Íslenska Eitt

Question 1

Ljóðmælandi

Answer 1

Innbyggð persóna sem segir ljóðið

Question 2

Alvitur sögumaður

Answer 2

Sögumaður sem stendur fyrir utan og ofan frásögn og sýnir í hug allra persóna

Question 3

Sögumaður með takmarkaða vitneskju

Answer 3

Höfundur sem takmarkar aðgang lesanda að hugsunum persónu og sýna aðeins í hug einnar eða fárra persóna

Question 4

Hlutlægt sjónarhorn

Answer 4

Sögumaður stendur fyrir utan og ofan frásögn og sýnir ekki í huga neinnar persónu heldur segir bara frá því sem hægt er að sjá, heyra og rannsaka

Question 5

Fyrstu persónu frásögn

Answer 5

Þegar einhver “ég” er í frásögninni. Þá sést bara í hug einnar manneskju, getur bæði verið aðalpersóna og aukapersóna

Question 6

Ytri tími

Answer 6

Tíminn sem frásögnin gerist á t.d. 20. Öldin

Question 7

Innri tími

Answer 7

Tíminn sem líður í textanum t.d. 3 dagar

Question 8

Epík

Answer 8

Frásagnarbókmenntir eins og skáldsögur, smásögur og frásagnarkvæði

Question 9

Lýrík

Answer 9

Tjáir tilfinningar eða hughrif, án þess að um frásögn sé að ræða, eins og ljóð

Question 10

Dramatík

Answer 10

Kemur á framfæri það sem höfundi liggur á hjarta með samtölum eins og leikrit

Question 11

Myndmál

Answer 11

Beinar myndir, líkingar, myndhverfingar, persónugervingar og hluti í stað heildar

Question 12

Beinar myndir

Answer 12

Segir okkur hvernig eitthvað er eða gerist án líkingamáls

T.d Álftirnar komu fljúgandi yfir fjöllin

Question 13

Líkingar

Answer 13

Þegar fyrirbæri er sagt vera eins og eitthvað annað eða líkt við eitthvað annað. Tveir liðir eru tengdir með samanburðu t.d. Eins og, líkt og eða sem.
Morguninn birtist eins og gjöf

Question 14

Myndhverfing

Answer 14

Eins og líking nema án samanburðar. Einu fyrirbæri er lýst með því að sýna mynd af öðru fyrir bæri.
T.d. Hár þitt sólskinið á öræfum vetrarins

Question 15

Persónugerving

Answer 15

Þegar fyrirbærum eða hlutum eru gefnir mannlegir eiginleikar.
T.d. Og geislar komu hlaupandi

Question 16

Hluti í stað heildar

Answer 16

Þegar ákveðinn hluti fyrirbæris er nefndur í stað fyrirbærisins alls.
T.d. Sagt segl í stað skips eða odd í stað spjóts

Question 17

Bundið mál

Answer 17

Texti sem settur er saman eftir ákveðnum bragreglum, t.d. Reglum um atkvæðafjölda í ljóðlínum, hrynjanda, stuðlasetningu og rím

Question 18

Íslenskir bragarhættir

Answer 18

Ferskeytla, hringhenda, stafhenda, samhenda, braghenda og afhending

Question 19

Ferskeytla

Answer 19

Fjórar línur, víxlrím (abab), hefðbundin stuðlasetning

Question 20

Hringhenda

Answer 20

Fjórar línur, víxlrím (abab), innrím, hefðbundin stuðlasetning

Question 21

Stafhenda

Answer 21

Fjórar línur, runurím (aabb), fjóra bragliði í línu (síðasti stífður), hefðbundin stuðlasetning

Question 22

Samhenda

Answer 22

Fjórar línur, fjórir bragliðir (síðasti stífður), runurím (aaaa), hefðbundin stuðlasetning

Question 23

Braghenda

Answer 23

Þrjár línur, runurím (aaa)

Question 24

Afhending

Answer 24

Tvær línur, runurím (aa)

Question 25

Erlendir bragarhættir

Answer 25

Sonnetta (ensk/sheakspeare og ítölsk), tanka og limra

Question 26

Sonnetta

Answer 26

14 línur
Ítölsk: 4,4,3,3
Ensk: 4,4,4,2
Oftast ABBA rím

Question 27

Tanka

Answer 27

Japanskur bragarháttur, 5 línur og samtals 31 atkvæði (5,7,5,7,7), ekki rím

Question 28

Limra

Answer 28

5 línur, endarím (aabba), 1., 2. og 5. línan eru jafn langar og 3. og 4. línan eru styttri. Oft notað í spaugilegt efni.

Question 29

Sögumaður

Answer 29

Sá sem talar í sögu

Question 30

Stílbrögð

Answer 30

Endurtekningar, andstæður, þversögn, ýkjur, úrdráttur, vísun, tákn, aukamerkingar og háð

Question 31

Endurtekning

Answer 31

Þegar eitthvað er endurtekið eins og orð og orðasambönd, geta verið óbreytt og með einhverjum breytingum

Question 32

Andstæður

Answer 32

Þegar orð, orðasambönd eða heilar setningar fela í sér andstæðar merkingar og er stillt upp saman og látin mætast.

Question 33

Þversögn

Answer 33

Orðalag sem felur í sér innbyrðis mótsögn, kemur lesanda á óvart

Question 34

Ýkjur

Answer 34

Þegar það er ýkt eitthvað, mjög algengt í daglegu máli

Question 35

Úrdráttur

Answer 35

Þegar gert er lítið úr einhverju, andstæða ýkju

Question 36

Vísun

Answer 36

Þegar skáld vísar beint eða óbeint til atburða, persóna eða aðstæðna

Question 37

Tákn

Answer 37

Þegar eitthvað kemur í strað einhvers annars og táknar það eins og svartur táknar sorg

Question 38

Fallorð

Answer 38

Nafnorð, lýsingarorð, fornöfn, töluorð og greinir

Question 39

Persónu hættir sagna

Answer 39

Framsöguháttur (Hann kemur)
Viðtengingarháttur (Ég held ég komi og ég hélt ég kæmi)
Boðháttur (Komdu)

Question 40

Fallhættir sagna

Answer 40

Nafnháttur (að koma)
Lýsingarháttur nt. (komandi)
Lýsingarháttur þt. (Hjálparsagnirnar hafa og vera til að finna)

Question 41

Óbeygjanleg orð

Answer 41

Atviksorð, forsetningar, samtengingar og nafnháttarmerki

Question 42

Forsetningar

Answer 42

Standa með fallorðum og stýra aukafalli á þeim.

Question 43

Samtengingar

Answer 43

Tengja saman orð, setningarhluta eða setningar.

Skiptist í aðal og aukatengingar

Question 44

Setningarliður

Answer 44

Hluti setningar af ákveðinni gerð með tiltekið hlutverk (nafnliður, sagnliður, forsetningarliður, lýsingarliður og atviksliður)
Einkenni: mynda merkingarlega heild, sambeygjast ef fallorð, tengjast stundum þannig að eitt sjórnar falli á öðru, má flytja til innan setningar og má tengja við aðra setningarliði með samtengingunni og.

Question 45

Fallsetning (aukasetning)

Answer 45

Skiptist í skýringarsetningu (tengingin að) og spurnarsetningu (tengingin spurnarorð sem byrja á hv-)

Question 46

Tilvísunarsetning (aukasetning)

Answer 46

Tengingarnar sem og er

Question 47

Atvikssetning (aukasetning)

Answer 47

Skiptast í 7 flokka. Tíðarsetning (þegar, áður en, á meðan, uns, eftir að), Skilyrðissetning (ef, nema), Tilgangssetning (til þess að, til að, svo að), Orsakasetning (af því að, því að, vegna þess að, úr því að, fyrst), Samanburðarsetning (eins og, heldur en, en), Afleiðingarsetning (svo að, að), Viðurkenningarsetning (þó að, þótt, enda þótt)