Kosmografie deel 1 Flashcards
EM straling
elektromagnetische straling
stralingen van klein naar groot
- Radiogolven
- Microgolven
- IR
- Zichtbaar licht
- UV
- X-stralen
- gammastralen
optische radiotelescopen
vanop aarde
zichtbaar licht, gedeelte vd radiogolven, gedeelte UV straling bestuderen
interessante info over sterren onderzoeken die aardoppervlak niet bereikt
ruimtevaart
ruimtesondes, satellieten, ruimtetelescopen
optische telescoop
bestudeert zichtbaar licht (‘s nachts)
bestaat uit lenzen en spiegels
volgmotor is noodzakelijk door aardrotatie
locatie is zeer belangrijk
spectraalanalyse geeft info over identiteit en beweging van hemellichamen
locatie optische telescoop
op bergtoppen, ver van bewoonde wereld, zo weinig mogelijk atmosfeer om doorheen te kijken, zo mogelijk in droge gebieden
voorbeelden optische telescoop
VLT Telescope (very large …)
E_ELT (European extremely …)
radiotelescopen
waarnemingen in het radiovenster
= enorme radioantennes
meeste bestaan uit één of meerdere parabolische schotelantennes
kunnen overal worden opgezet
kunnen ook overdag gebruikt worden
ontvangen uit de EMS vooral korte radiogolven (lange w weerkaatst)
James Webbtelescoop makers
van NASA, ESA, CSA
James Webbtelescoop doel
(oerknal en andere sterrenstelsels)
opvangen van licht van sterren en sterrenstelsels die kort na oerknal werden gevormd
bepalen hoe oudste sterrenstelsels zijn geëvolueerd
vorming van nieuwe sterrenstelsels observeren
fysische en chemische samenstelling van verre sterrenstelsels meten en mogelijkheden vh bestaan van leven onderzoeken
afstanden binnen zonnestelsel
AE (astronomische eenheid)
1 AE = gemiddelde afstand aarde-zon
straal zonnestelsel
40 AE
afstanden buiten zonnestelsel
lj (lichtjaar)
= afstand die licht aflegt in 1 jaar tijd aan 300 000 km/s
1 AE
150 000 000 km
1lj
9,4608 . 10^12 km (ongeveer 10 biljoen km)
grootte heelal
steeds groter
hoe zie je dat sterrenstelsels wegbewegen?
rode kleur (dx w groter)
hoe zie je dat sterrenstelsels dichterbij komen?
blauwe kleur
big bang
oerknal
13,82 miljard jaar geleden
ontstaan heelal vanuit oeratoom
- razendsnelle expansie
- ontstaan van tijd, ruimte, massa en energie
geen centrum v heelal waar oerknal gebeurde, gebeurde overal
CMB
(cosmic microwave backgroundradiation)
straling vd oerknal
theoriën oerknal
alles w steeds groter, dus alles in miniballetje dat explodeerde
leeftijd oudste sterren is vglbaar met veronderstelde leeftijd heelal
ontdekking vd CMB
mogelijke uitkomsten evolutie heelal
big rip
big chill
big crunch
big crunch
uitdijen w afgeremd en sterrenstelsels trekken naar elkaar toe
heelal trekt samen en stort ineen
big rip
donkere energie versnelt expansie
ruimte tussen en binnen sterrenstelsels dijt zo snel uit dat alles uit elkaar w getrokken
big chill
sterrenstelsels gaan steeds verder uit elkaar totdat ze uit ons zicht verdwijnen
sterren doven uit
heelal eindigt als donkere, koude leegte
hoe weten wij vorm melkweg
studie van Melkwegsterren en beelden van andere sterrenstelsels