Inleiding in de epidemiologie, kwantitatief! (WKO 2 – les 5) Flashcards
Wat is epidemiologie?
- Wetenschap waarbij ziekte centraal staat
- Bestudeert het vóórkomen (frequentie) van ziekte
- Bestudeert ziekte in relatie met andere factoren die
wellicht een ziekte veroorzaken (determinanten)
… in een menselijke populatie
Wat zijn Determinanten
= alle factoren die de frequentie van ziekte beïnvloeden
Bijvoorbeeld factoren die de ziekte veroorzaken, bevorderen of afremmen
Model van Lalonde (1974)
Biologische factoren
- leeftijd - erfelijkheid
Omgeving Gezondheid Voorzieningen
- fysiek - overgewicht - toegankelijkheid
- sociaal
Leefstijl - houding - gedrag - Kennis
Domeinen van epidemiologie
- Etiologie (oorzaken van een ziekte)
- Diagnostiek (vaststellen van een ziekte)
- Prognose (voorspellen van beloop van een ziekte)
- Therapie (behandeling van een ziekte)
Voorbeeldvragen epidemiologisch onderzoek
• Etiologie: Welke factoren zijn van invloed op, of hangen
samen met het optreden van een eerste psychose?
• Diagnostiek: Draagt een MRI bij aan vroegdiagnostiek bij
cognitieve achteruitgang?
• Prognose: Welke factoren beïnvloeden de kans op herstel
bij patiënten met EPA?
• Therapie: wat helpt het best bij een eerste psychose; pillen,
wandelen of bidden?
Benodigdheden
• Toegang tot (grote groepen mensen) waardoor heel veel
gegevens kunnen worden verzameld
• Statistiek
Distributie van een ziekte
Wordt beïnvloed door:
- Omgevingsfactoren
- Persoonskenmerken
(Bouter et al., 2005, p5)
Ziekte frequentiematen
- Prevalentie
- Incidentie
- Letaliteit
- Sterftecijfer
- Geboortecijfer
De epidemiologische breuk
De epidemiologische breuk is de grondvorm voor ziekte
frequentiematen
𝐴𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑧𝑖𝑒𝑘𝑒 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑣𝑖𝑑𝑢𝑒𝑛 𝑥 = -------------------------------------: 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑎𝑙 𝑎𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑝𝑒𝑟𝑠𝑜𝑛𝑒𝑛 𝑖𝑛 𝑑𝑒 𝑔𝑟𝑜𝑒𝑝 𝑤𝑎𝑎𝑟𝑢𝑖𝑡 𝑑𝑒 𝑧𝑖𝑒𝑘𝑒 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑣𝑖𝑑𝑢𝑒𝑛 𝑎𝑓𝑘𝑜𝑚𝑠𝑡𝑖𝑔 𝑧𝑖𝑗𝑛
- Prevalentie is…..?
Het prevalentiecijfer is….?
• Prevalentie = het voorkomen van een ziekte op een bepaald
moment in een bepaalde populatie
• Het prevalentiecijfer:
- Wordt vaak als een percentage van een populatie uitgedrukt
- Of per 1000 of een veelvoud daarvan
Prevalentie 2010:
Nederlandse bevolking: 16.570.000
Mensen met diagnose schizofrenie: 82.850
Wat is het prevalentiecijfer?
Wat is de prevalentie
Prevalentiecijfer = prevalentie / totaal populatie Prevalentiecijfer = 82850 / 16570000 = 0,005 = 0,5%
Dat is ongeveer 5 per 1000
- Wat is de Incidentie
Incidentie = aantal nieuwe gevallen per tijdseenheid
Tijdseenheid kan bijvoorbeeld dag, week, maand of jaar zijn
(Korte tijdseenheid bij bijvoorbeeld een epidemie zoals een virusuitbraak)
Incidentie 2019:
Nederlandse bevolking: 17.280.000
Aantal nieuwe diagnoses ‘schizofrenie’ bij huisarts: 1810
Cumulatieve incidentie Nederlandse bevolking = 1810 per jaar
- Letaliteit (frequentiecijfers)
Letaliteit = de “mate van dodelijkheid” van een fenomeen
(ziekte, tumor, blootstelling aan een gevaarlijk product, …) voor degenen die eraan worden blootgesteld sterfte / aantal personen die blootgesteld zijn
Letaliteit van een SARS-infectie = 11% (van elke 100 mensen die besmet is met SARS zijn er 11 gestorven)
Overige frequentiecijfers
- Sterftecijfers
- Geboortecijfers
Sterftecijfer = sterfte / 100.000 mensen per jaar Geboortecijfer = geboorte /100.000 mensen per jaar
2 soorten Epidemiologisch onderzoek
- Transversaal onderzoek (cross-sectioneel): op één
moment in de tijd wordt data verzameld - Longitudinaal onderzoek: herhaaldelijk metingen doen
- Experimenteel onderzoek (manipulatie)
- Observationeel onderzoek (geen manipulatie)
• patiënt-controle-onderzoek
• cohortonderzoek