Les 17 (ontbinding + Flashcards
Op welke gronden kan ontbinding plaatsvinden?
1) gerechtelijke ontbinding ogv 1184, derde lid oud BW
= stilzwijgend beding, constitutieve rechterlijke uitspraak, retro-A tenzij duorok met evenwichtige wederkerigheid vd prestaties
2) buitengerechtelijke ontbinding, obv casssatiearrest 2019 (en eerder onduidelijk arrest in 2002)
2. 1 ontbindingsverklaring - risico, want controle achteraf door rechter of het wel ging om een voldoende ernstige wanprestatie
2. 2 uitdrukkelijk ontbinding beding (in ctt) - geen controle achteraf door rechter, mogelijkheid ook dat in clausule staat dat ingebrekestelling niet vereist is
Casus:
Stel een koper sluit een contract tot levering van een antiek boek.
De verkoper toon het juiste boek voor de verkoop.
5 dagen later levert de verkoper een ander boek.
Wat kan de koper doen?
Fase: uitvoering van het ctt (want geen wilsgebrek aangezien verkoper juiste boek heeft getoond)
Wanprestatie - ingebrekestelling - sanctie
- Is er een wanprestatie?
- Ja, er is sprake van bedrog (toepassingsvw + toepassen + grondslag = 1134, derde lid oud BW) - Ingebrekestelling (definitie: SE stelt SA ter kennis geven dat hij de uitvoering van zijn V wil)
- Sanctie?
Hier (maar kan al de rest ook zijn): ontbinding + ev wanprestatie
- toepassingsvoorwaarden + toepassen - ernstige wanprestatie
- voorafgaande ingebrekestelling (tenzij ctt uitgesloten)
- rechterlijk (uitspraak vereist of buitengerechtelijk (ontbindingsverklaring vereist) ?
- SE ter goeder trouw
Gevolgen
- ontbinding ex nunc (naar de toekomst en ex tunc (naar het verleden toe) = restitutieV = boek terug naar verkoper en betaalde prijs terug naar koper (=10 euro )
- SV (1382/1383) (schade/schuld/causaal verband) = positief cttbelang = de SE wordt in de vermogenstoestand geplaatst indien de wanprestatie niet had plaatsgevonden (dus bv boek met winst kunnen verkopen gederfde winst) = 10 euro
Casus
Je hebt de keuze tussen 2 dezelfde boeken. De koper ging sowieso één van de boeken kopen.
Verkoper A = 10
Verkoper B = 15
Je koopt A, de verkoper toon je boek A. Men ZEGT dat het een heel duur boek is, en je koopt het boek. Achteraf blijft dat het geen duur boek is.
De marktwaarde is nu 20 euro.
Fase: tijdens het sluiten van het ctt
Geldigheidsgebrek- sanctie
Geldigheidsgebrek: dwaling (determinerend + verschoonbaar)
Gevolgen: ctt is vatbaar voor nietigverklaring + ev SV
NV? (toepassingsvw)
- ctt is aangetast door nietigheidsgrond tijdens sluiten vh ctt
- gerechtelijke/rechterlijke tussenkomst nodig (uitspraak rechter)
- aanspraakgerechtigde (R:beschermde P, A: elke belanghebbende) + geen afstand van gedaan (enkel bij R mogelijk)
- geen van de verweermiddelen kan w tegengeworpen tegen de vordering tot NV (rechtsmisbruik of verjaring)
Gevolg:
1. het ctt wordt ex tunc vernietigd en er volgen (2) restitutie V = verkoper krijgt boek terug en jij krijgt je geld terug
(3) + SV (1382/1383) = negatieve cttbelang. Koper wordt in de vermogenstoestand geplaatst indien er geen onderhandelingen zouden geweest zijn. Vergoed voor de onderhandelingskosten ( = 5 euro, want zou van B gekocht hebben en dat verkocht hebben = 20 - 15)
(4) zakelijke werking tov derden
Stel koper 1 –> 2 –> 3
Het ctt tussen 1 en 2 wordt vernietigd/ontbonden.
Wat is het gevolg?
Nietigverklaring/ontbindign (toepassingsvw)
Gevolgen
- NV/ontbinding
- restitutie ( - / +)
- SV (onderhandelingen / gederfde winst)
Restitutie, dwz dat het goed moet terugkeren naar 1. Deze revindicatievordering gaat niet door als de 3e terug (1) goeder trouw is en (2) niet redelijkerwijze kennis had moeten hebben van mogelijke NV/ontbindign.
Relatieve nietigheid en absolute nietigheid.
Hoe wordt het klassiek onderscheid gemaakt
En in de toekomst?
Klassiek
RN: individueel belang, LDR, alleen de beschermde kan nietigheid opwerpen
- wilsgebrek
- voorwerp/oorzaak LDWR
- formaliteit die alleen gelden ter bescherming vd zwakke partij
AN: algemeen belang, OO/GZ, rechter ambtshalve
- onmogelijk voorwerp (twijfel (onbepaald vw)
- volledige afwezigheid van de wil
WetsvoorstelV
RN: wat hoofdzakelijk het individueel belang raakt
AN: wat hoofdzakelijk het algemeen belang raakt
AN kan ingeroepen worden indien de SL er baat bij heeft dat een bepaalde daad gesanctioneerd wordt, ongeacht of de beschermde partij dat wil of niet
RN: rechter kan het meegeven dat beschermde partij de nietigheid kan vorderen, maar beschermde partij kiest zelf of hij vordert of niet.
Hoe kan je een rechterlijke uitspraak tot NV verkrijgen?
- Partij vordert een NV (moet binnen termijn van 10 jaar)
- door een exceptie op te werpen (als verweermiddel)
“quae temoporalia sunt ad agendum perpetua sunt ad excipiendum” (zie uitleg bij adagium) - rechter ambtshalve (nu ook mogelijk bij RN, rechter geeft het mee, beschermde kiest of ie vordert of niet (Océano-Grupo en 2005 HvC))
Onder welke voorwaarden kan je afstand doen van een nietigheidsvordering?
Dit kan enkel bij relatieve nietigheid (1338 oud BW)
- De beschermde partij moet op de hoogte zijn (bij bedrog is dit evident)
- De bevestig tot afstand moet geldig zijn
- De intentie om te bevestigen en zo afstand te doen moet zeker en ondubbelzinnig zijn
- AR: geen vermoeden (let op bij betaling ogv ctt waarin bedrog speelt)
- moet niet in limine litis (let op met niet instellen van NV bij eerste aanleg)
Casus
Stel er wordt een ctt gesloten ter waarde van 1.000 euro.
In het ctt wordt een rentebeding vermeldt: 10% per jaar ingeval van laattijdige betaling (zonder ingebrekestelling vereist)
Het ctt is echter op bedrog gesloten.
Wat kan je als bedrogene doen?
Is het slim om te betalen?
Fase: sluiten vh ctt
fout - sancties
Geldigheidsgebrek Bedrog: toepassingvw
‘fraus omnia corrumpit?’
Gevolg
NV toepassingsvw + gevolgen
- ctt is aangetast door nietigheidsgrond tijdens sluiten vh ctt
- gerechtelijke/rechterlijke tussenkomst nodig (uitspraak rechter)
- aanspraakgerechtigde (R:beschermde P, A: elke belanghebbende) + geen afstand van gedaan (enkel bij R mogelijk)
- geen van de verweermiddelen kan w tegengeworpen tegen de vordering tot NV (rechtsmisbruik of verjaring)
Gevolgen
- nietigverklaring ex tunc (quod nullum est, nullum producit effectum)
- restitutie (maar: in pari causa turpitudinis cessat repitito)
- SV (1382/1383 BC fout) (negatief cttbelang)
- zakelijke werking tov derden (tenzij goede trouw + niet hadden moeten weten)
Ja, het is slim om te betalen. Want als de rechter de NV niet zal uitspreken omdat hij bv vindt dat niet voldaan is aan de toepassingsvw van de nietigheidsgrond, dan zal je die rente moeten betalen + kapitalisatie (indien de advocaat vd tegenpartij dit jaarlijks vraag aan de rechter in zijn conclusie)
Het is dus beter om te betalen, maar onder voorbehoud (zodat er geen afstand kan uit worden afgeleid).
Hoe werkt de verjaring bij nietigheidsvordering? En in de toekomst?
RN: 1304, 10jaar
Bedrog en dwaling: vanaf kennisname
Geweld: vanaf ophouden geweld
AN: 2262bis, §1, 10jaar (onzeker)
vanaf sluiten vh ctt
Wetsvoorstel V’en
20jaar vanaf sluiten vh ctt
5 jaar vanaf kennisname nietigheidsgrond
Wat is de theorie van de flexibiliteit?
Stel de overheid heeft een ctt ter waarde van 5 miljoen euro. Maar de overheid schendt het gelijkheidsbeginsel.
De tegenpartij stelt een vordering in tot nietigverklaring.
HvC: schending van het gelijkheidsbeginsel is een schending van de openbare orde. Bovendien gaat het hier om een ongeoorloofd voorwerp = in strijd met de openbare orde.
MAAR escape-clausule HvC: als de nietigheidssanctie kennelijk ondergeschikt is aan het vooropgestelde doel van de geschonden regel (gelijkheidsbeginsel) dan kan hert ctt niet nietig worden verklaart.
Casus
Stel een huisjesmelker verhuurt kroten (niet voldaan aan de veiligheidsvoorschriften). Een jaar later wordt de nietigheidsvordering ingesteld. Die wordt toegekend.
Wat gebeurt hierna?
Fase: sluiting vh ctt
Fout - sanctie
((Nietigheid
(toepassingsvw (1. = ongeoorloofd voorwerp: in strijd met OO, 2. rechterlijke uitspraak, 3, 4.) ))
Gevolgen
- ctt nietig ex tunc (quod nullum est, nullum producit effectum)
- restitutie, MAAR hier in pari causa turpitudinis cessat repetitio: als de rechter vindt dat één van de partijen zich schandelijk heeft gedragen + in strijd met de openbare orde + van oordeel dat repressief of preventief moet worden opgetreden dan kan de restitutie aan de verhuurd weigeren) –> enkel huurder krijgt dus geld terug
- zakelijke werking tov derden (tenzij goede trouw + niet hadden moeten weten)
Wanneer is er sprake van verval? en wat zijn de gevolgen?
Bij verdwijnen van het voorwerp (niet de oorzaak)
- zie 4 cassatiearresten
Toepassingsvoorwaarden
- verdwijnen vh voorwerp na het sluiten vh ctt
- definitief onmogelijk geworden uit te voeren in natura
Gevolgen
- verval van de V waarvan het voorwerp verdwenen is
- verdwijnt ex nunc (maar: quod pro quo)
- verval sluit ontbinding niet uit
- indien eigen fout: SV
- ook ontbindingen (indien toepassingsvw voldaan en die fout voor de verval was)
