Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Flashcards
sistematikong nakasaayos sa isang tiyak na balangkas
Ang wika ay masistemang
balangkas
Ito ang mga tunog na nalilikha ng ating aparato sa pagsasalita.
Ang wika ay sinasalitang tunog
Pagpili sa wikang gagamitin
Ang wika ay pinipili at
isinasaayos
Pinagkakasunduan ang anomang wikang gagamitin ng mga grupo ng tao para sa kanilang pang araw-araw na pamumuhay
Ang wika ay arbitraryo
Kasangkapan sa komunikasyon at katulad ng iba pang kasangkapan, kailangang patuloy itong ginagamit
Ang wika ay ginagamit
Pagkakaiba-iba ng mga kultura ng mga bansa at mga pangkat kaya’t mayroong iba’t ibang wika sa daigdig
Ang wika ay nakabatay sa
kultura
Ang wika ay nagbabago, may mga salitang nagkakaroon ng bagong
kahulugan
Ang wika ay nagbabago
PITONG MGA KATANGIAN NG WIKA:
- Ang wika ay masistemang balangkas
- Ang wika ay sinasalitang tunog
- Ang wika ay pinipili at
isinasaayos - Ang wika ay arbitraryo
- Ang wika ay ginagamit
- Ang wika ay nakabatay sa kultura
- Ang wika ay nagbabago
- ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao
- naiiba ang punto o tono
- may magkaibang katawagan
Dayalek
- pagkakakilanlan ng isang tao sa ibang tao
- TRADEMARK!
Idyolek
- nakabatay sa katayuan o antas panlipunan ng mga tao
- napapangkat batay sa paniniwala, kasarian, edad at iba pa
- kabilang dito ang “Wika ng mga Beki” at “Cono/Conyospeak”
Sosyolek
Ano-ano ang tatlong barayti ng wika?
- Dayalek
- Sosyolek
- Idyolek
Tumutukoy sa kakayahan ng isang taong makapagsalita ng dalawang wika
BILINGGUWALISMO
Tumutukoy sa kakayahan ng isang indibiduwal na makapagsalita at makaunawa ng iba’t ibang wika.
MULTILINGGUWALISMO
wikang kinagisnan mula sa pagsilang
Unang Wika
unang turo sa atin
Unang Wika
Katutubong wika, mother tongue, arterial na wika, at kinakatawan din ng L1
Unang Wika
Exposure sa ibang wika
Pangalawang Wika
Pakikiangkop niya sa lumalawak na mundong kanyang ginagalawan
Ikatlong Wika
Ibigay ang mga iba pang Konseptong Pangwika
- BILINGGUWALISMO
- MULTILINGGUWALISMO
- UNANG WIKA
- PANGALAWANG WIKA
- IKATLONG WIKA
- nabibigyan ng tiyak na gender
- a,o
Morpemang ponema
mga salitang nabibigkas dulot ng matinding damdamin
Sambitla
Ang antas ng wikang ito ay tumutukoy sa mataas na antas ng paggamit ng wika. Ito ay kinikilalang pinakamataas na antas sapagkat ito ay ginagamitan ng pormal na pananalita.
AKADEMIKO
Ito ang mga slaitang gamitin ng mga manunulat sa kanilang mga akdang pampanitikan.
PAMPANITIKAN O PANRETORIKA
Mga bokabularyong
dayalektal. Ginagamit ang mga ito sa mga
partikular na pook. Makikilala rin ito sa
pagkakaroon ng kakaibang tono.
LALAWIGANIN
Pang-araw-araw na salita na ginagamit sa mga pagkakataong impormal.
Pagpapaikli ng salita.
KOLOKYAL
Mababang antas ng wika, mga salitang ginagamit sa kalye
BALBAL
Ibigay ang mga Antas ng Wika
Pormal
- Akademiko
- Pambansa
- Panitikan
Di-Pormal
- Lalawiganin
- Kolokyal
- Balbal
Wikang tanggap, kilala at ginagamit ng nakararami
Pormal
Wikang ginagamit natin araw-araw, madalas sa pakikipag-usap
Di-pormal
Gamit ng wika upang makuha ng tagapagsalita ang kanyang mga material na pangangailangan
Instrumental
Gamit ng wika upang kumontrol ng kilos, asal o paniniwala ng iba at maimpluwensya ang tagapagsalita sa kanyang kausap
Regulatori
Lumikha at mapanatili ang mga ugnayang interpersonal at/o pakikipagkapwa
Interkasiyonal
Ginagamit upang ipahayag ang sariling saloobin sa grupong kinabibilangan at upang maisiwalat ang indibidwal na mga katangian
Personal
Ginagamit upang matuto, magtanong at makatuklas ng mga bagong kaalaman
Heuristic
Ginagamit ng wika upang lumikha gaya ng mga tula, bugtong, kuwento, at iba pang malikhaing akda.
Imahinatibo
Gamit ng wika upang magbahagi ng kaalaman
Impormatibo
Hilagang luzon
Ilokano
Kanlurang Visayas negros occidental
Hiligaynon
Gitnang Visayas at bahagi ng Mindanao
Cebuano
Rehiyon ng bikol
Bikol
Gitnang luzon, kamaynilaan at katimugang luzon
Tagalog
Pandaigdigang lingua franca
Ingles
Silangang Visayas (leyte, samar at biliran)
Waray-waray
- nagtadhana ng tungkol sa wikang pambansa
– ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang Pambansa sa isa sa mga umiiral na katutubong wika
Artikulo XIV ng konstitusyon ng 1935
nagpapahayag na ang tagalog ay siyang
magiging batayan
ng wikang pambansang Pilipino
Kautusang tagapangganap Blg. 134
hinirang ni Pangulong manuel l quezon ang mga kagawad na bubuo ng surian ng wikang Pambansa alinsunod sa tadhana ng seksyon 1, sa pagkakasusog ng batas
komonwelt blg. 333
Batas komonwelt blg. 184
binibigyang pahintulot ang pagpapalimbag ng isang diksyunaryo at isang gramatika ng wikang Pambansa
Kautusang tagapagpaganap blg. 263
- itinakdang mula sa hunyo 19, 1940 ay pasisimulan nang ituro ang wikang Pambansa sa Pilipinas sa lahat ng paaralang – bayan at pribado sa buong bansa.
Kautusang tagapagpaganap blg. 263
- Inataasan din ang kalihim ng pagtuturong pambayan na maglagda
kalakip ang pagpapatibay ng pangulo ng Pilipinas, ng mga kinakailangang tuntunin at patakaran
sa pagpapaunlad ng kautusang ito
Kautusang tagapagpaganap blg. 263
nagpapahayag na linggo ng wikang Pambansa ang panahong sapul sa ika-29 ng marso hanggang ika-4 ng abril ng bawa’t taon
Proklamasyon blg. 12
na sa pamamagitan nito’y inililipat ang panahon ng pagdiriwang ng lingo
ng wikang Pambansa taon-taon simula sa ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto, nakapaloob sa panahong saklaw ang pagdiriwang ng kaarawan ni quezon (aug 19)
Proklamasyon blg. 186
pinalabas ni kalihim jose e romero ng kagawaran ng edukasyon ang kautusang pangkagawaran blg 7 na nagsasaad ng kailanma’y tutukuyin ang wikang Pambansa, ang salitang Pilipino ay siyang gagamitin
Kautusang pangkagawaran blg. 7
ang saligang batas na ito ay dapat ipahayag sa ingles at Pilipino, ang dapat na mga wikang opisyal, at isalin sa bawat dayalektong sinasalita ng
mahigit limampung libong taong-bayan, at Kastila at arabik
Konstitusyon ng 1973 – artikulo XV seksyon 3
Sakalaing magkaroon ng hidwaan, ang tekstong ingles ang mananaig
Konstitusyon ng 1973 – artikulo XV seksyon 3
ang pambansang asamblea ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adapsyon ng panlahat na wikang Pambansa na
makikilalang filipino
Konstitusyon ng 1973 - artikulo XV seksyon 3
ang wikang Pambansa ng pilipinas ay filipino.
Konstitusyon ng 1987, artikulo XIV seksyon 6
Samantalang nalilinang ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika
ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Konstitusyon ng 1987, artikulo XIV seksyon 6
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang edukasyon
Konstitusyon ng 1987, artikulo XIV seksyon 6
nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong fidel v. ramos ang proklama blg 1041 na nagtatakda na ang buwan ng agoto taon taon ay magiging buwan ng wikang filipino at nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay/tanggapin ng pamahalaan at sa mga paaralan na
magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa tauhnang pagdiriwang
Proklamasyon blg. 1041
tumutukoy sa isang wikang ginagamit nang pasalita at pasulat ng mga mamamayan ng isang bansa.
WIKANG PAMBANSA
Ito ang nag-iisang wikang ginagamit batay sa kultura ng lipunan. Nagiging batayan din ito ng identidad o pagkakakilanlan ng grupo ng taong
gumagamit nito.
WIKANG PAMBANSA
Legal na naaayon sa batas na Filipino ang
pambansang wika.
De Jure
Aktuwal na itong ginagamit at tinatanggap ng mayorya ng mamamayang Pilipino.
De Facto
Ginagamit na midyum o daluyan ng pagtuturo at pagkatuto sa Sistema ng
edukasyon.
WIKANG PANTURO
filipino at English ang gagamiting wika sa pangturo
Bilingual education policy
pag gamit ng mga rehiyunal o katutubong wika bilang unang wika ng mga estudyante na magiging wikang panturo sa edukasyon
Mother tongue-based multilingual education
Wikang ginagamit sa pagtuturo at pag-aaral sa loob ng paaralan
WIKANG PANTURO
Wikang itinadhana ng batas bilang wikang gagamitin/ginagamit sa mga opisyal na komunikasyon ng gobyerno.
WIKANG OPISYAL
Ito ay ideyal na sistema ng di-malay o likas na kaalaman ng tao hinggil sa gramatika na nagbibigay sa kaniya ng kapasidad na gumamit at makaunawa ng wika.
Kakayahang Lingguwistiko
Ito ay ang aplikasyon ng Sistema ng kaalaman sa pagsusulat o pagsasalita.
Kakayahang Pagtatanghal
Paletra ang pasalitang pagbaybay sa wikang Filipino na nakaayon sa tunog-Ingles ng mga
titik, maliban sa Ñ
(enye) na tunog-Espanyol.
Pasalitang Pagbaybay
Pagpapanatili ng mga kahawig na tunog
sa pagsulat ng mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas.
Pasulat na Pagbaybay
