kabanata 2 Flashcards
isang pag-aaral at paglalarawan sa pagbuo ng salita ng isang wika
morpolohiya
ang tawag sa maliit na makabuluhang yunit ng isang wika na nagtataglay ng kahulugan
morpema
anyo ng morpemang nakatatayong-mag-isa at may taglay na kahulugan
morpemang malaya o morpemang salitang ugat
uri ng morpema na nagtataglay din ng sariling kahulugan. nag kakaroon lamang ng ganap na kahulugan ang morpemang ito kapag isinama sa isang salitang ugat
morpemang di-malaya o morpemang panlapi
uri ng morpema na binubuo lamang ng isang ponema. sa pangkalahatan, ang ponemang /a/ na isinasama sa hulihan ng ikalawang salita ng bawat pares ay kumakatawan sa kasariang pambabae
morpemang ponema
ama ng balarilang filipino
lope k santos
ama ng panitikan ng pilipino
francisco baltasar
nag declara ng buwan ng wika
fidel valdez ramos
makabuluhang yunit ng tunog ng wika
hango sa salitang phoneme na nahahati sa dalawa
phone (tunog) at eme (makabuluhan)
na sa filipino ay may bilang na 21
16 na katinig: p, t, k, (glotal) / b,d,g,m,n,ng,h,s,l,r,w,y/ at 5 patinig
ponema
tumutukoy sa bahagi ng bibig na pinaggaganapan ng saglit na pagpigil o pag antala sa pag papalabas ng hangin
punto ng artikulasyon
nag lalarawan kung paanong gumagana ang mga sangkap sapagsasalita at kung paanong ang hagin o hininga ay lumalabas sa bibig o ilong
paraan ng artikulasyon
inilalarawan kung paano ang mga bahagi ng dila, labi at panga ay nag babago ng posisyon kapag binibigkas ang mga tunog patinig
ponemang patinig
tawag sa alin mang ponemang patinig na sinusundan ng malapatinig na w o y sa loob ng isang patinig
diptongo
pares ng salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad sa bigkas maliban sa isang ponema sa magkatulad na posisyon
pares minimal
tawag sa magkakasunod na katinig sa loob ng patinig ng ponema tinatawag din itong kambal katinig
klaster ng katinig
ang pagtaas at pagbaba ng pagnigkas ng isang salita
tono (pitch)
ang tumutukoy sa lakas ng pagbigkas ng salita. gumagamit ng bantas na kudlit (‘)
diin (stress)
ang tumutukoy sa haba o tagal ng pagbigkas ng salitaginagamit ang bantas na (:)
haba (lenght)
ang saglit na paghinto o pagtigil sa pag sasalita upang maging malinaw ang inilalahad(,) (;) (:)
antala ( juncture )
ang tono, diin, haba, at antala
ponemang suprasegmental
ang morpemang ito ay nanubuo sa pamamagitan ng pagsasama ng morpemang salitang ugat at isang morpemang panlapisa ano mang posisyon
morpemang leslikal