Leerboek chirurgie Flashcards
2 systemen die fibrinestolsel vorming remmen
-antitrombine III systeem
-proteine-C systeem
Door welk orgaan worden de stollingsfactoren geproduceerd
de lever
Wat zijn de vitamine K afhankelijke stollingsfactoren omdat glutaminezuur onder invloed van vit K gecarboxyleerd wordt.
II, VII, IX en X
Functi antirombine III
kan trombine (factor IIa) en factor Xa binden en daarmee volledig remmen.
functie proteine C
met cofactor proteïne S is het in staat om Factor V en Factor VIII worden afgebroken.
Welk middel remt het fibrinolytische systeem
tranexaminezuur
fasen van stolling
-bloedplaatjesadhesie en aggregratie
- vorming fibrinestolsel
-fibrinolyse door plasmine
Primaire hemostase (plaatjes) wordt medicamenteus verstoord door:
acetylsalicylzuur en in mindere mate anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAIDs
hemofilie A afwijking
aangeboren stolligsfactor tekort factor VIII -> probleem vorming fibrinestolsel
Hemofilie B afwijking
aangeboren stollingsfactor tekort factor IX-> probleem vorming fibrinestolsel
Waarom stollingsprobleem bij levercirrose
vergrote milt vangt meer bloedplaatjes weg uit bloed
Hoe ontstaat vit K tekort
2 soorten vitamine K
K1 afkomstig uit planten en groenten, dus via voedsel beschikbaar en K2 afkomstig van productie in darm door bacteriën als E coli. Vit K is vetoplosbare vitamine die met behulp van galzouten in de darm wordt opgenomen (cave probleem verstopte galwegen).
symptomen verstoorde stolling:
slijmvliesbloedingen (neus/darm)
primaire hemostase
symptomen verstoorde stolling:
petechien
trombocytopenie
symptomen verstoorde stolling:
spier/gewrichtsbloedingen (hersenen)
stoornis fibrinevorming
Interpretatie stollingstest
aPTT verlengd, PT normaal
geïsoleerde stolling deficiëntie (factor VIII of IX of XI), therapie met ongefractioneerde heparine, lupus anticoagulans.
Interpretatie stollingstest
aPTT normaal, PT verlengd
geïsoleerde stollingsfactor deficiëntie (factor VII), milde vitamine-K-deficiëntie.
Interpretatie stollingstest
aPTT verlengd en PT verlengd
geïsoleerde stollingsfactor deficiëntie (factor II, V, X of fibrinogeen), globale stollingsfactor deficiëntie (aanmaakstoornis (lever deficiëntie), verhoogd verbruik (DIS), verlies (bloeding)), ernstige vitamine-K-deficiëntie, gebruik cumarinederivaten.
Fases in wondgenezing
-inflammatiefase: 0-2 dgn, coagulatie en hemostase, vasoconstrictie, ontstekingscellen, naar de wond, vorming voorlopige matrix.
-proliferatiefase: 3-28 dgn, celdeling en differentiatie van cellen, angioneogenese, collageensynthese, epitheelvorming en vorming van definitieve matrix.
-Remodelleringsfase: 28 dgn tot ca 1 jaar, oriëntatie en organisatie van collageenfibrillen, rijping van definitieve matrix en toename van wondsterkte
Factoren vertraagde wondgenezing intrinsiek
diabetes, arteriële/veneuze insufficiëntie, neoplasmata, icterus, erfelijke ziekten, ouderdom.
factoren vertraagde wondgenezing extrinsiek
infectie, vreemde partikels, niet vitaal weefsel, medicatie: corticosteroïden bij ontstekingsfase; cytostatica bij proliferatiefase, roken, onder/overvoeding, bloedtransfusies, radiatie
wat duid bij een gestoord operatief beloop of infectie?
verhoogd leukocytengetal met linksverschuiving, een verhoogd CRP, een positieve vochtbalans en temperatuurverhoging bij een zieke patiënt op een acute infectie.
Welke labwaarden duiden op toenemende inflammatoire activiteit?
een dalende albumineconcentratie en een positieve vochtbalans
Marker voor chronische infectieus proces
het trombocytenaantal in het plasma, hoewel dit ook bij vena lienalis trombose of na splenectomie verhoogd kan zijn.
Postoperatieve complicaties
0-1 dgn
2-3dgn
7 dgn +
0-1 dgn: hemorragische shock, Cardiogenene shock.
2-3dgn: decompensatio cordis (neg vochtbalans), Infectie (aan denken bij positieve vochtbalans
7 dgn +: bij koorts na week ligt de oorzaak meestal in operatiewond, anders abces die door gezonde organen is afgedekt en dus geen relaparotomie vereist
Carcinoom gaat uit van:
-ontwikkelend weefsel
-reticulo-endotheliale systeem
-hemopoietische systeem
-lymfeklieren
-epitheel
-bindweefsel
maligne tumor van epitheel
sarcoom gaat uit van:
-ontwikkelend weefsel
-reticulo-endotheliale systeem
-hemopoietische systeem
-lymfeklieren
-epitheel
-bindweefsel
malgine tumor die uitgaat van bind of steunweefsel (mesenchym)
Blastomen gaat uit van:
-ontwikkelend weefsel
-reticulo-endotheliale systeem
-hemopoietische systeem
-lymfeklieren
-epitheel
-bindweefsel
tumoren die uitgaan van zich nog ontwikkelend weefsel
maligne lymfoom gaat uit van:
-ontwikkelend weefsel
-reticulo-endotheliale systeem
-hemopoietische systeem
-lymfeklieren
-epitheel
-bindweefsel
reticulo endotheliale systeem
Leukemie gaat uit van:
-ontwikkelend weefsel
-reticulo-endotheliale systeem
-hemopoietische systeem
-lymfeklieren
-epitheel
-bindweefsel
hemopoietische systeem
Waar komen hematogene metastasen meest voor?
Long, lever, hersenen en skelet
Primaire peritonitis
een diffuse bacteriële infectie van de buikholte zonder aantoonbare bron zoals een geperforeerd hol orgaan. Het klassieke voorbeeld is een streptokokkenperitonitis bij jonge meisjes. Een ander voorbeeld is geïnfecteerde ascites bij levercirrose.
Secundaire peritonitis
een buikvliesontsteking als gevolg van perforatie van een hol orgaan of een transmurale ontsteking of necrose van de gastro-intestinale organen. Voorbeelden zijn appendicitis acuta, een geperforeerd ulcus duodeni, een peridiverticulitis en postoperatieve naadlekkage. Acute pancreatitis valt ook onder deze definitie.
tertiaire peritonitis
een persisterende inflammatie van de buikholte die is gerelateerd aan multiorgaanfalen en immunodepressie. Voorbeelden zijn candidaperitonitis en een pseudomonasinfectie van de buikholte bij patiënten die na een gecompliceerde buikoperatie op de intensivecareafdeling verblijven.
De meest frequente oorzaken van een ‘acute buik’ zijn
appendicitis acuta, darmobstructie, infecties van de vrouwelijke urogenitale organen en cholecystitis acuta.
Pijn begin acute buik
-Een plotseling beginnende, hevige en aanhoudende pijn past bij …
Een plotseling beginnende, hevige en aanhoudende pijn past bij een perforatie van een hol orgaan of bij een vasculaire oorzaak.
Pijn begin acute buik
- Koliekpijn wijst op
Koliekpijn wijst op obstructie van een hol orgaan.
Pijn begin acute buik
-Langzaam toenemende pijn treedt op bij …
Langzaam toenemende pijn treedt op bij een infectieuze oorzaak.
Pijn begin acute buik
-Niet-plotselinge maar wel snel in hevigheid toenemende pijn wordt vaak gezien bij …
Niet-plotselinge maar wel snel in hevigheid toenemende pijn wordt vaak gezien bij een acute pancreatitis of een mesenteriale ischemie.
Pijn begin actue buik
-Krampende pijn die overgaat in ernstige continue pijn, is alarmerend, omdat …
Krampende pijn die overgaat in ernstige continue pijn, is alarmerend, omdat er een strangulatie kan zijn ontstaan.
Pijn localisatie acute buik
-bij slecht te lokaliseren pijn is prikkeling van het viscerale peritoneum aannemelijk (viscerale pijn) en treedt op bij
Viscerale pijn treed op bij: ischemie van de darm (ischemische colitis, angina abdominalis), distensie van de darm (gastro-enteritis, ileus), bij inflammatoire darmziekten, en is karakteristiek in de beginfase van een appendicitis acuta en bij een ontsteking van een retroperitoneaal gelegen appendix.
Pijn lokalisatie acute buik
-Bij goed te lokaliseren buikpijn wordt … gestimulleerd
-Bij goed te lokaliseren buikpijn wordt het pariëtale peritoneum gestimuleerd (pariëtale of somatische pijn).
Pijnvrije interval acute buik
-Hevige pijn afgewisseld door pijnvrije intervallen is specifiek voor een koliek. De pijn ontstaat door contractie van de musculatuur van een hol orgaan, waarbij wordt getracht een obstructie in het holle orgaan te overwinnen, zoals
Hevige pijn afgewisseld door pijnvrije intervallen is specifiek voor een koliek. De pijn ontstaat door contractie van de musculatuur van een hol orgaan, waarbij wordt getracht een obstructie in het holle orgaan te overwinnen, zoals:
- een steen in de ureter (ureterolithiasis)
-of in de galblaas of galwegen (cholelithiase).
Geen pijnvrij interval wel krampend acute buik:
-Heftige krampende pijn zonder pijnvrij interval treedt op bij … (2x)
Heftige krampende pijn zonder interval treed op bij een vernauwing van de darm:
-obstructie-ileus
-volvulus
Uitrstralende pijn acute buik
-liezen en genitalia (2x)
Uitstralende buik liezen en genitalia->
-nier, ureteraandoening
Uitrstralende pijn acute buik
-naar de rug of tussen schouderbladen (4x)
naar de rug of tussen schouderbladen ->
-galstenen
-ulcus duodeni
-aneurysma aortis abdominalis
-acute pancreatitis
Uitrstralende pijn acute buik
-de schouder (4x)
-myocardinfarct,
-pneumonie,
-(milt)bloeding,
-pneumoperitoneum
Temperatuur bij appendicitis:
-uitzonderng bij? (2x)
de lichaamstemperatuur van een patiënt met een karakteristiek verlopende acute appendicitis slechts gering verhoogd tot 38 °C à 38,5 °C. Hoge koorts treed wel op bij jongvolwassenen met een flegmoneus ontstoken appendix of als de appendix al is geperforeerd.
Bij een temperatuur die continu hoger is dan 39 °C en langer bestaande buikpijn is … waarschinlijk (2x)
Bij een temperatuur die continu hoger is dan 39 °C en langer bestaande buikpijn is een infiltraat waarschijnlijk (appendiculair of peridiverticulair infiltraat).
bij een piekende temperatuur (pieken boven 39 °C en dalen beneden 38 °C) denken aan … (2x)
bij een piekende temperatuur (pieken boven 39 °C en dalen beneden 38 °C) denken aan
-een abces (intra-abdominaal, retroperitoneaal)
-een empyeem (galblaas, salpinx, pyelum).
Fecaloïd braken bij acute buik (braaksel met een fecaal aspect) wijst op …
Fecaloïd braken (braaksel met een fecaal aspect) wijst op langdurige stase van voedsel en secreet in maag en darmen en past bij een (al langer bestaande) darmobstructie
Bij acute buikpijn en melaena moet men vooral denken aan …
…. als oorzaak is zeldzaam op volwassen leeftijd.
Andere oorzaken van melaena, zoals …. (3x) gaan meestal niet gepaard met acute buikpijn
Bij acute buikpijn en melaena moet men vooral denken aan een ischemische colitis.
Invaginatie als oorzaak is zeldzaam op volwassen leeftijd. Andere oorzaken van melaena, zoals bloedende ulcera in de tractus digestivus, arterioveneuze malformaties of arterio-enterale fistels gaan meestal niet gepaard met acute buikpijn.
-bij een jonge vrouwelijke patiënte met acute buikpijn en shock die ‘over tijd’ is, bedacht zijn op …
- bij een patiënte met acute buikpijn en hoge koorts een aantal dagen na het begin van de menstruatie, op ….
Zo moet men bij een jonge patiënte met acute buikpijn en shock die ‘over tijd’ is, bedacht zijn op een extra-uteriene zwangerschap met een intrapelviene bloeding.
Bij een patiënte met acute buikpijn en hoge koorts een aantal dagen na het begin van de menstruatie, op een salpingitis (adnexitis).
Icterus in combinatie met acute buikpijn wijst in de richting van … (2x)
Icterus in combinatie met acute buikpijn wijst in de richting van een hepatitis of een acute galwegafsluiting.
