Medycyna Ratunkowa 2 Flashcards

1
Q

Wstrząs: podział

A
  1. Hipowolemiczny: krwotoczny lub odwodnienie.
  2. Dystrybucyjny: anafilaktyczny, septyczny, neurogenny -> w mechanizmie dylatacji naczyń.
  3. Obturacyjny: tamponada, odma prężna, zatorowość płucna.
  4. Kardiogenny: zawał serca, zaburzenia rytmu serca, dysfunkcja zastawek.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wstrząs: klasyczna triada

A
  1. hipotensja (SBP < 90mmHg lub MAP < 70 mmHg)
  2. tachykardia
  3. skąpomocz < 500 ml/ 24h
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wstrząs: hipotensja, objaw wyprzedzający

A

Hipotonia ortostatyczna - spadek CTK po 3 min od przyjęcia pozycji stojącej o 20 mmHg ciśnienia skurczowego lub do wartości < 90 mmHg lub o 10 mmHg rozkurczowego z towarzyszącymi objawami.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wstrząs: wskaźnik Allgowera

A

to iloraz częstotliwości rytmu serca (HR) i skurczowego ciśnienia (SBP)
HR/SBP
0,5 - osoby zdrowe
> 1 wstrząs

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wstrząs: pulsoksymetria przyczyny zaburzeń odczytu wyniku i norma

A

Norma: 95-88%

Przyczyny zaburzenia odczytu: hipotensja, wstrząs, artefakty ruchowe

Przyczyny zawyżenia wyniku SpO2: hemoglobina tlenkowowęglowa w zatruciu CO, Methemoglobinemia

Przyczyny zaniżenia wyniku SpO2: anemia, ciemny lakier na paznokciu, intensywna pigmentacja skóry, grzybica paznokci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wstrząs: Poziom mleczanów

A
  • wzrost jest wykładnikiem hipoperfuzji tkankowej

- często podwyższony zanim pojawią się jawne zmiany podstawowych parametrów życiowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wstrząs: diureza jako wskaźnik perfuzji narządów

A

> 1,0 ml/kg mc/h - prawidłowa diureza
0,5-1,0 ml/kg mc/h - obniżenie diurezy
< 0,5 ml/kg mc/h znaczne obniżenie diurezy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wstrząs: rzut serca - norma, pomiar, kiedy obniżony i kiedy podwyższony

A

Norma: 4-8l/ min
- pomiar w echo dopplerem, cewnikiem Swana i Ganza lub metodą termodylucji przezpłucnej

Obniżony: wstrząs kardiogenny, obturacyjny i późne stadia hipowolemicznego

Podwyższony: dystrybucyjny, początkowe stadia w. hipowolemicznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wstrząs: ciśnienie zaklinowania

A
  • w naczyniach włosowatych płuc
  • norma: 4-12 mmHg
  • pomiar cewnikiem Swana i Ganza
  • ocena wolemii i obciążenia wstępnego lewej komory
  • odpowiada za p w LP
  • obniżone we wstrząsie hipowolemicznym i dystrybucyjnym
  • podwyższone w kardiogennym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wstrząs: ośrodkowe ciśnienie żylne (ocż)

A
  • norma 8-12 mmHg
  • pomiar cewnikiem założonym przez wkłucie centralne założone w żGG
  • ocena wolemii i obciążenia wstępnego prawej komory
  • obniżone we wstrżasie hipowolemicznym i dsytrybucyjnym
  • podwyższone we wstrżasie kardiogennym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wstrząs: VIP

A

V - wentylacja
I - infuzja - wypełnienie łożyska naczyniowego
P - presory - utrzymanie ciśnienia tętniczego i regulacja pracy serca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wstrząs: płynoterapia

A
  • krystaloidy zbilansowane

- początkowo ok 1500-2000 ml

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wstrząs: leki wazopresyjne, jakie i jak podajemy

A
  • gdy hipotensja mimo płynów
  • Noradrenalina / adrenalina/ dopamina
  • w ciągłym wlewie
  • przez cewnik centralny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wstrząs krwotoczny: info ogólne

A

ciśnienie można trzymać az do utraty 30% krwi

  • hipotensje wyprzedza hipotonia ortostatyczna
  • spadek Hct, Hb i E zwykle po 1-3h
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wstrząs krwotoczny: stopnie

A

I - < 15% utraty krwi do 1 l
II - 15-30% do 1,5 l - już opóźniony nawrót kapilarny, skóra blada, początek objawów ! pobudzenie !
III - 30-40% do 2 l
IV - > 40% > 2l - BRADYKARDIA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wstrząs krwotoczny: tamowanie krwawienia - opaska uciskowa

A

tylko w ostateczności !

  • w zdarzeniu masowym
  • w ograniczonych przestrzeniach w warunkach zagrożenia zewnętrznego
  • nie dłużej niż 2h !
  • krwotoki, których nie da się opanowac bezpośdrenim uciskiem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wstrząs krwotoczny: płyny postępowanie

A
  • do czasu dostępności KKCz
  • krystaloidy zrównoważone (3-5 ml na 1 ml utraconej krwi -> 3-5: 1 )
  • koloidy 1-1,5 ml na 1 ml utraconej krwi
  • MAP > 65 mmHg
  • hipotensja permisywna - przed zahamowaniem krwotoku, SBP 80-90 mmHg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Wstrząs krwotoczny: KKCz o ile powoduje wzrost Hb 1 j. i jakie docelowe wartości?

A

1j KKCz zwiększa st. Hb o 1 g/dl

docelowe st Hb 7-9 g/dl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wstrząs krwotoczny: FFP, KKP, krioprecypitat

A
FFP - świeżo mrożone osocze
KKP - Koncentrat krwinek płytkowych 
krioprecypitat
KKP, gdy płytki < 50 000/ql
KKCz : KKP: FFP 1:1:1
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wstrząs krwotoczny: kwas traneksamowy dawka

A

Dawka nasycająca 1g iv przez 10 min, następnie 1g przez 8h.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wstrząs anafilaktyczny: etiologia

A
  1. pokarm - u dzieci !
  2. leki - dorośli !
  3. owady błonkokrzydłe
  4. lateks
  5. jodowe środki kontrastowe
  6. ukąszenie przez węża
  7. przetoczenie krwi i preparatów krwiopochodnych
  8. idiopatyczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Wstrząs anafilaktyczny: kofaktory - czynniki sprzyjające

A
  • wysiłek fizyczny
  • alkohol
  • oziębienie
  • NLPZ
  • ostre zakażenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wstrząs anafilaktyczny: pokarmy u dorosłych i u dzieci

A

u dorosłych: orzeszki ziemne i laskowe, ryby, skorupiaki i cytrusy

u dzieci: jaja kurze, mleko krowie, orzechy, ryby, pszenica, soja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wstrząs anafilaktyczny: rozpoznanie

A
  • jeśli nie wiemy czy mógł być alergen to musi być objaw skórny + co najmniej 1 z:
  • niewydolność oddechowa
  • spadek ciśnienia

Jeżeli podejrzewamy alergen to: muszą być 2 z poniższych:

  • objawy skórne
  • niewydolność oddechowa
  • spadek CTK
  • objawy ze strony ukł pokarmowego

Jeżeli znamy alergen to wystarczy spadek CTK.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Wstrząs anafilaktyczny: tryptaza mastocytarna
- główne białko ziarnistości mastocytów - swoisty test pomagający potwierdzić rozpoznanie anafilaksji - 3 próbki w odstępach czasowych - nie jest powszechnie stosowany
26
Wstrząs anafilaktyczny: leczenie
- z objawami zagrożenia życia ! Adrenalina, domięśniowo, w 1/3 środkową przednio-bocznej powierzchni uda 0,01 ml/ kg -> 1mg/ml -> max 0,5 mg jednorazowo - dawkę można powtórzyć po 5 min jeśli brak poprawy i później dalej powtarzać co 5 min
27
Wstrząs anafilaktyczny: dawki adrenaliny u dzieci
> 12 lat, jak u dorosłych 0,5 mg im. 6-12 lat 0,3 mg im niemowlak - 6 lat - 0,15mg generalnie dawka 0,01 mg/kgmc.
28
Wstrząs anafilaktyczny: tlen
- jak najwcześniej ! - możliwie największe stężenie - przez maskę z rezerwuarem - wysoki przepływ > 10l/min
29
Wstrząs anafilaktyczny: płyny
jak najszybciej ! - 500-1000 ml w szybkim bolusie - krystaloidy lub koloidy u dzieci bolus płynowy 20ml/kg mc
30
Wstrząs anafilaktyczny: leki przeciwhistaminowe
- klemastyna 2mg iv - antazolina 200 mg w 10 ml 0,9% NaCl iv - chlorfenamina iv lub im
31
Wstrząs anafilaktyczny: sterydy
hydrokortyzon 200-400mg, następnie 100 mg co 6h
32
Wstrząs anafilaktyczny: leki rozszerzające oskrzela
- salbutamol nebulizacja lub iv - ipratropium (nebulizacja) - aminofilina (iv) - magnez (iv)
33
Wstrząs anafilaktyczny: obserwacja
przez 8-24h - ryzyko fazy opóźnionej anafilaksji
34
Wstrząs anafilaktyczny: alergia na jad owadów błonkoskrzydłowych
1. usunięcie żądła 2. zimne okłady miejscowe 3. leki przeciwhistaminowe 4. GKS: - miejscowo - po jeśli duży lub długo utrzymujący się obrzęk
35
Wstrząs anafilaktyczny: adrenalina wskazania przy alergii na jad owadów
- użądlenie w okolicę głowy, szyi i języka - brak poprawy po lekach dosutnych - szybkie rozwijanie objawów ogólnych
36
Wstrząs anafilaktyczny: ukąszenie przez żmiję
- unieruchomienie ukąszonej kończyny i ułożenie jej poniżej poziomu serca - założenie jałowego opatrunku w miejscu ukąszenia oraz przemycie rany wodą z mydłem
37
Wstrząs anafilaktyczny: ukąszenie przez żmiję - antytoksyna wskazania
obrzęk obejmuje ponad połowę ukąszonej kończyny narastający w ciągu 48h - gwałtowanie narastający obrzęk w miejscu ukąszenia - ukąszenie w okolicy szyi, twarzy, języka - spadek ciśnienia tętniczego - ból brzucha z wymiotami - zaburzenia rytmu serca - leukocytoza > 20 000 - hemoliza - gwałtowanie narastające stężenie kinazy kreatynowej w surowicy.
38
Wstrząs septyczny: MODS
zespół dysfunkcji wielonarządowej - poważne zaburzenia czynności wielu narządów u osób z ostrą chorobą, niemożność utrzymania homeostazy ustrojowej bez interwencji leczniczej
39
Wstrząs septyczny: def
sepsa + hipotensja + st mleczanów > 2 mmol/l
40
Wstrząs septyczny: SIRS stare kryteria
temp < 36 lub > 38 HR > 90/min częstość oddechów > 20 lub pCO2 < 32 mmHg białe krwinki < 4000 lub > 12 000
41
Wstrząs septyczny: sepsa skala SOFA
- stanowi kryteria rozpoznania zaburzeń czynności narządów - nagłe zwiększenie wyniku o > 2 pkt u pacjenta z zakażeniem wskazuje na sepse - stosowana w prognozowaniu śmiertelności u pacjnetów OIT
42
Wstrząs septyczny: skala QUICK SOFA
- uproszczona - stosowana przyłóżkowo - służy do identyfikacji pacjentów z zakażeniami o potencjalnie niekorzystnym rokowaniu < 15 w GCS < 100mmHg SBP >22 oddechy jeżeli > niż 2 oznacza zagrożenie zgonem
43
Wstrząs septyczny: sepsa def
dysfunkcja narządowa (SOFA>2) + zakażenie
44
Wstrząs septyczny: sepsa etiologia i jatrogenne czynniki ryzyka
najczęściej Gram ujemne - zak dróg oddechowych, następnie zak wewnątrzbrzuszne Jatrogenne czynniki ryzyka: - kaniule i cewniki donosowe - cewnik w pęcherzu moczowym - dreny - wszczepione protezy i urządzenia - mechaniczna wentylacja płuc - żywienie pozajelitowe - przetaczanie zanieczyszczonych płynów i preparatów krwi
45
Wstrząs septyczny: sepsa rozpoznanie
1. bad mikrobiologiczne krwi > 2 próbki krwi, w tym > 1 przez osobne nakłucie żyły + po jednej z każdego cewnika naczyniowego wprowadzonego przed > 48h z wszystkich próbek należy wykonać posiew tlenowy i beztlenowy
46
Wstrząs septyczny: sepsa badania oceniające nasilenie dysfunkcji narządów
- gazometria krwi tętniczej i żylnej - st. mlecznu - bad hemostazy - parametry czynności nerek i wątroby
47
Wstrząs septyczny: sepsa postępowanie w ciągu 1h
1. oznaczyć mleczany 2. pobrać krew na posiew 3. antybiotyki o szerokim spektrum 4. przetoczyć 30ml/kg krystaloidów 5. leki wazopresyjne aby MAP>65mmHg
48
Wstrząs septyczny: antybiotyki
jak wstrząs to > 2 antybiotyki o szerokim spektrum iv np wanko, aminoglikozydy
49
Wstrząs septyczny: płynoterapia
krystaloidy (PWE lub 0,9% NaCl) - dawka > 30 ml/kg - w ciągu pierwszej godziny
50
Wstrząs septyczny: leki wazopresyjne
Noradrenalina ! 10-20 mikrog/min
51
Wstrząs septyczny: leki inotropowe
dobutamina - u chorych z objawami hipoperfuzji mimo przetoczenia właściwej ilości płynów i stosowania leku obkurczającego naczynia 2-20 mikrog/kg/min
52
Wstrząs septyczny: kontrola glikemii
wskazanie do insulinoterapii jeśli > 10 mmol/l (180mg/dl)
53
Wstrząs septyczny: profilaktyka przeciwzakrzepowa
heparyna 40mg/0,4ml
54
Skala Mallampatiego do intubacji
4-stopniowa I - wszystko super II - języczek widoczny częściowo, łuki podniebienne niewidoczne III- języczek i łuki podniebbene niewidoczne IV- podniebienie miękkie, języczek i łuki podniebienne niewidoczne
55
Propofol
- szybko i krótko działa - nie ma działania przeciwbólowego - powoduje spadek CTK, bradykardie i bezdechy - po jednej dawce, powrót świadomości po 3-5 min
56
Etomidat
- silnie i szybko działający hipnotyk - duży margines bezpieczeństwa - w praktyce jako emulsja tłuszczowa - zmniejsza zapotrzebowanie na tlen OUN i przepływ mózgowy - niedostatecznie znosi reakcje na laryngoskopię i intubację dotchawiczą - może powodować mioklonie i dyskinezy podczas wprowadzenia do znieczulenia - hamuje czynność nadnerczy - stosowane u chorych w hipotonii - indukcja znieczulenia u chorych z duzym ryzykiem sercowo - nacz i u pacjentów geriatrycznych
57
Tiopental
- pochodna barbituranu | - do znieczulenia w NCH u pacjentów z podwyższonym ICP
58
Ketamina
- ma działanie przeciwbólowe ! - podnosi HR i BP - podnosi ICP - powoduje koszmary senne, oczopląs i stan kataleptyczny - wzmaga wydzielanie gruczołów ślinowych
59
Znieczulenie podpajęczynówkowe:
- wysokie do Th5 - średnie do Th10 - niskie do L1 - blok siodłowy S1-S5
60
Znieczulenie zewnątrzoponowe:
- szyjne - piersiowe - lędźwiowe - krzyżowe
61
Znieczulenie podpajęczynówkowe: def i wskazania
odwracalne przerwanie przewodnictwa w rdzeniowych korzeniach nerwowych po wstrzyknięciu środka znieczulającego do przestrzeni podpajęczynówkowej - wywyołuje blokadę: a. współczulną b. czuciową c. ruchową zabiegi w obrębie kończyn dolnych, miednicy, krocz i podbrzusza i zabiegów położniczych
62
Przeciwwskazanie do znieczulenia podpajęczynówkowego
1. brak zgody pacjenta 2. zab krzepnięcia krwi 3. sepsa i bakteriemia 4. infekcje skóry w okolicy miejsca wkłucia 5. hipowolemia lub wstrząs 6. niektóre schorzenia neurologiczne np stwardnienie rozsiane 7. niektóre schorzenia ukł krążenia
63
Znieczulenie zewnątrzoponowe: def
polega na przerwaniu przewodnictwa nerwowego przy wstrzyknięciu leku do przestrzeni zewnątrzoponowej
64
Znieczulenie zewnątrzoponowe: wskazania
- rozległe operacje brzuszne i torakochirurgiczne w znieczuleniu ogólnym - zmniejszenie bólu w porodzie siłami natury - analgezja pooperacyjna za pomocą cewnika zewnątrzoponowego - analgezja pourazowa - długotrwała analgezja opioidowa - ostre zapalenie trzustki
65
Znieczulenie zewnątrzoponowe: powikłania
- podanie donaczyniowe lub podanie zewnątrzoponowej dawki do przestrzeni podpajęczynówkowej może spowodować ciężką reakcję toksyczną - spadek CTK - niezamierzone przebicie opony twardej igłą - zatrzymanie moczu - powikłania neurologiczne
66
Znieczulenie Obersta:
znieczulenie przewodowe palca polegające na podaniu środka znieczulającego po stronie przyśrodkowej i bocznej u podstawy palca
67
Blokada nerwów obwodowych: def
środek znieczulający w bezpośrednim sąsiedztwie nerwów, pni nerwowych czy splotów nerwowych
68
Blokada nerwów obwodowych: powikłania
- dotętnicze podanie analgetyku - nakłucie tętnicy i powstanie krwiaka - uszkodzenie nerwów - ryzyko uszkodzenia opłucnej
69
Leki stosowane w analgezji przewodowej:
1. lidokaina 2. bupiwakaina 3. ropiwakaina