Materion Cristnogol: Daioni a Drygioni Flashcards

1
Q

Daioni

A

Yr hyn sy’n cael ei ystyried yn foesol gywir, neu’n fuddiol, ac o fantais i ni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Maddeuant

A

Rhoi pardwn am ddrygioni; rhoi’r gorau i ddrwgdeimlad a’r awydd i dalu’r pwyth yn ol i ddrwgweithredwr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cyfiawnder

A

Tegwch; pan fo darpariaethau a chyfleoedd ar gael i bawb yn gyfartal ac yn derbyn beth sy’n ddyledus iddyn nhw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cydwybod

A

Synnwyr moesol unigolyn ynghylch daioni a drygioni. Gall rhai pobl grefyddol gredu mai’r gydwybod yw eu harweiniad mewnol gan Dduw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Drygioni

A

Yr hyn sy’n cael ei hystyried yn hynod anfoesol, drwg, ac anghywir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dioddefaint

A

Poen neu drallod sy’n cael ei achosi gan anaf, salwch neu golled. Gall dioddefaint fod yn gorfforol, yn emosiynol/seicolegol neu’n ysbrydol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Heddychiaeth

A

Y gred na ellir cyfiawnhau rhyfel a thrais

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ewyllys rydd

A

Y gallu i wneud dewisiadau (yn enwedig dewisiadau moesol) yn wirfoddol ac yn annibynnol. Y gred nad oes dim wedi’i ragderfynnu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Moesoldeb

A

Egwyddorion a safonnau sy’n pennu pa weithredoedd sy’n gywir neu’n anghywir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Agweddau O BLAID y gosb eithaf

A
  • Dilyn cyfraith yr Hen Destament- ‘Llygaid am lygiad’
  • Hen Destament yn rhestri 36 trosedd sy’n arwain at y gosb eithaf e.e llofruddiaeth a chabledd
  • Creu a chymeradwyo gan Dduw
  • Dangos difrifoldeb y gorchymyn ‘Na ladd’
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Agweddau YN ERBYN y gosb eithaf

A
  • Crynwyr = person yn adlewyrchiad o Dduw
  • Iesu’n dysgu: tosturi a maddeuant, troi’r foch arall, caru eich gelynion
  • Yn erbyn sancteiddrwydd bywyd = pob bywyd yn werthfawr ac yn rhodd
  • Gorchymyn ‘Na ladd’
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Sut ydym yn gwneud penderfyniadau moesol?

A
  • Gweithredoedd a chredoau eraill
  • Profiadu’r gorffennol
  • Rhesymeg
  • Dysgeidiaeth grefyddol
  • Arweinwyr crefyddol
  • Y gyfraith
  • Cydwybod
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Dysgeidiaeth Iesu am faddeuant

A
  • Gorchmynnodd i ni faddau
  • Gweddi’r Arglwydd yn gofyn i ni faddau. Disgwyl maddeuant felly rhaid i ni ei roi
  • Pregeth ar y mynydd yn pwysleisio pwysigrwydd maddau
  • Geiriau Iesu ar y groes ‘maddeuwch iddynt’
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Gweithredoedd Iesu am faddeuant

A
  • Cynorthwyo Sacheus i wneud yn iawn a diwygio
  • Maddeuodd gwraig a oedd yn godinebu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Dysgeidiaeth y Beibl am faddeuant

A
  • Dameg y Gwas Anfaddeugar- dim terfyn ar sawl gwaith gallwn faddau gan fod Duw yn maddau ein holl pechodau
  • 7 x 70 rhaid maddau
  • Dameg y Mab Colledig - dad yn maddau i’w mab er iddo gamymddwyn
  • Duw yn maddau y rhai sy’n edifarhau
  • Catholigion = Cyffesu pechodau a gwneud yn iawn e,e trwy weddi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Moesoldeb Absoliwt

A

Rhywbeth cywir i’w wneud a bod hynny’n wir ym mhob sefyllfa. e.e Wrth ymateb i’r gorchymyn ‘Na ladd’ - moesolwyr absoliwt yn dweud ei fod yn anghywir i ladd ym mhob sefyllfa, gan cynnwys ewthanasia, erthyliad a rhyfel

17
Q

Moesoldeb Berthynol

A

Cytuno y gallai fod angen gweithredu’n wahanol mewn gwahanol sefyllfaoedd. e.e ymateb i’r gorchymyn ‘Na ladd’- moesolwyr berthynol yn honni fod angen lladd mewn rhai sefyllfaoedd, fel erthyliad os bydd y plentyn yn cael ei eni yn anabl iawn, neu pe bai’r fam wedi cael ei threisio

18
Q

Sut ydy credinwyr yn gwneud penderfyniadau moesol?

A
  • Datblygu rhinweddau
  • Defnyddio’u cydwybod
  • Ymwrthod a pechod
19
Q

Gwrthdaro

A

Cydnabod fod rhyfel yn angenrheidol weithiau o dan amodau penodol

20
Q

Damcaniaeth Rhyfel Cyfiawn

A
  1. achos cyfiawn
  2. cyhoeddi gan awdurdod cyfreithlon
  3. cyflawni daioni a chael gwared ar drygioni
  4. pob ymdrech arall wedi methu
  5. gobaith resymol o lwyddo
  6. ond yn defnyddio grym angenrheiddiol
  7. ymosod ar dargedau gyfreithlon
21
Q

Heddwch

A

Crynwyr = heddychwyr/ gwrthwynebwyr cydwybodol sy’n dysgu…
- dylwn parchu ei’n gilydd fel rhan o greadigaeth Duw
- rhan o Dduw ym mhawb
- cymell gyda gariad
- cydnabod gwerth cyfartal ac unigryw pob un
- Deg gorchymyn = ‘Na ladd’
- Begeth ar y mynydd = dicter a chasineb yn dinistriol

22
Q

Beth sy’n achosi troseddu?

A
  • Addysg wael
  • Rhieni gwael
  • Tlodi
  • Problemau Iechyd meddwl
  • Caeth i gyffuriau/alcohol
  • Diweithdra
    -Pwysau gan gyfoedion
  • Y cyfryngau
23
Q

Agweddau am bwrpas ac amcanion cosbi

A
  • Pwysleisio maddeuant- ddim yn cefnogi dial ond yn annog trosturi
  • Credu mewn cyfiawnder cymdeithasol = cosb a maddeuant
  • Cefnogi cyfiawnder adferol - egwyddorion yn gyson ag esiampl Iesu
  • Annog person i ddiwygio = newid ffordd o fyw i allu ychwanegu gwerth i’r gymdeithas
24
Q

Triniaeth troseddwyr

A
  • Darparu cyfleoedd i adsefydlu a diwygio pobl
  • Caniatau iddynt fynd i’r afael a’r rheswm dros eu trosedd
  • Eu paratoi fel dinasyddion cyfrifol
  • Trin yn dyngarol gan ddangos parch at eu hawliau dynol
25
Q

Gwaith Caplaniaid

A
  • Cownsela carcharion
  • Cydweithio gyda swyddogion paratoi i’w cefnogi wrth adsefydlu
  • Gofalu am ei hanghenion ysbrydol - darllen llyfrau sanctaidd, arwain gweddi
  • Cefnogaeth emosiynol
26
Q

Daioni: Cristnogaeth

A

Genesis = Duw wedi creu y ddaear yn ‘dda’
-Ewyllys rydd gennym i ddewis rhwng cywir ac anghywir
-Stori’r cwymp yn dangos y frwydyr sydd gan ddynoliaeth rhwng cywir ac anghywir
-Duw wedi dangos i ni sut i fyw- Deg gorchymyn + esiampl Iesu
-Annog rhinweddau da e.e goddefgarwch, tosturi a chariad

27
Q

Drygioni/dioddefaint: Cristnogaeth

A

-Drygioni yn anghenreiddol i ni ddatblygu ein henaid
-Trwy dioddef, rydym yn dysgu am foesoldeb ac yn datblygu rhinweddau pwysig e.e dewrder a thostun
- Irenaeus/John Hick = drygioni yn caniatau i ni ddatblygu’n ysbrydol berffaith. Hyn yn ein agosau at Dduw
-Awstin = drygioni yn canlyniad camddefnyddio ewyllys rydd

28
Q

Problem Drygioni ac Ymateb Cristion

A
  • Os ydy Duw yn hollalluog, pam nad ydyw’n ymyrryd/stopio dioddefaint? = Dioddefaint yn bodoli oherwydd ein bod yn camddefnyddio ein ewyllys rhydd
  • Os ydy Duw yn hollgariadus, pam ydyw’n caniatau dioddefaint? = Rhaid i ni dyfu’n ysbrydol i agosau at Duw
  • Os ydy Duw yn hollwybodus, ydy o’n ymwybodol o dioddefaint ond ddim yn becso? = Enghreifftiau o Dduw yn ymyrryd yn y Beibl e.e yr exodus