leki przeciwkrzepliwe Flashcards
1
Q
endogenne inhibitory krzepnięcia
A
- antytrombina III
- białko C i S- hamują czynnik Va i VIIIa
- TFPI hamowanie kompleksu VIIa z czynnikiem tkankowym
2
Q
prokoagulanty
A
- miejscowe hemostatyki
- oczyszczone czynniki VII, VIII, IX
- świeżo mrożone osocze
3
Q
leki przeciwfibrynolityczne
A
- kwas e-aminokapronowy
- kwas traneksamowy
- aprotynina
4
Q
leki fibrynolityczne
A
- t-PA
- alteplaza
- streptokinaza
- urokinaza
5
Q
antykoagulanty
A
- heparyna
- heparyny drobnocząsteczkowe
- antagoniści witaminy K
- riwaroksaban
- dabigatran
6
Q
aPTT
A
- układ wewnątrzpochodny
- czas kaolinowo-kefalinowy
- 26-33 sek norma
7
Q
PT
A
- układ zewnątrzpochodny
- 12-14 sek norma
8
Q
fizjologiczne inhibitory aktywacji płytek
A
- śródbłonek
- prostacyklina
- NO
8
Q
triada Virchowa
A
- stan nadkrzepliwości
- uszkodzenie ściany naczynia
- zaburzony przepływ krwi
9
Q
zwolniony przepływ krwi przykłady
(żyły, przedsionki) (4)
A
- guz, ciąża, otyłość
- żylaki
- unieruchomienie
- AF
10
Q
zaburzenie równowagi między czynnikami pro- i antykoagulacyjnymi na korzyść prozakrzepowych (żyły) (4)
A
- po zabiegach chirurgicznych, urazach
- nowotwory
- sepsa
- ciąża, połóg, HTZ, antykoncepcja hormonalna
11
Q
konsekwencje zakrzepicy żylnej
A
- choroba z-z żył głębokich
-> zakrzepica żylna: ból, obrzęk, zaczerwienienie - żyły, przedsionki, zastawki
-> zatorowość: płucna, udar
12
Q
czynniki wrażliwe na hamowanie przez heparynę
A
XIIa, XIa, IXa, Xa, IIa
13
Q
czynniki wrażliwe na hamowanie przez AWK
A
X, IX, VII, II
14
Q
antykoagulanty (5)
A
- heparyna
- antagoniści witaminy K
- bezpośrednie inhibitory trombiny
- bezpośrednie inhibitory Xa
- leki defibrynujące
15
Q
do zahamowania trombiny przez heparynę konieczne jest
A
- połączenie heparyny z AT-III za pomocą pentasacharydu
- połączenie heparyny z trombiną przez co najmniej 13 dodatkowych jednostek cukrowych
16
Q
do zahamowania Xa przez heparynę konieczne jest
A
jedynie związanie heparyny z AT-III przez pentasacharyd
17
Q
masa cząsteczkowa heparyny niefrakcjonowanej
A
3000-30 000 daltonów (średnio 15000)
18
Q
heparyna hamuje zależną od … czynność płytek krwi
A
czynnika von Willebranda
(zmniejszona agregacja)
19
Q
inne efekty działania heparyny (4)
A
- zwiększa przepuszczalność naczyń
- hamuje proliferację mm. gładkich naczyń
- zwiększa aktywację lipazy lipoproteinowej
- hamuje tworzenie osteoblastów, pobudza osteoklasty
20
Q
podanie heparyny
A
- nie wchłania się z przewodu pok.
- dożylnie- natychmiastowy efekt
- podskórnie- początek po 1-2h
działanie przeciwkrzepliwe HNF utrzymuje się 2-4h
21
Q
eliminacja heparyny
A
- 1- szybkie wysycenie, wiązanie z receptorami na śródbłonku i makrofagach, zachodzi depolimeryzacja
- 2- wolniejszy, wydalanie drogą nerkową
22
Q
monitorowanie leczenia heparyną
A
aPTT
- norma 26-36 sek
- dążymy do wydłużenia 1,5-2,5x
- oznaczamy początkowo co 6h, potem 1x dziennie
23
Q
wskazania do leczenia heparynami (6)
A
- leczenie choroby z-z
- zapobieganie powikłaniom z-z
- hemodializa
- OZW
- krążenie pozaustrojowe w angioplastyce
- niektóre DIC
24
DN heparyny (3)
- krwawienie i wybroczyny w miejscu wkłucia
- trombocytopenia indukowana heparyną
- alergie, utrata włosów, ryzyko osteoporozy (leczenie ponad 6 msc)
25
jak podajemy antidotum na heparynę?
siarczan protaminy
- 100IU heparyny=> 1mg protaminy
- przeliczenie na dawkę w ostatnich 3h
- i.v. powoli (min. 10 min)
- max 50 mg (odstępy 10-15 min)
26
HIT I i II
- I- nieimmunologiczny
- II- immunologiczny, częste zakrzepy, mniej płytek, konieczne odstawienie heparyny
27
przeciwwskazania do heparyny (5)
- skaza krwotoczna
- krwawienie z przewodu pok.
- choroby przewodu pok. ze zwiększonym ryzykiem krwawienia
- HIT 2 w wywiadzie (do 100 dni od wystąpienia lub do czasu utrzymywania się p/ciał na kompleks heparyna-PF4)
- nadciśnienie złośliwe (>200mmHg)
28
heparyny drobnocząsteczkowe przykłady (3)
- enoksaparyna
- dalteparyna
- nadroparyna
29
enoksaparyna podanie
- ampułkostrzykawka do podania podskórnego
- np. fałd brzucha
30
dlaczego nie musimy monitorować leczenia LMWH?
- T1/2- 4-6h (niezależny od dawki)
- większa zawartość pentasacharydów
- mniejsze wiązanie ze śródbłonkiem, płytkami i białkami krwi
31
kiedy podamy enoksaparynę dożylnie?
leczenie świeżego zawału STEMI
32
heparyny drobnocząsteczkowe dawkowanie
- 1-2x/d
- dawka zależna od masy
- s.c
33
dawkowanie enoksaparyny
- zapobieganie żylnej chorobie z-z
-> 40 mg przez 6-14 dni
-> duży zabieg ortopedyczny do 5 tyg
- leczenie DVT lub zatorowości płucnej
-> 1x/d 1,5 mg/kg m.c.
34
syntetyczne pentasacharydy
- wiążą się odwracalnie wyłącznie z antytrombiną
- nie wywołują małopłatkowości, nie wymagają kontroli
- podanie s.c. 1x/d
- fondaparynuks, idraparynuks
35
heparyny drobnocząsteczkowe i niefrakcjonowana są antykoagulantami z wyboru w...
- zakrzepicy w ciąży
- zespole antyfosfolipidowym
36
heparynoidy działanie
- hamują aktywność Xa
- działają korzystnie na miejscowy przepływ krwi i wchłanianie krwiaków
- zmniejszają obrzęki, tworzenie skrzepów, procesy zapalne
37
wskazania do heparynoidów (7)
- stłuczenia
- zakrzepowe zapalenie żył
- zapalenie żył powierzchniowych
- obrzęki
- krwiaki
- żylaki
- naderwania ścięgien/więzadeł
38
NOAC
- bezpośrednie inhibitory Xa- riwaroksaban, apiksaban, edoksaban
- bezpośrednie inhibitory trombiny- dabigatran
39
czy NOAC wymagają rutynowego monitorowania parametrów krzepnięcia?
nie
40
który NOAC występuje w postaci proleku?
dabigatran
41
riwaroksaban dawkowanie
- profilaktyka żylnej choroby z-z po przebytej alloplastyce- 10 mg 1x/d
-> staw biodrowy: 5 tyg
-> staw kolanowy: 2 tyg
- profilaktyka udaru i zatorowości obwodowej- 20 mg 1x/d
- leczenie i profilaktyka nawrotu DVT i zatorowości płucnej- 15 mg 2x/d przez pierwsze 3 tyg., potem 20 mg 1x/d
42
co podamy w przypadku krwawień niemożliwych do opanowania po ksabanach?
andexanet alfa (rekombinowany, ludzki Xa)
43
dabigatran hamuje...
- wolną trombinę
- trombinę związaną z włóknikiem
- agregację płytek indukowaną trombiną
44
dabigatran dawkowanie
- po alloplastyce 220 mg 1x/d
-> staw biodrowy 4-5 tyg.
-> staw kolanowy 10 dni
- profilaktyka udaru i zatorowości z niezastawkowym AF
- DVT i zatorowość płucna 150 mg 2x/d
45
kiedy nie możemy stosować dabigatranu?
GFR< 30 ml/min
- wówczas riwaroksaban lub apiksaban (do GFR<15)
46
przeciwciało monoklonalne odwracające działanie dabigatranu
idarucyzumab
- wiąże się z dabigatranem
- wskazania: pilne zabiegi chirurgiczne, groźne dla życia niekontrolowane krwawienie
47
hirudyna
- nieodwracalnie wiąże IIa
- preparaty miejscowe (kremy, maści, żele) w chorobach naczyń skóry
48
rekombinowane hirudyny wskazania
lepirudyna, desirudyna
- HIT II
- profilaktyka zakrzepicy żylnej w ortopedii
49
rekombinowane hirudyny ograniczenia
- przewlekłe stosowanie- przeciwciała (anafilaksja)
- konieczne oznaczanie APTT
- nie ma swoistego antidotum
50
syntetyczne analogi hirudyny
- biwalirudyna (odwracalne wiązanie, nie indukuje przeciwciał, dożylnie/podskórnie)
- argatroban (krótko, odwracalnie, dożylnie, HIT II)
51
czynniki zespołu protrombinowego
- II, VII, IX, X
- powstają z udziałem witaminy K
52
jaki enzym hamują AWK?
reduktazę epoksydu witaminy K (VKOR)
53
jaki enzym bierze udział w potranslacyjnej modyfikacji czynników krzepnięcia?
gamma-glutamylo-karboksylaza
54
różne witaminy K pochodzenie
- K1 (filochinon)- rośliny
- K2 (menachinon)- wytwarzana przez bakterie jelitowe
- K3 (menadion)- syntetyczna
55
dlaczego AWK wykazują efekt opóźniony (2-4 dni)?
ponieważ konieczne jest wyczerpanie się krążących pełnowartościowych czynników krzepnięcia
56
dawkowanie i monitorowanie AWK
- dawki indywidualnie dobierane- rozbieżna reakcja na leki
- monitorowanie- pomiary INR (PT)
57
norma PT i INR u nieleczonego AWK
- PT- 12-16 sek
- INR- 0,85-1,15
58
wartości współczynnika INR w AF, żylnej chorobie z-z, zatorowość płucna
2,0-3,0
59
wartości współczynnika INR z sztucznymi mechanicznymi zastawkami
2,5-3,5 (aortalna 2,0-3,0)
60
wartości współczynnika INR z wszczepionymi biologicznymi zastawkami, pierwsze 3 msc
2,0-3,0 (mitralna 2,3-3,5)
61
wskazania dla AWK (3)
- profilaktyka pooperacyjna z-z
- DVT i zatorowość płucna
- profilaktyka powikłań z-z
-> AF
-> wady zastawkowe
-> wszczepienie biologicznej lub mechanicznej zastawki
62
w jakich procesach uczestniczy witamina K?
- synteza czynników krzepnięcia krwi
- synteza osteokalcyny
63
przyczyny niedoboru witaminy K (3)
- antybiotykoterapia
- niedobory pokarmowe
- upośledzone wchłanianie
64
witamina K w tabletkach p.o.
w hipotrombinemii
- doustne leki przeciwzakrzepowe (pochodne kumaryny i indandionu)
- leczenie lekami przeciwbakteryjnymi (flora)
- hamowanie działania K1 np. antybiotyki
- żółtaczka mechaniczna, przetoka żółciowa
65
witamina K dożylnie
- krwawienie po przedawkowaniu antykoagulantów pochodnych kumaryny
- krwawienie wywołane nabytym niedoborem czynników zespołu protrombiny
- ciężkie krwawenie
66
klasyczna postać choroby krwotocznej noworodków
3-5 doba życia
- krwawienie z przewodu pok., pępka, błon śluzowych, skóry
67
późna postać choroby krwotocznej noworodków
2-12 tydz. życia
- krwawienia śródczaszkowe
68
noworodki- profilaktyka wit. K
wszystkie zdrowe po urodzeniu wit. K
- 0,5 mg i.m.
- 2 mg doustnie
69
kwas askorbinowy działanie
- synteza kolagenu i subst. międzykom.
- gojenie ran
- mechaniczna odporność naczyń włosowatych
70
kwas askorbinowy zastosowanie
nabyte skazy naczyniowe
- szkorbut
- choroby zakaźne
- choroby alergiczne
71
rutozyd działanie
- zmniejsza kruchość, łamliwość i przepuszczalność naczyń włosowatych
(wzmacnia barierę naczyniową)
- często z witaminą C
72
trokserutyna obrzęki i krwiaki pourazowe...
w tym dotyczące gałki ocznej
73
dobesylan wapnia wskazania (3)
- mikroangiopatie, zwłaszcza retinopatia cukrzycowa
- objawy przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych
- pomocniczo żylaki odbytu
74
niedokrwistość definicja
zmniejszenie stężenia hemoglobiny, hematokrytu i liczby erytrocytów we krwi o >2 odchylenia standardowe od wartości prawidłowych
75
anemia u kobiet i mężczyzn
- kobiety Hb<12 g/dl
- mężczyźni Hb<13 g/dl
76
niedokrwistość zagrażająca życiu
Hb <6,5 g/dl
77
najczęstsza postać niedokrwistości (80%)
anemia z niedoboru żelaza (niedokrwistość mikrocytowa hipochromiczna; niedobarwliwa)
78
objawy długotrwałego niedoboru żelaza
- spaczone łaknienie
- ból, pieczenie, wygładzenie języka
- sucha skóra
- pękanie kącików ust
- kruche, blade paznokcie z rowkami
- cienkie, łamliwe, wypadające włosy
79
przyczyny anemii z niedoboru żelaza (3)
- krwawienia
- zapotrzebowanie- ciąża, skok wzrostowy
- nieodpowiednia dieta, zaburzone wchłanianie
80
żelazo wchłania się w postaci...
dwuwartościowej
81
uzupełnianie niedoborów żelaza
- doustnie
- maksymalne dawki tolerowane (200mg/dobę w 3 dawkach)
- na czczo
- wyrównanie po 2-3 msc; kontynuować przez 3-6 msc. by uzupełnić rezerwy tkankowe
82
co dodaje się do preparatów żelaza?
- kwas askorbinowy- stabilizacja Fe2+
- kwas bursztynowy- zwiększa wchłanianie
83
działania niepożądane doustnych preparatów żelaza (4)
- biegunki/zaparcia
- bóle brzucha
- utrata apetytu
- nudności, wymioty
84
minimalizacja działań niepożądanych preparatów żelaza
- stosowanie po posiłku
- zmniejszenie dawki jednorazowej
- zmiana preparatu
85
uzupełnianie niedoborów żelaza pozajelitowo
- upośledzone wchłanianie
- nietolerancja preparatów doustnych
- nieskuteczność preparatów doustnych
- leczenie erytropoetyną
- podawanie i.v./i.m. Fe3+
86
żelazo pozajelitowo DN
- niestabilność krążeniowo-oddechowa: zaburzenia oddychania, hipotensja, tachykardia, bóle zamostkowe
- gorączka
- złe samopoczucie
- powiększenie węzłów chł.
- bóle stawów
- pokrzywka
- anafilaksja
87
anemia megaloblastyczna- niedobór...
kwasu foliowego lub wit. B12
88
witamina B12 bierze udział w powstaniu...
kwasu tetrahydrofoliowego
89
niedobór witaminy B12 może być spowodowany niedoborem...
transkobalaminy II
90
kiedy wit. B12 podamy doustnie?
niedobory w diecie (wegetariańska)
91
dlaczego B12 podajemy domięśniowo lub głęboko podskórnie?
bo słabo wchłania się z przewodu pok.
92
dawkowanie witaminy B12
- niedokrwistość złośliwa Addisona-Biermiera
-> 250-1000 mikrog co drugi dzień 1-2 tyg.
-> następnie 250 1x/tyg. do uzyskania poprawy
-> dawka podtrzymująca 1000 mikrog raz w msc.
- po resekcji żołądka/zab. wchłaniania- 250-1000 mikrog raz w miesiącu
93
kwas foliowy jest nośnikiem...
aktywnych grup metylowych i siarkowych w syntezie nukleotydów
94
dawkowanie kwasu foliowego
doustnie
- 10-20 mg/d przez 2-3 tygodnie do poprawy
- następnie 10 mg/d
95
epoetyna alfa podanie
dożylnie lub domięśniowo 3x/tydz
96
erytropoetyna zastosowanie terapeutyczne
anemia z niedostateczną odp. endogennej EPO
- upośledzona funkcja nerek
- zabieg chir.
- AIDS
- chemioterapia
- przewlekłe choroby zapalne
- wcześniactwo
97
darboepoetyna alfa zastosowanie
niedokrwistość w przebiegu przewlekłych chorób nerek
98
erytropoetyna: w trakcie leczenia konieczne
- suplementacja żelaza
- kontrola hematokrytu
- kontrola ciśnienia
99
erytropoetyna DN
- bóle głowy, tachykardia, obrzęki, duszności, wymioty, biegunki, grypopod.
- nasilenie choroby nadciśnieniowej
- ból w miejscu podania
- incydenty naczyniowe: zap. żył, mikrozakrzepy, zatorowość płucna, zakrzepica tt. siatkówki i żył nerkowych
