Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

NÁTT1EL05 > Líffræði (kaflar 1 og 2) > Flashcards

Líffræði (kaflar 1 og 2) Flashcards

1
Q

Raunvísindi (dæmi)

A

Fjalla um lifandi og lífvana fyrirbæri náttúrunnar

eðlisfræði, efnafræði, líffræði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hugvísindi (dæmi)

A

Fjalla um menningu og mannlegt samfélag

stærðfræði, málvísindi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Helstu einkenni lífvera (7)

A

Þær:

  • Æxlast
  • Afla fæðu
  • Skynja og svara áreiti
  • Nota orku
  • Eru úr kolefnissamböndum og vatni
  • Jafnvægistemprun
  • Losa úrgang og þveiti
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvað greinir líffræðina frá öðrum raunvísindum?

A

Viðfangsefni líffræðinnar hafa bara fundist á jörðinni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað er vísindaleg kenning?

A

Skýring á því sem er athugað, studd endurtektum athugunum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dæmi um kenningu í líffræði

A

Frumukenningin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Skrefin í aðferð tilraunavísinda

A

Athugun > tilgáta > tilraun/rannsókn > kenning

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Sjálfsviðhald lífvera

A

Allt það ferli sem þarf til að halda lífveru á lífi eins og efnaskipti, fæðuöflun, úrgangslosun, þveiti, skynjun og varmalosun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Æxlun lífvera

A

Fjölgun á lífverunni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Aðlögun lífvera

A

Þróun lífvera

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað er að finna í dýrafrumu (10)

A 
Frumuhimna
Umfrymi
Kjarni
Netkorn
Deilikorn
Hvatberar
Frymisnet
Golgiflétta
Safabóla
Leysibóla
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvað er að finna í plöntufrumu (11)

A 
Frumuhimna
Frumuveggur
Umfrymi
Kjarni
Netkorn
Plastíð (grænukorn og mjölvakorn)
Hvatberar
Frymisnet
Golgiflétta
Safabóla (stærri)
Leysibóla
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvað er að finna í bakteríufrumu (5)

A 
Frumuhimna
Frumuveggur
Umfrymi
Netkorn
Plasmíð
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Frumuhimna

A

Stjórnar flutningi efna inn og út úr frumu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Frumuveggur

A

Er innan við frumuhimnuna og gefur frumunni ákveðna lögun. Hann er úr beðmi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Umfrymi

A

Seigfljótandi vökvi sem er á milli frumuhimnu og kjarna, þar er frumulíffærin að finna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Kjarni

A

Stjórnstöð frumunnar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Netkorn

A

Prótínsmiðja frumunnar, staðsett í frymisneti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Deilikorn

A

Gegna hlutverki í skiptingu dýrafrumna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Plastíð

A

Eru annarsvegar grænukorn sem sjá um ljóstillífun og hinsvegar mjölvakorn (hvítkorn) sem geyma forðanæringu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Plasmíð

A

Hringlaga litningur sem er erfðaefni bakteríufrumu. Er notað til þess að flytja gen í aðra lífveru þegar verið er að erfðabreyta lífverum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hvatberar

A

Orkuver frumunnar. Hvatberar nota glúkósa til að mynda orkuríka sameind (ATP)

ATP er “gjaldmiðill”

Hvatberar hafa sitt eigið erfðaefni og hafa um sig tvöfalda himnu sem liggur í fellingum

23
Q

Frymisnet (hrjúft og slétt)

A

Sér um flutning efna innan frumunnar

Hrjúft frymisnet er frymisnet sem er með netkornum á

Slétt frymisnet er án netkorna

24
Q

Golgiflétta

A

Sér um endanlega pökkun fitu- og prótínsameinda

25
Q

Safabóla

A

Sér um að geyma ýmis efni innan frumunnar

26
Q

Leysibóla

A

Sér um að sundra efnum innan frumunnar

27
Q

Flæði

A

Óvirkur flutningur sem krefst ekki orku á ATP formi

Flæði er þegar efni berst í gegnum frumuhimnu frá svæði þar sem efnisstyrkurinn er MEIRI til svæðis þar sem hann er MINNI. Flæði er gert til að jafna út efnisstyrk

28
Q

Osmósa

A

Óvirkur flutningur sem krefst ekki orku á ATP formi

Osmósa er þegar að leysirinn fer úr MINNI efnisstyrk til svæðis þar sem efnisstyrkurinn er MEIRI. Osmósa er gerð til að jafna út efnisstyrk

29
Q

Dæmi um steinefni

A

Joð, flúor, natríum, kalsíum og járn

30
Q

Sykrur og formúla glúkósa

A

Einfaldasta gerð sykru er einsykra og þær eru úr tiltögulega fáum kolefnisatómum sem venjulega eru hringtengd og út úr hverju kolefnisatómi ganga vetnisatóm og hýdroxýlhópur

C6H12O6 = glúkósi

31
Q

Glúkósi (þrúgusykur)

A

Algengasta einsykran.

Tvær samtengdar einsykrur nefnast tvísykrur.

Það er sætt bragð af ein- og tvísykrum

32
Q

Fjölsykrur

A

Eru margar samtengdar einsykrur (3+)

Dæmi um fjölsykrur er beðmi (trefjar) sem er uppistaðan í frumuveggjum plöntufrumna.

Við meltum ekki beðmi.

Glýkógen er forðanæring dýrafrumna. Mjölvi er forðanæring plöntufrumna

33
Q

Fituefni (lípíð):

A

Flokkast í 4 flokka: fita, fosfólípíð, sterar og vax

34
Q

Fita – Bygging:

A

3 fitusýrur sem tengjast einni glýserólsameind. Getur verið mettuð og ómettuð

35
Q

Fosfólípíð – Bygging

A

Fituefni sem er, ásamt prótínum, uppistaðan í frumuhimnunum.

Er úr glýseróli, 2 fitusýrum og fosfathópi

36
Q

Sterar – Bygging

A

Eru úr 4 samtengdum kolefnishringjum. Hlutverk eru mjög margvísleg. Kynhormón hryggdýra, D-vítamín, kólestról

37
Q

Vax – Bygging

A

Er úr löngum keðjum af fitusýru og öðrum efnum. Hlutverkið er að mynda vatnsþétt hlífðarlag á húð plantna og dýra (t.d. eyrnamergur)

38
Q

Prótín

A

Eru langar fjölliður, myndaðar úr mörgum, samtengdum keðjum af amínósýrum.

Það eru til 20 gerðir af amínósýrum en hægt er að raða þeim upp á marga mismunandi vegu.

Prótín gegna margvíslegum hlutverkum

39
Q

Insúlín

A

Er hormón sem er prótín sem flytur glúkósa inn í frumur og hefur áhrif á blóðsykur

40
Q

Hemóglóbín

A

Er hormón sem er líka prótín og flytir súrefni um frumur

41
Q

Kollagen

A

Kollagen (aðal uppistaðan í húð). Kollagen minnkar með aldri og húðin missir teygjanleika > hrukkur.

42
Q

Keratín

A

Hár og neglur, ysta lag húðarinnar

43
Q

Ensím

A

Eru prótín sem starfa sem hvatar sem flýta efnaskiptaferlum innan lífvera

44
Q

Félagsvísindi (dæmi)

A

Stjórnmálafræði, félagsfræði og hagfræði

45
Q

Helstu flokkar stórsameinda

A

Sykrur, lípíð, prótín og kjarnsýrur

46
Q

Maltósi =

A

Glúkósi + glúkósi

47
Q

Borðsykur =

A

Frúktósi + glúkósi

48
Q

Ómettaðar fitusýrur

A

Ómettaðar fitusýrur hafa eitt eða fleiri tvítengi í kolefniskeðjunni og eru á fljótandi formi við stofuhita. Dæmi um slíkt eru jurtaolíur og fiskilýsi

49
Q

Mettaðar fitusýrur

A

Mettaðar fitusýrur hafa engin tvítengi og eru á föstu formi við stofuhita eins og dýrafruma. Hlutverk fitu er að halda á okkur hita og geyma næringuna okkar.
Dæmi er smjör

50
Q

Efni sem starfa sem prótín

A

Hormón, insúlín, byggingarprótín, ensím, hemóglóbín, keratín, kollagen

51
Q

Kjarnsýrur

A

Erfðaefni lífvera (DNA og RNA)

52
Q

Grunneiningar kjarnsýru

A

Kirni = sykra, fosfat, niturbasar.

53
Q

Niturbasar DNA og RNA

A

DNA: A, T, G og C
RNA: A, U, G og C

DNA: A-T, G-C
RNA: A-U, G-C

Þrír samliggjandi niturbasar mynda gen

54
Q

Hvað er úthverfing og virkur flutningur?

A

Úthverfing er þegar agnir innan frumunnnar leggjast við frumuhimnuna og sameinast henni og losast út.

Virkur flutningur er það efnis agnir/ sameind ná ekki að komast inn í frumuna að sjálfsdáðum og þurfa því hjálp flutnings próteina sem eru í frumunni

NÁTT1EL05 (6 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions