoornis?
prevalentie?
kenmerken: onbedwingbare emoties
hypersensitiviteit voor verlatenheid
zelfverwondend gedrag
neiging om erg te hechten aan iemand
zelfconcept: onstabiel
prevalentie: 5.9%
borderline: wat is “splitting”?
(psychoanalytische theorie)
mensen met borderline hebben de neiging om zichzelf of anderen of als helemaal goed of als helemaal slecht te zien
het wisselen tussen deze twee percepties heet “splitting”
theorien over borderline
(1) cognitief
(2) psychoanalytisch
(3) neurologisch
(1) instabiliteit door fundamentele tekort aan emotieregulatie en verwerken van emotie
(2) object relatie theorie: nooit geleerd om te differentieren tussen hoe ze zichzelf zien en hoe anderen hun zien -> heel gevoelig voor verlating (splitting)
(3) kleinere amygdala (emotieverwerking) en hippocampus (regulatie van stress, geheugen)
afwijking in prefrontale cortex -> emotiereactie en impulscontrole
3 kenmerken van “dialectical behaviour therapie”
voor borderline patienten
(1) ontwikkelen van realistische en positief zelfgevoel
(2) ontwikkelen van adaptieve vaardigheden voor emotieregulatie en probleemoplossing
(3) ontwikkelen van goed dichotoom denken
kenmerken van de “transference focused therapy”
voor borderline patienten
de relatie tussen patient en therapeut wordt gebruikt om een realistische en gezonde begrip van zichzelf en interpersoonlijke relaties te ontwikkelen
kenmerken van “mentalization based treatment”
mensen met borderline hebben moeite om hun mentale toestanden te begrijpen
dit komt door traumata in der kindertijd en onveilige hechtingen
-> therapie brengt steun en bevestiging door relatie met therapeut
welk medicatie voor borderline?
stemmingsstabilisatoren en atypische antipsychotica
SSRI’s blijken niet effectief
in het algemeen geen evidentie voor een betere behandeling door medicatie
histrionic personality disorder
kenmerken?
prevalentie?
erfelijkheid?
kenmerken: snel wisselende emoties, onstabiele interpersoonlijke relaties, zoeken naar aandacht
prevalentie: 1.8%
erfelijkheid: onbekend
narcissistic personality disorder
kenmerken: lijkt op histrionisch, maar halen zelfbewustzijn uit opgeblazen positieve zelfevaluaties -> afhankelijkheid van anderen wordt gezien als zwak
prevalentie: mannen 7.7%, vrouwen 4.8%
avoidant personality disorder
prevalentie?
lijkt op?
medicatie?
kenmerken: lage zelfbeeld, gevoelig voor schaamte, angst voor kritiek, sociale isolatie
prevalentie: 2.4%
lijkt op sociale fobie
medicatie: soms SSRI’s gebruikt, maar geen onderzoek na gedaan
dependent personality disorder
kenmerken?
prevalentie?
lijkt op?
erfelijkheid?
kenmerken: angst in interpersoonlijke relaties, sterke afhankelijkheid in triviale beslissingen, grote angst voor verlating
prevalentie: 0.5%
lijkt op separatie angst stoornis
erfelijkheid: 81%
obsessive compulsieve personality disorder
kenmerken: perfectionisme, emotioneel geblokkeerd, ruminatie, bezig met ordening
prevalentie: 7.9%
verschil met OCD: OCD meer specifiek gedrag of gedachten
-> persoonlijkheidsstoornis meer algemeen
kenmerken van het alternatieve DSM5 model voor persoonlijkheidsstoornissen
hoe worden persoonlijkheidstoornissen beschreven?
6 standaard stoornissen + individueel
hybrid model: categorisch EN dimensioneel
persoonlijkheidsstoornissen beschreven aan hand van
(1) functioneren van persoonlijkheid
(2) pathologische persoonlijkheidstrekken (5 dimensies)
6 standaard stoornissen:
(1) antisocial
(2) avoidant
(3) borderline
(4) narcissistic
(5) obsessive-compulsive
(6) schizotypal
geen van de 6 -> personality disorder - trait specified
