Microbiologie 2.1 Flashcards
Wat is microbiologie en waar slaat het op?
De biologie over micro-organismen; slaat op levende organismen die je alleen met een microscoop kunt zien.
Wanneer en door wie is de eerste microscoop ontdekt en hoeveel kon deze vergroten?
17e eeuw, Antonie van Leeuwenhoek, kon 118 keer vergroten
Welke twee soorten microscopen worden er gebruikt in de microbiologie en hoeveel kan 1 daarvan vergroten?
- Lichtmicroscoop – heeft een licht eronder en is om micro-organismen te zien
- Elektronenmicroscoop – kan 5 miljoen keer vergroten en is om virussen te zien.
Wat houdt onveilig voedsel in?
voedsel waarvan door de fabrikant is besloten dat het niet veilig is en dat wordt zoveel mogelijk uit schappen gehaald maar wordt ook verspreid dat consumenten voorzichtig moeten zijn.
Hoe worden gevaarlijke bacteriën genoemd?
Pathogenen
Wat zijn pathogenen?
Gevaarlijke bacteriën; ziekteverwekkers. Niet zichtbaar dat voedsel besmet is.
Wat zijn lastige bacteriën?
Bacteriën die zorgen dat voedsel bederft. Dit is wel zichtbaar. Zijn niet gevaarlijk voor de gezondheid.
Wat zijn voorbeelden van nuttige microbiële organismen?
Fermentatie, gist, lactobacillus spp., schimmels.
Noem 2 voedingsmiddelen waar nuttige bacteriën voor gebruikt worden
Bier – vergisting van gerst; er zitten allerlei verschillende bacteriën in gist.
Zuurdesembrood – rijst door de fermentatie op basis van melkzuurbacteriën, azijnzuur bacteriën en gisten die van nature aanwezig zijn.
Op welke 2 manieren wordt bier gegist?
- Op kamertemperatuur ‘hoge gisting’ ‘bovengisting’
2. Op lage temperatuur ‘lage gisting’ ‘ondergisting’
Wat is het voordeel van de fermentatie van zuurdesembrood?
Lichte zure smaak en langere houdbaarheid
Wat is bederf?
Achteruitgang van kwaliteit
Waarom raadt het voedingscentrum het zelf inmaken of wecken van groente en vlees?
Vanwege het risico op botulisme
Welke bacterie kan zich in de koelkast nog wel vermeerderen?
De koelkastbacterie listeria
Waarin verschilt listeria sterk van andere bacteriën?
Kan nog (weliswaar langzaam) vermeerderen; de meeste bacteriën kunnen dit niet.
Welke organismen bestaan uit prokaryotische cellen?
Alleen bacteriën en archaebacteriën (ofwel oer bacteriën genoemd)
Welke organismen bestaan uit eukaryotische cellen?
Planten, dieren, protozoen, schimmels, gisten en algen
In welke 3 levensvormen zijn organismen onder te verdelen?
bacteriën, archaea bacteriën (=eencellige micro-organismen; oer bacteriën) en eukaryoten.
Hebben prokaryoten of eukaryoten DNA in hun cel?
Ja beide hebben DNA in de cel, alleen prokaryoten bevatten geen celkern.
Welke organismen bevatten wel en geen celwand?
Alle prokaryoten hebben een celwand en alle eukaryoten, behalve dieren en mensen.
Wat zijn de 3 verschillen tussen een eukaryoot en een prokaryoot?
- Eukaryoot heeft een complexe celbouw en een prokaryoot een simpele
- Eukaryoot heeft wel een celkern en een prokaryoot niet
- Eukaryoot heeft wel organellen en een prokaryoot niet
Welke 4 klassen van het rijk van de fungi zijn voor de levensmiddelenmicrobiologie relevant?
- Basidiomyceten – hieronder vallen alle paddenstoelen
- Zygomyceten – alleen bepaalde schimmels
- Ascomyceten – grootste klasse; bevat gisten en schimmels
- Dueteromyceten – gisten en schimmels
Welke klassen schimmels gebruiken geslachtelijke en welke ongeslachtelijke voortplanting?
Basiodiomyceten, zygomyceten en ascomyceten maken gebruik van zowel geslachtelijke als ongeslachtelijke voortplanting. Bij deuteromyceten is geslachtelijke voortplanting (nog) niet waargenomen.
Wat voor 3 soorten schimmels zijn er? (waar leiden ze mogelijk toe)
- Saprofytische – leven van dood organisch materiaal (voedselbederf)
- Parasitaire – dringen organisme binnen waarbij ze voedingsstoffen onttrekken en afvalstoffen afgeven (ziekte)
- Symbiotische – leven samen met andere organismen zoals insecten of planten (wederzijds voordeel)
Waarom produceren schimmels sporen?
Voor voortplanting
Hoe is de zuurstofbehoefte van schimmels in voedsel?
Schimmels in voedsel zijn strikt aeroob
Op welke 2 manieren kunnen schimmels zich voortplanten?
- Door de vorming van (exo)sporen (=ongeslachtelijke voortplanting)
- Door middel van versmelting van hyfen (geslachtelijke voortplanting)
Noem 2 voorbeelden waar de groei van schimmels gewenst is.
- Schimmelkaas
2. Tempe
Wat is de zuurstofbehoefte van gisten?
Facultatief anaeroob
Hoe vermeerderen gisten?
Knopvorming – er komt een bobbeltje op de celwand dat zich op een gegeven moment afsplitst en een nieuwe cel vormt.
Hoe vermeerderen bacteriën zich?
Binaire deling
Hoe vaak kan een bacterie gemiddeld delen onder gunstige omstandigheden?
Elke 20 minuten
Wat zijn flagellen?
Zweepdraden waardoor sommige bacteriën zich kunnen voortbewegen.
Welke organismen vallen onder de microbiologie?
Bacteriën, gisten en schimmels
Wat wordt vaak wel onder micro-organismen gerekend, maar zijn het niet?
- Virussen – zijn niet levend
2. Parasitaire protozoen en wormen – zijn vaak wel met het blote oog te zien
Door welke 4 kenmerken worden bacteriën ingedeeld?
- Morfologie – uiterlijke kenmerken
- G+ of G-
- Sporenvorming
- Toxinen vorming
Naast normale coc, welke andere 4 manieren zijn er voor een coc om in te leven?
- Duplococ – twee aan elkaar
- Streptococ – keten
- Sarcina – vierkant
- Staphylococ – druiventros
Welke morfologische soorten bacteriën leven vaak individueel?
Spiraalvormige bacteriën (vibrio’s en spirillen)
Welke kleur wordt G+?
paars
Welke kleur wordt G-?
Roze
Waar zegt gramkleuring iets over?
De celwand; bij G+ zit er een dikkere celwand (suiker laag) omheen en G- heeft een veel dunnere celwand.
Waarom vormen sommige bacteriën sporen?
Overlevingsstrategie door stress; alleen spore blijft dan over en is resistent tegen uitdroging, straling, verhitten etc.
Welk productieproces kunnen bacteriesporen niet overleven?
Alleen sterilisatie
Welke 4 zuurstofbehoefte soorten zijn er?
- Aeroob – zuurstof is noodzakelijk voor groei
- Anaeroob – zuurstof is giftig
- Facultatief anaeroob – groei zowel met als zonder zuurstof
- Micro-aerofiel – groei optimaal bij een verlaagde zuurstofspanning
Wat is het verschil tussen endo- en exotoxinen?
- Endotoxinen zitten in de celwand van G- bacteriën en zorgen in grote hoeveelheid voor voedselinfectie
- Exotoxinen worden uitgescheiden tijdens de stofwisseling van G+ bacteriën. Komen dus al voor in het voedsel en dat opeten zorgt al heel snel voor voedselvergiftiging.
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van E. coli?
Staaf, G- en facultatief anaeroob
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van salmonella?
Staaf, G- en facultatief anaeroob
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van campylobacter?
Spiril, G- en micro-aerofiel
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van Staphylococcus aureus?
Coc (druiventros), G+ en facultatief anaeroob
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van Listeria monocytogenes?
Staaf, G+ en facultatief anaeroob
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van bacillus cereus?
Staaf, G+ en facultatief anaeroob
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van Clostridium perfringens?
Staaf, G+ en anaeroob
Wat is de morfologie, gramkleuring en zuurstofbehoefte van Clostridium botulinum?
Staaf, G+ en anaeroob
Welke van de 8 pathogenen zijn sporenvormers?
- Bacillus cereus
- Clostridium perfringens
- Clostridium botulinum
In welke eenheid wordt het kiemgetal weergegeven?
Logaritmen
Wat is het kiemgetal?
Het aantal cellen dat erin zit
Wat is de volgorde van de fasen van de logaritmelijn van het kiemgetal?
- Lag-fase – aanpassingsfase
- Log-fase – exponentiele fase (groei gaat hard en in constante snelheid)
- Stationaire fase – constante fase
- Leg-fase – de afstervingsfase
Om welke twee redenen kan de stationaire fase ingaan?
- Er vindt geen celdeling meer plaats
2. Er sterven evenveel cellen af als dat erbij komen
Om welke twee redenen kan de afstervingsfase ingaan?
- Uitputting van voedingsstoffen
2. Een te hoge concentratie aan giftige (toxische) stoffen
Zorgt bacillus cereus voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Voedselvergiftiging en een toxico-infectie
Zorgt campylobacter voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Voedselinfectie
Zorgt Clostridium botulinum voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Voedselvergiftiging
Zorgt Clostridium perfringens voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Een toxico-infectie
Zorgt E. coli voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Voedselinfectie
Zorgt Listeria monocytogenes voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Voedselinfectie
Zorgt Salmonella voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Voedselinfectie
Zorgt Staphylococcus aureus voor een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Voedselvergiftiging
Wat is een toxico-infectie?
Er worden levende cellen opgenomen via de voeding. De bacterie kan vervolgens in de darm uitgroeien en de (exo)toxine vormen.
Wat zijn twee levenssoorten die parasitair zijn?
Protozoen en wormen
Wat zijn twee manieren waarop parasieten kunnen zijn?
- Monoxeen – kennen maar 1 soort gastheer
2. Heteroxeen – kunnen wisselen van gastheer tijdens hun levenscyclus
Wat voor soort parasieten leven op de huid?
Geleedpotigen
Op welke 4 manieren kan er overdracht (transmissie) van parasieten plaatsvinden?
- Direct lichaamscontact tussen de gastheren
- Contact met huisdieren
- Door ongewervelde dieren als muggen, vliegen en teken
- Door het eten van vlees (lintwormen) of vruchten die parasieten/larven/eieren bevatten
Op welke 5 manieren kunnen bacteriën eruitzien?
- Staaf
- Coc – bol
- Spiril – spiraalvormig
- Vibrio – lijkt op staafje maar minder recht
- Fimbriae – heeft een soort haartjes (flagellen)
Kan een bacterie zich ongeremd blijven vermenigvuldigen?
Nee. Bacteriën kennen een leg-fase waarin zij ook weer af kunnen sterven.
Is er een verschil tussen een eukaryote- en een prokaryote cel, en zo ja welke?
Eukaryote cellen hebben een celkern en organellen, prokaryote cellen niet.
Je hebt de methode gramkleuring om te bepalen of het G+ of G- bacteriën zijn. Welk soort bacteriën kleurt paars bij het uitvoeren van deze methode?
G+
Je hebt de methode gramkleuring om te bepalen of het G+ of G- bacteriën zijn. Welk soort bacteriën kleurt roze bij het uitvoeren van deze methode?
G-
Welke pathogene bacteriën zijn G-?
Salmonella, Escherichia coli (E. coli O156, STEC) en campylobacter
Van welk pathogeen bestaan er twee soorten? Welke twee soorten zijn dit?
Clostridium, namelijk; C. perfringens en C. botulinum.
Welke pathogene bacteriën zijn G+?
Staphylococcus aureus, Bacillus cereus, Listeria monocytogenes en Clostridium (C. perfringens en C. botulinum)
Welke pathogenen zijn sporenvormers?
Alleen G+ Bacillus en Clostridia
Schrijf de x in de volgende som op als log. 0,5 ⋅ 10x = 2000
X = log(4000)
Welke letter wordt in statistieken vaak gebruikt voor een waarde of observatie?
X
Waar wordt X in de statistiek vaak voor gebruikt?
Een waarde of observatie.
Waar staat N voor?
Het aantal observaties
Met welke letter wordt het aantal observaties meestal weergegeven?
N
Als een hoeveelheid elke dag met 20% daalt, wat is dan de groeifactor?
0,8
Als de groeifactor van een hoeveelheid 0,8 is. Na hoeveel dagen is de hoeveelheid gehalveerd? t is het aantal dagen.
100 x 0,8^t = 50
0,8^t = 0,5
t = log0,8 (0,5) = log(0,5)/log(0,8) = 3,1….
Dus na 4 dagen.
Na hoeveel uur ontstaan bij een voedselinfectie meestal ziekteverschijnselen?
8-24 uur
Na hoeveel uur ontstaan bij een voedselvergiftiging meestal ziekteverschijnselen?
0-6 uur
Hoe lang houden de klachten bij een voedselvergiftiging meestal aan?
1 dag soms langer
Hoe lang houden de klachten bij een voedselinfectie meestal aan?
2-3 dagen soms langer
Waar staat Dosis-response relatie (DR) voor?
Dat is de relatie tussen inname van verschillende hoeveelheden pathogenen/toxines en het effect op een persoon
Is iedereen even vatbaar voor pathogenen en toxines?
Nee, YOPI’s zijn het meest vatbaar
Waar staat de afkorting YOPI’S voor?
Very young, very old, pregnant en immuno-compromised
Veroorzaakt E. coli O157(STEC) een voedselinfectie of een voedselvergiftiging?
Een voedselinfectie.
In welke producten komt Salmonella met name voor?
Rauw vlees, kip/kalkoen, eieren, kip en melk(producten)
Waar komt campylobacter met name voor?
Rauw pluimvee (kip) en melk
Wanneer moet je allemaal je handen wassen?
- Na de wc
- Voor het klaarmaken van eten
- Na het aanraken van rauw vlees en rauwe vis
- Voordat je aan tafel gaat
Wat is de bederfgrens?
10^7 kolonievormende eenheden per gram voor bacteriën.
Ligt de DR van pathogenen vaak onder/boven/gelijk aan de bederfgrens?
Onder
Welke voedingsmiddelen hebben een hoger risico op pathogenen?
Rauwe, onverhitte producten
Wat zijn de 3 meest voorkomende boosdoeners in voedselinfectie/-vergiftiging?
- Norovirus
- Campylobacter
- Salmonella
Wat is de gemiddelde ziekteduur van voedselinfectie?
2-3 dagen soms langer
Wat is de gemiddelde incubatietijd van voedselinfectie?
8-24 uur
Wat is de gemiddelde ziekteduur van voedselvergiftiging?
1 dag soms langer
Wat is de gemiddelde incubatietijd van voedselvergiftiging?
0-6 uur
Wat is de delingstijd/generatietijd?
De tijd die nodig is voor een verdubbeling van het aantal micro-organismen
Wat is de groeisnelheid?
Het aantal delingen per uur
Wat is het verschil tussen het zenuwstelsel en het hormoonstelsel?
Bij zenuwstelsel geven impulsen signalen door, hele snelle reactie. Bij hormoonstelsel geven hormonen boodschappen door, langzamer proces.
Waar bestaat het zenuwstelsel uit?
- Het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg)
2. Het perifere zenuwstelsel
Waar bestaat zenuwweefsel uit?
- Neuronen – echte zenuwcellen
2. Neuroglia – steuncellen van de neuronen
Waar bestaan neuronen uit?
- Cellichaam
- Zenuwvezels (dendrieten – korte vezels die impulsen naar cellichaam toe leiden; en 1 axon die prikkels weer doorgeeft)
Wat zijn de 4 stappen waarin het zenuwstelsel en het hormoonstelsel samenwerkt?
- Informatie waargenomen door sensoren
- Sensoren geven boodschap af aan centrale zenuwstelsel
- Centrale zenuwstelsel geeft impulsen af aan organen
- Organen zetten impulsen om in acties
a. Spieren een beweging
b. Klieren aanmaak hormonen