Mikrobiyoloji Sterlizasyon ve Dezenfeksiyon Flashcards
Sterlizasyon nedir
Maddenin üzerinde veya içinde bulunan tüm m.o.’dan arındırma işlemi.
Kontaminasyon nedir
Steril bir ortama mikrop bulaşması.
Dekontaminasyon nedir
Fiziksel veya kimyasal yöntemler ile yüzey veya malzemeden organik madde ve patojenleri uzaklaştırarak güvenli hale getirmek.
Sterilizasyon İşlem Aşamaları
Temizlik
Paketleme
Sterilizasyon
Sterilizasyonun kontrolü
Steril malzemelerin depolanması
Temizlik nedir
Kaba kirden arındırma
Dekontamine edilmesi.
Paketleme Nedir
Alet ve malzemelerin steril olarak muhafaza edilmesi için gereken uygulamalardan biri.
Sterilizasyon Yöntemleri
1-Kimyasal Maddeler(Etilen Oksit)
2-Süzme
3-Isı
3.1-Kuru Isı(Pastör Fırını)
3.2-Nemli ısı- Buhar(Otoklav) ve Sıcak su (Kaynat)
4.Işınlama (UV)
Basınçlı buharla sterilizasyon nedir
Basınçlı su buharını ile m.o. proteinlerini hidroliz ile denatüre eder.
Otoklav ile yapılır.
Otoklav ile strelizasyonda nem, ısı derecesi, uygulama süresi ve basınç sterilizasyon işlemini etkiler.
Vakumlu ve Vakumsuz Otoklav süreleri
Vakumlu otoklav 3 dakika
Vakumsuz otoklav 15 dakika
Otoklava malzeme yerleştirilirken dikkat edilmesi gerekenler
Buhar geçiren paket.
Eşyalar sıkışık olmamalı.
Steril edilcek sıvı materalin olduğu tüp veya şişeler tamamen doldurulmaz.
Burgu kapaklı şişelerdeki materyallerin sterilizasyonunda kapaklar gevşetilir.
Kuru Isı ile sterilizasyon
Pasteur (Pastör) fırını ile yapılır.
Pratik ve ucuzdur.
Sterilizasyon sonrası kurutma yok.
Nemli ısıdan daha az etkili.
Besiyerleri ve sıvıların sterilizasyonu için uygun değil.
Pasteur (Pastör) Fırın kontrol edilen parametre
ISI
Pastör Fırında Steril Edilebilen Malzemeler
Cam Malzeme-kesinlikle ıslak olmamalı
Isıya dayanklı malzemeler.
Otoklavda steril edilemeyen için.
Toz halindeki maddeler.
Porselen, toprak kaplar, emaye vs.
Pastör Fırın Sterilizasyon süresi
Ortamda nem bulunmadığı için süresi daha uzundur.
Yakma ve alevden geçirme
Öze gibi malzemelerin sterilizasyonu için, alevde kızıl hale gelene kadar ısıtılması gerekir.
Süzme ile sterilazsyon
Filtrasyon ile sterilizasyonda sıvı maddelerin sterilizasyonunda başvurulur.
Işınlar ile sterilizasyon
UV, X, gama ışınlarıdır.
UV ışınları kullanılırken dikkat edilmesi gerekenler
UV lamba ile steril ortam arasında engel olmamalı.
Gözlük veya cam arkası gözlem yapılmalı.
Kullanma süresi önemli
Ortamda insan olmamalı.
Etkisi azaldığında lamba değişmeli
Ortam havalandırılmalı.
Kimyasal maddeler ile sterilizasyon
Etilen Oksit Sterilizasyonu
Etilen Oksit Sterilizasyonu
Kimyasal Maddedir.
Saf halde zehirli, tahriş edici ve patlayıcı.
Belirli ortamlarda otoklav veya benzeri aletler içinde uygulanır.
Birçok medikal malzeme ve ısıya, neme duyarlı plastik malzemeler için
Naylonun içine geçebilir.
Etilen Oksit Sterilizasyonu ile güvenli çalışma
Çalışmadan önce koruyucu ekipman
Yetkili kişiler etilen oksit alanına girebilmeli
Eğitim alınmış olmalı.
Steril alanda ve havalandırması olan bir yerde yapılmalı
Tehlike uyarı işaretleri asılmalı
Kullanılan alanlarda yanıcı malzeme olmamalı.
Sterilizasyon Kontrolü
- Fiziksel Kontrol
- Kimyasal Kontrol
- Biyolojik Kontrol
Fiziksel Kontrol
Basınç ölçme cihazları, nem ölçerlerin göstergelerinin kontrollerini kapsar.
Kimyasal Kontrol
Zaman, ısı ve neme duyarlı bantlar ve stripler.
Biyolojik Kontrol
İndikatörler içine dayanıklı bakteriler koyulur. Genelde Bacillus subtilis kullanılır.
Steril Malzemelerin Saklanması
Islanma riskine karşı lavoba altında olmamalı.
Islanır, yırtılı, zarar görür veya son kullanma tarihi geçerse kullanılmamalıdır.
Raf Ömrünü Etkileyen Faktörler
Paketleme malzemesinin özellikleri
Paket kat sayısı
Hava hareketleri
Nem ve sıcaklık
Islanma
Açık ve kapalı raflar
Taşıma koşulları
Uygun depolama koşullarında saklama süresi
Sterilizasyon poşetleri ile paketlenmiş malzemeler-6 ay
Çift kat tekstil ile paketlenmiş malzemeler-30 gün
Çift kat wrap ile paketlenmiş malzemeler-30 gün
Dezenfeksiyon nedir
Cansız maddeler ve yüzeyler üzerinde bulunan m.o.’ların yok edilmesi veya ürümelerinin durdurulması.
Yüksek, orta ve düşük düzey olarak 3 katagoride değerlendirilir.
Kullanılan Kritik malzemeler
Steril vücut boşluklarında kullanılan aletler.
Steril satın alınmalı veya buhar veya etilen oksit gazı ile steril edilmeli.
Kullanılan Yarı Kritik malzemeler
Mukoza veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile temas.
Yüksek düzey dezenfektan yeterlidir.
Steril olma şartı aranmaz.
Kullanılan Kritik olmayan malzemeler
Yatak kenarları, koltuk değnekleri vb.
İdeal dezenfektanların özellikleri
Kullanımı kolay,
Talimatlar açık
Kokusuz ya da hoş kokulu
Ekonomik
Suda çözünebilmeli
Atıkları çevreye zarar vermemeli
Antimikrobiyal spektrumu geniş olmalı
Hızlı etkili olmalı
Çevresel faktörlerden etkilenmemeli
Hastaya ya da kullanıca toksik etkisi olmamalı
Aletleri korozyon yapmamalı
Kullanılan yüzeyde antimikrobiyal film tabakası oluşturmalı.
Hipokloritler
Dezenfektandır.
Avantajları:
Geniş spekturumlu.
Hızlı etkili
Toksitesi az
Dezavantajları:
Korozyon yapar.
Cildi tahriş eder
Tekstil ürünlerinin rengini açar.
Amonyak ve asitlerle toksik klor gazı oluşturur.
Alkol
Dezenfektandır
Avantajları:
Hızlı etkili
Geniş spekturumlu
Renksiz, uçucu, atık bırakmaz
Kötü koku leke oluşturmaz
Toksik değildir.
Dezavantajları
Sporosit değildir.
Yanıcı, parlayıcı
Ciltte kuruluk ve tahriş yapar
Lastik, plastik malzemeyi sertleştirir.
