Neurotransmitters 2 Flashcards
Synthese dopamine, noradrenaline en adrenaline
Tyrosine -> (via Tyrosine hydroxylase) DOPA -> (via DOPA-decarboxylase) Dopamine -> (via Dopamine beta-hydroxylase) Noradrenaline -> (via PNMT) Adrenaline
Noradrenerge systemen
Locus caeruleus = dorsaal systeem, deel van RAS
Lateraal segmentaal systeem = ventraal systeem
- Dorsale motor nucleus van n. vagus
- Nucleus tractus solitarius
Projecties van noradrenerge systemen
Vnl. door locus caeruleus
- hippocampus
- amygdala
- neocortex
- gyrus cinguli
- thalamus
- cerbellum
- hypothalamus
- ruggenmerg
Functies noradrenerge systeem
- Stimuleren van de cortex in minder mate dan acetylcholine
- Effect op gemoed en stemming (projecties naar amygdala)
- Modulatie van pijn
- Regulatie van hypothalamus en hypofyse
Noradrenerge receptoren
- alfa 1 (via IP3 en DAG)(minder K uitstroom)(postsynaptisch)(vasoconstrictie)
- alfa 2 (minder cAMP)(meer K uitstroom, minder Ca instroom)(presynaptisch, inhiberend)(vasoconstrictie)
- beta 1 (meer cAMP)(minder K uitstroom)(Tachycardie)
- beta 2 (meer cAMP)(Vasodilatatie en bronchiale relaxatie)
Neocortex
6 lagen
- Laag IV = input
- Laag V = output
- Laag I, II, III en VI = verwerkingslagen
Cortico-corticale efferenten
Ontspringen laag II en III en sturen axonen naar andere cortex, of andere hemisfeer
Cortico-corticale afferenten
oorsprong op laag II en III
doel in alle lagen van de cortex
Dopaminerge synapsen
- mesocorticaal systeem = mesencefalon naar cortex, functie in gedrag
- nigrostratiale baan = substantia nigra naar striatum, rol in motoriek
- Mesolimbisch systeem = mesencefalon naar limbisch systeem, VTA-NA baan, rol bij verslaving
Dopamine ook in hypothalamus en retina
Schizofrenie
Stoornis van dopaminerge transmissie
- Negatieve symptomen ontstaan door de onderdrukking van het mesocorticaal systeem
- Positieve symptomen ontstaan door de overactivatie van het mesolimbisch systeem
Dopamine receptoren
D1 familie : D1 en D5, exciterend met stijging van cAMP
D2 familie : D2, D3 en D4, inhiberend met daling van cAMP
G-coupled receptors
D1 en D2 in striatum
D3 in nucleus accumbens
Wat na vrijkomst van dopamine
Reuptake via DAT-transporter
Post-synaptische receptoren
Afbraak via MAO A en B
MAO remmers voor Parkinson
- Rasagiline
- Selegiline
- Safinamide
Psychostimulantia met effect op dopaminerge transmissie
Cocaïne blokkeert de DAT-transporter
Amfetamines interageren met de VMAT (=vesiculaire monoamine transporter) waardoor er meer dopamine vrijkomt dat dan vrijkomt door reverse transport via DAT
Reward systeem
Loopt via mesolimbisch systeem
Speelt rol bij verslaving
Hedonisch systeem
Nucleus accumbens ontvangt input van ventral tegmental area, hippocampus, amygdala en de mediale prefrontale cortex
Werking verslaving
- Nicotine zorgt voor meer dopamine vrijstelling in VTA
- Opiaten zorgen voor inhibitie van GABA neuron waardoor dopaminerg neuron actief wordt
- Cannabinoiden werken zoals opiaten
- Alcohol stimuleert presynaptisch GABA-A waardoor GABA niet kan vrijkomen
Structuren executieve functie
Dorso mediale prefrontale cortex
Dorso laterale prefrontale cortex
Orbitofrontale cortex
Ventromediale cortex
Gedragsaspecten van dopaminerge neurotransmissie
Fysiologisch = reward learning
Pathologisch = Schizofrenie, verslaving, novelty seeking, impuls control disease, ADHD
ADHD
Hypoactiviteit van dopaminerge neuronen
Behandeling van Parkinson
- L-DOPA toedienen
- DOPA decarboxylase remmers (benserazide of carbidopa)
- MAO B-remmers
