Kolos 1 z wykładów

Question 1

Metody cytologiczne

Answer 1

• pozwalają na mikroskopową ocenę izolowanych komórek, muszą być zweryfikowane badaniem histopatologicznym (analizą całych wycinków tkankowych a nie pojedynczych komórek)
• metoda złuszczeniowa - ocena materiału, do którego komórki same się złuszczają (np. płyn z otrzewnej, mocz) lub mechanicznie złuszczonego za pomocą narzędzi (wymaz, zeskrobiny)
• metoda odbitkowa - odbicie powierzchni przekroju świeżo usuniętego guza na szkiełku podstawowym
• metoda aspiracyjna = biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (B.A.C.) - komórki aspirujemy z głębi zmiany lub guza z pomocą igły i strzykawki

Question 2

Metody histopatologiczne pobrania materiału

Answer 2

• pozwalają na analizę całych wycinków tkankowych a nie pojedynczych komórek. Umożliwia to ostateczne rozpoznanie zmian patologicznych
• oligobiopsja - otrzymujemy niewielkie wycinki tkankowe z pomocą narzędzi: igła “tru-cut”, automatyczna strzykawka do biopsji, endoskopy
• biopsja chirurgiczna - całkowite lub częściowe wycięcie zmiany: np trepanobiopsja

Question 3

Zasady pobierania materiału do badań histologicznych

Answer 3

• pobranie materiału do badania powinno nastąpić jak najszybciej po jego usunięciu z ciała/ po śmierci zwierzęcia
• fragment powinien być stosunkowo niewielki - jeden wymiar nie powinien przekraczać 0,5cm
• pobieramy z makroskopowo widocznej strefy wzrostu nowotworu (margines głęboki) lub z granicy linii cięcia (marginesy boczne - informują, czy zmiana została usunięta w całości)

Question 4

Co powinno zawierać skierowanie na badanie cytologiczne/ histopatologiczne?

Answer 4

• dane o miejscu pochodzenia materiału
• dane id właściciela
• dane id zwierzęcia
• rodzaj materiału (z lokalizacją anatomiczną, topograficzną)
• rozpoznanie kliniczne
• ocena wg klinicznego systemu TNM (nowotwory)
• kierunek badania (cytologiczne/ histopatologiczne/ immunohistochemiczne)
• data pobrania materiału
• dane z wywiadu, dotychczasowe leczenie
• uwagi
• podpis i pieczątka lekarza + środek do kontaktu (nr tel)

Question 5

Co powinien zawierać raport histopatologiczny?

Answer 5

• dane pacjenta
• dane właściciela
• dane kierującego
• opis makroskopowy otrzymanego materiału
• opis mikroskopowy
• rozpoznanie histopatologiczne
• uwagi - rokowanie, diagnostyka różnicowa, ewentualne sugestie dot. dalszej diagnostyki
• podpis patomorfologa

Question 6

Zasady opisu zmian nienowotworowych

Answer 6

• narząd/ tkanka
• umiejscowienie, rozmieszczenie i rozmiar zmian

elementy opisu:

• opis zmian w tkance (makro i mikroskopowy)
• elementy komórkowe
• elementy bezkomórkowe - włóknik, przesięk/ wysięk/ obrzęk, wynaczynienia krwi, masy martwicowe itp
• czynnik etiologiczny - bakterie, strzępki grzybni, pasożyty, ciałka wtrętowe

Question 7

1. Rogowacenie nadmierne lub nieprawidłowe

Answer 7

• Hiperkeratoza ortokeratotyczna (hiperkeratosis) - nadmierne rogowacenie naskórka przy zachowaniu fizjologicznego przekształcania komórek - komórki rogowaciejące tracą jądro komórkowe
• Parakeratoza = hiperkeratoza parakeratotyczna (parakeratosis) - nadmierne, przyspieszone i niepełne rogowacenie naskórka, komórki rogowaciejące zachowują jądro komórkowe. Obserwowane najczęściej przy niedoborze cynku przy nieprawidłowym żywieniu (parakeratosis diaetetica)

Question 8

2.Róg skórny

Answer 8

cornum cutaneum

Pojedynczy twór przypominający prawidłowy róg, wystający ponad powierzchnię skóry

Question 9

3. Modzel

Answer 9

callus

Rozrost warstwy rogowej naskórka, powstały wskutek długotrwałego ucisku. Typowy dla dużych ras psów w okolicy guza łokciowego. Jest niebolesny i fizjologiczny, o ile nie ma torbieli podmodzelowych, w których zbiera się chłonka.

Question 10

4. Nagniot, odcisk

Answer 10

clavus

Praktycznie nie występuje u zwierząt. Ma kształt stożka, który wpukla się w skórę właściwą tworząc ból

Question 11

6.Rybia łuska

Answer 11

Ichtyosis

Wrodzona, zwykle obejmuje całą powierzchnię skóry lub znaczną jej część. Polega na nadmiernym rogowaceniu całego naskórka, który w postaci łusek pokrywa całą skórę.

Question 12

7.Łuszczyca

Answer 12

psoriasis

Nadmierne rogowacenie powierzchniowych warstw naskórka przy nadmiernym pobudzeniu warstwy rozrodczej, wskutek czego powstają na skórze łuski.

Question 13

8.Rogowacenie ciemne

Answer 13

acanthosis nigrans

Rozrost warstwy kolczystej skóry (stratum spinosum) z równoczesnym pojawieniem się dużej ilości melaniny. Najczęściej u psów (predysponowane jamniki)

Question 14

9.Rogowacenie brodawkowate

Answer 14

acanthoma papillare

Dotyczy wewnętrznej powierzchni małżowiny usznej koni starszych, bez odkładania barwnika. Przebiega z udziałem wirusów papillomaviridae, wektorem przenoszącym je są muchy.

Question 15

10.Rogowacenie starcze

Answer 15

keratosis senilis

Dotyczy osobników starszych. Okres nadmiernego rogowacenia naskórka, po czym następuje jego zanik. Może być punktem wyjścia do rozrostu nowotworowego (raka płaskonabłonkowego)

Question 16

11.Dyskeratoza

Answer 16

dyskeratosis

Nieprawidłowe rogowacenie nabłonka wielowarstwowego płaskiego - powstają tzw perły rogowe -> perły rakowe -> rak płaskonabłonkowy

Question 17

12.Rogowacenie błon śluzowych

Answer 17

leucoplakia

Rzadka choroba. Ogniskowe zgrubienie nabłonka wielowarstwowego płaskiego błon śluzowych. Ogniska są białoszare, płaskie i dobrze odgraniczone od niezmienionej (lub zgrubiałej) błony śluzowej.

Powstaje najczęściej na tle przewlekłego nieżytu i dotyczą jamy ustnej, przełyku, żołądka, pochwy. W krtani podobne zmiany nazywamy skórzastością krtani (pachyderma laryngis). Czynnikiem sprzyjającym są niedobory wit.A i zakażenia wirusowe

Question 18

Zasady opisu zmian nowotworowych

Answer 18

typ histologiczny nowotworu

lokalizacja

rozpoznanie patomorfologiczne

Question 19

Wrzód trawienny żołądka lub dwunastnicy

Answer 19

ulcus pepticum

Proces rozpłynięcia się tkanki nosi nazwę malacji: żołądek (gastromalatio), dwunastnica (duodenomalatio)

Wrzód trawienny to ograniczona martwica błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy, spowodowana trawieniem przez sok żołądkowy.

Question 20

owrzodzenie

Answer 20

ulcus

Głęboki ubytek zmienionej chorobowo tkanki nabłonka, przekraczający barierę błony podstawnej i wnikający w podścielisko. Poprzedza go martwica nabłonka z niedokrwienia, zapalenia, nowotworu

Skutek - gojenie (z bliznowaceniem), owrzodzenie przewlekłe, perforacja (krwawiący wrzód, bezpośrednie zagrożenie życia -> zapalenie otrzewnej)

Question 21

Nadżerka

Answer 21

erosio

Powierzchowny ubytek błony śluzowej, nie przekraczający błony podstawnej (brak blizny po wygojeniu)

Question 22

Martwica kory mózgowej

Answer 22

necrosis cerebrocorticalis, encephalomalatio

Występuje głównie u nieprawidłowo żywionego młodego bydła i owiec (niedobór wit.B1 - tiaminy), najczęściej w okresie zimowym (brak dostępu do zielonki).

Przyczyny niedoboru tiaminy: zaburzenia fermentacji w żwaczu (nagła zmiana karmy, pasza zanieczyszczona, bogata w węglowodany przy niedoborze włókna surowego, terapia antybiotykowa), spożywanie roślin bogatych w tiaminazę (np skrzyp)

Objawy: zaburzenia koordynacji, chwiejność chodu, sztywność karku, ślepota, nadmierne pobudzenie ruchowe, drżenia mięśniowe i konwulsje

Diagnozujemy naświetlając powierzchnię mózgu światłem UV (wznieca autofluorescencję). Różnicujemy z listeriozą, wścieklizną, zatruciem miedzią

Question 23

Zgorzel

Answer 23

gangrena

Martwica wymagająca specjalnych warunków, przy której w obumarłych tkankach namnaża się flora bakteryjna. Jest efektem działania 2 procesów- martwicy i gnicia

• zgorzel sucha (gangrena sicca)
• zgorzel wilgotna (gangrena humida)
• zgorzel gazowa (gangrena emphysematosa)

Question 24

Zgorzel sucha

Answer 24

gangrena sicca

Dotyczy skóry i tkanek o małej zawartości wody, z naturalną florą bakteryjną. Pojawia się przy ucisku, odmrożeniach, braku krążenia -> martwica tkanek -> zaczynają się namnażać bakterie.

Question 25

Zgorzel wilgotna

Answer 25

gangrena humida

Dotyczy narządów dobrze ukrwionych.

Zdarza się na skórze przy odleżynach (decubitus)

W płucach rozwija się przy zachłystowym zapaleniu płuc

W zgorzelowym zapaleniu gruczołu mlekowego

Question 26

Zgorzel gazowa

Answer 26

gangrena emphysematosa

Odmiana zgorzeli wilgotnej, gdy do organizmu dostaną się bakterie beztlenowe pojawiają się pęcherzyki gazu.

• Clostridium chauvoei (szelestnica)
• Clostridium septicum (obrzęk złośliwy)

Question 27

Tętniak

Answer 27

aneurysma

Odcinkowe nieprawidłowe rozszerzenie światła tętnicy/ serca połączone z przebudową ścian
Najczęściej lokalizują się w tętnicach krezkowych (u koni), aorcie, sercu i tętnicach mózgowych.
U koni przyczyna to najczęściej larwy słupkowców -> tętniaki robacze (aneurysma verminosa) -> kolki zakrzepowo-zatorowe (colica thrombo-embolica)

Question 28

Podział tętniaków

Answer 28

• prawdziwy (aneurysma verum) - ścianę tętniaka stanowi ściana tętnicy
• rzekomy (aneurysma spurium) - pozanaczyniowy, który przez ubytek ściany tętnicy komunikuje się z jej światłem
• rozwarstwiający = śródścienny (aneurysma dissecans) - w następstwie pęknięcia błony wewnętrznej tętnicy, przemieszczenia krwi do jej błony środkowej -> wytworzenie w niej kanału naczyniowego

Question 29

Powikłania tętniaków

Answer 29

• pęknięcie i krwotok (np do jamy otrzewnowej)
• ucisk na okoliczne strukturyj
• zamknięcie światła naczynia powyżej tętniaka
• zator materiałem zakrzepowym z tętniaka

Question 30

Żylak

Answer 30

varix

Nieregularne poszerzenie naczyń żylnych na przemian z ogniskowymi zwężeniami, zaburzeniami funkcjonowania zastawek i zastojem krwi.

Jest odpowiednikiem tętniaka w żyle, najgroźniejszym powikłaniem jest jego pęknięcie. Najczęściej lokalizuje się w :

• przełyku (varices oesophagi)
• odbycie (varices haemorrhoides)
• powrózku nasiennym (varices funiculi spermatici)
• kończynach - u ludzi

Question 31

Prawidłowe pH płynów ustrojowych

Answer 31

7,36-7,44

Question 32

Kwasica

Answer 32

obniżenie pH płynów ustrojowych poniżej 7,36, poniżej 7,0 powoduje smierć

Question 33

Zasadowica

Answer 33

Wzrost pH płynów ustrojowych powyżej 7,44, powyżej 7,8 powoduje śmierć zwierzęcia

Question 34

Kwasica metaboliczna

Answer 34

• wywołana nieprawidłowością przemian metabolicznych, np przy: uporczywych biegunkach, niewydolności nerek, cukrzycy z ketozą, chorobach infekcyjnych
• organizm dąży do wyrównania powstających wahań przez zwiększenie intensywności oddychania (wydalanie nadmiaru CO2) i przywrócenie właściwego stosunku między HCO3- i H2CO3

Question 35

Kwasica oddechowa

Answer 35

• powstaje wskutek wzrostu stosunku H2CO3 do HCO3-
• pojawia się w chorobach układu oddechowego, np zapaleniu płuc, rozedmie pęcherzykowej płuc, zastoju żylnym w płucach (niewłaściwa wymiana gazowa)

Question 36

Zasadowica metaboliczna

Answer 36

• wzrost stosunku HCO3- do H2CO3
• pojawia się przy uporczywych wymiotach (utrata nadmiaru HCl), nadmiernej utracie K, niedrożnościach PP głównie u bydła (!), po zabiegach operacyjnych

Question 37

Zasadowica oddechowa

Answer 37

• zmniejszenie stężenia H2CO3

- przy hiperwentylacji (np przy gorączce i zaburzeniach nerwowych)

Question 38

Nieprawidłowości w budowie ścian naczyń krwionośnych

Answer 38

• arteriosclerosis = stwardnienie tętnic - pogrubienie i utrata elastyczności tętnic
• atheromatosis = kaszowatość tętnic - odkładanie się lipidów i powstawanie kaszowatych złogów w ścianie naczynia
• atherosclerosis - współistnienie ognisk kaszowatych i stwardnienia naczyń - miażdżyca tętnic

Question 39

Budowa naczyń krwionośnych

Answer 39

• tunica intima - błona wewnętrzna
• tunica media - błona środkowa
• tunica externa - błona zewnętrzna (przydanka)

Question 40

Miażdżyca tętnic

Answer 40

• Przewlekła postępująca choroba zapalno-zwyrodnieniowa tętnic
• powstawanie płytek miażdżycowych (ognisk kaszowatych), zwężenie światła tętnic, osłabienie ściany naczynia
• przyczyny: hipercholesterolemia, nadciśnienie tętnicze, reakcje immunologiczne, toksyny i infekcje
• u zwierząt znaczenie ma wiek, żywienie, uszkodzenia śródbłonka naczyń, choroby wątroby i nerek i inne. Najczęściej dotyczy brzusznego odcinka aorty!
• powikłania: zmniejszenie przepływu krwi przez naczynie, powstanie zakrzepów, krwotok do blaszki miażdżycowej, osłabienie ściany naczynia (-> tętniak), zwapnienie

Question 41

Patogeneza miażdżycy

Answer 41

• uszkodzenie śródbłonka naczyniowego -> uwolnienie czynników mitogennych (stymulujących procesy naprawcze) -> proliferacja uszkodzonego śródbłonka i miocytów mięśniówki tętnicy, które to zaczynają gromadzić i odkładać lipidy z krwi -> powstaje blaszka miażdżycowa (atheroma, ognisko kaszowate) w ścianie -> pojedyncze blaszki mogą się ze sobą zlewać i powodować zaburzenia przepływu krwi

Question 42

Budowa blaszki miażdżycowej

Answer 42

cześć rdzenna: masy kaszowate (cholesterol), komórki fagocytujące cholesterol (m.in. miocyty mięśniówki + makrofagi), złogi wapnia

cześć włóknista: miocyty gładkie, macierz pozakomórkowa