les 4: Neuronen (en neuroglia) Flashcards
zenuwstelsel bestaat uit zenuwweefsel met 2 soorten cellen
-welken?
neuronen (neuron = zenuw):
- basiseenheden van het zenuwstelsel
- communiceren met elkaar en met andere celtypen
neuroglia (glia = lijm):
functies:
- vormt fysieke steunweefsel van het zenuwstelsel
- handhaaft chemische samenstelling van de neurale lichaamsvloeistoffen
- aanvoer van voedingsstoffen naar neuronen
- verdedigt zenuwweefsel tegen infectie
bestaat uit reticulum (netwerk) met verschillende typen neurogliacellen (of gliacellen)
(algemene structuur)
Neuronen
-onderdelen?
-functie?
(A, B, C, D, E)
cellichaam of soma (A) met een grote
celkern (B): deze vormen de ‘grijze stof’
verschillende, vertakte dendrieten (C): vangen binnenkomende signalen op
-plasmamembraan van cellichaam en dendrieten is gevoelig voor chemische, mechanische of elektrische prikkeling ontstaan van actiepotentiaal
één lang axon (D): geleidt uitgaande signalen richting een of meerdere synapsknoppen
synapsknoppen (E): een synapsknop maakt deel uit van een synaps, dit is plaats waar een neuron communiceert met een andere cel
(indeling naar bouw)
Neuronen
-3 soorten?
-onderdelen?
multipolair neuron:
- 2 of meerdere dendrieten
- één axon
- meest voorkomend in het CZS
- alle motorische neuronen (naar skeletspieren)
unipolair neuron:
- dendrieten en axonen lopen in elkaar over
- cellichaam aan één zijde
- meeste sensibele neuronen van het PZS
bipolair neuron:
- twee uitlopers: één dendriet en één axon
- cellichaam tussenin
- zeldzaam vb. retina van het oog
(indeling naar functie)
Neuronen
sensibele neuronen of afferente neuronen
- wat?
- taken?
- ± 10 miljoen, vormen het afferente gedeelte van het PZS
- ontvangen info van zintuigcellen, die inwendig en uitwendig milieu waarnemen, en sturen deze info door naar andere neuronen in het CZS (ruggenmerg of hersenen)
-zintuigen of receptoren kunnen ingedeeld worden op basis van de info die ze registreren:
.2 typen somatische zintuigen
.viscerale of interne receptoren
(indeling naar functie)
Neuronen
sensibele neuronen of afferente neuronen
-2 typen somatische zintuigen?
- externe receptoren: info van de buitenwereld zoals aanraking, temperatuur, druk, reuk, zicht, evenwicht en gehoor
- proprioceptoren: info over onze lichaamshouding = positie en beweging van skeletspieren en gewrichten
(indeling naar functie)
Neuronen
sensibele neuronen of afferente neuronen
-viscerale of interne receptoren?
-info van inwendige omstandigheden en toestand van orgaanstelsels zoals spijsvertering, ademhaling, etc. maar ook pijn en diepe druk
(indeling naar functie)
Neuronen
motorische neuronen of efferente neuronen
- wat?
- taken?
- ± 0,5 miljoen, vormen het efferente gedeelte van het PZS
- geleiden impulsen van het CZS naar de effectoren, dit zijn andere weefsels, organen en orgaanstelsels die effectoren genoemd worden omdat ze reageren door iets te DOEN
-de motorische neuronen worden opgesplitst in 2 groepen, afhankelijk van welk type effector ze verbonden zijn
.somatische motorische neuronen
.visceromotorische neuronen
(indeling naar functie)
Neuronen
motorische neuronen of efferente neuronen
-somatische motorische neuronen?
-verbonden met skeletspieren
(indeling naar functie)
Neuronen
motorische neuronen of efferente neuronen
-visceromotorische neuronen?
-verbonden met alle andere effectoren zoals hartspier, glad spierweefsel en klieren
(indeling naar functie)
Neuronen
schakelcellen of associatieneuronen
-wat?
- 20 miljard, bevinden zich alleen in de hersenen en het ruggenmerg
- vormen de verbinding (of schakel) tussen de andere neuronen
- zorgen voor het doorschakelen van sensorische info en het coördineren van motorische activiteit
- hoe complexer de reactie op een prikkel → # betrokken schakelcellen↑
- spelen een rol bij hogere functies: geheugen, plannen en leren
