Informatie en informatiesystemen

Question 1

Wat is het DIKAR-model?

Answer 1

Manier om rol van informatie te beschrijven.
Data: ruwe feiten die een bepaald fenomeen, concept of gebeurtenis beschrijven. (hoeveel wil je hiervan?)
Informatie: specifieke context geeft specifieke betekenis. (data aggregeren)
Kennis: expertise / know-how. (begrijpen)
Actie: bepalen wat te doen.
Resultaat: monitoren en opvolgen. (investering ok?)

Question 2

Waarom spreken we over een model bij IS? Hoe worden zaken uitgedrukt?

Answer 2

Infomatie-spiegel:

• abstractie (sommige aspecten wel, andere niet)
• partieel en minder complex
• uitgedrukt in tekens of symbolen
• belang syntax (vorm) en semantiek (betekenis) (zie bvb HR-XML en XBRL)

Question 3

Wanneer is iets data of informatie?

Answer 3

Subjectief en veranderlijk in de tijd: 18 kan aantal aankopen zijn, aantal verkopen of morgen helemaal niets.

Question 4

Wat is data representatie? (oorspronkelijk en nu)

Answer 4

Voor mensen: getallen, tag clouds, word clouds, data clouds

Voor computers: binair, GR (quick response; wordt opnieuw omgezet naar binair)

Question 5

Hoe wordt informatie opgeslagen in een computer?

Answer 5

Serie bits (binary digits; 0 of 1).
Elke bit opgeslagen in transistor.
Processor = miljarden transistoren.
Groepering aantal bits = byte (meestal 8 = 256 combinaties of betekenissen).
Gestructureerd, semi-gestructureerd, ongestructureerd.

Question 6

Welke soorten gestructureerde data kennen we?

Answer 6

Enkelvoudige types:
- integer, real, datum, string
Meervoudige types:
- lijsten/arrays, records, array of records (relationele databanken), boomstructuur

Question 7

Hoe wordt een Real intern voorgesteld?

Answer 7

Als een geheel getal met exponent die bepaalt waar de komma staat.

Question 8

Hoe groot kan een opgeslagen getal zijn? (Integer)

Answer 8

Afhankelijk van het aantal bytes dat toegewezen wordt.

Question 9

Hoe wordt een Datum opgeslagen?

Answer 9

Specifieke syntax wordt voorgeschreven

vb YYYY-MM-DD

Question 10

Hoe wordt een String opgeslagen? Geef 3 voorbeelden.

Answer 10

Specifieke tekenset bevat afspraken over welke letter door welke byte wordt gerepresenteerd.

• ASCII: American national Standard Code for Information Interchange (7 bits; 128 tekens, 95 zichtbare, 33 opdrachten), extended ASCII (8 bits)
• EBCDIC: Extended Binary Coded Decimal Interchange Code (8 bits)
• Unicode: alle schriften (32 bits UTF-32; 16 en 8)

Question 11

Wat is een Record?

Answer 11

Verzameling van informatie van verschillende enkelvoudige datatypes.

Question 12

Wat is een Array?

Answer 12

N-dimensionale lijst met gegevens van hetzelfde enkelvoudige datatype met N het aantal Indices (index verwijst naar plaats van de data in de lijst).

Question 13

Wat is een relationele databank? (technisch) welke homogeniteiten kennen we?

Answer 13

Interne datarepresentatie obv relationele tabellen (= array of records)
Kolommen = attributen.
Rijen = records.
Sleutel = combinatie één of meer attributen die record uniek identificeren (cft. index bij array).
Attribuut kan verwijzing bevatten naar andere record in andere tabel.
Horizontale homogeniteit = elk record in een tabel bevat dezelfde attributen.
Verticale homogeniteit = elk attribuut voor elke record hetzelfde datatype.

Question 14

Wat is een boomstructuur? Geef voorbeeld en voordeel.

Answer 14

Hiërarchische structuur.
Elementen = knopen.
Elke knoop heeft juist één ouder.
Bladeren = knopen zonder kind-knopen
Voorbeeld: Bill of Materials (BOM, BOQ)
Voordeel: voor sommige verwerkingen zeer performante algoritmes gekend.

Question 15

Hoe kan ongestructureerde data gerepresenteerd worden?

Answer 15

• BLOB (Binary Large Object): lange rij bits.

- Bitmap: raster waarvan de cellen pixels zijn.

Question 16

Wat is semi-gestructureerde data?

Answer 16

Teksten, documenten, e-mails: (e-mail)adres, datum, …, tekstvak.

Question 17

Wat is XML?

Answer 17

eXtensible Markup Language:

• opmaaktaal
• mens én computer
• gebruik bij gestructureerde en semi-gestructureerde informatie
• structuur en betekenis brengen door tags (elementen) toe te voegen aan bvb documenten of webpagina’s
• veel structuur? dan wordt semi-gestructureerd zelfs gestructureerd
• boomstructuur in XML-documenten
• element kan attribuut bevatten (key-value pairs; attribuut = max één waarde)
• versturen van gestructureerde data over netwerken

Question 18

Wat is XSD?

Answer 18

XML Schema Definition:

• taal op basis waarvan XML-documenten formeel kunnen worden gespecificeerd en gevalideerd. (datatype toewijzen aan elementen en attributen)
• schema’s maken voor XML-documenten

Question 19

Waarom is structuur nodig in data representatie?

Answer 19

Om bewerkingen te kunnen uitvoeren.

Question 20

Wat is tacit knowledge?

Answer 20

Ontastbare kennis: kan daardoor moeilijk of niet geëxpliciteerd of gecommuniceerd en overgedragen worden. (cft “know how”) = ervaring, expertise.

Question 21

Ligt de nadruk bedrijfskundig meestal op veel of op complexe verwerkingen?

Answer 21

Veel verwerkingen van veel transacties.

Question 22

Wat zijn typische verwerkingen op data?

Answer 22

Selecteren: deel van de data
Aggregeren: vb verkopen van een verkoper in een periode
Sorteren: op 1 of meer criteria
Business Intelligence, Data Mining: statistische of wiskundige algoritmes (= meer complex)

Question 23

Wat zijn de kenmerken van kwaliteit van data?

Answer 23

1. Correctheid (kost voor foutenvrij zijn)
2. Beknoptheid (overzichtelijk, bruikbaar)
3. Volledigheid
4. Frequentie (juiste tijdsperiode beschreven)
5. Beschikbaarheid/opvraagbaarheid
6. Relevantie
7. Accuraatheid/nauwkeurigheid (GPS)
8. Up-to-date
9. Vorm (vindt het publiek exacte cijfers of grafisch duidelijker?

Question 24

Wat is een informatiesysteem (IS)?

Answer 24

Een informatiesysteem slaat input uit de reële wereld (data) op en verwerkt die tot output voor een doel van een gebruiker. (verzamelen, opslaan, verwerken en verspreiden)

Informatiesystemen zijn systemen die informatie produceren als output door data te verzamelen, te verwerken, op te slaan, te analyseren en te verspreiden voor een bepaald doel. (Turban, 2012)

Een informatiesysteem is een combinatie van mensen, hardware, software, communicatietechnologie, databronnen, procedures en bedrijfsprocessen die instaat voor het verzamelen, opslaan, verwerken en verspreiden van communicatie voor een bepaald doel. (O’Brien, 2011)

Question 25

Hoe en waarom worden IS onderverdeeld?

Answer 25

Naar typologieën = classificatie op basis van karakteristieken qua beslissingsondersteuning en plaats in de organisatie.
Om te kunnen inschatten of de nodige systemen aanwezig zijn.
Overlap.

Question 26

Wat is een bedrijfsproces? Hoe worden ze genoteerd?

Answer 26

• Productieproces van bedrijfskundige artefacten.
• Sequentie, selectie en/of iteratie van activiteiten over departementen heen (transacties).
• Zeer gestructureerd: elke stap wordt vooraf bepaald of ontworpen en neergeschreven in notaties zoals
• Stroomschema’s (flowcharts) of
• Business Process Modeling Notation (BPMN)-modellen of
• UML Activity Diagram

Question 27

Wat is een WFMS?

Answer 27

WorkFlow Management System
IS ter ondersteuning van een bedrijfsproces.
Stuurt ander IS (automatisatie) of mens aan zodat model van bedrijfsproces gevolgd wordt.

Question 28

Wat zijn de voordelen van een bedrijfsproces?

Answer 28

• Wisselwerking: computers vergeten niets
• Integratie over departementen heen.
• ICT als Enabling Technology aangezien informatie beschikbaar moet zijn
• Business Process Re-engineering

Question 29

Wat is Business Process Re-engineering?

Answer 29

Herontwerp van de organisatie door invoeren bedrijfsprocessen om drastische verbeteringen te bereiken (kost, kwaliteit, dienst, snelheid).

Question 30

Geef de typologie van IS op basis van de informatie-spiegel:

Answer 30

• invoer en opslag (TPS, ECS)
• verwerking tot informatie (MIS, DSS)
• presentatie (portalen)

Question 31

Wat is TPS?

Answer 31

Transaction Processing System: opslaan, verwerken en rapporteren van repetitieve transacties (elementaire gebeurtenissen):

• CRUDS (create, read, update, delete, search)
• veel details
• real-time versus batch
• bedrijfskritisch (elementaire gebeurtenissen)
• menselijke input = kans op fouten
• gestrucureerde data

Question 32

Wat zijn CMS en DMS?

Answer 32

Content/Document Management System: zoals TPS maar dan semi-gestructureerde data.

Question 33

Wat is ECS en OAS?

Answer 33

Enterprise Collaboration Systems
Office Automation Systems
- Interdepartementaal
- ongestrucureerde + semi-gestructureerde data (vb: pdf van een factuur)
- website van het bedrijf: intranet en extranet (publiek, partners, …)
- ICT vaak gebaseerd op CMS of DMS

Question 34

Wat is MIS?

Answer 34

Management Information Systems

• beslissingsondersteunend (niet meer over 1 transactie zoals bij TPS)
• aggregatie vanuit TPS
• vaak zelf gebouwd door (middel)managers
• gestructureerde beslissing: op voorhand geweten welke info gewild is.
• steeds vaker mogelijk om document aan te maken in DMS.
• vb: minimumwaarde voorraad is bereikt

Question 35

Wat is BI en DSS?

Answer 35

Business Intelligence
Decision Support Systems
- ad hoc karakter zowel qua timing als qua informatie
- interactief: online analytical processing
- modelgebaseerde verwerking
- meer complex dan MIS: vb vergelijken verschillende oplossingen zoals sensitiviteitsanalyse; complexe algoritmes om schepen in en uit de haven te krijgen.

Evolutie van de naam naar Data Warehouse en -center Business Intelligence, Big Data, Data Science en Data Mining

Question 36

Wat is een portaal?

Answer 36

• Gepersonaliseerde toegang en invulling (authenticatie)

- Geïntegreerde info uit databanken en IS

Question 37

Geef de typologie van IS op basis van de integratie:

Answer 37

• Departementale context: elke afdeling eigen IS, geen integratie
• Bedrijf breed: ERP (Enterprise Resource Planning) of EIS (Enterprise Information System), gedeeltelijke of volledige integratie
• Inter-organisatorisch: vb online veilingen grondstoffen

Question 38

Op basis van welke typologieën kunnen we IS indelen?

Answer 38

• informatie-spiegel
• integratie
• strategie (bezit heeft impact op competitieve positie, zie 5 forces)

Question 39

Wat zijn Embedded Systems en Process Control Systems?

Answer 39

• geen bedrijfskundige realiteit maar wel technisch
• embedded = ingewerkt in fysiek product (auto)
• process = industriële processen aansturen (assemblagelijn)

Question 40

Wat is het five-forces model van Porter?

Answer 40

Concurrenten, Potentiële toetreders, Afnemers, Substituten, Leveranciers.