Lesson 1. Không khí – Gió – Bão Flashcards
Cấu trúc của khí quyển?
Khí quyển là môi trường không đồng nhất theo môi trường thẳng đứng. Các yếu tố khí tượng như: nhiệt độ, áp suất, mật độ không khí, độ ẩm,… đều biến thiên mạnh mẽ theo độ cao. Cấu trúc của khí quyển được phân bố theo chiều thẳng đứng như sau (từ dưới lên trên): tầng đối lưu, tầng bình lưu, tầng trung quyển, tầng nhiệt quyển, tầng ngoại quyển.
Đặc điểm của tầng đối lưu?
Là tầng khí quyển ở gần mặt đất nhất. Độ cao trung bình là 11km (ở hai cực từ 8-10km, xích đạo từ 15-17km)
- Tập trung khoảng 80% khối lượng khí quyển và 90% hơi nước
- Nhiệt độ không khí giảm theo độ cao trung bình là 6,4 độ/1 km
- Có chuyển động đối lưu (dòng lên xuống của khí quyển) có sự trao đổi nhiệt với bề mặt trái đất
Đặc điểm của tầng bình lưu?
Là tầng khí quyển nằm ngay trên tầng đối lưu, có bề dày từ đỉnh tầng đối lưu lên độ cao 50-55km. Không khí ít bị xáo trộn theo chiều thẳng đứng. Chia làm 2 lớp:
- Lớp đẳng nhiệt:
+ Dưới tầng bình lưu, khoảng 25km, nhiệt độ trung bình -55
+ Không khí chuyển động theo chiều nằm ngang từ Đông sang Tây
- Lớp nghịch nhiệt: độ cao từ 25-50km, nhiệt độ tăng theo độ cao
+ Nhiệt độ trung bình 0 độ, max 10 độ
+ Ở độ cao 20-50km Ozon tập trung với mật độ cao.
+ Sự hiện diện của Ozon hấp thụ 97-99% bức xạ tia sóng ngắn (0.2-0.32 micro)
Đặc điểm của tầng trung quyển?
- Từ đỉnh tầng bình lưu đến độ cao 80-85km. Nhiệt độ giảm theo độ cao.
- Ở đỉnh của tầng nhiệt độ có thể từ -70 độ đến -80 độ hoặc thấp hơn.
- Từ mặt đất cho đến đỉnh tầng trung quyển thành phần không khí giữ nguyên không thay đổi. Do vậy, lớp không khí từ tầng đối lưu đến tầng trung quyển gọi là tầng đồng quyển
Đặc điểm của tầng nhiệt quyển?
- Được tính từ đỉnh tầng trung quyển lên độ cao 500km. Tầng này không khí thưa và loãng.
- Nhiệt độ tăng theo độ cao, độ cao 200km nhiệt độ là 600 độ, ở giới hạn trên nhiệt độ là 2000 độ.
- Dưới tác động của tia tử ngoại của bức xạ mặt trời, các phân tử khí bị phân ly và ion hóa mạnh.
- Khí quyển tầng này có độ dẫn điện rất cao và là nguyên nhân phản hồi sóng vô tuyến
- Ở tầng nhiệt quyển thành phần của khí quyển có những thay đổi đáng kể
Đặc điểm của tầng ngoại quyển?
- Là tầng trên cùng của khí quyển từ độ cao khoảng 500km trở lên và không có giới hạn rõ rệt.
- Không khí cực kì loãng và khuyếch tán vào vũ trụ. Vì nhiệt độ cao, các nguyên tử và phân tử thể khí chuyển động mạnh mẽ, ít có điều kiện va chạm và thậm chí một số các phân tử và nguyên tử trung hòa tách ra khỏi lực hút của trái đất hòa nhập với khí giữa các hành tinh.
Nêu thành phần của không khí nguyên thủy?
(1) Hơi nước : 60 - 70%
(2) Carbon dioxide (CO2) : 10 - 15%
(3) Nitrogen (N2) : 8 - 10%
Nêu thành phần không khí hiện tại?
(1) Nitrogen(N2) : 78%
(2) Oxygen (O2) : 21%
(3) Argon (Ar) : 0.9%
(4) Carbon dioxide : 0.036%
(5) Hơi nước : 0 - 4%
(6) Các khí hiểm (Ne, He, CH4…..)
Ngoài các thành phần không khí nói trên, khí quyển còn chứa những thành phần nào khác?
Khí quyển có một số chất có thành phần biến động như hơi nước, bụi khói lơ lửng, các chất khí độc hại, các ion và một số chất hữu cơ do thực vật thải ra.
Định nghĩa về mật độ không khí?
- Là khối lượng không khí có trong 1m3 không khí. Ở điều kiện chuẩn (0 độ và 1 atm) ρ = 1,293 kg/m3
- Mật độ không khí phụ thuộc vào một số yếu tố vật lý: nhiệt độ, áp suất khí quyển và độ ẩm không khí.
- Không khí ở sát mặt nước bao giờ cũng có mật độ hơi nước và lượng bụi cao
- Không khí trong đất có tỉ lệ Nitơ cao hơn trong khí quyển (78-87%), còn Oxi thì thấp hơn (10-20%), CO2 trong đất cao hơn trong không khí do sự hô hấp của sinh vật và các chất hữu cơ phân giải.
Vai trò của Nitơ trong khí quyển?
- Là bộ xương của khí quyển trái đất
- Là nguyên tố dinh dưỡng cho mọi cơ thể sống, tham gia cấu tạo nên nhiều cơ quan trong cơ thể động thực vật.
- Trong sản phẩm cây trồng tổng số lượng N ko cao, nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình sinh trưởng, phát triển, hình thành năng suất và phẩm chất cây trồng. Còn trong cơ thể động vật (người), nó chiếm 3% trọng lượng cơ thể
- Nguồn cung cấp đạm thường xuyên cho đất (3 – 4 kg/ha/năm)
Vai trò của Oxi?
- Chất có khả năng hấp thụ chọn lọc một số tia bức xạ mặt trời góp phần vào việc điều tiết chế độ nhiệt của khí quyển.
- Cần cho quá trình hô hấp của mọi cơ thể sống, cho quá trình đốt cháy nhiên liệu.
Vai trò của khí CO2?
- Nguồn dinh dưỡng quan trọng của thực vật, là yếu tố tạo thành năng suất do cần cho quá trình quang hợp của cây.
- Một ngày thực vật hấp thụ CO2 từ sáng sớm đến chiều tối, do đó lượng CO2 ban ngày giảm đi, O tăng lên và đạt cực đại vào buổi chiều
- Nó có khả năng hấp thụ bức xạ sóng dài phản xạ từ mặt đất do đó ban đêm nhiệt độ không khí không xuống quá thấp.
- Lượng CO2 thích hợp cho người và sinh vật là 0,02 –0,03%, nếu tăng 0,2% có thể gây chết
Vai trò của hơi nước?
- Lượng hơi nước chứa trong khí quyển tạo nên độ ẩm không khí
- Lượng hơi nước có thể biến động từ vài phần nghìn đến 4% thể tích khí quyển (khoảng 0,02% ở vùng cực đới và 2,5% ở vùng nhiệt đới).
- Hơi nước giảm nhanh theo độ cao khí quyển, ở độ cao 10-15 km không còn thấy hơi nước
Bụi?
- Trong không khí chứa nhiều bụi sẽ gây ra nhiều bất lợi cho sinh vật (động và thực vật): làm giảm cường độ quang hợp ở thực vật và các bệnh đường hô hấp đối với động vật.
- Bụi có thể bịt kín khí khổng của lá cây cản trở việc thoát hơi nước mặt lá
Thế nào là ô nhiễm không khí?
Ô nhiễm không khí là hiện tượng thay đổi thành phần và tính chất của không khí (sạch) dưới bất kỳ nguyên nhân nào và có nguy cơ tác hại đến động thực vật.
