Lec 2: Ô nhiễm đất, nước và sức khoẻ cộng đồng Flashcards
Ô nhiễm đất là những biến đổi về …, … của đất gây tác động có hại đến … và … không chỉ ở hiện tại mà còn cả tương lai
Tính chất/ thành phần/ sức khỏe con người/ môi trường sinh thái
Ô nhiễm nước là những … của nước làm cho khác biệt với …, gây …
biến đổi thành phần/trạng thái ban đầu/độc hại cho sức khoẻ
Phân loại ô nhiễm theo:
- nguồn gốc phát sinh
- tác nhân gây ô nhiễm
- tự nhiên và nhân tạo
- hoá học, sinh học và vật lý
Khi nói về ô nhiễm đất, nước do tự nhiên:
- Vỏ Trái Đất chứa nhiều chất khoáng tự nhiên nhưng có … như Asen, Radon
- Biến đổi thời tiết, khí hậu làm …
- độc tính cao
- phân bổ chất ô nhiễm từ vùng này sang vùng khác
Các nguyên nhân nhân tạo gây ô nhiễm đất, nước?
- sinh hoạt
- sản xuất công nghiệp
- sản xuất nông nghiệp
Khi nói về chất thải sinh hoạt:
- Nguồn gốc?
- Nước thải gồm?
- Chất thải sinh hoạt rắn gồm?
- Sinh ra từ quá trình sống, sinh hoạt, lao động của con người
- Nước phân, nước tiểu, nước chế biến thức ăn, tắm, giặt giũ,…
- Phân người và gia súc, rác, …
Hậu quả của ô nhiễm do chất thải sinh hoạt:
- Phân huỷ sinh ra các hơi thối gây … như là …
- Nước rỉ từ đống rác …
- Phân chứa … như tả, lỵ, trứng giun sán
- Nơi sinh sản của … như muỗi, ruồi, v.v.
Hệ quả: có thể …: N, P, K và các yếu tố vi lượng
- ô nhiễm không khí/H2S, CH4
- gây ô nhiễm bề mặt đất, ô nhiễm nguồn nước ở xa
- mầm bệnh đường tiêu hoá
- vector truyền bệnh
- tăng độ phì nhiêu cho đất
Ngành cơ khí, luyện kim, hoá chất gây ô nhiễm do chứa …
bụi, hơi khí độc, nước thải, chất không bị phân huỷ sinh học và các chất phóng xạ
Phát triển công nghiệp, đô thị hóa ảnh hưởng tính chất vật lý và hóa học của đất như thế nào?
Xói mòn; phá huỷ cấu trúc đất do các hoạt động xây dựng; sinh ra các chất thải rắn, lỏng, khí, v.v.
Có bao nhiêu nhóm chất thải công nghiệp?
5 nhóm:
- chất thải xây dựng (gạch, ngói, …)
- chất thải kim loại (chì, kẽm, …)
- Khí thải và phóng xạ
- Nước thải
- Chất tẩy rửa, thuốc nhuộm, …
Hoạt động … khoáng sản có thể gây ô nhiễm (là loại ô nhiễm do sản xuất công nghiệp).
- khai thác
Các tác nhân nông nghiệp gây ô nhiễm?
- Thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ, …
- Rác thải nông nghiệp
- Tác nhân sinh học gây ô nhiễm?
- Tác nhân vật lý gây ô nhiễm?
- Tác nhân hóa học gây ô nhiễm?
- Vi khuẩn, virus, ký sinh trùng
- Nhiệt, bụi, …
- Chất độc hóa học, …
Các phương thức lây bệnh gồm có phương thức người - đất - người và …
- động vật - đất - người
- đất - người
Tác nhân gây bệnh theo phương thức người - đất - người:
- Vi khuẩn: …
- Virus: …
- Kí sinh trùng: …
- tồn tại … trong môi trường: phẩy khuẩn tả …, trực khuẩn thương hàn…
- tả, lỵ, trực khuẩn, thương hàn, …
- virus đường ruột
- lỵ amíp, giun
- lâu/5 - 7 tháng/ 4 - 5 tuần
Cơ chế lan truyền theo phương thức người - đất - người:
- người đào thải tác nhân gây bệnh qua … vào đất
- trong đất, vi rút, vi khuẩn biến đổi như thế nào, trứng giun biến đổi như thế nào?
- người bị lây khi nào?
- phân, nước tiểu và chất nôn
- vi rút, vi khuẩn giữ nguyên bản chất gây bệnh; trứng giun phát triển thành ấu trùng hoặc tiền ấu trùng
- sinh hoạt không rửa tay; trong lao động sản xuất; qua trung gian truyền bệnh
Đặc điểm dịch tễ học của cơ chế lan truyền bệnh theo phương thức người - đất - người:
- Đối tượng mắc bệnh?
- Điều kiện xã hội như nào có nguy cơ mắc bệnh cao?
- Có gây nên dịch bệnh không
- mọi lứa tuổi, đặc biệt là người già và trẻ em
- vệ sinh thấp, thiếu nước sạch, trình độ học vấn thấp, phong tục tập quán phản vệ sinh
- có thể gây bùng phát dịch vào mùa hè
Tác nhân truyền bệnh Vật nuôi – Đất – Người?
Xoắn khuẩn vàng da, trực khuẩn than, bệnh sốt Q, bệnh viêm gan do giun, …
Tác nhân truyền bệnh Đất - Người?
Trực khuẩn uốn ván, trực khuẩn ngộ độc thịt
4 nhóm bệnh do nước ô nhiễm, thiếu nước sạch?
- bệnh lây truyền qua nước
- bệnh dựa vào nước
- bệnh do véctơ truyền liên quan đến nước
- bệnh do thiếu nước sạch và vệ sinh
Vi khuẩn gây bệnh hay gặp trong nước?
Tả, thương hàn, lỵ trực khẩn, tiêu chảy do E.coli, phó thương hàn
Virus lây truyền qua đường tiêu hóa?
- virus viêm dạ dày ruột
- virus viêm gan A
- virus bại liệt
- virus tay chân miệng
Virus lây nhiễm qua đường niêm mạc?
Adenovirus gây viêm kết mạc ở các bể bơi công cộng
Ký sinh trùng gây bệnh qua đường tiêu hóa
– Bệnh lỵ amip
– Bệnh do giardia intestinalis và Balantidium coli
– Ký sinh trùng cyclospora
Một số bệnh dựa vào nước?
Bệnh sán máng
Bệnh do vector truyền liên quan đến nước?
Sốt rét, sốt xuất huyết
Bệnh do thiếu nước sạch và vệ sinh?
Bệnh ngoài da, đau mắt
Nitrat gây bệnh gì?
- bệnh methemoglobin
- ung thư (tạo nitrosamin)
Flouride gây hại đến sức khỏe như thế nào?
- làm giòn xương, rạn nứt xương
- fluorosis răng
- alzheimer
Asen gây bệnh gì?
- ung thư da, phổi, bàng quang, gan, thận
- tim mạch, tiểu đường
Chì gây hại gì?
- kém phát triển trí tuệ và thể lực ở trẻ
- phá hủy não, thận, hệ thống thần kinh, hồng cầu
- bệnh … do nhiễm cadimi
- bệnh … do nhiễm thủy ngân
- itai-itai
- minamata
