Naoorlogse organisaties (betekenissen toevoege Flashcards
Rechokiem
Een kleine groep joden die vaak geen lid van een joods kerkgenootschap waren en gemengd huwden. Deze mensen hielden zich vaak ook niet aan joodse gebruiken en veranderden hun achternaam in iets wat Nederlandser klonk. De joodse bestuurders vonden hen “marginale joden” en “verafstaanden.
NZB
Nederlandse Zionistenbond
Marginale joden
Rechokiem/verafstaande joden die niet meededen met joodse gebruiken, hun naam veranderden en geen lid waren van een joodse kerkgemeenschap.
WIZO
Women’s International Zionist Organization. Na 1949 was dit een belangrijke speler in joods Nederland
Sjeliechiem
Joden uit Palestina/Israël die naar Nederland werden gestuurd om joodse jongeren op te leiden zodat Nederlandse joden wisten hoe Israël precies functioneerde en een Israëlische sfeer ontstond binnen joodse jongerenorganisaties.
NZSO
Nederlandse Zionistische Studenten Organisatie. Een studentenvereniging voor joden die jonge joden opriep om naar Israël te gaan, of nog even te wachten met de voorwaarde dat ze gingen studeren om zichzelf later nuttig te maken in Israël. Erg actief in Delft en Wageningen
Bne Akiwa
Jeugdorganisatie die ontstond uit de orthodoxe leden van de Joodse Jeugdfederatie (JJF). Bné Akiwa zette zich o.a. in tegen antisemitisme
Haboniem
Een jeugdorganisatie van de socialistische leden van de Joodse Jeugdfederatie (JJF). Deze organisatie was erg links en zette zich in tegen antisemitisme.”
Hasjalsjelet
Een orthodoxe organisatie die niet zionistisch was maar wel sjeliechiem (afgezanten) uit Israël lieten komen om emigratie naar Israël onder joodse jongeren te stimuleren.
Hasjomer Hatsair
Een linkse seculiere organisatie die sjelechiem (afgezanten) lieten komen om joodse jongeren te overtuigen om naar Israël te emigreren.
Tarboetressort
Een organisatie die in heel Nederland cursussen organiseerde waar mensen modern Hebreeuws konden leren met het idee dat mensen dan goed naar Israël konden emigreren.”
Minhag
Benaming voor de oude lokale religieuze gebruiken van een joodse gemeenschap. De regeling hiervan was vaak in handen van rabbijnen die langzaamaan meer algemene joodse gebruiken toelieten (zoals de Israëlische uitspraak van het Hebreeuws ipv de Amsterdamse uitspraak
Agoedisten
organisatie die vond dat Zionisme verkeerd was. Israel moest volgens hun niet door politiek geneuzel gesticht worden maar door de Messias
Jesjieve
Een “talmoedhogeschool” in het buitenland voor jongens. Deze zorgden soms voor wrijving tussen verschillende tradities en introduceerde andere joodse stromingen in Nederland.
Beis Yaakov-school
Een religieuze joodse meisjesschool (soms) in het buitenland. Veel joodse meisjes gingen hier na de middelbare school naartoe en introduceerden nieuwe joodse stromingen in Nederland.
Chalav Jisrael
Melk die tijdens het hele bereidingsproces wordt gecontroleerd door een jood of het rabbinaat. Deze melk is dan hoogstwaarschijnlijk kosjer en dus veilig om te drinken.
Chozriem bitsjoeva
Seculiere joden die overstappen naar een orthodoxe levensstijl. Dit is in Nederland sinds 1970 sporadisch te vinden.
Chabad-beweging
Chabad-beweging die door de jesjieves in Nederland kwam. Het is een chassidische beweging die heldere standpunten, moderne media en missie gebruikte om veel invloed in Nederland te krijgen. Chabad is nu nog steeds goed vertegenwoordigd in het rabbinaat en veel orthodoxe rabbijnen zijn verbonden met Chabad.
Galoet
Hebreeuws woord voor de joodse diaspora. Zionisten zagen antisemitisme in de galoet als onvermijdelijk en vonden daarom dat de galoet moet verdwijnen omdat het antisemitisme dan ook verdwijnt. Iedereen woont dan immers in Israël.
Alija
Hebreeuws woord voor emigreren naar Israël en de naam voor een organisatie die de emigratie naar Israël regelt.
JOKOS
De “Stichting Joodse Kerkgenootschappen en Sociale Organisaties in Nederland voor Schadevergoedingsaangelegenheden”. JOKOS regelde de uitkering van de herstelbetalingen van Duitsland voor de Holocaust aan de joden in Nederland.
Jad achat
Een stichting, opgericht door het NIK, die de algemene joodse cultuur in Nederland moest verspreiden. Hierdoor onstonden allerlei Joodse culturele centra waar joodse activiteiten, winkels, sportvoorzieningen etc waren.
Refusnik
Joden in de Sovjet-Unie die door de communistische leiders werden vastgehouden.
Jewish Defense League
Een rechtse organisatie die zich op politiek gebied inzette voor joodse belangen en niet vies was van geweld.
Stiba
De Stichting Bestrijding Antisemitisme die antisemitisme aan het licht bracht door o.a. Holocaustontkenners aan te klagen.
Werkgroep Israel
Een gemixte (joods en niet-joods) organisatie die zich inzette voor de tweestatenoplossing (Israël EN Palestina). Deze organisatie werd door pro-Israëlische en pro-Palestijnse groepen geconfronteerd.
KZ-syndroom
Een psychologisch idee dat de concentratiekampen psychisch doorwerkten en de ex-gevangenen mentaal sloopten. Ook bekend als “postconcentratiekampsyndroom”
Ba’al tesjoeva
Niet-religieuze joden die “terugkeren” naar het jodendom en orthodox worden.
Cheider
Joodse kindergemeenschap die veel tijd maakte voor joods onderwijs, het gebruik van Oost-Jiddisch, gescheiden klassen etc. Stond in Amstelveen.
Leerhuisbeweging
Organisatie waarin joden, katholieken, protestanten en humanisten bij een breed publiek joodse kennis en geschiedenis verspreidden.
OJEC
Het Overlegorgaan Joden en Christenen, een organisatie die mbv christenen en joden zich inzette tegen antisemitisme en voor de ontwikkeling van joodse kennis voor christenen.
ICN
Het Israël Comité Nederland, een christelijke organisatie die politieke acties, demonstraties en inzamelingen organiseerde voor joodse doelen.
JMNA
Het Joods-Marokkaans Netwerk Amsterdam, een organisatie van moslims en joden in Amsterdam die probeerde dialoog en ontmoetingen tussen de twee religies te organiseren.
NIHS
De Nederlands-Israëlitische Hoofdsynagoge is de asjkenazisch-orthodoxe gemeente in Amsterdam. Erg orthodoxe organisatie die vaak overhoop lag met liberale organisaties.
Noesach
Portugese minhag die een religieus-muzikale traditie is. Aangeboden door de Portugees-Israëlitische Gemeenschap
CJO
Het Centraal Joods Overleg Externe Belangen waarin belangrijke joodse kerkgenootschappen samenwerkten om algemene joodse doelen te bereiken.
WJC
Het World Jewish Congress, een organisatie die vond dat joden in Nederland veel harder moesten zijn omtrent herstel van de Holocaust.
Individuele Marorgelden
Een stichting die uitkeringen regelde voor overlevenden en nabestaanden van de Holocaust.
Struikelstenen
Kleine bronzen stenen met de namen en geboorte- en sterfdata van vermoorde joden in de Holocaust. Deze liggen op de stoep voor de huizen van deze joden.
EAJG
Een Ander Joods Geluid is een joodse organisatie die kritiek levert op de Israëlische politiek en vaak samenwerkt met pro-Palestijnse groepen
Joods Educatief Centrum Crescas
Het centrale Nederlandse centrum voor joodse kennis. Het organiseert cursussen, bijeenkomsten en festivals.
Species hollandia judaica
Een aparte “soort” joden die in Nederland woonden en goed geïntegreerd waren in de maatschappij maar geïsoleerd waren van de rest van de joden.
Yom HaShoah
de dag van de Holocaust-herdenking
CIDI
Centrum Informatie en Documentatie Israel, bestrijder van antisemitisme
JECC
Joods Educatief Centrum, gericht op kennisoverdracht binnen Joods Nederland.
