Komunikacja komórkowa Flashcards
Jakie wyróżniamy rodzaje przekaźnictwa?
Autokrynne, parakrynne (synaptyczne, bezpośrednie), endokrynne
Przekaźnictwo endokrynne
Wydzielany przez komórki wewnątrzwydzielnicze, na duże odległości, hormony
Przekaźnictwo parakrynne
Działa na sąsiadujące komórki: synaptyczne - neuroprzekaźniki w synapsie; bezpośrednie - cząsteczki wydzielane na powierzchni komórek, gap junctions, ważna role w okresie zarodkowym
Przekaźnictwo autokrynne
Celem jest ta sama komórka
Jak komórka może reagować na sygnał?
- Zmiana potencjału na błonie komórki
- Zmiana kształtu / parametrów ruchu
- Zmiana metabolizmu
- Zmiany w ekspresji genów
Czym jest konwergencja szlaków?
Wiele bodźców/ sygnałów może wywołać taką samą reakcję.
Czym jest dywergencja szlaków?
Jeden bodziec może wywoływać różne reakcje.
Schemat przekazania sygnału w komórce
- Synteza cząsteczki sygnałowej
- Uwolnienie cząsteczki sygnałowej
- Przeniesienie cząsteczki sygnałowej do komórki docelowej
- Połączenie cząsteczki sygnałowej z białkiem receptorowym
- receptor na powierzchni komórki
- receptor wewnątrz komórki - Przekazanie sygnału wewnątrz komórki
- Odpowiedź komórkowa (zmiany w funkcji, metabolizmie…)
- Usunięcie cząsteczki sygnałowej lub jej dezaktywacja → terminacja
szlaku
Czym są ligandy?
Są to małe hydrofobowe cząsteczki: kortykosteroidy, hormony tarczycy, hormony płciowe, kwas retinowy i retinoidy
Gdzie znajdują się receptory dla kortyzolu?
W cytozolu
Gdzie znajdują się receptory dla hormonów estrogenowych?
W błonie komórkowej i jądrze komórkowym.
Gdzie znajdują się receptory dla hormonów tarczycy?
W mitochondriach i jądrze komórkowym.
Jak działają receptory dla estrogenów i glikokortykoidów? Mechanizm.
- Przyłączenie ligandu do receptora.
- Homodimeryzacja kompleksu ligand-receptor.
- Wiązanie homodimeru z SRE.
- Modulacja ekspresji genu.
LIGAND WIĄŻE SIĘ Z SRE TYLKO W FORMIE AKTYWNEJ TJ. Z RECEPTOREM.
Czym jest SRE?
Jest to sekwencja DNA zwana elementem odpowiedzi na steroidy, w miejscu tym homodimer ligand-receptor łączy się z DNA.
Czym są palce cynkowe?
Są to atomy cynku (Zn) połączone z resztami cysteiny.
Elementy odpowiedzi na glikokortykoidy
- element pozytywnej odpowiedzi na steroidy w genach związanych z glukoneogenezą (↑ poziomu glukozy we krwi)
- element negatywnej odpowiedzi na steroidy w genie receptora insulinowego (↓ wychwytu glukozy z krwi)
W jakich komórkach homodimer kortyzol-receptor wchodzi do jądra komórkowego?
W hepatocytach (pozytywna i negatywna odp) i komórkach beta trzustki (tylko negatywna odp)
Jak działają receptory dla hormonów tarczycy?
- Nieaktywny receptor połączony jest z DNA i je hamuje.
- Przyłączenie ligandu aktywuje receptor.
- Aktywny receptor aktywuje transkrypcję genów.
Czym są prostglandyny?
Ok. 16 związków; 9 grup: PGA-PGI; Wraz z prostacyklinami, tromboksanami i leukotrienami zaliczane do eikozanoidów; Pochodne kwasu arachidonowego; Związki nietrwałe, syntezowane w miarę potrzeby i szybko degradowane → działanie autokrynne i parakrynne; Wielokierunkowe działanie
Jak działają prostaglandyny?
Wpływają na agregację płytek, inicjują skurcz mięśniówki gładkiej macicy w czasie porodu, wpływają na różnicowanie komórek roślinnych (brassinosteroidy)
Czym są przekaźniki I rzędu?
Są to cząsteczki przekazujące sygnał między komórkami.
Czym są przekaźniki II rzędu?
Są to cząsteczki przekazujące sygnał wewnątrz komórki np. cAMP, cGMP, DAG, IP3, fosfoinozytydy, Ca2+
Czym są białka adaptorowe?
Białka stanowiące rusztowani, nie wykazują aktywności enzymatycznej ani nie wpływają na aktywność zasocjowanych z nimi białek, mogą zawierać pojedyncze domeny lub zespoły.
Jakie są typy receptorów błonowych?
- kanały jonowe
- związane z białkiem G
- enzymatyczne
- cytokinowe
Receptory - kanały jonowe - charakterystyka
Wyróżnia się ich 6 podgrup TRP (M,C,V,A,P,ML). Składają się z N-końca + 6 domen TM + C-koniec. Między TM5 a TM6 tworzy się obszar przepuszczalny dla kationów. Zaangażowane w odbiór bodźców mechanicznych, termicznych, zapachowych, smakowych, zmian ciśnienia osmotycznego, bólowych.