Medycyna Ratunkowa 3 Flashcards

1
Q

Zaburzenia gospodarki kwasowo - zasadowej: równanie Hendersona - Hasselbalcha

A

pH = 6,1 + log ([HCO3-] / 0,03x pCO2)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zaburzenia gospodarki kwasowo - zasadowej: luka anionowa wzór

A

LA= [kationy]- [aniony]

norma: 8-12 mEq/l

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Luka osmolarna: prawidłowa osmolalność płynów ustrojowych

A

280-295 mmol/kg H20

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Luka osmolarna: osmolarność wzór

A

OO= 2x [Na+] + [glukoza] + [mocznik]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Luka osmolarna: definicja

A

to różnica między oznaczoną przez osmometr w warunkach lab osmolarnością osocza, a osmolarnością obliczoną wg wzoru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Luka osmolarna: norma

A

10

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Luka osmolarna: podwyższone wartości

A

świadczą o obecności w osoczu dodatkowych sub osmotycznie czynnych niż elektrolity, glukoza i moczniknp:

  • alkohol
  • menatnol
  • glikol etylenowy
  • aceton
  • salicylany
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Nadmiar zasad: def i norma

A

określa, ile kwasu jest potrzebne do osiągnięcia prawidłowego pH krwi
norma: -2,3 do +2,3 mEq/L

w związku z tym wartości powyżej normy wskazują na zasadowicę nieoddechową;

wartości poniżej normy - KWASICA nieoddechowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Kwasica: wpływ na organizm

A
  • przesunięcie krzywej dysocjacji hemoglobiny w prawo -> mniejsze powinowactwo Hb do tlenu
  • hiperkaliemia redestrybucyjna
  • zmniejszenie zdolnośco wiązania wapnia z albuminą -> wzrost wapnia zjonizowanego
  • nasilenie wentylacji płuc
  • działanie inotropowe ujemne na mm sercowy
  • rozszerzenie naczyń tętniczych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: Na norma

A
  • główny kation przestrzeni zewnątrzkomórkowej

N: 135-145 mmol/l

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: hiponatremia podział

A

łagodna 130 - 134
umiarkowana 125 - 129
ciężka < 125

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: hiponatremia, podział ze względu na osmolarność osocza

A
  1. hiponatremia hipotoniczna
  2. hiponatremia izotoniczna
  3. hiponatremia hipertoniczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: hiponatremia hipotoniczna

A
  • Najczęściej !
  • niski sód powoduje zmniejszoną osmolarność osocza
    podział hiponatremia hipotoniczna z:
  • Hipowolemią
  • Izowolemią
  • Hiperwolemią
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: hiponatremia hipotoniczna z hipowolemią

A

utrata wody i sodu, uzupełnianie strat płynowych płynami bezelektrolitowymi:

  • nadmierne pocenie się
  • wymioty, biegunka.
  • diuretyki - tiazydowe
  • ucieczka płynów do przestrzeni trzeciej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: hiponatremia hipotoniczna z izowolemią !

A
  • Najczęsicej
  • SIADH!!!
  • niedobór GKS
  • polidypsja pierwotna
  • długotrwała dieta ubogosodowa
  • ciężki, długotrwały wysiłek fizyczny
  • niedoczynność tarczycy
  • mutacje aktywujące receptora V2 lub akwaporyny 2
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: hiponatremia hipotoniczna z hiperwolemią

A
  • “z rozcieńczenia” - przewlekła niewydolność serca, marskość wątroby z wodobrzuszem, obrzęki nerczycowe
  • upośledzenie wydalania wolnej wody -> AKI, przewlekła choroba nerek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej: Hiponatremia izotoniczna lub hipertoniczna

A

wzrost st. w osoczu elektrolitów -> woda do przestrzeni pozakomórkowej

  • ciężka hiperglikemia -> najczęstsza przyczyna
  • wlew iv mannitolu
  • wchłanianie do krwi glicyny, glicerolu, sorbitolu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hiponatremia: obraz kliniczny

A
  • zab koncentracji, czynności poznawczych i równowagi
  • nudności i wymioty
  • ból głowy
  • splątanie
  • nadmierna senność
  • drgawki
  • śpiączka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hiponatremia: podział ze względu na czas rozwijania się

A
  1. ostra -> czas trwania <48h

2. przewlekła > 48h

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hiponatremia: leczenie

A

jeśli 125-130 to ograniczamy podaż wody, chyba że objawy obrzęku mózgu to leczymy !

jeśli sód < 125 to powoli zwiększamy sód do 130 (NaCl iv 150 ml 3% r-r w ciągu 20 min, następnie kontrola sodu i ewentualnie powtórzyć), a następnie dążymy do normalizacji natremii przez ograniczenie podaży wody i stosowanie normalnej diety z sodem i białkiem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hiponatremia: powikłania zbyt szybkiego leczenia

A

Zbyt szybkie wyrównanie hiponatremii, powoduje ze płyn pozakomórkowy staje się hipertoniczny -> odwodnienie komórek nerwowych -> OSMOTYCZNY ZESPÓŁ DEMIELINIZACYJNY:

a. nagłe porażenie czterokończynowe
b. objawy rzekomoopuszkowe
c. zab zachowania
d. śpiączka
e. porażenie mm oddechowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hipernatremia: wartości

A

> 145 mmol/l

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hipernatremia: w zależności od zawartości sodu w ustroju

A

z prawidłowym Na ( utrata samej wody)
z zmniejszonym Na (utrata płynów hipotonicznych)
ze zwiększonym Na (nadmierna podaż sodu)

24
Q

Hipernatremia: leczenie

A

podawanie płynów pozbawionych efektywnych osmolitów
Im krócej powstawała hipernatremia, tym szybiej powinniśmy ją korygować:
w ostrej w pierwszej dobie nie więcej niż 1 mmol/l/h
a przewlekła 0,5 mmol/l/h

25
Potas: czynniki powodujące przechodzenie potasu do przestrzeni wewnątrzkomórkowej:
- insulina - aldosteron - zasadowica - pobudzenie rec beta2
26
Potas: czynniki powodujące przechodzenie potasu do przestrzeni zewnątrzkomórkowej:
- kwasica metaboliczna - rozpad komórek - pobudzenie rec alfa
27
Hipokaliemia: wartości
- Najczęstsze zab elektrolitowe w praktyce klinicznej - < 3,5 mmol/l - ciężka < 2,5 mmol/l
28
Hipokaliemia: obraz kliniczny
- zab rytmu serca - niedrożność porażenna jelit - zatrzymanie moczu - rabdomioliza - osłabienie siły mięśniowej - kurcze dolnych kończyn - parestezje - nadpobudliwość nerwowa - apatia w EKG: * obecność zał U * spłaszczenie T * zmiany odc ST * wydłużenie PQ i QRS - zaburzenia rytmu
29
Hipokaliemia: leczenie
KCl rozpuszczony w r-r 5-10% glukozy z insuliną krótkodziałającą, max prędkość infuzji potasu to 20 mmol/h, W stanach zagrożenia życia: - 20 mmol podczas pierwszych 10 min i 10 mmol w ciągu kolejnych 5-10 min dawka zależy od obrazu klinicznego oraz EKG - uzupełnianie drogą doustną - oporność na leczenie hipokaliemii może być efektem niedoboru magnezu
30
Hiperkaliemia: info ogólne
potas > 5,5 - Najbardziej niebezpieczne zaburzenie elektrolitowe - ZATRZYMANIE KRĄŻENIA
31
Hiperkaliemia: podział
łagodna: 5,5 - 5,9 Umiarkowana: 6,0 - 6,4 Ciężka: > 6,5
32
Hiperkaliemia: leki mogące wywołać hiperkaliemie
- ACEI/ARB - spironolakton - suplementy potasu - NLPZ - - trimetoprim - beta blokery - cyklosporyna - digoksyna - inh reniny - takrolimus - amiloryd - heparyna
33
Hiperkaliemia: obraz kliniczny
- nie ma związku między nasileniem hiperkaliemii a obrazem klinicznym i EKG - zaburzenia rytmu - spadek siły mięśniowej - osłabienie odruchów - fascykulacje - uogólnione drgawki - apatia - parestezje - splątanie
34
Hiperkaliemia: zmiany w EKG
- wysoki, spiczasty załamek T - skrócenie odstępów QT - poszerzenie QRS - spłaszczenie P - wydłużenie PQ - połączenie załamka S i T (SINUSOIDA) - tachykardia zatokowa - migotanie komór - bradykardia - asystolia
35
Hiperkaliemia: leczenie
10ml 10% roztworu chlorku wapnia lub 30ml 10% roztworu glukonolaktobionianu wapnia Przesunięcie jonów potasu do komórek: - 25g glukozy + 10j insuliny krótkodziałającej - 10-20mg salbutamolu w nebulizacji - 50 mmol NaHCO3 w przypadku kwasicy Przyspieszenie eliminacji potasu z ustroju: - 15-30g Calcium resonium - 20-40mg furosemidu iv - hemodializa
36
Norma wapnia całkowitego:
2,25 - 2,75 mmol/l
37
Hipokalcemia: przyczyny
1. niewydolność nerek 2. OZT 3. niedoczynność przytarczyc 4. polekowa: blokery kanału wapniowego, diuretyki pętlowe, bisfosfoniany 5. zespół lizy guza 6. rabdomioliza 7. zespoły upośledzonego wchłaniania
38
Hipokalcemia: obraz kliniczny Jaskiniowiec
1. parestezje 2. drgawki 3. tężyczka (światłowstręt, skurcz krtani, skurcz oskrzeli, skurcz tętnic) 4. ręka położnika 5. usta karpia 6. ustawienie końsko-szpotawe kończyn dolnych * objaw Chvostka - skurcze mm twarzy po uderzeniu młoteczkiem w nerw twarzowy * objaw Trousseau = ręka położnika * Objaw Lusta - po uderzeniu w nerw strzałkowy wspólny - skurcz mięśni strzałkowych * Objaw Erba np prąd galwaniczny
39
Hipokalcemia: EKG
- wydłużenie QT - odwrócenie zał T - blok serca - zatrzymanie krążenia
40
Hipokalcemia: leczenie
10-14ml 10% chlorku wapnia | - oporność na leczenie może być efektem niedoboru magnezu
41
Hiperkalcemia: przyczyny
1. nadczynność przytarczyc 2. nowotwór 3. polekowa np diuretyki tiazydowe 4. Zatrucie wit D - sarkoidoza 5. długotrwałe unieruchomienie
42
Hiperkalcemia: obraz kliniczny
1. senność, śpiączka 2. odwodnienie 3. hipotonia 4. poliuria 5. polidypsja 6. ból brzucha 7. zaparcie 8. nudności, wymioty
43
Hiperkalcemia: EKG
- skrócenie QT - wydłużenie QRS - płaski zał T - blok p-k - zatrzymanie krążenia
44
Hiperkalcemia: leczenie
1. forsowana diureza - 0,9% NaCl iv ok 150-200 ml/h - 1 mg/kg furosemidu iv 2. 200-300mg hydrokortyzonu iv 3. 30-90 mg pamidronianu iv
45
Magnez: wartości
0,6-1,1 mmol/l
46
Hipomagnezemia: przyczyny
1. utrata przez przewód pokarmowy 2. poliuria 3. niedożywienie 4. alkoholizm 5. zaburzenia wchłaniania
47
Hipomagnezemia: obraz kliniczny
- drżenie - ataksja - oczopląs - drgawki - tężyczka - zaburzenia rytmu - zatrzymanie krążenia
48
Hipomagnezemia: EKG
``` wydłużenie PQ i QT obniżenie odc ST odwrócenie zał T spłaszczenie zał T wydłużenie QRS torsade de pointes ```
49
Hipomagnezemia: może być przyczyną jakich innych zaburzeń elektrolitowych
hipokaliemii i hipokalcemii
50
Hipomagnezemia: leczenie
1g 50% siarczanu magnezu iv w ciągu 10-15 min
51
Hipomagnezemia: co robić przed każdym kolejnym podaniem siarczanu magnezu
- odruch kolanowy - częstość oddechów - diureza
52
Hipermagnezemia: przyczyny
- niewydolność nerek | - hipermagnezemia jatrogenna
53
Hipermagnezemia: objawy
- splątanie - osłabienie siły mięśniowej - osłabienie odruchów ścięgnistych - depresja oddechowa - hipotensja - zatrzymanie krążenia - zaparcie - zatrzymanie moczu
54
Hipermagnezemia: EKG
- wydlużenie PQ I QT - spiczasty załamek T - blok p-k
55
Hipermagnezemia: leczenie
``` leczymy gdy Mg > 1,75 mmol/l 1,5-10 ml 10% chlorku wapnia iv forsowana diureza: 0,9%NaCl, Furosemid 1 mg/kg mc hemodializa wspomaganie oddechu ```