Hrsey Flashcards

1
Q

2008/2014 sağlık bakanlığı verilerine göre kaç tane antenatal muayene yapılmalı

A

— toplam 4 antenatal muayene
1. Birinci izlem gebeliğin 14. Haftasında veya ilk 14 hafta içinde ( ~ 1. Trimesterde )
2. İkinci izlem 18-24 hafta tercihen 20-22. Hafta arası
3. Üçüncü izlem 30-32. Hafta
4. Dördüncü izlem 36-38. hafta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hasta Prekonsepsiypnel bakıma geldiğinde ne inceleriz

A
  1. Genel sağlık durumu , kronik hastalık varsa stabil mi
  2. Diş bakımı
  3. Kilo kontrolü
  4. Beslenme önerileri ( mesela akne için retinoik asit ( vit. A ) kullanıyorsa en az 3 ay sonra gebe kalabilir , folik asit ( risksiz grupta 400 ug/ günde , riskli grupta 4 mg günde )
  5. Pelvik muayene ve pap smear ( servix kanseri )
  6. Rubella ( kızmıkçık ) seronegatif kişiler aşılanmalı ve en az 1 ay gebe kalmamalı
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Gebeliğin semptomları nedif

A
  1. Adet kesilmesi : adet gecikmesinin en önemli nedeni gebelik, 10 günden fazla olması daha güvenilir
  2. Meme değişiklikleri ( ödemleşir ve alveol çevresi koyulaşır ) , ilk gebelikte tipik multiparlarda daha az belirgin
  3. Vajinal mukoza : koyu renk , mor-kırmızı akıntı , chadwick bulgusu
  4. Deri değişiklikleri : artmış pigmentasyon , abdominal strialar , oluşan tüm renk değişklkileri lividite olarak adlandılır
  5. Uterus değişiklikleri : ilk haftalarda büyüklükte değişiklik minimal
    • 12 haftada çap 8 cm küre şeklinde ( discon belirtisi)
    • bimanüel muayene elastik , yumuşak büyümüş , ( osiender belirtisi )
    • 6-8 haftada yumuşak isthmus ( hegar bulgusu )
  6. Serviksl değişiklikler : gebelik ilerledikçe yumuşaklaşır ( goodel işareti ) , eksternal os parmak geçeck kadar açık olabilir , internal os kapalıdır
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Fetal hareketler ne zaman başlar

A

• 16-18 haftada başlayabilir
• 20. Haftada muayene ile farkeedilebilir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Gebeliğin tanısı nasıl konulur , ve HCG nedir

A

— Kanda veya idrarda ( plano testi ) HCG testi yapılır
— ev testlerin sensitivitesi %91
• HCG corpus lıteum gerilmesini önler
• ovulasyon sonrası 8-9 gün sonrası plasma veya idrarda tespit edilebilir
ikiye katlanma süresi 1.4-2 gün ( 48 saat )
60-70 günde ( 8-10 ) haftada pik yapar , 16 haftada minimum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Gebeliğin tanısı USG ile nasıl konulur

A

• Gebelik kesesi 4-5 haftada abdominalde gözükür
35 günde tüm hastalarda gebelik kesesi görülmeli
• 6 haftada fetal kalp hareketi görülür
• 12 haftaya kadar CRL’nin yanılması 4 gün

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Naegele kuralı nedir

A

TDT ( terminal doğum tarihi ) = SAT ( son adet tarihi ) + 7 gün — 3 ay + 1 yıl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Uterus ne zaman umblikusa ulaşır

A

— 20. Haftada umblikusa ulaşır
• fundus 12. Haftaya kadar pelvis içinde , 12. Haftadan sonra pelvis dışına çıkar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Gebelik yaşının belirlenmesinde fundus yüksekliği ve fetal kalp sesleri rolu nedir

A
  1. Fundus yüksekliği :
    • 20-34 hafta arası gebelik yaşını verir
    • mesane bpş olmalı
    • tek başına İUGR’ların 1/3’ünü atlar
  2. Fetal kalp sesleri :
    • oskültasyon ile 16-19 hafta arasında duyulur
    • elektronik doopler cihazı ile 11-12 hafta duyulabilir
    • 110-160 arasında
    • transvajinal USG ile 5. Haftada
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Sigaranın gebelikte etkisi nedir

A

Annede : plasnta previa , ablasyo , prematür membran rüptürü
Yenidoğanda : preterm doğum , SGA ( gebelik yaşına göre küçük )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Alkolun fetale ( fetal alkol sendromu ) etkisi nedir

A

• büyüme kısıtlılığı
• yüz anomalileri
• MSS anomalileri
• burun kısa ve burun ve dudak arasındaki mesafe geniş

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

İlk prenatal vizit’te gereken lab testleri nedir

A

• hemogram , tam idrar tahlili , rutin biyokimya
• kan grubu ve Rh ( Rh negatif ise indirekt coombs )
• pap smear
• idrar kültürü
• TORCH ( toxoplasma , rubella , cytomegalovirus , herpes simplex )
• sifiliz ( erken saptanırsa tedavi mümkün )
• hepatit B
• TSH ( gebelik boyunca )
• HİV ( saptanırsa anneden bebeğe geçiş azaltılabilir )
• uygunsa anöploidi taraması

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Prenatal izlem devamında fetal ve maternal hangi kriterleri takip ediyoruz

A

— fetal :
• kalp hızı
• büyüklük
• amniyotik sıvı
• prezente olan kısmı
• aktivite
— maternal :
• kan basıncı
• kilo
• ödem
• proteinüri
• fundus yüksekliği
• vajinal muayene ( gerekirse )
• semptomlar ( baş ağrısı , karın ağrısı , bulantı , kusma , dizüri , vajinal akıntı )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Menopozda Östrojenkaybı ile vücutta hangi fizyolojik değişklikler olur

A
  1. Ateş basması ( vazomotor semptomlar ) , derinin birden aşırı kızarması
  2. Psişik olarak dispne duygusu
  3. Sinirlilik
  4. Yorgunluk
  5. Anksiyete
  6. Kemiklerin dayanıklığı ve kalisfikasyonun azalması
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Normal doğum ağrısının nedenleri nedir

A

• serviksin gerilmesi ve dilatasyonu ( en çok )
• bebeğin başını presakral ganglionlara bası yapması
• visseral peritonun kasılması sırasında gerilmesi
• kasılma sırasında myometriumun hipoksik kalması
Not : normal doğumda fetus tektir , ve fizyolojik sınırlarda kanama 500 ml

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hastanede özel bakım ve takib gerektiren gebeler kim

A

• 30 yaş üstü primipar
• 35 yaş üzeri multipar
• 150’ cmden kısa boylu primipar
• kalp-damar / KC hastalığı bulunanlar
• gebeliğin süresinde medikal/cerrhai hastalığı bulunan
• pelvis darlığı veya anomalisi tespit edilenler
• komplikasyonlu gebelik veya zor doğum öyküsü olanlar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Pelvik tabanı anatomisi nedir

A
  1. Diaphragma pelvis :
    • m. Levator ani
    • m. Pubococygeus
    • m. İliococygeus
  2. Diaphragma ürogenitale :
    • m. Transversus profundus
    • m. Sphincter üretra
  3. Diaphragma perinei :
    • m. İschicavernosus
    • m. Bulbucavernosus
    • m. Transversus perinei superfacialis
    • m. Sphincter ani
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Gerçek doğum eylemi ile yalancı eylem arasındaki fark nedir

A

Gerçek doğum eylemi :
• ağrılar düzenli aralıklarla gelir
• ağrıların şiddeti sedasyona yanıt vermez
• ayakta veya yatarken ağrının şiddeti değişmez
• ağrılarla collum açılır
Yalancı eylem :
• kontraksiyonlar ve ağrı düzensiz aralılarla gelir , kontraksiyon süresi uzun
• ağrı kasık bölgesinde hissedilir
• kontraksiyonlar serviksi açmaz ve silemez
• kontraksiyonlar sedasyon ile durur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Etkin uterus kontraksiyonu nasıl olmalı

A

• 30-90 sn sürer
• 20-50 mmHg basıncı değerinde İU bir itme gücü oluşturur
• her 2-4 dk’da bir gelir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Primiparlarda ve multiparlarda doğumdaki silinme farkı nedir

A

Primiparlarda : önce silinme , sonra dilatasyon
Multiparlarda : genellikle silinme ve dilatasyon birlikte olur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Yenidoğandaki suturalar nedir

A
  1. Sutura saggitalis : sağ-sol parietalleri ayıran sutura
  2. Sutura frontalis : alın kemikleri arasındaki sutura
  3. Sutura coronalis : fronto-parietal kemikler arasındaki sutura
  4. Sutura lamdoideus : parietal-occipital kemikler arasındaki sutura
    Not : büyük fontanel = bregma sutura sagitalis - coronalis - frontalis arasında eşkenar dörtgen şeklinde
    Küçük fontanel = lambda ise sutura sagitalis-lamdoidea arasında üçgen şeklinde , yan fontaneller ise temporal kemiklerin ön ve arka kenarlarında bulunur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Leopold manevrası nedir ,

A

L1 : fundus yüksekliği ve ne olduğu bakılır
L2 : fetal sırtın yönünü tayini ( pozisyon )
L3 : prezentente kısma bakılır ( habitua )
L4 : angajman bakılır ( habitus )
L5 : angajman gerçekleşmişse derecesinin saptanmasına yardımcı olur ( zeingemaister manevrası )
Not : fetal yerleşim ; situs ( duruş ) , pozisyon ( durum ) , prezentasyon ( yerleşim ) , habitus ( tavır )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Doğumda başladığında bebeğin dğum hareketleri sırayla nedir

A
  1. Angajman
  2. Desensus
  3. Fleksiyon
  4. İç rotasyon
  5. Defleksiyon
  6. Dış rotasyon
  7. Ekspulsiyon
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Angajman nedir

A

Biparietal açpın pelvik girimi geçtiğini gösterir veya bebeğin önde gelen kısmının interspinal düzlemi geçtiğini gösteri ( seviye -3 veya -5 )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Asinklitismus nedir
Eğer bebeğin başı doğum kanalına girdiğinde kafası hafif yana doğru eğikse yani sagital sütür tam ortada değil de önde ya da arkadaysa bu durumda asinklitismus mevcuttur • Asinklitismus anterior • Asinklitismus posterior
26
Caput succadenum ile sefal hematom arasındaki fark nedir
1. Caput succadenum : uzun süren basınç nedeniyle skalpta oluşan seröz-kanlı infiltrattan meydana gelen hematom , **suturaları ( orta ) hattı geçer** 2. Sefal hematom : subperiostel hematom olup, artan basıncının periostu kemikten ayrılmasıyla oluşur, **suturlarla sınırlı olup orta hattı aşmaz**
27
Rintgen manevrası nedir
Her iki el koordine yardımlaşarak , dıştaki elle gerilen perine arkasındaki çocuk alın çıkıntıları hissedilip, başı dıştaki ele doğru yöneltmeye çalışır
28
Plasentanın ayrılma belirtileri nedir
• schroeder belirtisi • küstner belirtisi ( en çok kullandığımız ) • Ahlfeld belirtisi
29
Plasenta çıkarılma yöntemleri nedir
• bear manevrası • brandt-andrews manevrası ( en çok kullandığımız ) • klasik crede manevrası ( yapmıyoruz , kanamalara ve DİC ‘a neden olabilir )
30
Epizyotomi nedir
• rutinde önerilmiyor ( ilk doğumlarda genellikle yapıyoruz ) • perineal laserasyon riski olanlarda , yumuşak doku distosisi ( takılma ) olanlarda , deprese fetusların doğumun hızlandırılmasında öneriliyor — median — lateral — mediolateral ( **daha güvenli ama kanama daha fazla ve daha ağrılı** )
31
Perine yırtıklarının dereceleri nedir
1. Derece perine yırtıkları >> perine cildi + ciltaltı 2. Derece perine yırtıkları >> perine kası + fasia 3. Derece perine yırtıkları >> rektal sfinkter 4. Derece perine yırtıkları >> rektal mukoza
32
Doğumun indüklenme endikasyonları nedir
— PİD ( pelvik inflamatuvar disease ) , preeklampsi , eklampsi — EMR ( erken membran rüptürü ) , koryoamnionitis — fetal kötülük hali — fetal ölüm — posterm gebelikler ( 42 hafta sonra )
33
Preterm doğum sınıflandırılması nasıl yapılır
1. Aşırı erken doğum < 28 hafta , %5 2. Çok erken doğum 28-30 , %15 3. Erken doğum 31-33 , %30 4. Geç 34-36 , %60-70
34
Preterm doğum risk faktörleri nedir
1. Erken doğum öyküsü 2. Gebelikte vajinal kanama 3. Etnisite 4. Ailesel yatkınlık ( kızkardeşte varsa * 1.8 ) 5. Çoğul gebelik ( *6 ) 6. Düşük vücut kitle indeksi ( < 19.8 kg ) ve yüksek vücut kitle indeksi ( 35-40 kg )
35
Preterm doğumun önlenebilen risk faktörleri nedir
1. Önceki obstetrik komplikasyonlar 2. Maternal hastalıklar 3. Üreme kanal enfeksiyonları 4. Çoğul gebelik 5. Uterin malformasyonları 6. Sigara içimi 7. Bağımlılık yapan madde alışkanlığı 8. Gebelikler arası süre 9. Maternal anemi
36
Preterm doğum önlenemeyen risk faktörler nedir
• **önceki preterm eylem hikayesi** • ırk • servikal cerrahi • matemal iş - meşkukiyetler • sosyoekonomik durum • genç maternal yaş • önceden abortus indiksyon • uzamış mesturasyon - kontrasepsiyon intravali
37
Preterm eylem riski taşıyan 24-34 haftalık gebeliği bulunan kadınlara neden kortikosteroid uygulaması önerilir
• akciğerde surfaktan senrezi arttırır • akciğer kompliansı arttırır • vasküler geçirgenliği azaltır • postnatal surfaktan tedavisine yanıt arttırır • beyin , böbrekler ve diğer organlar üzerinde olgunlaştırcı etki
38
Median epizyotomide hangi yapılar kesilir
1. M. Bulbokavernnöz 2. M. Transversus perieni superfacialis 3. Eksternal anal sfinkter Not : **epizyotomide n. Pudendtus ( vajinanın alt 1/3 innerve eden sinir ) blöke edilyor**
39
Vajinayı anlat
• üst 1/3 parçası müller alt 2/3 parçası ürogenital sinüsten köken alır • en geniş kısmı serviks ile birleştiği yer , buraya **forniks** adı verilir , ejakulat arka fornikse atılır • duvarındaki enlenmesine erektil kıvrımlara **kolumna rugarım** adı verilir • **çok katlı non-keratinize yassı epitel ile örtülü** • **submukozal tabakası bulunmaz** • **gland yapısı içermez** • arterleri a. İliaca internanın dalı a. Vajinalis • lenfleri üst 2/3 pelvik , alt 1/3 inguinal lenf nodlarına dökülür • sinirleri üst 2/3 uretrovajinal pleksus , alt 1/3 n. Pudentus ( **epizyotomide bu sinir blöke edilir** )
40
Serviksi anlat
• temel olarak kollajenden oluşmuştur • üreterle servikse paralel seyreder • derin doğum yırtıklarına **EMMET yırtığı** adı verilir • servikal bezlerin ağızlarının tıkanması sonucu oluşan retansiyon kistlerine **NABOTHİ kistleri** • endoservikal kanalı döşeyen silindirik epitel ile vajinal squamöz epitel karşılaştığı bölüme **skuamokolumnar bileşke** adı verilir • puberte sonrası vajinal asidetinin artışı ile bileşke endoservikal alana doğru yer değiştirir Not : eski ve yeni bileşke arasında kalan alana transformasyon zonu olarak adlandırılır , **servikal neoplaziler en çok buradan çıakr**
41
Serviksi anlat
• temel olarak kollajenden oluşur • üreterler servikse paralel seyreder • derin doğum yırtıklarına **EMMET** yırtığı adı verilir • servikal bezlerin ağızlarının tıkanması sonucu oluşan retansiyon kistlerine **NABOTHİ** kistleri adı verilir • endoservikal kanalı döşeyen silindirik epitel ile vajinal squamöz epitelin karşılaştığı bölümde **skuamokolumnar bileşke** adı verilir • puberte sonrası vajinal asidetinin artışı ile bileşke endoservikal alana doğru yer değiştirir Not : eski ve yeni bileşke arasında kalan alana transformasyon zonu olarak ad verilir , **servikal neoplaziler en sık buaradan gelişir**
42
Endometrium ve myometriumu anlat
1. Endometrium : • yüzeyi silyalı yüksek epitel ile döşeli • bazal ve fonksiyonel tabakası vardır , bazal tabakası sabit iken fonksiyonel tabakası her siklusta değişir 2. Myometrium : • düz kas demetleri ve bunları birbirine bağlayan **elastik lifler** içeren bağ dokusundan oluşur • gebelik sırasında hiperplasi ve hipertrofi ortaya çıkar
43
Sakrouterin ligamenti analt
• inferior hipogastrik pelksustan gelen lumbal ve sakral ligament liflerini içerir • **kronik pelvik ağrı** da yapılan **LUNA** operasyonunda bu bağ kesilir
44
Kardinal ligamenti anlat
• uterusu yerinde tutan en önemli ve en kuvvetli bağdır • serviksten pelvis yan duvarına uzanır , **üreter ve a. Uteri ile kesişiyor**
45
Lig. Teres uteri ( lig. Rotundum , round ligament ) anlat
• **labium majorda sonlanır , içinden sampson arteri geçer** • içinde kas lifleri olduğundan leiomyom görğlebilir
46
Broad lig. ( ligamnetım latum uteri ) anlat
• periton katlantısıdır içinden her şey geçer • A.V. ovarica • A.V. uterina • tuba uterina • lig. Ovari proprium • lig. Teres uteri • pelvik üreterin alt parçası • sinirler, lenfler • epoöforon ve paraöforon ( wolf kanal artıkları )
47
Uterusun arterleri ve lenfatikleri nedir
— iliaca internanın dalı olan a. Uterina ile beslenir , sırasıyla **Arkuat , Radial , Bazal , Spiral** arterleri verir** >> radial arterler myometriumu , bazal arterler endometriumun bazal tabakasını besler , **spşral arterler hormonlara duyarlıdır** — lenfatikleri iliak zincire ve paraaortik zincire dökülür
48
Tuba uterinanın kısımlarını anlat
1. İnterstisyum ( intramural ) : uterus içinde kalan bölüm 2. İsthmus : uterusa en yakın segment 3. Ampulla : **en geniş bölüm , en sık ektopik bölüm olan kısım** 4. İnfundibulum : ucunda fimbrialar olan kısım
49
Overlerin ligamentleri ,arterleri ve venleri nedir
— overler periton ile kaplı değildir 1. Mezovariyum : broad ligament ( lig. Latum uteri ) arka yaprağı olup içinde ovaryan ve uterin artere ait dallar , papiniform ven pleksusu bulunur Not : over tutunduğu yere **FARRE-WALDEYER** hattı denir 2. Lig. Suspensorium overi ( **lig. İnfundibulopelvik** ) : overi pelvis yan duvarına asar , **içinden ovarian arter , ven ve sinirler geçer** 3. Lig. Ovari proprium : overi uterusa bağlar — overin arterleri **a. Ovarii , aortanın dalıdır** — overin venleri **sol over sol v. Renalis ‘e , sağ over vena cava’ya dökülür**
50
Abdominal histerektomide vajinal cuff nereye asılır
Lig. Sakrotuberköz
51
Vajinal histerektomiden sonra vajinal cuff nereye asılır
Lig. Sakrospinöz • organ koruyucu yaklaşılan vakalarda da histerektomiyapmadan serviksi buraya asılabilir Not: bu fiksasyonlarda en çok gluteal inferior arter yararlanır
52
Smear testi nedir, ACOG önerileri nedir
— serviks kanseri **TARAMA** testidir , asla tek başına tanı koymaz — ACOG önerileri : • ilk test ilk ilişkiden 3 yıl sonra veya en geç 21 yaşında , sonrasında yılda 1 • 3 negatif test sonrası 40 yaşına kadar 3 yılda 1 • 40 yaşından sonra yılda 1 • HİV olgularında ilk yıl yılda 2 defa , sonra yılda 1 • tarama 3 veya daha fazla negatif ve anormal smear yoksa 70 yaşında kesilebilir
53
Antenatal steroid tedavisi hangi hastalıkların risklerini ( ~%50 ) azaltır
• RDS ( respiratuvar distres sendromu ) • BPD ( bronkopulmonar displazi ) • İVH ( interventrikülar kanama ) • NEC ( nekrotizan enterokolit ) • PDA ( patent duktus arteriozus ) • fetal ölüm
54
Tokoliz tedavisinde başlama endikasyonlar nedir
— en az 30 sn süren 4/20 dk veya 8/60 dk içinde düzenli uterin kontraksiyonun olması ve aşağıdakilerin herhangi birinin varlığı : • EMR ( embriyonik membran rüptürü ) • ilerleyici servikal değişklik , silinme > %80 , dilatasyon > 2 cm Not : servikal değişikliğe neden olmayan kontraksiyonlarda tokoliz başlanmamalıdır
55
Tokolizi kime uygulamayalım
• İntrauterin fetal exitus • Letal fetal anomali • Güven vermeyen fetal durum • Ağır IUGR • Ağır preeklampsi • Maternal hemoraji • Korioamnionit
56
Tokoliz seçenekleri nedir
1. Ruhsatlı : • Beta- Adrenerjik Agonistler (Ritodrin, Terbutalin) • Magnezyum Sulfat • Oksitosin Reseptör Antagonistleri (Atosiban) 2. Ruhsatsız : • Kalsiyum Kanal Blokerleri (Nifedipin, Nikardipin) • Siklooksijenaz İnhibitörleri (İndometazin) • Nitrik Oksit Donörleri Not: prostaglandinde kullanılabilir
57
Prostaglandin sentetaz inhibatörlerin etki mekanizması nedir
- Prostoglandinleri düşürür - İntrasellüler kalsiumu azaltır - Gap junction oluşumunu azaltır - Servikal bağ dokusu değişiklerini önler - Düz kası gevşetir - Senkronizasyonu azaltır - Servikal olgunlaşmayı azaltır
58
Prostaglandin sentetaz inhibatörlerin yan etkileri nedir
- Karın ağrısı, Ülser - Anorexia - Aplastik anemi - Diare - Baş dönmesi - Hepatit ve sarılık - Bulantı - Nötropeni, Trombositopeni
59
Prostaglandin sentetaz inhibatörlerin fetal yan etkileri nedir
- Oligüri - Ductus arteriozusun erken kapanması - Pulmoner hipertansiyon
60
Prostaglandin Sentetaz İnhibitörleri nasıl kullanılmalı
<30-32 gebelik haftası, < 48 saat kullanılmalı • Max. doz < 200mg/gün • Kapsül 25 mg / rektal supp 100 mg • Yükleme dozu: 100 mg rektal supp • İdame tedavi: 25-50 mg/6-8 saat
61
Kalsiyum Kanal Blokörleri etki mekanizması , yan etkileri ve dozu nedir
— Etki mekanizması : - İntrasellüler kalsiyumu düşürerek düz kasta gevşeme — Yan etki : - Baş ağrısı - Taşikardi - Vazodilatasyon - Hipotansiyon - Geçici flushing — Doz : - 20-30 mg yükleme takiben 4-6 saatte 10/20 mg idame
62
Tokolizde nifedipin’in ( Ca kanal blökor ) üstünlüğü nedir
• Doğumu > 48 saat geciktirmede Ritodrin’den ( beta adrenerjik agonist ) üstün • Kullanımı daha kolay • Belirgin fetal yan etkiler yok • RDS ve neonatal sarılık riski daha az • Maternal yan etkiler daha az
63
Magnezyum sülfat etki mekanizması , yan etkileri , fetal yan etkileri ve dozu nedir
— Kalsiyum kompetetif inhibisyonu, aktin/myosin etkileşimi bloke olur — Yan etkileri; - Pulmoner ödem - Göğüs ağrısı - Bulantı - Flushing - Uyuşukluk — Fetal Yan Etki: - Fetal depresyon - Düşük APGAR Skoru — Doz: 4-6 g yükleme, 1-2 g/saat idame idrar çıkışı 25 ml/saat üstünde olmalı Not : **Magnezyun sülfat doğumu 48 saatten fazla geciktirmede - veya erken doğumu önlemede etkin değildir,** , • Magnezyum sülfatın diğer tokolitik ajanlarla eşdeğer etkinlikte olduğu belirlenmiş • Nöroprotektif etkisi kanıtlanmıştır
64
Beta mimetiklerin etki mekanizması ve yan etkileri nedir
— Etki mekanizması : • Beta 2 adrenerjik reseptörlere bağlanır • Adenil siklazı aktive eder • cAMP yi yükseltir • Aktin-myosin etkileşimini interfere eder — Yan Etkileri *Pulmoner ödem - İntravasküler volümü arttırır - Periferal vasküler direnci azaltır - Kan viskozitesini azaltır - Plasma onkotik basıncı azaltır - Pulmoner vasküler permeabiliteyi artırır *Hiperglisemi *Hipotansiyon *Taşikardi
65
Tokolizde atosiban kullanım üstünlüğü nedir
• Sentetik peptit • Kombine reseptör antagonisti : oksitosin / Vasopressin • Plazma t1/2 = 13 dakika • <48 saat içinde doğumu erteleme başarısı β2 agoniste benzer • **Yan etkileri minimum** • β2 agonistlere göre; çarpıntı, taşikardi, hipotansiyon, göğüs ağrısı, bulantı – kusma **daha az**
66
Tokolizde atosiban kullanım kontrendikasyonları nedir
• > 30 hafta EMR • IUGR • Nonrekatif NST • Uterin kanama • Preeklampsi – eklampsi • İntrauterin fetal ölüm • IU enfeksiyon • Plasenta previa, dekolman • İlaca allerjik reaksiyon anamnezi
67
Müller kanalı ( paramezonefrik kanal ) ve ürogenital sinüs dişide hangi yapılara dönüşür
1. Müller kanalı ( paramezonefrik kanal ) - **mezoderm** : tuba uterina , uterus , serviks , vajen 1/3 üst kısmı , morgagni kisti 2. ürogenital sinüs - **endoderm** : vajen 2/3 alt kısmı , vulva , üretra , mesane
68
İç genital organların gelişmesinde hangi duktal sistemin gelişmesine devam edeceğini belirleyen faktörler nedir
— **leyding hücrelerinden salınan androjenler ve sertoli hücrelerinden salınan AMH ( Antimülleryen hormon )** • AMH erkeklerde yaşam boyu mevcut • AMH kadında puberte öncesinde bulunmaz. Tespit edilirse interseks anomalilerinde belirteç! • Erkek cinsiyet için testosteron gerekli • Dişi cinsiyet gelişimi over ya da hormon varlığına bağlı değil
69
Dış genital organların gelişimini anlat
— Dış genital organların gelişimi dişide 11.haftada, erkekte ise 14.haftada tamamlanır. — Erkek yönünde farklılaşma için testosteronun ürogenital sinüs ve genital tüberkülde 5-alfa redüktaz enzimi ile DHT’a dönüşmesi gerekli — Maskulinizasyon 11-12. haftalarda — DHT (dihidrotestosteron) varlığında skrotum, prepisium, prostat, penis oluşur — DHT yokluğunda labium majus, labium minus, diğer vulvar oluşumlar, vajen 2/3 alt bölümü, klitoris oluşur. — **Dış genital sistemin farklılaşmasını doğrudan belirleyen tek faktör DHT aktivitesidir.**
70
Hymen imperforatus nedir
— Hymen sinüs tüberkülü ve vajina plağı kökenli dokudur , tek petolojik hymen tipi — Vajen plağı dejenerasyonunun olmaması veya inflamatuar tıkanma sonucu oluşur — **Hematokolpos, hematometra, hemato salpinks** — **Amenore en sık nedenlerinden biri**, siklik ağrı, kitle ve kitle etkisi
71
Vajinal anomaliler nedir
• Agenezi: Vagina plağı gelişmez, genellikle uterus da yoktur. Disgenezi kısmi yokluktur. • Atrezi: Üst kısım iyi farklanmıştır, alt fibröz dokudan ibarettir. • Hipoplazi: Yetersiz maturasyon • Transvers septum ( üst 1/3 müller kanalından gelişen ve alt 2/3 endodermden gelişen vajina kısımları birleşme noktasında kaynaşmamaları ) • Longitudinal septum: **En sık vaginal anomal**
72
En sık genital organ anomalisi nedir
1. **septalı uterus** %35 2. Bicornu uterus %26
73
Genital organ anomalinin semptomları nedir
— Genellikle asemptomatik — Adölesanlarda pelvik ağrı yapabilir — Menstrüel anormallikler yapabilir — Obstetrik komplikasyonlara neden olabilir
74
Genital organ anomlisinin tanısı nasıl konulur
• USG / SİS ( salin infüzyon sonografi ) • HSG ( Histerosalpingografi ) • MR • Histeroskopi • Laparoskopi
75
Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser syndrome nedir
— Mülleryan kanallarının embriyonik gelişimindeki duraksama sonucunda ortaya çıkan, dişi genital sisteminin **en ciddi** gelişimsel konjenital anomalisidir. — Bu sendromda uterus ve vajinanın üst 1/3’lük kısmı farklı derecelerde ya da hiç gelişim göstermemiştir. — İnsidansı yeni doğan kızlarda 1/4500 olarak tahmin edilmektedir. — Karyotip 46,XX ve over fonksiyonları normaldir. — Dış genitalya normal görünümde, — Adölesan sekonder seks karakterlerinde normal gelişim. — Bu hastalar ilk olarak primer amenore ile başvururlar. **Primer amenorenin gonadal disgenezilerden sonra** en sık sebebidir. — Bu sendromda VAJİNA ya ürogenital kanaldan köken alan kısmını temsil eden bir çukurcuk şeklinde kalır ya da tamamen yoktur. — MRKH üriner sistem ve iskelet sistemi anomalileri ile birliktelik gösterebilir. — **Eşlik eden en sık üriner anomali çift üriner toplama kanalıdır.**
76
Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser syndrome tanısı ve tedavisi nasıl olmalı
— tanı : bimanual rektal muayene , USG, MR , L/S — tedavi : Cerrahi olmayan (Ingram) Cerrahi (McIndoe, William, Vecchietti, Davydov, Baldwin, Creatsas) • cerrahi olmayan : Dilatasyon yöntemleri vajinal agenezisi olan hastalarda etkili ve güvenilir bir yöntemdir. • Cerrahi yöntemlere göre morbiditesi düşük, skarsız olması ve daha fizyolojik bir vajina yaratılması avantajlarıdır.
77
Kolposkopi nedir
Serviksi asetik asit ile boyadıktan sonra 6- 40 kat büyüterek incelenmesi işlemidir
78
HSG:HİSTEROSALPİNGOGRAFİ nedir
— Serviksten radyoopak madde vererek grafi çekilmesi işlemidir. — Uterus kavitesi ve tuba uterinalar hakkında fikir verir.**PİD, hidrosalpinks, servisit ve gebelikte kontrendikedir.**
79
Sonohisterografi nedir
Kaviteye salin infüzyonu verilerek usg yapılmasıdır.Endometrial polipler harika görünür
80
ECC: Endoservikal küretaj ve Probe küretaj nedir
Endoservikal küretaj — Servikal kanaldan Novak küret ile örnek alınmasıdır Probe küretaj — Küret ile endometriumdan örnek alınmasıdır.
81
Histeroskopi nedir
— Kamera yardımıyla kavitenin görüntülenmesidir. — Operatif özelliği varsa polipler kürete edilebilir. — İpi görülmeyen RİA lar çıkarılab
82
Abortus nedir
— 1977 Dünya Sağlık Örgütü abortus tanımı • **<20. hf ve <500 gr embriyo, fetus ve eklerinin tamamının veya bir kısmının uterus kavitesi dışına atılması olayı** — **Gebeliğin en sık komplikasyonudur.** — Spontan veya İndüklenmiş olabilir veya tamamlanma şekline göre komplet (tüm gebelik ve ekleri atılır) ya da inkomplet(içerde fetus eklerinden bi kısım kalmasıdır. R/C ( revizyone küretaj ) yapılır) olabilir.
83
Abortus çeşitleri nedir
— Klinik seyrine göre ise 6 çeşidir vardır 1. A imminens (düşük tehdidi) : Tüm gebeliklerin %25’i Kanama genellikle kramp veya pelvik ağrı şeklinde görülen hafif bir ağrı ile birlikte , Uterus beklenen haftasına uygun büyüklükte , US’de fetal kalp aktivitesi mevcut , **açıklık silinme veya parca atılması yoktur**. net bir tedavisi yok 2. A. incipiens (önlemez düşük) : burada ise açıklık, su gelişi silinme vs vardır ama hala fetus atılmamıştır. fka+ ( fetal kalp arımı )dir , Orta-şiddetli kanama ,Alt abdomende kramp tarzında ağrı 3. Komplet abortus ( tam düşük ) : Konsepsiyon ürününün tamamı (fetüs membranlar, plasenta) dışarı atılmış Kanama ve ağrı durmuş, serviks kapanmış 4. İnkomplet abortus ( tam olmayan ) : Konsepsiyon ürününün bir kısmı uterusta Genelde fetüs atılmış, plasenta içerde , Kanama giderek azalmaz, serviks açık kalır , **Tedavi >> Küretaj** 5. Anembriyonik gebelik : gs>20 mm ( gebelik kesesi ) ve yolk sac yoksa, gs25 mm yolk sac var ama fetus yoksa anembriyonik gebelik adını alır. Gebelik sonlandırılır. 6. Septik abort : abortus + maternal genital sistemin enfeksiyonu 7. Missed abort : Fetüs ölü ancak uterin kavitede kalmış Gebelik belirtileri geriler, birkaç hafta sonra koyu renkli vajinal akıntı başlar Eğer gebelik <14 hf ise küretaj >14 hafta ise prostaglandin veya oksitosin ile uterus kontraksiyonları uyarılarak medikal abortus 8. Habituel abortus : Ardısık 3 veya daha fazla düşük yapmasıdır. 9. Serviks Yetmezliğine Bağlı Düşükler : Serviks yetmezliğinde gebelik 4.-5. aylarda spontan abortus Tekrarlayan ağrısız ve kanamasız 2. trimester düşükleri Tedavi serklaj
84
Tekrarlayan gebelik kayıpları etyolojileri nedir
1. Genetik nedenler : Parental yapısal kromozomal bozukluklar, gebelik ürününe ait kromozomal bozukluklar. 2. Endokrin nedenler : Luteal faz defekti, Hipo/Hipertiroidi, Diabetes Mellitus, PCOS, Hiperprolaktinemi. 3. Enfeksiyona bağlı nedenler : U.Urealyticum,M.Hominis, klamidya, streptokoklar 4. Anatomik nedenler : Konjenital uterin anomaliler, Ascherman sendromu, Servikal yetmezlik, in utero DES maruziyeti. 5. İmmunolojik nedenler : Otoimmun, Alloimmun. 6. Trombofili : Kalıtsal, Edinsel. 7. Diğer : Sigara, Alkol, Kimyasallar, Radyasyon Not: **En sık idyopatik iken bilinen sebeplerin %50 sini immunolojik-koagülasyon defektleri (en sık) olustururken ikinci sırada %20 ile endokrin sebepler yer alıyor.** **Tedaviden en fazla yarar gören endokrin sebeplerdir**
85
Spontan abortusun riski arttıran faktörler nedir
1. Anne yaşı >35 ve <15 2. İleri baba yaşı 3. Parite ( doğum sayısı ) 4. Daha önce abort yapmıs olmak 5. Ölü doğum öyküsü 6. Daha önce yapısal veya kromozomal anomalili doğum öyküsü 7. Maternal paternal gebetik bozukluk (dengeli translokasyonlar) 8. Çoğul gebelikler 9. Term bir gebeliği takiben 3 ay icinde gebe kalmak 10. Konjenital ya da akkiz trombofili Not: • Spontan düşüklerde en sık rastlanan karyotip normal diploid karyotiptir. !!! • %50 sini trizomiler olusturur. en sık tr16 iken tr1 hiç görülmemiş. • Tek tek ele alınırsa monozomi X en sık anöplöididir. • Septat uterus tekrarlayan gebelik kayıplarında en sık görülen uterin anomalidir. • Otoimmun sebeplerden antifosfolipid sendromu >> Özellikle ikinci trimester düşükleri artar.En önemli antikorlar: antikardiyolipin, ve lupus antikoagülanıdır. ANA (antinükleer antikorların) etyolojide yeri yok. • Tedavide düşük doz aspirin, DMAH, heparin verilebilir.
86
Abortusa yol açan kalıtsal trombofililer nedir
-Antitrombin III eksikligi en trombojenik tablo iken **en sık görülen Aktive protein C** rezistansıdır.Bunun da en sık sebebi faktör V Leiden mutasyonudur. Not : MTHFR genindeki homozigot mutasyon da hiperhomosisteinemi yaparak tekrarlayan gebelik kayıplarına sebep olur.
87
Spontan abortus tedavisi nedir
A.immminens HARİÇ diğerlerinde R/C revizyon küretaj yapılmalıdır.İmminens de kanıtlanmış bir tedavi yoktur ama şıklarda istirahat-gözlem varsa işaretleyip geçin.
88
Ektopik gebelik nedir
Embriyonun uterin kavite dısında bir yere implante olmasıdır.Ancak kornual, servikal ve sezaryen skar gebelikleri intrauterin olmasına karşın EKTOPİK gebeliktir.
89
Ektopolik gebelik lokalizasyonları nedir
1. Tubal gebelik (en sık) : -Sıklık sırasıyla ampuller, isthmik, infundubuler, interstisyel olabilir. -En erken rüptür isthmik olanda, en geç interstisyel olanda gerçekleşir. 2. Uterin: Kornual, sezaryen skarı ve servikal(d/c en belirgin risk faktörüdür) 3. Abdominal gebelik; Canlı doğum şansı vardır. 4. Ovaryan (2. en sık): RIA varlıgı ovaryan gebelik için bagımsız risk faktörüdür. 5. Heterotopik : Hem ektopik hem de intrauterin normal gebelik vardır.Yardımcı üreme teknikleri sebebiyle sıklıgı artmıstır. Metotrexat kontrandikedir. 6. Histerektomi sonrası ektopik gebelik (en nadir)
90
Dış gebelik için risk faktörleri nedir
1. Dış gebelik öyüküsü %12.5 ( en sık ) 2. Tubal cerrahi öyküsü 3. Günde 20 sigaradan fazla içmek 4. Laparoskopi ile doğrulanmış PİD ( **etyolojide en sık sebep** ) 5. Üç veya daha fazla spontan düşük 6. Yaş > 40 7. Önceki medikal veya cerrahi düşük öyküsü 8. İnfertilite > 1 yıl 9. Yaşam boyu cinsel partner sayısı > 5 10. RİA kullanılması
91
Ektopik gebeliğin etyolojisi nedir
— PID en sık sebeptir en sık izole edilen ajan ise c.trachomatis tir. — En riskli durumu olarak son kaynaklar : 1.Geçirilmiş tuba düzeltici cerrahi 2. Geçirilmiş ektopik gebelik *Diğer sebepler - Tubal sterilizasyon sonrası - Geçirilmiş pelvik veya abdominal cerrahi (sezaryen hariç) - Tubal hasar yapan hastalıklar (endometriozis, tümör, leiomyom, salpingitis ithmica nodosa) - Konjenital tubal anomaliler - Tuba motilitesini etkileyen hormonlar ve bunların kullanıldıgı kontraseptif metodlar(BEKLENEN SORU) - İleri anne yaşı -Sigara -İnfertilite -Vajinal duş -Birden fazla seksüel partner -Erken yaşta cinsel ilişki -Ovarian kistektomi, wedge rezeksiyon -Tekrarlayan abortuslar
92
Hangi kontraseptif yöntemler ektopik gebelik riskini azaltır
-Genel olarak tüm yöntemler gebelik riskini azalttıgı icin ektopik gebelik de bir gebelik oldugundan insidansını azaltırlar. -Ancak bazı yöntemlerde gebe kalınırsa ektopik olma riski artar; --**RIA (bakırlı ya da levonorgestrelli)** --**Norplant (gebelik durumunda ektopik olma riskini en fazla arttıran kontraseptif)** -OKS ve bariyer yöntemlerde artış yok
93
Ektopik gebelik tanısı nasıl konulur
— Ağrı, adette gecikme, vajinal kanama — genellikle vakada bunlar verilir. 1. Plato çizen bHCG 2. **Altın standart laparoskopi** 3. 48 saatte %60 dan az bHCG de yükselme 4. D/C ( dilatasyon kürteraj ) de koryonik villus bulunmamas
94
Ektopik gebelik tedavisi nedir
— Medikal tedavisi **METOTREXAT** ile yapılır. Hemodinamik olarak stabil olmalı. Rüptüre olmamalı.FKA+ ise 3,5 cm ye kadar negatif ise 4 cm ye kadar olan ektopik gebeliklerde kullanılabilir. — **MTX laktasyon, kc yetmezligi böbrek yetmezligi, pulmoner hastalık, aktif peptik ülser, immun yetmezlik durumlarında kontrendikedir.** — En sık yan etkisi karaciger fonksiyonlarında bozulmadır. **En ölümcül olanı PANSİTOPENİDİR.** bu yüzden mtx tedavisi hastanede yatırılırak gözlem altında uygulanır. — Cerrahi; tedavisinde fertilitenin korunması isteniyorsa **salpingostomi** yapılmalıdır.İstenmiyorsa; **salpinjektomi** uygulanabilir veya kornual ise kornual rezeksiyon, ovarian ise kistektomi uygulanabilir.
95
Akut pelvik ağrıya yapan durumlar nedir
— Rüptüre ektopik gebelik — Over kist rüptürü ;USG de batın içi sıvı (hemoperitoneum) görülür, bHCG negatiftir, hematokritte düşüş izlenir. — **Fonksiyonel kistler daha sık rüptüre olurlar.** — **Korpus luteum kisti en sık hemorojiye ve rüptüre olan over kistidir.** — Benign neoplastik kistlerden ise matür teratomlar ve kistadenomlar bahsedilebilir. — Over kist torsiyonu — Teratom deyince aklınıza rüptür değil de her zaman TORSİYON gelsin. **Teratomlar en sık torsiyone olan kistlerdir Soruda WBC artışı varsa cevap torsiyondur cünkü kadın doğumda neredeyse ciddi wbc artışı yapan baska durum yoktur.** Tedavi mümkünse detorsiyon, değilse ooferektomi — Gonokokkal PİD akut pelvik agrı yapar.
96
Siklik pelvik ağrı yapan durumlar nedir
1. PRİMER DİSMENORE — Herhangi organik patoloji yoktur — **Artmış endometrial prostoglandin salınımı en önemli nedenidir. (PGF2a)** — Ağrı menstruasyondan bi kaç saat önce veya mens ile başlar 2-3 gün sürer — Tedavi NSAİD ve KOK kullanılır. 2. SEKONDER DİSMENORE -Altta yatan bir patolojiye sekonder olusan siklik menstruasyon agrılarıdır
97
Adenomiyozis nedir
— Endometriumun stroması ve glandları, Myometrium icine yerleşmesidir çok doğum yapmış, orta yaş kadınlarda görülür — Uterus normalden büyük, hassas ve yumuşaktır Menoraji ( 7< adet ) ve dismenore gözlenir. — Tedavi: Histerektomi. Başlangıcta KOK ,NSAİD, Progestinler denenebilir. Not : **Mittelschmerz, Ovulasyon esnasında batın icine dökülen folikül sıvısına baglı ovülasyon agrısıdır**
98
Kronik pelvik ağrı nedir
-Kadınlarda 6 aydan daha uzun süreli siklüs ile ilişkisi olmayan analjeziklere yanıt vermeyen ağrılardır. -**En sık Endometriozis ve adezyonlar izlenir.**
99
Premenstruel sendrom nedir
-Günlük aktiviteyi engelleyecek şekilde davranış bozuklukları ile karşımıza çıkan fiziksel ve psikolojik bulguları kapsayan ve her luteal fazda siklik olarak görülen bir sendromdur. **20-30 yaş arası sıktır**, adölesanlarda nadirdir. -Semptomları çeşitlidir.Etiyolojisi net aydınlatılmamıştır ancak fizyolojik ovaryan fonksiyon tetikleyicidir.Bununla birlikte serotoninin rolü olduğu bildirilmektedir -**Serotonin normalde foliküler fazda düsük luteal fazda daha yüksek iken bu hasta grubunda tersi bulunmuş** -**PMS de luteal fazda endorfinler düşmüştür oysaki normal kadında endorfinler foliküler fazda azalırken luteal fazda artar.**
100
Premenstrüel sendrom tanısal kriterleri nedir
-Organik bir neden olmamalıdır -Semptomlar siklusun ikinci yarısında ortaya çıkmalıdır -Foliküler fazda en az 7 gün asemptomatik olmalıdır -Arka arkaya en az 2 siklus semptomlar izlenmelidir *Menstruasyonda semptomlar kaybolabilir. Prepubertal, postmenopozal ve gebelik dönemlerinde görülmez *Menstruasyon olması şart değil overleri korunmuş histerektomili Kadınlarda da görülebilir
101
Premenstrüel sendrom tedavisi nedir
-Ovulasyonun baskılanması kesin çözümdür.Bunun dısında diyet, egzersiz, NSAİD, GnRH analogları, SSRI ve ooferektomi
102
Endometriozis nedir
— Endometrial dokunun uterin kavite ve musküler tabaka(ADENOMYOZİS) dışında olmasıdır. — **En sık yerleşim yeri OVERLERDİR** — Overlerdeki endometriotik kistlere **ENDOMETRİOMA (çikolata kisti)** adı verilir. — **EN sık ekstra pelvik görüldüğü yer kolon ve rektum** — Reprodüktif çağın hastalığıdır.
103
Endometriozis klinikte nasıl
- **En yaygın semptom AĞRIDIR** - - Premenstruel veya sekonder dismenore karakterindedir - **Genç hastalarda kronik ağrı, disparoni ve infertilide akla gelmelidir.** - Tekrarlayan abortuslara yol açabilir. - Pelvik adezyonlarla, tubal hasarıyla infertilite sebebi olabilir
104
Endometriozis tanısı nasıl konulur
-Rektal tuşede vajinal tuşede NODÜLARİTE >> Endometriozis -Sıklıkla CA125 yüksekligi yapar. -Çikolata kistleri USG de solid gibi buzlu cam şeklinde görülür. -Sınıflamasında; douglası kapalıysa oblitereyse skorlamadan en yüksek puanı alarak evre 4 olur.Komplet douglas obliterasyonu hastayı tek başına 40 puan Son evre yapar Not : dougla = rahimin arka yüzü ile kalın bağırsak arasındaki boşluğa verilen isimdir
105
Endometriozis tedavisi nedir
-Medikal tedavi >> asemptomatik veya hafif endometriozisi olan ya da 5 cm den küçük endometrioması olan kadınlarda tercih edilebilir. Progestin (dienogest, visanne ticari adı) ve KOK verilebilir. çalişmalara göre etkinlikleri aynıdır -Bunların dışında Danazol, Gestrinon, GnRH Agonistleri,Aromataz inhibitörleri, SERM (Raloksifen) verilebilir. -Cerrahi tedavi >> Çocuk istemi varsa ve infertil ise cerrahi yapmak lazım.Tüm endometriotik dokuları çıkarıp adezyonları açarak anatomiyi düzeltmek gerekir.
106
Adneksiyel kitleler nedir
-Adneks, over, tuba, broad ligaman ve içindekileri kapsar -Çocukluk çağı over kaynaklı neoplastik tümörlerin çoğunu orijni Germ hücreleridir -**Çocukluk ve adölesanlarda en sık rastlanan neoplastik tümör matür Kistik teratom dur(Dermoid)** -**Fonksiyonel kistler genelde tedavi gerektirmezler Ancak korpus luteum kistleri daha sık hemoraji ve rüptüre olur**. Ektopik ile karışabilir. (Adneksiyal kitle+kanama+ağrı. Fark b-hcg) -Teka lutein kistleri fonksiyonel over kistleri içinde en nadir olandır. Sıklıkla çoğul gebelik ve koryokarsinom ile birliktedir (yüksek hCG ile aşırı ovaryan stimülasyon) -**Postmenopozal dönemde her türlü ovaryan kitle anormal kabul edilmeli ve aksi ispat edilene kadar Malign kabul edilmelidir.** -Adneksiyal kitlelerin tanısında TvUSG oldukça değerlidir.
107
Over kistlerinde USG de malign düşündüren bulgular nedir
->7cm, - Vejetasyon, papiller projeksiyon içermesi - Solid komponenti ya da nodülleri olması - Multiloküler, septalı - Dopplerde artmıs kan akımı düşük PI değeri
108
Oligomenore , polimenore , hipomenore , hipermenore , menoraji , metroraji , menometroraji ve ovülasyon kanaması nedir
1. Oligomenore : 35 günden uzun aralıklarla oluşan çoğu kez irregüler kanamalardır 2. Polimenore : 21 günden kısa aralıklarla oluşan regüler kanamalardır 3. Hipomenore : menstrüel kanamanın az miktarda olması 4. Hipermenore : menstrüel kanamnın normal sürede ancak miktar olarak fazla olması 5. Menoraji : menstrüel kanamanın uzaması veya artmış olması 6. Metroraji : sık , irregüler aralıklarla oluşan kanama 7. Menometrorarji : irregüler aralıklarla oluşan uzun ve fazla kanamalar 8. Ovulasyon kanaması : siklus ortasında görülen hafif kanamalardır
109
PALM-COEİN sınıflandırması ( kanama nedenleri ) nedir
1. PALM: yapısal Nedenler -Polip (AUK-B) -Adenomiyozis (AUK-A) -Leyomiyoma (AUK-L) -Submüköz myom (AUK-L sm) -Diğer myom (AUK-Lo) -Malignite veya hiperplazi (AUK-M) 2 -COEİN: yapısal olmayan nedenler Koagülopati (AUK-K) Ovulatuar disfonksiyon (AUK-O) Endometriyal (AUK-E) İatrojenik (AUK-İ) Henüz Sınıflandırılmamış (AUB-N)
110
Myom uteri nedir
-**En sık rastlanan benign Solid pelvik tümördür** -**En sık histerektomi endikasyonudur.** Özellikleri: -Nullipar larda sıktır -Siyah ırkta daha fazla görülür -Ailesel bir yatkınlık izlenir -Obezlerde daha sık görülür — **Fiziksel aktivite, multiparite ve sigara miyom riskini azaltır** Uterus içindeki Yerine göre sınıflandırılırlar; -**En sık intramural myomlar görürüz** -**Submukoz myomlar endometriumun hemen altına yerleşir. Anormal uterin kanama ve gebelik problemleri en sık bunlarda görülür** -Subseröz myomlar genelde kanama yapmaz, saplı ise torsiyone olabilir ya da cevre organlara basarak semptom verebilir(kabızlık, sık idrara cıkma, hidronefroz vs) -İntraligamenter ve servikal de olabilir.
111
Myom uteri semptomları nedir
-Miyomlar kadınların neredeyse %40 45'i nde vardır.Sıklıkla asemptomatiktir ama en sık semptomu kanamadır. -Bunun dısında ağrı, bası bulguları, karında şişlik, tekrarlayan düşükler infertilite ile de hastalar basvurabilir. (kabızlık, sık idrara cıkma, hidronefroz vs)
112
Myom uteri tedavisi nedir
Kliniğine göre takip edilebilir -Cerrahi uygulanabilir -Medikal tedavi: GnRH analogları myomları küçültmek için en sık kullanılan ajandır.
113
Pelvik inflamatuvar hastalık ( PİD ) nedir
-Reprodüktif çağ hastalığıdır -Üst genital yapıların enfeksiyonudur (endometriti salpinjit, ooforit) -Primer patojenler klamidya ve gonore olup enfeksiyon sıklıkla polimikrobiyaldir -Gonokokkal PİD akut hızlı başlangıçlı iken klamidyal subakut seyreder ve genellikle RİA ile birliktedir
114
Pelvik inflamatuvar hastalık ( PİD ) risk faktörleri nedir
-Multipl seksüel partner -Son 1 ay içinde yeni partner -RIA -Geçirilmiş PID -Vajinal duş, Sigara
115
Pelvik inflamatuvar hastalık ( PİD ) tanısı nasıl konulur
-Ağrı, Batında ve servikal hareketlerde ağrı, ateş. (vaka sorularında bunları yakalayın.) Ama kesin tanısı Laparoskopi veya Laparotomi ile konur(rutinde değil, teoride) -**Lab.da wbc normal olabilir. CRP yüksektir!** -Tubaovarian apse varlığında klinik olarak hastalığın ağır seyrettiği durumlarda hasta yatırılır.Klinik düzelme sonrası taburcu edilebilir
116
Pelvik inflamatuvar hastalık ( PİD ) etkenleri nedir
1. N. gonorrhoeae >> En fazla hasarı tubalarda yapar • Sıklıkla asemptomatiktir%85 • Kültür: Thayer martin • Tedavi Seftriakson 2. C. trachomatis >> En sık izole edilen cinsel geçişli hastalık patojeni -Üretrit, servisit, postkoital kanama, endometrit, salpenjit, geç postpartum endometrit, abortus, ölü doğum, Prematüre... -En sık infertiliteye yol açan mikroorganizmadır -Bunun yaptıgı pelvik enfeksiyona perihepatit eşlik ederse adı Fitz-Hugh- Curtis Sendromu olur.Vaka olarak pid tarif eder, üstüne sag üst kadranda ağrı veya ALT AST yüksekligi verir. -Tanı HÜCRE kültürü, Tedavi Tetrasiklin, doksisiklin.. *Pelvik tbc nin de en yıkıcı PİD oldugunu ve kadında en sık tubayı tutar,infertiliteye sebeb olur.
117
Vajinitler nedir
1. Bakteriyel vajinozis -**En sık vajinal enfeksiyondur.** Sekresyon olmasına ragmen incelemede Lökosit yoktur. -Klinik tanıda Amsel kriterleri kullanılır; --Homojen beyaz, gri akıntı --**Pozitif whiff testi** (%10 luk KOH ile kokmuş balık kokusu) --ph>4,5 --SF+akıntı da %20 den fazla clue hücreleri 2. Trichomonas vajiniti -İnatçı akıntı yeşil renkli kötü kokulu -Vajen mukozasında peteşiler(çilek noktaları), ph>4,5 -Tanı kamçılı organizmanın görülmesi ile konur. -Tedavi metronidazol.Eş tedavisi gerekir 3. Candida Albicans Vajiniti -**En sık vulvovajinit ikinci en sık vajinit etkeni** -Diyabet ve obezite gebelik ilaçlar(kok, antibiyotik, steroid) risk faktörü -Kaşıntı süt kesiği şeklinde beyaz akıntı mevcuttur -**Vajinal pH normaldir** -Tanı mikroskopik incelemede psödöhiflerin, miçellerin görülmesi ile konur -Eş tedavisi tartışmalıdır semptom varsa tedavi verilmelidir 4. Atrofik Vajinit -Postmenopozal kadınlarda östrojen eksikliğine bağlı ortaya çıkan inflamatuvar tablo disparoni ve postkoital kanama kuruluk şikayetleri olur -Tedavi topikal östrojen.
118
Aormal kolposkopik bulgulardan invazifservikal kanser ile ilişkili bulgu nedir
Atipik damarlanma
119
Anormal kolposkopik bulgular nedir
1. Lökoplaki 2. Atipik damarlanma 3. Mozaik görünüm 4. Asetobeyaz epitel 5. Punktuasyon
120
Kadında mezonefrik ve paramezonefrik kanal artıkları nedir
1. Mezonefrik kanal artığı >> gartner kanal kisti 2. Paramezonefrik kanal artığı >> morgagni kisti
121
Üriner inkontinansın risk faktörleri nedir
• Yaş - 50 yaş sonrası (yaş; GSİ >35 yaş, Uİ >55 yaş daha sık görülür) ve menopoz (mesane kapasitesi ve kontraktilite azalır, istemsiz detrusor kontraksiyonları artar, postvoiding residüel volum artar, östrojen miktarı azalır ve doku atrofisi) • Gebelik • Doğum ( Doğum yapmış olmak ve paritenin 4’ten fazla olması ) • Obezite • Fonksiyonel bozukluklar • Kognitif bozukluklar • Menopoz • Histerektomi • Kafein alımı • Genetik yapı • Kronik hastalıklar (DM, inme, KOAH , Lumbar hastalık, Radyoterapi) • Egzersiz • Sigara • Konstipasyon • Medikasyon
122
Üriner inkontinansın medikasyon risk faktörleri nedir
• Benzodiazepinler: konfüzyona bağlı sekonder inkontinans • Antikolinerjikler: detrüsör fonksiyonunu bozar, miksiyon zorluğu ve taşma inkontinansı • Alfa agonistler: miksiyonda zorluk • Alfa blokörler: üretra kapanma basıncını azaltarak stres inkontinansı • Kalsiyum kanal blokörleri: mesane düz kas kontraksiyonunu azaltarak inkontinans ve noktüri • ACE inhibitörleri: öksürük neden
123
Üriner İnkontinansa Sebep Olan Geçici Nedenler nedir
Delirium Infection Atrophic vaginitis or urethritis Pharmaceutical agents Excessive urine output * Restricted mobility * Stool impaction
124
Mesane innervasyonu nedir
• Sempatik sistem . Alfa-adrenerjik (internal sfinkter kontraksiyonu) • beta-adrenerjik (mesane relaksasyonu) • Parasempatik sinir • kolinerjik (mesane kontraksiyonu) • Somatik sinir • eksternal sfinkter kontraksiyonu
125
Puboservikal fasya nedir
• Mesaneyi alttan destekleyerek normal pozisyonda kalmasını sağlar. • Ön ucu mesane boynu ve üretraya, arka ucu mesaneye destek sağlar.
126
Üriner inkontinans tipleri nedir
• Stres inkontinansı : efor, güç harcama, öksürme gibi karın içi basıncının artması sonucunda kaçırma 1. Üretra hipermobilitesi 2. İnternal sfinkter yetmezliği • Aşırı aktif mesane : ‘ertelenemeyecek şekilde ani idrar yapma isteği’ duygusunun eşlik ettiği veya bu duygunun hemen sonrasında ortaya çıkan kaçırma • Miks üriner inkontinans : Yukarıdaki iki durumun birlikte görülmesi • Overflow (Taşma) inkontinans • Geçici ve fonksiyonel üriner inkontinans 1. Enfeksiyon 2. Medikasyon 3. Atrofi üretrit vajinit 4. Ek hastalıklar 5. Konstipasyon • Ekstraüretral inkontinans 1. Ektopik üreter (en sık vajene) 2. Üriner fistül (en sık vezikovajinal) 3. Mesane ekstrofisi
127
Stres inkontinansın etyolojisi nedir
• Detrüsör kontraksiyonu olmaksızın intravezikal basıncın, maksimal üretral kapanma basıncını aşması • Kadınlarda en sık inkontinans • Normal anatomik pozisyonun değişmesine (üretra hipermobilitesi) veya internal sfinkter yetmezliğine (yaş, vaginal doğumlar, mesane boynu operasyonu vs.ye bağlı nöromusküler hasar sonucu) bağlı
128
Aşırı aktif mesanenin etyolojisi nedir
• Kuvvetli idrar hissinin ardından gelen idrar kaçırma • İstemsiz detrüsör kontraksiyonuna bağlı • Mutlak tanı ürodinami • Genellikle yaşlı kadınlarda
129
Taşma ( overflow ) inkontinansı nedir
• Detrusor aktivitesi azalmıştır • Hidronefroz ve azotemi eşlik edebilir • Miksiyon sonrası rezidü yaklaşık 500 ml, globe vesicale olabilir • Sistometride ilk hissetme ve ilk işeme isteği çok geç olur; **detrusor kontraksiyonu gözlenmez.** • Nörojenik, obstrüktif, farmakolojik, psikojenik nedenler, mesane overdistansiyonu nedeniyle
130
Total inkontinans nedir
• İdrar kaçağı farkedilmez • periüretral fibrosis • pelvik radyasyon • Alt Motor Nöron hastalıkları • UV, VV ve UV fistüller • ektopik üretra nedenli olabilir.
131
Stres İnkontinansta stres testi nasıl yapılır
• Mesanesi dolu litotomi ve ayakta • Hastaya karın içi basınç artışı için ıkınma, öksürtme hareketleri yaptırarak • Sadece litotomi pozisyonunda kaçış izleniyorsa hafif, ayakta da kaçış izleniyorsa şiddetli
132
Q tip testi nedir
• Özellikle mesane boynu, proksimal üretranın mobilitesinin derecesini belirlemede objektif • Litotomi pozisyonunda mesane dolu iken pamuk uçlu çubuk üretradan mesaneye itilerek internal os dan meatusa • Horizontal açı 35 dereceden fazla fark varsa • Mesane boynunun anatomik desteğinin azaldığı • Mesane boynunun mobilitesinin arttığı • Aşırı aktif mesane inkontinansında yanlış negatif • Uygun inkontinans operasyonunun seçilmesinde ve postop dönemde başarısız durumların belirlenmesinde
133
Sistometri nedir , ne zaman kullanırız
• Ürojinekolojinin refleks çekiçi denebilecek kadar önemli bir testi. • **Mesane içi volüm ve basıncın** ilişkisini gösteren bu test ile detrüsör kasın aktivitesi, mesanenin duyusal fonksiyonu, kapasitesi ve kompliyansı • Özellikle istemsiz detrüsör kası kontraksiyonunu
134
İdrar inkontinansında kullanılan antikolinerjik ialçların yan etkileri nedir
• Ağız kuruluğu • Kabızlık • Görme bulanıklığı • Baş ağrısı • Sersemlik • Bilinç bulanıklığı • Yorgunluk • Hafıza bozukluğu • Psikotik davranış • Uykusuzluk • Taşikardi • Ortostatik hipotansiyon • Halusinasyon • Delirium Not : glokomlu , pilor stenozu , prostat hipertrofili hastalarda **kontrendike**
135
Menopoz yaşını erkene alan etkenler
• Genetik ( ana belirleyici) • Sigara (2 yıl erken) • Beslenme ( vejeteryan daha erken) • Alkol • IUGR öyküsü • Yüksekte yaşamak • Düşük kilolu olmak • Histerektomi öyküsü • Hiç doğum yapmamış olmak
136
Östrojen eksikliğin etkileri nedir
1. Kısa Dönemde: — Vazomotor semptomlar ( sıcak basması ) — Uyku bozuklukları — Duygudurum bozuklukları — Vaginal kuruluk, disparoni — Seksüel disfonksiyon ( genital atrofiye bağlı ) — Üriner inkontinans ve enfeksiyon 2. Uzun Dönemde: — Kardiovasküler hastalıklar — Osteoporoz — Demans
137
Osteoporotik kırık risk faktörleri nedir
1. Değiştirilemeyen •Yaş •Irk •Küçük vucut yapısı •Erken Menapoz •Geçirilmiş Kırık •Aile Hikayesi 2. Değiştirilebilen •Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alımı •Sigara •Düşük Vucut Kilosu •Aşırı alkol kullanımı •Sedanter yaşam stili 3. Eşlik eden Medikal Şartlar •Hipertirodizim •Hiperparatiroidizm •Kronik renal Yetmezlik •Sistemik kortikosteroid kullanımı
138
Postmenapozal kanama anlat
• Son menstruasyondan 12 aydan sonra görülen vajinal kanamadır. • Peri ve postmenopozal kadınların yaklasık % 70’inde doktora basvuru postmenopozal kanama ile ilişkilidir. • Endometrial kanser olgularının % 80’inde ilk ve **en önemli bulgu**, postmenapozal kanamadır. • Ancak bu kanamaların **en sık** nedeni, atrofi kanamalarıdır (%60-80).
139
Menapozun semptomatik tedavisi , ve osteoporoz tedavisi nedir
1. Semptomatik tedavi : • Hormon Tedavisi —• Tibolone —• Selektif seratonin reuptake inhibitörleri (SSRI’s) —• Fitoestrojenler • Gabapentin 2. Osteoporoz tedavi : — • Kalsiyum — • D vitamini — • Bifosfonatlar — • SERM (Raloksifen) — • Strontium Ranelate — • Paratiroid Hormonu (PTH) — • Kalsitonin
140
Hormon replasman tedavisinde kullanılan ajanlar nedir
— • Östrojenler — • Progestinler — • Tibolon — • SERM — • Androjenler Not : **sistemik östrojen+projesteron en etkili**
141
Prolapsosun komplikasyonları nedir
• Akıntı • Anormal uterin kanama • Kronik ülserler • İdrar yolu enfeksiyonları • Üreter obstrüksiyonları ve hidronefroz • Disparoni • Akut idrar retansiyonu
142
Leiomyom / myom patogenezi nedir
• Her tümör monoklonal tek bir kas hücresinden köken alir • Estrojene büyümeyle cevap verirler • Myomlarda ER sayisi gevre myometrium ER sayisindan fazladir • Estrojen, ekstraselüler matriksi artirarak tümörü büyütür • Yaklaşık olarak %95 i korpusdan, %5 iserviksten köken alir Nadiren fallop tüpleri ve round ligamentten kaynaklanabilir • Myomlar menarş öncesi nadir görülürler • Gebelikte genellikle büyüme beklenir • Gebelikte GH ve E +hPL myom büyümesinde etkili olabilir • Menopoz veya kastrasyon/ooforektomi ile küçülürler
143
Myomların klinik bulguları nedir
— Sayi Lokalizasyon, Pozisyon Dejenerasyon durumuna baglidir • Anormal Uterin Kanama (hipermenore, metroraji , **menoraji ( en çok )**) - **en sık ve en önemli bulgu** %30 • Kitle: irregular uterus büyümesi • ağrı : torsiyon veya dejenerasyon/enfeksiyon (pelvik agri veya dismenore) • Basi: Komsu organlara etki (üreter obst., pelvik kanlanma bozukluju, mesane ve rektum basisi) • infertilite
144
Leiomyom / myom anatomik sınıflandırıması nedir
• Subseröz ( uterus dış kısmında ) • intramural ( uterusun duvarı içinde ) • Submüköz Pedinküllü/sapli olabilir (Subseröz pedinküllü, Submüköz pedinküllü) • intraligamenter, pedinkülasyonun özel bir gesidi, lig. latum yapraklari arasinda retroperitoneal uzanim gösterir • Parazitik myom, öteki organlara adezyonlar nadir olmakla birlikte bazi pedinküllü myomlar baska yerden kanlanirlar
145
Myomların benign ve malign dejenerasyonlarını anlat
1. Benign dejenerasyon : 1- **Atrofik** : Menopoz veya dogum sonrasi 2- **Hyalin** : Eski myomlarda sari/yumusak jelatinöz degisim 3- **Kistik** Kistler bazen uterusa veya peritona da açilir 4- **Kalsifik** (%10) 5- **Septik** : Akut agri, hassasiyet, ve ates gelisebilir 6- **Karneöz**. Aseptik dejenerasyon ve infarkt; Daha cok ( kırmızı ) gebelikte olur 7- **Miksomatöz** (yagli) : Daha çok hyalen ve kistik dej sonrasi 2. Malign dejenerasyonlar : 1- **Leiomyosarkomlar** % 0.1- 0.5 gelisebilir Ancak «de-novo» gelistigi görüsü yaygindir **not : • Dejenerasyon; Semptomlara neden oluyorsa Malignite ile karisiyorsa önemlidir • Özelikle hizli büyüyen myomlarda 6 ayda hacmi >%50) malignite olasiligi düsünülmelidir**
146
Leiomyom / myom bası semptomları nedir
• Karin cevresinde genisleme • Pelvik dolgunluk veya agirlik hissi, Ekstremite ödemi • Sik idrara cikma • Üreteral obstürüksiyon • Konstipasyon • Parazitik tümörler barsak tikanmasina neden olabilir Not : Agri çogunlukla sekonder dismenoredir (agrisi olanlarin 1/3'ü) • Siddetli ise : • Dejenerasyon (özellikle karneöz veya septik; ani baslayan, akut karina neden olan • Torsiyon (genellikle tekrarlayan akut agri) • Pedünküllü submüköz tümörleri disari atmaya çalisan uterin kontraksiyonlara bagli olabilir
147
Leiomyom / myom fizik muayenesinde neler yapılır
• Uterus çok büyümüsse abdominal yoldan palpe edilebilir • **Bimanuel muayene daha yararlidir** • Kitlenin uterusa ait olup olmadigi tespit edilir • Pedinküle submukoz myom servikal os'dan sarkabilir • Küretaj sirasinda tespit edilebilir
148
Leiomyom / myom tanı yöntemleri nedir
• **USG/Doppler USG** • **MR, CT (BT)** • Histeroskopi /bazen Histerosalpingografi (HSG) • Tanisal laparaskopi • Direk batin grafisi • IVP intravenöz pyelografi veya BT- ürografi • Dilatasyon ve küretaj (D&C) ya da endometriyal biyopsi (hem kanamay durdurmak için hem de endometriyal hiperplazi/kanser ekarte etmek için)
149
Myom / leiomyom tedavisi nasıl yapılır
• Gözlem • Medikal tedavi - Semptomlarin tedavisi - **Analjezik (NSAID)** - Anti-anemik (Fe desteji) - OKS - NSAID (hem agri hem kanama için) - tranexamic asit (kanamay azaltir) - Ergot alkaloidleri (metilergonovin maleat) gibi (kanamayi azaltir) - GRH analoglari (6 aydan uzun süre verilmez) • Cerrahi - Myomektomi (Abdominal laparaskopi, laparatomi) (Vajinal histeroskopi) -TAH (Total abdominal histerektomi) -TAH+BSO (TAH ve Bilateral salpingooferektomi) Vajinal histerektomi -LAVH (Laparascopy Assisted Vaginal Hysterectomy) - TLH (Total laparascopic hysterescopy) • Selektif arter embolizasyonu
150
Myom tedavisinde kullanılan GnRH Agonistleri ne işe yarar
• Cerrahinin ertelenmesi istendiginde (medikal sorunlar, anemi), tümörü preoperatif küçültülmek, ya da cerrahiden tamamen kacinmak (örn. menopoza yakin) için GnRHa kullanilabilir • %50 volüm azalmasi • 3 ayda etki • Amenore ve hipoestrojenik yan etkiler; Osteoporoz 6 aylik tedavi sonrasi görülür. Add-back (geri ekleme) tedavi verilebilir _ **6 ay üzeri kullaılmamalı , osteoporoz olur** • Tedavi birakilirsa kisa sürede eski boyutlarina gelir
151
Leiomyom / myom ameliyat endikasyonları nedir
• Semptomlar medikal tedaviye yanitsiz ise (agri, basi, kontrol altina alinamayan anemi) • Postmenopozal dönemde büyümeye devam ederse • Infertilite nedeni olarak düsünülürse • Hizli büyüme varsa • Subseröz leiomyom torsiyone olırsa • Submukoz leiomyom vajene dogarsa
152
Leiomyom / myom gebelikte komplikasyonları nedir
• Abortus (birinci trimester düsükleri) • Preterm eylem • Malprezentasyon • Angajman olmamasi • Anormal agri veya hassasiyet • Distosi • Düzensiz eylem • Postpartum kanama olabilir
153
Adenomiyozisi anlat
• Myometrium içinde endometrial glandlarin ve stromanin bulundugu alanlarla beliren benign bir uterus hastaligidir • Otuz yaşından sonra menopoza kadar daha sık görülüryaslarinda sıktır • Histerektomi spesimenlerinin %20 sinde (%8-40) bulunur • Patogenezi bilinmiyor • **Çok doğum yapan kadinlarda görülür (Multiparite)** • Postpartum endometrite sebep olabilir • Myometriumda artik kalan (remnant) mülleriyen hücrelerden gelismesi de bir baska olasi teoridir
154
Adenomiyozis belirti ve bulguları nedir
• % 70' inde semptom vardir • Hipermenore %50'sinde, %30'unda sekonder ve gittikçe kötülesen dismenore var (Yani agri ve kanama!) • Giderek artan menstrüel kanama • Giderek artan dismenore • Giderek büyüyen hassas uterus • Uterus premenstruel yapilan bimanual muayenede genellikle hassas **(Halban's sign)** • diffüz , glbüler uterin muayene • Mensin erken fazinda adenomyom bölgesinde yumusama
155
Adenomiyozisin patolojisi nasıl
1. Makroskopi • diffüz yapisi ile myomdan ayirtedilir (myomlar: irregüler nodüller) • Genellikle fundusa yerlesir 2. Mikroskopi • Endometrial adaciklar etrafinda myometrial hipertrofi ve hiperplazi • **Hemosiderin yüklü fagositler**
156
Ademomiyozis tanısı nasıl konulur
• Anamnez, klinik bulgular • Ultrasonografi (USG) • Manyetik Rezonans Görüntüleme (USG ile adenomyozisten suphelenilmis ise )
157
Adenomiyozis komplikasyonları nedir
• Anemi (menoraji, hipermenore nedeniyle) • Primer adenokarsinomu o k nadir, endometrial adenokarsinom, musküler tabaka içindeki adenomyozis ile de siklikla görülür: invazyon mu?, senkron mu (es zamanli olusum)? Bilinmiyor. Genelde yüzeyde anaplastik, myometriumda iyi differansiyedir ve bu durumda adenomyozisteki muhtemelen metastaz degildir
158
Stromatozisin , adenomiyozisden farkı nedir
• Endometriumun stromal komponentinin glandlar olmaksizin myometriuma invaze olmasi • Hormonlardan bajimsiz bir olaydir ve adenomyozisten faklidir
159
Adenomiyozis redavisi nedir
• OKS etkinligi bilinmiyor ( genelde kullanırız ) • Dienogest (oral progestin) denenebilir • GnRH agonist veya antagonistleri geçici yarar saglayabilir • Medikal tedavi de yavas/kontrollü progesteron salan rahim içi araç (Levonorgestrel RIA) avantaili olabilir • **Histerektomi kesin çözümdür**, fokal adenomyom mevcutsa histerektomi yapilmadan çikarilmasi denenebilir)
160
Endometriyel poliplerin risk faktörleri , görüntülenmesi nasıl
— Risk faktörleri; • Hipertansiyon • Obezite • Tamoksifen kullanimi — Gorüntülenmesi; • TVUS; Homojen hiperekoik intrakaviter • HSG; irregularite veya dolum defekti. • H/S ; direkt gör • **Saline sonohisterografi**; çok kolay ve iyi görüntü (SIS) — Prognoz • Rekürrens sıktır
161
Asherman sendromu ( intrauterin adezyonları ) nedir , semptomları , tanı yöntemleri ve tedavisi nedir
• Çok sayidaki küretaja bagli endometriumda (intrauterin) yapışıklıklar • Nadiren Tbc • Endometriumun tamami kapanip kavite ortadan kalkabilir — Semptomlar: • Sekonder Amenore • infertilite • Hipomenore — tanı yöntemleri : • Histerosalpingografide (HSG) dolma defekti • Histeroskopi (dogrudan gözlem) • Anamnez (infertilite, hipomenore, sekonder amenore) — tedavi : • Operatif Histeroskopi ile yapışıklıkların ayrilmasi (adhesiolysis)
162
Pyometra nedir , tedavisi nedir
• Servikal kanalin tikanmasi sonucu kavitede infekte eksuda birikimi ile genisleme olmasi • Serviks veya uterus alt segment kaynakli tm.ler • Maligniteler (Özellikle endometrium ca) — tedavisi : • drenaj • Antibiyotik (Kültürde en sik etken aneorob bakteriler) • Tekrarlayan dilatasyona ve antibiyotik tedavisine rağmen iyilesme saglanamazsa: Histerektomi
163
Endometriozisin nedir hangi genlerde defekt var
— endometrial gland ve stromanın uterin kavite dışında yerleşmesi — PİK3CA , KRAS , ARİD1A genlerindeki anormallikler — adezyon varlığı endometriozisin ileri evrede olduğunu gösterir
164
Endometriozisin risk faktörleri ve koruyucu faktörleri nedir
— risk faktörler : • nulliparite ( adenomiyozis aksine ) • uzamış endojen östrojen maruziyeti • erken menarş , geç menapoz • kısa mensturasyon ( =<27 ) • fazla menstrüel kanama • müllerian anomali • uzun boy , düşük kilo • trans yağları fazla tüketimi — koruyucu faktörler : • doğum sayısı • uzun süre emzirme • geç menarş • omega 3 tüketimi • siyah ırk
165
Endometriozisin klinik belirti bulguları ve semptomları nedir
— en yüksek prevalans 25-35 yaş — dismenore , infertilite , overde kistik kitle — derin infiltratif endometriozis >> disparoni — menstürasyon düzensizlikleri — semptomlar : • pelvis dışı endometriozisde semptomlar genellikle menstrual siklusla eş zamanlı • **sekonder dismenorenin en sık nedeni endometriozis** • **kronik pelvik ağrının en sıkjinekolojik nedeni**
166
Endometriozisin yol açtığı üreme bozuklğu ve kronik hastalıklar nedir
Üreme bozukluğu : • infertilite • dismenore • disparoni • libido azalması Kornik hastalıkların : • kronik pelvik ağrı • dizüri • karında şişkinlik • stres ve depresyon • kanser riski
167
Endometriozisin en sık görülen semptomları nedir
• dismenore %60-80 • pelvik ağrı %30-50 • infertilite %30-40 • disparoni • menstrüel düzensizlik
168
Endometriozisin en sık görüldüğü yerler neresi
— en sık görüldüğü yer pelvistir , **overler , en sık** %75 — ekstra pelvik endometriyozisin en sık intestinal trakt ( **özellikle rektum ve sigmoid kolon** ) tutar
169
Endometriozis tanısı nasıl konulur
• pelvik muayene • serum ve periton sıvısında CA-125 yüksekliği • pelvik USG , bilgisayarlı tomografi , manyetik rezonans görüntüleme • laparoskopi ile implante ve lezyonların direkt gözlenmesi ve alınan biyopsilerin histolojik incelenmesi **altın standart** ( ama pratilte yok ) — kesin tanı >> **laparoskopi , laparotomide , implantların doğrudan görülmesi ve histopatolojik tanı**
170
Endometriozisin cerrahi evrelemeleri nasıl
Evre 1 : izole implantlarla karakterize minimal hastalık , **adezyon yok** Evre 2 : hafif endometrioz ve periton ve yumurtalıklarda 5 cm’den daha az alana dağılmış yüzeysel implantlardan oluşur . Adezyon yok Evre 3 : orta-ılımlı endometriozis , yüzeyel + derin implant , peritubal ve periovaryan yapışıklıklar genellikle vardır Evre 4 : şiddetli hastalık , yüzeyel ve derin implantlar , dens adezyonları , büyük endometriuma genellikle bulunur Not : **cerrahi evrelenme ile ağrı veya fertilite arasında ilişki yok** ,
171
Adenomiyozis klinik triadı nedir
— %70’i asemptomatik • artan menstrüel kanama ( menoraji , hipermenore ) • artan dismenore • büyüyen hassas uterus ( **halban’s sign** ) Not : premenstruel yapılan bimanual muayenede uterus genellikle hassas ( halban’s sign )
172
Operatif vajinal doğum için uygun olmayan durumlar nedir
• Morbid obezite (BMI> 40) • Diyabetik anne (yenidoganda genis omuz) • Fetal basta kaput/molding • Fetusun>4000 gr, <2000 gr
173
Operatif vajinal doğumun endikasyonları nedir
• doğumun ikinci evresinin uzaması • fetal distres • bazı maternal medikal hastalıklar : • Valsalva manevrasi kontrendikeyse • Kardiyak ve nörolojik bozukluklar • Kistik akciger hastaliklar
174
Doğumun ikinci evresinin uzamasında neler yapılır
• Dogumun 2. evreside ilerlemenin basarisiz olmasi durumunda sezaryen dogum oranini azaltmak için, anne ve fetusun durumu iyiyse • Nulliparlarda 3 saat • Multiparlarda 2 saat • Epidural anestezisi olan kadinlar için ekstra 1 saat beklenmeli
175
Operatif vajinal doğum kontrendikasyonları ve komplikasyonları nedir
• lleri prematürite •Fetal kanama diyatezi (Fetal hemofili, neonatal alloimmun trombositopeni) • Fetal kemik mineralizasyon hastalig (Osteogenesis imperfecta vs) •Angaje olmayan bas •Bilinmeyen fetal pozisyon •Alin veya yüz geliş •Bas-pelvis uygunsuzlugu (BPD) • Kafa içi kanama, ekstrakraniyal kanama ve kranial deformason veya kink nedeniyle diger beyin yaralanmalan için teorik bir risk
176
Operatif vajinal doğumda ön koşullar nedir
• Operator, vajinal dogumda deneyimli olmalidir ve • Serviks tamamen dilate olmali • Membran açilmis olmali • Bas angaje olmali (en az 0/5 cm) • Fetal prezentasyon, pozisyon, seviye ve asinklitusmus bilinmeli • fetus 4000-2000g arasinda olmali • Pelvis degerlendirilmeli • Hasta prosedürü kabul etmeli • Komplikasyonlar ortaya çıkarsa, acil sezaryen imkani olmali • Yeterli anestezi olmali • Maternal mesane bos olmali
177
Pelvisin en küçük çapını nasıl hesaplarız
* Her bir iskiumun arka sınırının orta kısmında **iskial spinler** bulunur * Aralarında çizilen bir çizgi pelvik kavitenin en küçük çapını verdiği için obstetrik öneme sahip * Vajinal veya rektal muayenede ele geldiği için, önde gelen fetus kısmının pelvisteki düzeyini göstermesi açısından önemli
178
Pelvik girimin kenarları nedir
• Arkada; promontoryum ve sakrum kanatları, • Yanlarda; linea terminalis • Önde; pubik kemikler ve simfizis pubisin horizontal kolları ile çevrilidir
179
Pelvis girimi ile ilgili mesafeler nedir
1) conjugata anatomica : promontorium ile shmphysis pubicanın üst kenarı arasındaki mesafedir 12 cm 2) conjugata vera - obstertik conjugat ( gerçek çap ) : promontorium ile shmphysis pubicanın arka yüzünün orta noktası arasındaki mesafedir 11 cm , apertura pelvis superior ile ilgili en dar mesafedir , gebelikte boyutu değişmeyen tek mesafedir 3) conjugata diagonalis : promontorium ile shmphysis pubicanın alt kenarı arasındaki mesafedir , vajinal tuşe ile ölçülebilen tek mesafedir 12,5 cm , mesafe 9 cm olursa zor doğum olur ( distosi ) >> sezaryen doğum 4) diameter transversus (**en uzun** ) : iki taraf linea terminalisin en uzak noktaları arasındaki mesafedir , apertura pelvis superior ile ilgili en büyük mesafe 5) diamter obliqua : bir tarafın eminentia ilipubicası ile karşı tarafın articulatio sacroiliacası arasında kalan mesafe 12,5 cm, sağ ve sol olarak iki tanedir
180
Orta pelvis kenarlarını nedir
• Daireseldir • Girim ve çıkım arasında bulunup, arkada sacrumun ön yüzü, yanlarda os ischii ve önde Sym pubis arka kenarı ile çevrili boşluktur • İnterspinal düzlemde enlemesine çap yaklaşık 10.5 cm’dir • İskial spinler düzeyindeki orta pelvis fetal başın angajmanından sonra özel bir öneme sahip • Pelvisin en küçük çapı genellikle 10 cm veya biraz daha büyük olan interspinöz çaptır • İskial spinler düzeyindeki en küçük anteroposterior çap N’de en az 11.5 cm
181
Jinekoid tip pelvisi anlat
• Normal dişi pelvisin özelliklerini gösterir • Girimin post. sagittal çapı ant. sagittal çaptan biraz küçük • Post.segmentin kenarları oldukça yuvarlak ve geniş • Girimin trans.çapı anteropost.çapla aynı ya da hafifçe büyük olduğundan dolayı girim hafifçe oval ya da yuvarlak • Pelvis yan duvarları düzdür, spinler belirgin değildir • İskial spinlerde transvers çap 10 cm. ya da daha fazla ve pubik ark geniştir • En yaygın pelvis tipi olup kadınların yaklaşık yarısında saptanır
182
Android tip pelvisi anlat
• Girimdeki posteriosagittal çap anteriosagittal çaptan çok daha kısadır • Posterior segmentin kenarları yuvarlak değildir ve anterior segment üçgen oluşturma eğilimi gösterir • İskial spinler belirgin ve subpubik ark daralmıştır • Aşırı android pelvis yapısı normal doğuma olanak vermez • Beyaz kadınların 1/3’ünde, siyah kadınların 1/6’sında saf android tip pelvis bulunur
183
Andropoid tip pelvisi anlat
• Ant.segmenti biraz dar ve sivri uçludur • Anteropost.olarak oval bir yapı oluşturur • Transversten daha büyük bir anteroposterior çapı vardır • İskial spinler oldukça belirgindir • Subpubik ark biraz dardır • Genellikle siyah kadınlarda daha sıktır • Siyah kadınların yaklaşık yarısında, beyaz kadınların ¼’ünde saf andropoid tip pelvis bulunur
184
Platipelodi pelvis tipini anlat
• Kısa bir anteroposterioru ve geniş bir transvers çapı olan bu pelvis tipi, yassılaşmış bir jinekoid pelvistir • Kadınların yüzde üçünden daha azında görülür
185
Kombine oral kontraseptifler nedir , etki mekanizması nedir
• Hem östrojen hem de progesteron içerir • Östrojen olarak genellikle etinil östradiol veya östradiol valerat içerir • Gonadotropin salınımını baskılar • Folikül olgunlaşması, preovulatuar LH artışı ve ovülasyon engellenir • Servikal mukusu, tubuler fonksiyonu ve endometriyumu etkiler • Servikal mukusun vizközleşmesiyle sperm transportunu bloke eder • Fallop kanallarının sekresyon ve peristaltizmini etkileyerek ovum ve sperm transportunu güçleştirir • Endometriyal atrofi ile implantasyonu engeller
186
Kombine oral kontraseptiflerin , kontrasepsiyon dışındaki yararları nedir
• Siklus regülasyonu • Menstrüel kan kaybında, polimenore ve menorajide azalma • Dismenorede azalma • Premenstrüel sendromda azalma • Perimenopozal semptomlarda azalma • Menstrüel migrenin engellenmesi • Kemik mineral yoğunluğunda artış • Over tümör ve kistlerinin insidansında azalma • Over ve endometriyum kanseri riskinde azalma • Akne ve hirsutizmde azalma (anti-androjenik özellikli preparatlarda) • Endometriozise bağlı pelvik ağrıda azalma • Myoma uteri gelişme riskinde ve myoma uteriye bağlı kanamada azalma • Benign meme hastalığı riskinde azalma olasılığı • Kolorektal kanser riskinde azalma olasılığı
187
Konplike oral mutlak kontrendikasyonları nedir
• Postpartum dönem: Emzirenlerde 6 hafta, emzirmeyenlerde 3 hafta • 35 yaş üzerinde günde en az 15 adet sigara içilmesi • Hipertansiyon (≥ 160 mmHg sistolik veya ≥ 100 mmHg diyastolik) • Venöz tromboembolizm (VTE) / pulmoner emboli (PE) öyküsü • İskemik kalp hastalığı • Serebrovasküler olay öyküsü • Komplike valvüler kalp hastalığı (pulmoner hipertansiyon, atriyal fibrilasyon, subakut bakteriyel endokardit öyküsü • Auralı migren (yaşa bakılmaksızın) • Aktif meme kanseri • Retinopati/nefropati/nöropatiyle seyreden diyabet • >20 yıldır devam eden diyabet • Ağır siroz • Karaciğer tümörü (adenom veya hepatom) • Uzun süren hareketsizliğe neden olacak büyük cerrahi işlemler • Trombojenik mutasyonlar (Faktör V Leiden, protrombin mutasyonu, Protein S, C ve antitrombin yetersizliği) • Viral hepatit • Arteriyel kalp hastalığı için çoklu risklerin bir arada olması (diyabet, obezite, hipertansiyon, sigara içimi, ileri yaş gibi) • Antifosfolipid antikor pozitifliği
188
Komplike oral kontraseptiflerin rölatif kontrendikasyonları nedir
• 35 yaş üzerinde günde 15’ten az sigara içilmesi • Hipertansiyon öyküsü olan kan basıncı ölçümlerinin yapılamadığı kişiler • Kontrol altında hipertansiyon • Hipertansiyon (sistolik 140-159 mmHg, diyastolik 90-99 mmHg) • 35 yaş üzerinde aurasız migren • Semptomatik safra kesesi hastalığı • Hafif siroz • KOK ile ilişkili kolestaz öyküsü • KOK metabolizmasıyla etkileşebilecek ilaç (antikonvülzanlar, bazı antibiyotikler) kullanımı • Birinci derece akrabada 45 yaşından önce gelişen VTE öyküsü
189
Gestasyonel hipertansiyonu anlat
• Daha önce gebeliğin uyardığı hipertansiyon olarak tanımlanmaktaydı • Hipertansiyon postpartum 12. haftada ortadan kalkarsa, geçici hipertansiyon olarak tanımlanmıştır • Preeklampsi sendromu gelişmez • Gebelik sırasında ilk kez sistolik KB'nın > 140 veya diastolik KB > 90 mmHg olması • Proteinüri yok • Kan basıncı postpartum 12. haftadan önce normale döner • Kesin tanı yalnızca postpartum konur • Preeklampsinin diğer belirti veya bulguları, örneğin epigastrik hassasiyet veya trombositpeni olabilir
190
Preeklampsi nedir
• Preeklampsi neredeyse her organ sistemini etkileyebilen gebeliğe-özgü bir sendrom — tanım : * 20. gebelik haftasından sonra KB > 140/90 mmHg * Diğer bulgulardan en az birinin olması : • Proteinüri 300 mg/24saat veya 1+ dipstik • Serum kreatinin > 1,2 mg/dL, daha önce yüksek olduğu bilinmiyorsa • Trombositopeni (< 100.000/pL) • Mikroanjiopatik hemoliz - LDH artışı • Artmış serum transaminaz düzeyleri - ALT veya AST (2 kat) • Persistan baş ağrısı veya diğer serebral ya da görme bozukluğu • Persistan epigastrik ağrı
191
Eklampsi tanımı nedir
• Diğer nörolojik durumların yokluğunda preeklampsili bir kadında **Grand-mal nöbetlerin** gelişimi • Preeklamptik bir gebede başka bir nedenle açıklanamayan konvülziyonların başlaması • Nöbetler yaygın ve doğumdan önce, doğum sırasında veya doğumdan sonra görülebilir • Prenatal tanı ve tedavi sayesinde, eklamptik krizler önlenebilmektedir
192
Gebelerde önceden var olan hipertansiyon kriterleri nedir
• Gebeliğin 20. haftasından önce veya doğumdan sonraki 12 haftadan uzun süren hipertansiyon – Birincil (primer hipertansiyon, "esansiyel hipertansiyon”) veya – İkincil (çeşitli tıbbi rahatsızlıklara bağlı) • Gebelikten önce veya gestasyonel trofoblastik hastalığa bağlanamayan 20. gebelik haftasından önce KB > 140/90 mmHg olması veya • İlk kez 20. gebelik haftasından sonra tanısı koyulan ve postpartum 12. haftadan sonra devam eden hipertansiyon
193
Kronik Hipertansiyon Zemininde Gelişen Preeklampsi (Süperempoze Preeklampsi) anlat
• Hipertansif bir gebede yeni başlayan proteinüri > 300mg/24 saat • 20.gebelik haftasından önce proteinüri yok • 20. gebelik haftasından önce proteinürisi ve hipertansiyonu olan gebelerde proteinüri veya kan basıncında ani artış veya trombosit sayısı <100.000 /uL
194
HELLP sendormu ( end organ hasarında )nedir
— Hellp Sendromu, preeklampsi ve eklampsi ile ilişkilidir ve genellikle bu durumların bir komplikasyonu olarak ortaya çıkar • **Hemoliz (Hemolysis)** • **Karaciğer enzimlerinin artması (Elevated Liver enzymes)** • **Trombositopeni (Low Platelets)** – Preeklampsinin şiddetli bir formu (tartışmalı) – Bağımsız bir bozukluk • Hastaların % 15-20'sinde eş zamanlı hipertansiyon veya proteinüri yok
195
Preeklampsi risk faktörler nedir
• Preeklampsi öyküsü (8X) • Medikal hastalıklar – Hipertansiyon – Pregestasyonel diyabet – Multifetal gestasyon – Kronik böbrek hastalığı – Bazı otoimmün hastalıklar (antifosfolipid sendromu, sistemik lupus eritematozus) en yüksek relatif riski (RR) taşır – Obezite – DM 1, 2 • Nulliparite • Ailede preeklampsi öyküsü (birinci derece akrabalarda) • İleri anne yaşı (>35 yaş) • Yardımla üreme tekniklerinin kullanılması • Önceki gebelikte plasental yetmezlik öyküsü (ablasyo plasenta, IUGR, ölü doğum)
196
Preeklampsi tanımı ve tedavisi nedir
— Daha önce normotansif bir kadında : • 20. gebelik haftasından sonra yeni ortaya çıkan; • Hipertansiyon ve proteinüri veya • Hipertansiyon ve ciddi end-organ disfonksiyonu (± proteinüri) >> **tanı için yeterli** Not : • Preeklampsinin kesin tedavisi plasentanın doğurtulması • Genellikle doğumu takiben 48-72 saat içinde semptomlar düzelmekte • Plasentanın bu hastalığın patogenezinde major rol oynadığı düşünülmekte
197
Şiddetli özellikler gösteren preeklampsi nedir
● Sistolik kan basıncı ≥160 mmHg veya diyastolik kan basıncı ≥110 mmHg ve proteinüri (belirgin end-organ disfonksiyonunun belirtileri ve semptomları olan veya olmayan) ● Sistolik kan basıncı ≥140 mmHg veya diyastolik kan basıncı ≥90 mmHg (proteinürili veya proteinüri olmadan) ve aşağıdaki önemli end-organ disfonksiyonu belirtileri ve semptomlarından biri veya daha fazlası: • Yeni başlayan serebral veya görsel rahatsızlık, örneğin: – Fotopsia (ışık yanıp söner) ve / veya skotoma (görsel alandaki karanlık alanlar veya boşluklar) – Analjezik tedaviye rağmen devam eden ve ilerleyen baş ağrısı – Bozulmuş zihinsel durum • İlaca cevap vermeyen ve alternatif bir tanı konamayan şiddetli, persistan sağ üst kadran veya epigastrik ağrı, veya serum transaminaz konsantrasyonunun normalin 2 katı üst limitinde olması veya her ikisi, • <100.000 trombosit / mikroL • Progresif renal yetmezlik (serum kreatinin> 1.1 mg / dL [97.3 mikromol / L]; bazı kılavuzlar diğer renal hastalıkların yokluğunda serum kreatinin konsantrasyonunun ikiye katlanmasını da içerir • Pulmoner ödem
198
Erken ve geç ortaya çıkan preeklampsi arasındaki fark nedir
a) Erken ortaya çıkan (<34 gestasyon haftası) : • Fetal ve neonatal morbidite ve mortalite daha fazla • Plasental angiogenez azalır • Plasental kan akımı azalır • Evre-1 etkili b) Geç ortaya çıkan (≥34 gestasyon haftası) : • Fetal ve neonatal morbidite ve mortalite daha az • Plasental angiogenezde değişiklik yok veya artar ya da damar rezistansı azalır • Normal plasental kan akımı var
199
Preeklampside angiogenil denge nasıl
• Vasküler endotelyal growth faktör (VEGF) ve Plasental growth faktör (PIGF) , **azalır** • Soluble fms-like tyrosine kinase-1 (sFlt-1) (Soluble VEGF reseptör-1; sVEGFR-1) ve Soluble endoglin (sEng) **artar**
200
Şiddetli preeklampsi tedavi protokolü nedir
— !!! Şiddetli preeklampsi tanısı konulduğunda yapılması gereken doğumu çabuklaştırmaktır 1. Termde veya 34. Gebelik Haftasından Büyük : • > 34. gebelik haftasında maternal stabilizasyon sonrası doğumun yaptırılması gerekir • Bishop skoru ≥ 7 olan olgularda indüksiyon denenir 2. 34. Gebelik Haftasından Küçük : • !!! Şiddetli preeklampsi olgularında, maternal veya fetal sağlığın giderek bozulmaya başlaması da doğumu gerektirir • !!! Termden uzak şiddetli preeklampsili hastaların tedavisi 3. merkezde veya bu konu üzerine eğitim almış obstetrisyen-jinekolog tarafından yapılmalıdır 3. 32-34. Gebelik Haftalarında Şiddetli : • Steroid verilir • Antihipertansif ilaç • Günlük maternal ve fetal durumun değerlendirilmesi 4. 28-32. Gebelik Haftalarında Şiddetli : • Steroid • Bekleme-izleme tedavisi • Duruma göre karar verilir 5. 24-28. Gebelik Haftalarında : • Steroid ve bekleme-izleme tedavisi • Diastolik kan basıncının <105 mmHg’nin altında kalması sağlanır • Karaciğer fonksiyonlarında anormallikler, trombositopeni ve fetal distres gibi derhal doğumu gerektiren durumlar bu tedavinin dışında tutulmalı 6. 24. Gebelik Haftasından Küçük : • Terminasyon • Hasta istemezse bekleme seçilir • Terminasyonun seçilmediği durumlarda kabaca perinatal sürvi % 6,7
201
Gebelerde kullanılabilen antihipertansif tedaviler nedir
• alfa-metildopa • hidralazin • labetolol • kalsiyum kanal blöklr ( nifedipin ) >> oral kullanılır , sublingual kullanılmalı
202
Preeklampside konvüzyon profilaksisinde ne yapılır
• Magnezyum sülfat, şiddetli preeklampsi ve eklampsi hastalarında, konvülziyonların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılmalıdır • Magnezyum nefrotoksik olduğundan böbrek hastaları ve kronik hipertansiyon zemininde gelişen preeklamptik hastalarda dikkatli olunmalı • Gözlemsel çalışmalarda çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerde magnezyumun serebral palsiye karşı koruyucu bir etkisinin olduğu gösterilmiş • Magnezyum sülfat tedavisinin terapötik düzeylerde başarısız olduğu durumlarda, 5-10 mg diazepam iv (1 gr/dk olacak şekilde yavaş) veya 125 mg fenobarbital gibi ikinci bir ajanın tedaviye eklenmesi tavsiye edilmekte
203
Preeklampside magnezyum sülfat başlama kriterleri nedir
Yeni başlayan proteinürik hipertansiyonu olan bir gebede aşağıdaki kriterlerden en az birinin olması gerekir: • Sistolik KB > 160 veya diastolik KB > 110 mmHg • Kateterize bir idrar örneğindeki dipstik ölçümünde proteinüri > 2+ • Serum kreatinin > 1.2 mg/dL • Trombosit sayısı < 100.000/uL • Aspartat transaminazın (AST) iki kez normalin üst sınırının üzerinde olması • Persistan baş ağrısı veya skotom • Persistan epigastrik veya sağ üst kadran ağrısı
204
Magnezyum sülfat tedavisi takibinde ne yapılır
• Patella refleksi mevcut olmalıdır • 4 saatte idrar miktarı >100ml olmalıdır • Solunum sayısı en az 14/dk olmalıdır • Hastanın aldığı çıkardığı sıvı ölçülmelidir
205
Eklampsi tedavisi nedir
• Hasta başında acil çantası bulundurulur • Hastanın nöbet anında kendine zarar vermesi engellenir • Dişler arasına airway yerleştirilir, kafa travmalarını önleyici tedbirler alınır • Yeterli maternal oksijenasyon sağlanır • Hasta yan yatırılarak hava yollarına tükrük ve kusmukların aspirasyonu önlenir ve ağızda biriken materyal aspire edilir • Hemen damar yolu açılır, daimi sonda takılır • Oda mümkünse karanlık ve sessiz olmalıdır • Konvülziyonlar ve hipertansiyon kontrol altına alınıp, maternal stabilizasyon sağlandıktan sonra doğum gerçekleştirilir • Önce vajinal doğum için indüksiyon denenir • Bebek düşük doğum ağırlıklı ise, serviks indüksiyona uygun değilse veya indüksiyona engel olan başka bir obstetrik neden varsa sezaryan yapılır
206
Neden glukokortikoidler ve mineralokortikoidler overde üretilemez.
-Over her 3 sex steroidi de üretir ancak **21 hidroksilaz ve 11 Beta hidroksilaz** enzim yokluğu nedeniyle glukokortikoidler ve mineralokortikoidler overde üretilemez.
207
Östrojen türleri nedir
-E1 ( östron ) : Menopozda periferik dönüşüm -E2 ( östradiol ) : En potent östrojen temel olarak overde üretilir ve reprodüktif dönemde en fazla üretilendir. -E3 ( östriol ) : En zayıf!! **gebelikte düzeyi artar**, overde üretilmez (E1 ve E2 nin periferik metabolitidir.) -E4 : Fetal karaciğerde üretilir yetişkinlerde yok. Not : -İki gonadotropin teorisi ; **Teka hücresinde LH etkisiyle kolesterolden androstenedione Testosteron oluşur.Bunlar komşu granülozaya geçer komşuda FSH etkisiyle aromatize olarak androstenedion E1 e testosteron E2 ye dönüşür.** --Gebelik öncesine göre oranı en fazla artan E3 --Fetal iyilik halini göstermede en uygun parametre anne kan E3 seviyesidir!!! --Fetusta en yüksek miktarda bulunan östrojen ise E1 dir Not : **Reprodüktif dönemde E2 > E1 >E3 — Menopoz sonrasında E1 > E2 > E3**
208
Östrojenlerin etkileri nedir
-Folikül gelişimini kolaylaştırır tubaların motilitesini arttırır. Endometriumda hiperplazi yapar. Servikal mukusun viskozitesini azaltır elastik hale getirir. Buna Spin-barkeit denir -Mukusta NaCl kristalize olarak FERNİNG (eğrelti otu) Görüntüsünü oluşturur -Vajinal mukozada yüzeyel hücre hakimiyeti olur -Uterin kontraktiliteyii arttır (doğumun mekanizmasında önemli) -Oksitosin e duyarlılığı arttırır -Progesteron reseptör sentezini stimüle eder. -Kendisini uyaran gonadotropinlere negatif feedback yapar. Ama ovulasyon öncesi LH ya pozitif feed back yapar. -SHBG yi arttırır. -Memede duktusları büyütür telarş için de gereklidir. -Kemikleri korur. HDL yi arttırır LDL yi azaltır -Karaciğerde faktör 2-7-8-9-10 u arttırır, antitrombin 3 ü azaltır.
209
Östrojen agonist ve antagonistleri nelerdir
• Tamoksifenin antagonist olduğu için meme kanserinde kullanılır ama uterus üzerine agonist olduğu için endometrial hiperplazi yapar ( endometrium kanser riski ) • Klomifen parsiyel agonist (SERM) .Hipotalamik ve hipofizer düzeyde agonist etkisi vardır FSH ve LH salımını arttırır ovulasyon indüksiyonunda kullanılır Ancak genital sistemde antiöstrojeniktir ki bu da fertilite başarısını azaltır. • **FULVESTRANT saf antiöstrojendir.** • raloksifen meme ve endometriumda antagonistik etki , kemik ve yağ dokusunda agonist etki gösterir
210
Maternal östrojenin arttığı ve azaldığı durumlar nedir
— arttığı durumlar : • Fetal ölüm • Fetal adrenal hipoplazi • Fetal anensefali • Plasental sülfataz eksikliği • plasental aromataz eksikliği • Down sendromu • Glukokortikoid tedavisi • Addison • Matenal Dm ve HT — azaldığı durumlar • Erythroblastosis fetalis • Çoğul gebelik • Gestasyonel trofoblastik hastalıklar • Androjen üreten tm.ler
211
Projesteron ekisi nedir
-Myometriumu gevşetir (doğum mekanizmalarında önemli) endometriumda östrojen reseptör sayısını azaltır -Memede lobül ve alveol gelişimi sağlar -Termojeniktir -Gebelikte aldosteron üretimini stimüle eder. -Kemikte antirezorptiftir. Östrojen gibi kemiği korur -Reseptör inhibitörü mifepriston ullipristal iken epostan progesteron yapımını inhibe eder. -Gebelikte fetusta progesteron sentezi olmaz Plasentada sentezlenir. -Plasenta da progesteron sentezi için gereken kolesterolü anneden alır.Annenin Ldl kolesterolünü kullanır. • Su tuz tutar ancak yüksek dozlarda antidiüretik hormona zıt olarak natriüretiktir
212
İnhibin nedir
-Granüloza ve sertoli hücreleri ile Plasenta tarafından üretilir • Merkezi olarak FSH ı inhibe ederken lokal olarak LH yı arttırır.Esas işi FSH regülasyonu. -**Inhibin b foliküler fazda inhibin a luteal fazda fonksiyon gösterir** -**Gebelikte inhibin a Down sendromu için belirteçtir,artar.** -Over rezervi belirlenmesinde de kullanılır.
213
HCG nedir
-HCG Glikoprotein yapıda olup Alfa ünitesi diğer glikoprotein yapılı hormonlarla ortaktır(TSH,LH,FSH) -**Esas olarak plasentanın sinsityotrofoblast hücrelerinde üretilmektedir** -Maternal dolaşımda en erken LH pikinden sonraki 8 gün saptanmaktadır. -**HCG korpus luteum dan progesteron üretimini uyarır** -**Erkek fetusta testosteron salınımını uyararak seksüel gelişiminde rol oynar** -**Molar gebeliklerde tümör belirteci olarak kullanılır** -**Infertilite tedavisinde kullanılır** -Abortus ve ektopik gebeliklerde de takibi önemlidir
214
HCG arttıran ve azaltan durumlar nedir
— arttıran : • Çoğul gebelik • Erythroblastosis fetalis • Down sendromu • Mol gebelik • Koryokarsinom — azaltanlar : • trizomi 18 ( Edwards' syndrome ) • ektopik gebelik • abortuslar
215
Human plasental laktojen ( HPL )
-Gebelikteki diyabetojenik etkilerden sorumludur. -En yüksek miktarda üretilen hormondur.Plasentada üretilir ve plasenta kitlesi ile ilişkilidir. -Uzamış açlık insülin ve cAMP uyarımı arttırırken, Pge2 ve pgf2a inhibe eder -Lipolizi arttırır.Anneye enerji sağlayan yağ asitlerini arttırır Böylece maternal glikoz fetusa geçebilir Çünkü Gebelikte glikoz fetusun majör enerji kaynağıdır -**Anne de periferik İnsülin direnci geliştirir kan insülin düzeyini arttırır.**
216
Hipotalamik hormon olan GnRH nedir
-Arkuat Çekirdekten pulsatil salgılanır. -Ön hipofizden FSH ve LH sentezini sekresyonunu ve depolanmasını uyarır. -Foliküler fazda sık frekansta düşük amplitüdlü, Luteal Fazda düşük frekansta yüksek amplitüdlü salınır -Ön hipofizde kan beyin bariyeri bulunmadığından hipofizer hormonlar hipotalamus üzerine feed-back yapabilir.
217
FSH ve LH nedir
— FSH : -Granüloza hücrelerinde proliferasyona ve östrojen üretimine neden olur -FSH ve LH reseptör sayısını arttır -Aromataz ve 3 Beta hidroksisteroid dehidrogenaz enzimlerini aktive eder -EGF E2, inhibin, folistatin >> FSH yı inhibe -Aktivin >> FSH yi aktive eder — LH : -Luteinizasyon ve progesteron üretiminie yol açar. -Teka hücrelerinde androjen sentezini arttırır.
218
Prolaktin nedir
• GH ve hPL ile yapısal benzerlik gösterir.Meme dokusunda laktogenezi sağlar. • **Yüksek Prolaktin opioidler üzerinden gonadotropin (LH) supresyonu yaparak amenore- anovulasyona neden olur** • Gebelikte arttığı için Prolaktinoma hastasında Görme alanı defekti takip edilir Değişiklik varsa MR çekilir. • Salınımı esas dopamin kontrolü altındadır • Dopamin ve agonistleri ,endotelin, gaba, GnRH ilişkili peptit ve Prolaktinin kendisi salınımını azaltır • TSH ve TRH ise salınımını arttırır. • PRL>100 ise adenomdan şüphelenilir. • Hiperprolaktinemi %66 galaktore yapar. galaktoreli olguların ise %50 sinde PRL yüksekligi görülmüş.Galaktorenin de en sık sebebi ilaçlardır • PRL yükselten önemli ilaçlar; KOKlar, fenotiyazinler, trisiklik antidepresanlar, alfametil dopa metoklopromid...
219
Operatif vajinal doğum için ön koşullar nedir
• Operator, vajinal dogumda deneyimli olmalidir ve • Serviks tamamen dilate olmali • Membran açilmis olmali • Bas angaje olmali (en az 0/5 cm) • Fetal prezentasyon, pozisyon, seviye ve asinklitusmus bilinmeli • fetus 4000-2000g arasinda olmali • Pelvis degerlendirilmeli • Hasta prosedürü kabul etmeli • Komplikasyonlar ortaya ikarsa, acil sezaryen imkani olmali • Yeterli anestezi olmali • Maternal mesane bos olmali
220
Sezaryen endikasyonları nedir
1. Fetal Endikasyonlar • Fetal sıkıntı • Fetal Prezentasyon anomalileri • Makat Prezentasyon • Diger Prezentasyon Anomalileri (Transvers, alin, yuz gelis, vb.) • çoğul Gebelikler • Fetal Anomaliler (Hidrosefali, sakrokoksigeal teratom vb.) 2. Maternal Endikasyonlar • Gecirilmis uterus cerrahisi (Sezaryen, diger operasyonlar) • Sistemik hastaliklar (DM, HT, gebelige bagli hipertansion vb.) • Vertikal geçisli maternal enfeksiyonlar (HIV, HSV-2, vb.) 3. Travay veya Doguma Ait Endikasyonlar • Bas-pelvis uyumsuzluju • Uzamis eylem • Fetal makrozomi 4. Umbilikal Kord ve Plasentaya Ait Endikasyonlar • Kordon sarkmasi • Plasenta previa • Ablasyo plasenta • Vasa previa
221
Sezaryene bağlı komplikasyonlar nedir
Günümüzde sezaryeniere bağlı mortalite ve morbiditeler azalmis olmakla birlikte; Enfeksiyon ,Kanama ,Transfizyon Ihtiyaci ,Tromboembolik riskler ,Hastanede daha uzun kalma ,lyilesmenin daha geç olmasi ,Daha çok ağrı çekilmesi gibi riskler devam etmekte 1. Erken dönem • Anestezi riskleri • Kan kaybi • Mesane ve barsak yaralanmalari • Amnion embolisi • Enfeksiyon • Kanama • Tromboemboli 2. Geç Dönem • Plasenta previa -Akreata • Uterus rüptürü • Tekrarlayan sezaryenin riskleri • Adezyonlara bagli infertilite • Barsak obstrüksiyonu • Kronik pelvik agni
222
Gebelikte ilk ay testleri , ikili tarama testi , üçlğ ve dörtlü tarama testi , detaylı ultrason , şeker yüklemesi , GBS taraması ve NST nedir ve ne zaman yapılır
1. Gebelikte ilk ay testleri : tam kan sayımı, kan grubunun belirlenmesi, tansiyon ölçümü, idrar tahlili, tiroid fonksiyon testleri, rubella testi ve enfeksiyon taramasını içerir. karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, hepatit taraması, smear testi (rahim ağzı kanseri taraması) ve TORCH taraması gibi ek testler de yapılabilir. 2. İkili Tarama Testi (**11 - 14. Hafta**) : kan alımı, ultrason ölçümü , İkili tarama testi, Down Sendromu gibi farklı kromozom bozuklukları için risk durumunu belirlemek amacıyla kullanılan bir kan testidir. Bu testte, kandaki **Beta hCG ve PAPP-A** değerleriyle birlikte **bebeğin ense kalınlığı ve burun kemiği**ölçülerek Trizomi 21 (Down Sendromu) ve trizomi 18 gibi genetik rahatsızlıkların varlığı tespit edilir. 3. Üçlü ve Dörtlü Tarama Testi (**16 - 20. Hafta**) : Bu testlerde kandaki **beta hCG, AFP (alfa-fetoprotein) ve serbest estriol + inhibin A =4 lü test** değerlerine bakılarak bebeğin Down sendromu (Trizomi 21), genetik problemler ve ayrık omurga hastalığı gibi çeşitli hastalıkların görülme riski değerlendirilir. 4. Detaylı ultrason ( **20-22. Hafta** ) : Detaylı ultrasonda; bebeğin parmak yapısı, biçimi, iç organların gelişimi, plasentanın durumu ve rahim ağzı uzunluğu gibi çeşitli parametreler incelenir 5. Şeker Yüklemesi (**24 - 28. Hafta**) 6. Grup B Streptokok Bakteri Taraması ve NST (**35 - 40. Hafta**)
223
Uterin involusiyon aşamaları nedir
— Puerperium = Loğusalık ortalama 6 hafta • Uterus ağırlığının %90’ı bu dönemde kaybedilir – Doğumdan sonra uterus >> 1000 gr – 1 hafta sonra 500 g – 2 hafta sonra 300g – **6 hafta sonra ise 60-80 g** — Rezolüsyon nedeni : • Myometriyumu geren stimulus kalkar • Uterin seks steroid stimulusuda kalkar • Myometriyal kan akımı azalır Not : • Endometriyum rejenerasyonu postpartum 3. günden itibaren bazal tabakada kalan endometriyal glandların rejenerasyonu ile → Desidua bazalis dökülmez – **Nekrotik desidua dökülür**
224
Loşi nedir
• Uterin kaviteden doğum sonrası atılan kan, nekrotik zar kalıntıları ve desidua→ Loşi – Loşi rubra (ilk 3-4 gün)→ Kırmızı – Loşi fuska (4-6 gün) → Kahverengi – Loşi seroza (6-10 gün) → Seröz – Loşi alba (>10. gün) → Gri/beyaz • Sıklıkla 3. pp hf’dan itibaren loşi ↓ve gri beyaz renk alır
225
Puerperal Acil Haller nedir
• **Aşırı kanama ve Pıhtı düşürme** • **Ateş** • Karın ağrısı • Kötü kokulu ve/veya miktarca fazla akıntı • Bacaklardan birinde ya da ikisinde ağrı, kızarıklık, şişme • Memelerde aşırı ağrı, ısı artışı, bölgesel kızarıklık • Memelerin aşırı dolgunlaşması • Perine bölgesinde ağrı • Epizyotomi ya da sezarye
226
Puerperal dönemde ateş nedenleri nedir
• Angorjman (en sık) • Mastit • Endomiyometrit • Epizyotomi enfeksiyonu • Cerrahi alan enfeksiyonu (Sezaryan) • İdrar yolu enfeksiyonu • Tromboflebit • Atelektazi • Aspirasyon pnömonisi • ÜSYE ve diğer nedenler
227
Meme angorjmanı nedir , ne yapılmalı
• Ateş tipik olarak <24 saat sürer – Nadiren >39 C • Memeler sütle dolar→ Bu süt boşaltılmadığında memede dolgunlaşma giderek ↑ • Angorjmanda ne yapmalı? – Sık sık emzirme – Ağrıyan, dolgun bölgeye ılık kompresyon – Sütün daha iyi akması için emzirmeden önce ve emzirirken memeye masaj – Emzirirken bebek her seferinde farklı açıda tutulmalı • Tüm kanalların boşalması sağlanmalı
228
Mastit nedir
• Ateş daha geç başlar ve devamlı • 24 saat sonrasında belirginleşir • Anne sütü bebeği besleyen besin maddeleri→ bakterilerin üremesi için de çok uygun bir besi yeri • Antibiyotik almaya devam edildiği sürece emzirme sürdürmeli→ emzirme tedavinin bir parçası – Süt kanalda kaldıkça enfeksiyonu hazırlayan zemin devam eder • Memedeki enfeksiyonda rol alan bakteriler bebeğin normal ağız içi florasında bulunan bakteriler→ infanta zarar vermez
229
Meme apsesi nedir
• Kanallarda biriken süt boşaltılmazsa bir süre sonra burada bakteriler çoğalır • Daha şiddetli – Ağrı – Ciltte kızarıklık – Ateş • Antibiyotik yanında absenin boşaltılması gerek • Memedeki absenin tedavisi drenaj→ pü boşalır→ ateş ve ağrı kısa zamanda düzelir
230
Postpartum uterus enfeksiyonu risk faktörleri nedir
• EMR • Doğumun süresi • Membran rüptürünün süresi • Sık vajinal muayene • Ölü doğum • Düşük sosyoekonomik durum • İkiz • Yaş
231
HRT ( hormon replasman tedavisi ) uygulama yöntemi seçimi nedir
• Uterusu yoksa sadece östrojen kullanılmalı • Endometiozis tanısı alanlar mutlaka kombine preparatları (Estrojen + Progestin) kullanmalı • Kanama istemeyenler kesintisiz rejimi kullanmalı. • Kanama isteyenler kesintili rejimi seçmeli. • Sistemik ilaç kullanamayanlar için lokal östrojenler kullanılabilir. (Vaginal atrofi v.s) — Uterusun Olmadiği Halde Gestagen Gereken Durumlar • Endometriozis • Evre1 Endometrium Ca .nedeniyle opereolanlar • Overlerin endometrioid tümörleri
232
HRT ( hormon replasman tedavisi ) yan etkileri nedir
—1. Vaginal kanama: Siklik tedavide ilaç kesilmesini takiben olan çekilme kanaması, uzun süre kullanımda azalıp kaybolabilir. Devamlı tedavi alanlarda bazen kaçak kanamaları veya vaginal atrofiye bağlı kanama olabilir. Malignite şüphesi olursa biopsi alınmalıdır. 2. Meme hassasiyeti: Östrojen ve progesteronun meme dokusunu stimüle etmesine bağlı olarak meme hassasiyeti ya da fibrokistik meme değişiklikleri olabilir. 3. Mood değişiklikleri: Progesteron PMS’a ( premenstruel sendrom ) benzer psikolojik değişikliklere neden olabilir. 4. HRT’de venöz tromboemboli(VTE) için RR: 2.14 HRT başlanırken rutin trombofili araştırmasın gerek yoktur. HRT başlanırken kişisel ve ailesel VTE öyküsü alınmalıdır. Kişisel ve ailesel VTE öyküsü durumunda trombofili taraması yapılmalıdı 5. Kilo artışı ve su retansiyonu: Östrojenin direkt olarak kilo artışına neden olan bir etkisi olmamakla birlikte, bazı hastalarda kilo artışı ve su retansiyonu görülebilir. 6. Meme ca: • Kısa süreli kullanım riski artırmaz. • 4 yıllık kullanımla risk artar (WHI). Endometrium ca: • Kontinü kombine E+P kullanımıyla risk artmaz. Over ca: 10 yıldan fazla kullanımla minimum risk artışı olabilir. Serviks ca: Risk yoktur. Kolorektal ca: Risk azalır
233
HRT ( hormon replasman tedavisi ) endikasyonları nedir
—• Orta/şiddetli vazomotor semptomların giderilmesi — • Vulvar ve vaginal atrofiye bağlı vaginal kuruluk, disparoni, sık idrara çıkma, vb şikayetlerin giderilmesi — • Osteoporozun önlenmesi ve tedavisi — • Erken menopoz
234
HRT ( hormon replasman tedavisi ) mutlak ve rölatif kontrendikasyonları nedir
— Mutlak Kontrendikasyonları — • Gebelik — • Aktif derin ven trombozu — • Aktif karaciğer hastalığı — • Nüks endometrium kanseri — • Nüks meme kanseri — • Hastanın tedaviyi istememesi — Rölatif Kontrendikasyonları — • Anormal vaginal kanama — • Memede değerlendirilmemiş kitle — • Endometrium kanseri — • Meme kanseri — • Ailede meme kanseri öyküsü — • Geçirilmiş derin ven trombozu öyküsü
235
Hangi SERM menopozda kullanılabilir
— • Bu gruptaki ilaçlardan menopozda sadece raloksifen kullanılmaktadır. — • İlk önce meme kanseri tedavisi için üretilmiştir. — • Raloksifen, endometriyuma proliferatif etki yapmazken kemik ve lipid profili üzerine olumlu etkiler gösterir. • vazomotor semptomlar, vajinal semptomlar bakımından yararı yok • Osteoporozda 4 yıl tedaviden sonra vertebral kırıklarında % 50 azalma olmuştur. — • **Majör yan etkisi: Venöz tromboembolizmde 3 kat artış yapmasıdır ve ilk 1–2 yıl içinde görülür.** — • Hastaların küçük bir kısmında sıcak basmaları, bacak krampları, memede gerginlik ve vajinal kanamalar oluşur — sonuçta **Hormon replasman tedavisini tolere edemeyen ya da kullanmak istemeyen hastalarda — Osteoporozun önlenmesi ve — Lipid profilinin düzeltilmesi yönünden iyi bir seçenektir.**
236
Osteoporoz tedavisi nedir
—• Mutlaka kalsiyum ve D vitamini başlanır. —• Diğer osteoporoz ilaçlarından bir tanesi yan etki profilleri düşünülerek eklenir. —• Kalsiyum: 500 mg diyet ile / östrojen alıyorsa 1000 mg, almıyorsa 1500 mg/gün —• Vit D 400 IU/gün — • Bifosfonatlar — • SERM (**Raloksifen**) — • Strontium Ranelate — • Paratiroid Hormonu (PTH) — • Kalsitonin
237
GTN ( gestesyonel trofoblastik neoplazi ) risk faktörleri nedir
• **Molar gebelik öyküsü: en önemli risk faktörü (10 ×) • Uçlarda Anne yaşı: risk>40 yaş 5,2 kat; <20 1,5 kat risk artar** • **Diyet: Vit A ve hayvansal yağ eksikliği ↑ (KM için)** • **Maternal diyabet** • OKS: PM için • Yüksek Parite • Düşük serum folik asit ve bakır seviyeleri • Yüksek B12 vitamini ve çinko seviyeleri • Genetik • Coğrafi: Asya'da daha yaygın • Oksidatif stres
238
GTN ( gestesyonel trofoblastik neoplazi ) tanı nasıl konulur
1. β-hCG platosu (± %10), dört ölçüm veya ≥ 3 hafta sürede—günler 1, 7, 14, 21 2. β-hCG > %10, ardışık ≥ 3 hafta ölçümlerde, ≥ 2 hafta sürede—günler 1, 7, 14 3. β-hCG ≥ 6 ay serumda saptanabiliyorsa 4. Histolojik olarak koriyokarsinomsa
239
GTN ( gestasyonel trofoblastik neoplazi ) de KM ve PM arasındaki farklar nedir
1. Komplet mol ( KM ) : — GTN’e dönüşüm %16 , **Fetus ve embriyo yoktur** ,Trofoblastik proliferasyon, villuslarda hidropik şişme avaskülarizasyon — %75-85 46,XX ve kalanı 46,XY , **çoğu paternal** * boş veya nükleusu olmayan ovum tek haploid sprem ile döllenip XX replike olur * iki haploid sperm döller XX ve XY olur 2. Parsiyel mol ( PM ) : — GTN’e dönüşüm %0.5 , Fetus çok nadiren miada ulaşır. Veziküller gros olarak veya mikroskopik görülür, hidropik villus ve trofoblastik proliferasyon fokal — 69 XXX,XYY,XXY iki paternal bir maternal * iki sperm * tek sperm replikasyonu
240
Hidatiform mol ( HM ) belirti ve bulguları nedir
— Komplet (KM) Parsiyel (PM) ve İnvaziv Mol (İM) ( bazı kaynaklarda İM neoplazi ) – 1. Trimestr kanaması – bhCG nin anormal yükselmesi, – üzüme benzer veziküllerin vajen yoluyla atılması, – uterus normalden büyük (%50) – 24. haftadan önce şiddetli preeklampsi,
241
Komplete mol’daki ( KM ) klinik nedir
• Vajinal kanama • Uterusun fazla büyümesi • Gebelik toksemisi (%27) - ( preeklampsi ) • Hipertiroidi ( beta blokör veya antitiroid tedavi gerekebilir) • Teka lutein kistleri • Diğer ( hiperemezis, trofoblastik emboli)
242
FİGO/DSO ‘nun ç GTN ‘de skorlama sistemi nedir
Evre I : Hastalık uterusta sınırlı Evre II : Hastalık uterus dışında fakat genital yapılarda sınırlı Evre III : Genital sistem tutulumu olsun veya olmasın akciğer tutulumu Evre IV : Diğer metastaz bölgeleri
243
Mol takibi nasıl yapılır
• b hCG 3 kez (-) gelinceye kadar her 1 haftada • Daha sonra 6 ay boyunca 1 ayda bir. • En az 12 ay boyunca kontrasepsiyon Normalizasyon sonrası hCG izlemi düşük riskli hastalarda en az 12 ay, yüksek riskli hastalarda en az 18 ay (2 yıl, hayat boyu) • Fizik muayene • Remisyona kadar her ayda bir daha sonra 1 sene boyunca 3 ayda bir Akciğer grafisi
244
Hiperandrojeneminin belirtileri nedir
• Akne , 20 yaş sonrası, hirşutizm, adet düzensizliği • Ovulatuar Disfonksiyon , Anovulatuar sikluslar • Hirşutizm , Doğurganlık çağında %5-15 • Androjenik Alopesi • Virilizasyon
245
Hirşutizm , hipertrikozis ve virlizasyon nedir
1. Hirsutizm: Kadında androjen bağımlı bölgelerde anormal **terminal kıl artışı** 2. Hipertrikozis: Kadında androjene duyarlı olmayan(ön kol, bacak) **vellus ( tüy ) kılları fazla** (anoreksi, porfiria,hipertiroidi, ilaçlar) 3. Virilizasyon: Erkekleşmedir. Hirsutizm + maskulinizasyon ( ses kalınlaşması, kliteromegali, kas artışı ) ve defeminizasyon ( meme atrofisi, kadınsı obesite kaybı) Not : **hirşutizm gelişim hızı** önemli , 25 yaşından sonra başlayan hirsutizm ve aylar içinde maskülinizasyona kadar hızlı gelişim gösteren bir kadında genellikle bir androjen salgılayan tümör bulunur.
246
SHBG ‘i azaltan ve arttıran nedenler nedir
— azaltan › Obesite › Androjen artışı › Kortikosteroidler › Hipotiroidizm › Akromegali › Hiperinsülinemi (insülin direnci) ve IGF-I — arttıran : • Östrojen • Tiroid hormonları • Uzun süren stres • Anoreksia nevroza • KOK’lar • Gebelik
247
Hiperandrojenizm nedenleri nedir
1) overe ait nedenler : — FONKSİYONEL: 1. PCOS 2. Stromal - hiperplazi,hipertekozis — NEOPLASTİK: 1. Sertoli-Leydig h tm. 2. Lipid tümörü 3. Hilus hücreli tm. 4. Luteoma vd. 2) Konjenital adrenal hiperplazi : — Edinilmiş adrenal hiperplazi — NEOPLASTİK 1. Adrenal tm ( en sık adrenal karsinom) 2. Cushing sendromu 3) İdiopatik (periferik) 4) DİĞER NEDENLER : 1) İlaç tedavisi 2) Hiperprolaktinemi 3) Akromegali 4) Hipotiroidi
248
Polikistik over sendromu nedir
— Over kaynaklı androjen fazlalığının en sık görülen nedenidir. — %70 hirsutizm olur. %50 sinden fazlasında hirsutizm, anovulasyon, ve infertilite bulunur. — Orta derecede yükselmiş Testosteron , DHEAS • **Sıklıkla LH / FSH oranı 3/1 den büyüktür.** — Ovarium androjenleri periferde E dönüşür.
249
PKOS ( polikistik over sendrom ) tanısı nasıl konulur
— Majör ( **rotterde kriterleri** ) • Oligo/anovulasyon • Hiperandrojenizm bulgusu (klinik/lab) • USG PKOS görünümü **( 2 majör yeterli, Tanı için minörler kriter gerekli değil)** — Minör, • İnsülin Rezistansı, • Obezite, • LH/FSH artışı
250
HAİR-AN sendromu nedir
Hirsutizmli obez hastalardaki acantosis nigricans, insülin resistansı ve hiperinsülineminin değerli bir klinik markeridir.
251
Polikistik over sendromun kısa ve uzun dönem sonuçlar nedir
— KISA DÖNEM SONUÇLARI • Menstrüel Düzensizlik • Hirşutizm • İnfertilite • Obesite • Metabolik Bozukluklar • Glukoz İntoleransı / Anormal lipid — UZUN DÖNEM SONUÇLARI • DM • kardiyovasküler hastalıklar • endometriyum neoplazileri
252
Hipertekozis nedir
• Çok nadir • PCOS’ un daha ciddi formu • hirsutizm daha şiddetlidir ve sıklıkla virilizm(maskül+defemin) de vardır. • Yüksek androjen düzeyleri (Androjen salgılayan tm. ler derecesinde) nedeniyle ovulasyon indüksiyonu çok zordur. • Luteinize teka hücrelerinde artış
253
Hirşutizm tanısal araştırmalarında hangi skorlama kullanılır
Ferriman -gallwey skorlama sistemi - 9 vücut bölgesi, 0-4 arası skorlanır - 8> ise hirşutizm
254
Komplike oral kontraseptiflerin yan etkileri nedir
• ilk 3 ayda adet kanama değişiklikleri, bulantı, memelerde hassasiyet ve baş ağrısı • Kilo artışı ve duygudurum değişiklikleri, plasebodan farklı bulunmamış • KOK kullanımıyla ilişkilendirilen sağlık riskleri Kardiyovasküler sistem ve onkoloji alanlarında gruplandırılabilir 1. Kardiovasküler; • Venöz tromboembolizm, miyokard infarktüsü ve inme • Vasküler hastalık riskini, kardiyak fonksiyonu, kan basıncını, yağ ve karbonhidrat metabolizmasını ve kan pıhtılaşmasını etkileyerek, ayrıca damar duvarı üzerindeki doğrudan etkileriyle artırabilirler • VTE riski, östrojen dozunun zaman içerisinde düşürülmesiyle azalmış
255
Minihaplar ( projesteron ) endikasyonları nedir
• Sağlıklı ve korunmak isteyen kadınlar • Emziren anneler (6. haftadan sonra) • Hipertansiyonu olanlar • KOK’lerle östrojenik yan etkilerden yakınanlar (migren, bulantı, memelerde hassasiyet) •35 yaş üzerinde olan sigara içen kadınlar
256
Minihapların ( projesteron ) kontrendikasyonları nedir
— Mutlak kontrendikasyonlar • Gebelik • Meme kanseri — Rölatif kontrendikasyonlar • Aktif viral hepatit • Karaciğer tümörleri • Ciddi siroz • Akut derin ven trombozu (DVT) veya pulmoner emboli (PE) • Antifosfolipid antikor pozitiflği
257
Minihapların ( projesteron ) yan etkileri nedir
1. Düzensiz kanama • Adet düzensizliği, lekelenme, ara kanamalar, amenore sık görülür; az sayıda kadında menoraji • **En sık bırakma nedeni** 2. Folikül persistansı: • Yetersiz ovülasyon inhibisyonu siklusların %20’sinde persistan over foliküllerinin (over kistlerinin) gelişmesine neden olur (genellikle kendiliğinden kaybolurlar) • Hormonal yan etkiler • Baş ağrısı, şişkinlik, akne, memelerde hassasiyet • Kilo artışı bildirilmekle birlikte minihap kullanımı ile kilo artışı arasında nedensel bir ilişki kanıtlanamamış • Duygudurum ile minihaplar arasında da nedensel bir ilişki gösterilememiş • Kontraseptif dozlarda kullanıldıklarında önemli bir sağlık riski taşımazlar • VTE, miyokard infarktüsü ve inme riskinde artış saptanmamış • Meme kanseri riskinde artışa neden olmazlar • Ektopik gebelik riskini artırmaz
258
Minihaplar ( projesteron ) kullanım şekli nedir
• Siklüsun ilk 5 günü içinde başlanır • Her gün aynı saatte (3 saat içinde) alınır, ara verilmez • 5.günden sonra başlanmışsa ilk 7 gün ek yöntem • 1. ve 2. trimester düşük ve kürtajdan sonra ilk 7 günde başlanırsa ek yönteme gerek yok • Alındıktan sonra 2 saat içinde kusma olursa yeni tb — unutulrsa : • < 3 saat : Hemen alınması ve aynı şekilde devam • >3 saat: Hemen alınır ve 48 saat ek yöntem • ≥2 tablet unutulursa: 2 gün 2 tb alınır ve 48 saat ek yöntem • Gerek varsa acil kontrasepsiyon
259
Varisella zoster virüs ( VZV ) anlat , su çiçeği ve herpes zoster ( zona ) farkı nedir , tedavisi nedir
— Primer enfeksiyon→ Su çiçeği (**koridor**) • Erişkin immünite→ %95 , Çocukken bağışıklık (%5 erişkin duyarlı) • **En sık mortalite nedeni varisella pnömonisi** • **Erişkin ve gebede özellikle daha ağır seyir** — Herpes Zoster (Zona) → **Zona gebelerde daha sık ve daha ağır seyretmez** Not : Doğumdan 5 gün önce ve 2 gün sonra klinik varisella bulgusu olan gebeden doğan bebeklere VZV Ig uygulanmalı (VZ-IG) • İnkübasyon süresi 10-21 gün • 1-2 gün süren grip benzeri belirtiler • 3-7 gün arasında kabuklanan kaşıntılı veziküler lezyonlar •Lezyonların başlamasında 1 gün öncesinden lezyonların üzeri kabuk bağlayana kadar bulaşıcı – Gebede aşı önerilmez→ Aşıyı takiben 1 ay korunma sağlanmalı – Postpartum en kısa sürede aşı yapalım, emzirmek engel değil • canlı aşı olduğu için en az 1 ay gebe kalmaması — Konjenital varisella enfeksiyonu : – Fetal Gelişme Geriliği – Koryoretinit – Mikroftalmi – Serebral kortikal atrofi – Hidronefroz –**Ekstremite hipoplazisi ve ciltte skarlı lezyonlar**
260
Kızamık ( measles , rubeola ) anlat
– **Koplit lekeleri** (bukkal mukozada eritemli beyaz lekeler)→ patognomonik •Makülopapüler döküntü →yüz ve boyunda başlar →sırt, gövde ve ekstremite yayılımı •Vezikül yok •Koplit lekeleri patognomonik (ama sıklıkla çocuklarda) • Teratojen değil • Gebede kızamık enfeksiyonu durumunda %20-60 spontan düşük ve preterm doğum • Gebede pnömoni riski 3X artmış (%26) • **Gebede aşı kontrendike**
261
Kızmıkçık ( Rubella ) ‘yı anlat
• İlk trimesterde gebe enfekte olursa→ direkt abortus ya da ciddi konjenital anomali •Yüzde başlayan gövde ve ekstremitelere yayılan yaygın makülopapüler döküntü ve hafif ateş •**Vezikül yok !!! , su çiçeği gibi** •Maternal enfeksiyon→ %50 subklinik •İnkübasyon süresi 12-23 gün •Klinik bulgular başlamadan 1 hf öncesinde döküntünün ilk 1 hfsı bulaştırıcı — **IgG avidite testi » Yüksek avidite→ En az 2 ay önce geçirilmiş enfeksiyon** – İlk 12 hfda rubella enfeksiyonu geçiren ve döküntüleri olan gebe→ %90 konjenital enfeksiyonlu fetus gelişimi – **Sensorinöral sağırlık→ tek başına en sık anomali→ enfekte fetusların %90’ı** – MSS anomalisi→ Mikrosefali, MR, meningoensefalit – **FGR→En sık belirtisi** – Pigmente retinopati – Neonatal purpura – HSMG ve sarılık – Radyolusen kemik hastalıklar
262
Parvovirus anlat
• Çocukda Beşinci hastalık nedeni >> Eritema Enfeksiyozum • Eritroblast öncülleri gibi hızlı çoğalan hücrelerde replike olur — **Non-immun hidrops nedeniyle otopsi yapılan fetuslarda en sık enfeksiyon etkeni** • Gebelik haftası küçüldükçe risk artıyor – Enfeksiyon geçiren gebeye 2 hf ara ile US→ **İlk 10 hfda hidrops sık** – Transfüzyon yapılmayan hidropik fetusda mortalite→ %30 – Transfüzyon yapılan hidropik fetusda hidrops 6-12 hf içinde %94 düzelir→ mortalite <%10 – Çoğu fetusa tek bir transfüzyon yeterli –**Aşısı yok**
263
Sitomegalivirüsü ( CMV ) anlat
• Gelismiş ülkelerde en sık perinatal enfeksiyon • CMV vücut sıvılarında bulunur→ insandan insana bulaş enfekte nazofarenks sekresyonu, idrar, tükürük, semen, servikal sekresyon ve kan ile temasla • Gebeliğin ilk yarısında transplasental fetal enfeksiyon riski daha fazla >> en sık 3 trimester • Maternal immunite tekrarlayan enfeksiyonları önlemediği gibi, maternal antikorlar da fetal enfeksiyonu önlemez >> ciddin sekel en sık 1. Trimister • enfekte fetusların çoğu doğumda asemptomatik – Bazılarında işitme kaybı, nörolojik anomaliler, koryoretinit, psikomotor retardasyon ve öğrenme yetersizlikleri→ geç başlangıçlı sekeller gelişir – **Primer enfeksiyonun yakın zamanda meydana geldiği doğrulanırsa→ amniyotik sıvı analizi yapılmalı** – **Aşısı yok**
264
Sitomegalivirüs ( CMV ) perinatal enfeksiyon bulguları nedir
– **FGR ( fetal gelişim geriliği )** – **Mikrosefali** – **Ventrikulomegali** – **Sereberal kalsifikasyon** - **santral sinir sistem lezyonları** – Asit – HSMG – Hiperekojen barsak – Hidrops – Oligohidroamnioz • **Fetal infeksiyon tanısı için altın standart→ Amniyotik sıvıda yapılan CMV nukleik asit amplifikasyon testi (NAAT)**
265
Listeryoz anlat , tedavisi nedir
• Listeria monocytogenes, nadir ve çoğu zaman tanısı atlanan yenidoğan sepsis etkeni • Fakültatif, intrasellüler, gram pozitif basil • Erişkinlerin %1-5’inin dışkısında mevcut • Kaynak hemen her zaman yiyecekler • Gebede hücresel immünite düşüşü→ hücre içi patojenler duyarlılık artışı – Listeriyoz, gebelik sırasında asemptomatik ya da menenjit, ensefalit, bakteriemi ve gastroenterit neden olabilir – Gebe >38°C her gebede akla gelmeli >> **tanısı primer kan kültürü ile** – **Bulanık, kahverengi veya mekonyum ile boyalı amnion sıvısı,** fetal enfeksiyonda, preterm doğumda bile sık görülür • **Tedavi→ Ampisilin + Gentamisin – Penisilin allerjisi olan gebede Trimetoprim- Sulfametaksazol**
266
Toksoplazmozisin fetal klinik belirtileri nedir
Klasik triada konvulsiyonlar eslik eder • **Koryoretinit** • **İntrakraniyal kalsifikasyon** • **Hidrosefali** ( diğerlerinde mikrosefali vardı ) Klinik bulguları olan enfekte yenidoğanda uzun donemde komplikasyon riski yüksek
267
Toksoplazmozis tanısı nasıl konulur
— **Konj. Toksoplazmozis tanısı için antenatal dönemde en önemli testler US ve Amniyosentez** • US – İntrakraniyal kalsifikasyon – **Hidrosefali** - **soru** – Karaciğerde kalsifikasyon – Asit – Plasental kalınlaşma – Hiperekojen barsak – IUGR
268
Konjenital sifiliz tanısı olan fetus US bulgusu nedir
• US bulgusu olan fetusta tedavi öncesi kardiyotokografi önemli – Spontan geç deselerasyon ya da non-reaktif NST→ Jarisch-Herxheimer reaksiyonunun tolere edemeyecek fetus ?? • Doğum düşün→ Tedavi neonatal dönemde yenidoğanın tedavisi Nor : Jarisch-Hercheimer reaksiyonuna eşlik eden klinik tablo : – Uterin kontraksiyonlar – Hafif ateş – Fetal hareketlerde azalma – Kardiyotokografide deselerasyonlar
269
Postpartum kanamaların nedeni nedir.
– **Uterin Atoni %75-90** – **Plasenta Yapışma Anomalileri (Plesanta Akreata Spekturumu)** • Rest Plasenta • Servikal Laserasyonlar • Vulvovaginal yaralanmalar • Uterin, ovarial damarların spontan rüptürü • Koagülopatiler • Uterin İnversiyon • Enfeksiyonlar
270
Postpartum kanamanın önleme stratejileri nedir
• 3. Evrenin aktif yönetimi • Kordonun erken klemplenmesi • Profilaktik oksitosin kullanımı • Plasentanın manipülatif ayrılması (Brandt-Andrews manevrası) Not : Doğumun 3.evresinin uzaması >30 dk sürmesi Hemoraji, atoni riski artar
271
Uterin atoni risk faktörleri nedir
• Postpartum kanama öyküsü • Grandmultiparite • Uzamış, indüklenmiş Eylem • Koryoamnionit • Rest Plasenta • Uterin Anomalileri • Operatif Doğum • Genel Anestezi
272
Uteri atoni tedavisi nedir
• Ekibi alarme et • Vital bulguları kontrol et • 2 geniş damar yolu aç, hidrasyona başla • Kan tranfüzyonu için hazırlık yap • Anestezi ekibini bilgilendir • İV 5-10 Ü Oksitosin yükle • BİMANÜLE UTERİN MASAJ - Ergometrine 0.25-.0.5 mg im. - Oksitosin 5-10 Ü ünite iv - Misoprostole 200 μg 1x2 rektal • Uterus Packing/Balon Tamponad – Bakri Balon uygulaması • Girişimsel Radyoloji ile – Uterin Arter Embolizasyonu • Büyük Damarların ligasyonu – Uterin Arter Ligasyonu – İnternal İliak Arter Ligasyonu – Ovarian Arter Ligasyonu • Kompresyon Sütürleri • Histerektomi (Tercihen Supraservikal)
273
Plasenta yapışma anomalileri nedir
— **Nitabuch** tabakası defekti sonucu — PYA tipleri • Plasenta akreata >> Myometrial yüzeyel tutunma >> Rest olasılığı ve kanama riski fazla • Plasenta inkreata >> Myometrium derinlerine invazyon >> Sıklıkla Histerektomi gerekebilir • Plasenta Perkreata >> Plasenta uterus serozasına ulaşmış >> Tam kat invazyon >> Temel yaklaşım histerektomi
274
Plasental yapışma anomalinin en önemli risk faktörleri nedir
• Geçirilmiş sezaryen • İntrauterin manipülasyonlar • Uterin skarlar Myomektomi sonrası — Tanı >> Antenatal takipte US %78 Plasenta perkreata için
275
Uterine inversiyon risk faktörleri nedir
• Kord traksiyonu/ Crede’s manevrası • Plasenta yerleşiminin Fundus olması • Yapışma anomalileri • Primipar gebe • Klinik tablo • Şiddetlik karın ağrısı + PPK ( postpartum kanama )
276
Uyerin inversiyon cerrahi yaklaşımı nedir
• GAA’da ( genel anestezi altında ) yerleştirme işlemi başarısız ise uygula • **Halothan uterusu en fazla gevşeten ajan** • Ciddi hipotansiyon ve refraktör atoniye yol açabilir • Teknikler 1. Huntington Tekniği 2. Haultain prosedürü
277
Omuz distosi risk faktörleri nedir
— %50 hiçbir risk faktör yok • Postmaturite • Multiparite • İleri anne yaşı • Kısa boy • Gebelikte aşırı kilo alımı (≥ 18 kg) • Makrozomi • Platipelloid pelvis • Omuz takılması öyküsü
278
Omuz distosisi komplikasyonları nedir
• Brakial pleksus zedelenmesi (C5-6 hasarı ) - Erb’s palsy • Kemik fraktürü • İntrakranial kanama • Santral sinir sistemi hasar • Maternal komplikasyonlar >> – PPK ( postpartum kanama ) – Serviks ve vajen yırtıkları – 4. derece perine yırtıkları – Uterus rüptürü – Mesane atonisi
279
Subklinik abortus ( belirlenmeyen abortus ) , erken abortuslar ve geç abortuslar nedir
1. Subklinik Abortus (Belirlenemeyen Abortus) : • Klinik olarak tespit edilmeyen, sadece biyokimyasal olarak gebeliğin mevcudiyeti bilinen olgular • Zamanında ya da birkaç gün geciken menstrüel kanama ile 2. Erken Abortuslar : • İlk 12. hf oluşan abortuslar • Sorun sıklıkla genetik ve otoimmün nedenler 3. Geç Abortuslar : • 12-20 hf arası abortus • Sorun sıklıkla uterus ve serviksteki yapısal problemler
280
Spontan abortus ile indüklenmiş abortus arasındaki fark nedir
1. Spontan Abortus : • Girişim (cerrahi ya da medikal) olmaksızın oluşan abortus • Etiyoloji o Servikal yetmezlik o Embriyoya ait kromozomal defekt o Uterusun şekil bozuklukları • **Klinik tablo >> Vaginal kanama , Pelvik Ağrı , Parça düşürme** 2. İndüklenmiş Abortus : 2 grup 1) Terapötik Abortus : Annenin veya fetusun sağlığını tehdit eden durumlarda , zorunlu bir şekilde sonlandırılması 2) İstemli (Elektif, Kriminal) : Anne ve fetus açısından hiçbir tıbbi gereklilik yokken, istenmeyen bir gebelik olgusunun sonlandırılması
281
Abortus nedenleri nedir
1 — Embriyonel Faktörler : • En sık neden, kromozom sayısı anomaliler • Spontan abortusların %50-60’ ı • Bunlar arasında en sık görüleni > otozomal trizomiler • 16, 21 ve 22. kromozomlardaki trizomiler sık • İkinci sık kromozom anomalisi monozomi X (45X0) • Konjenital anomaliler • Plasenta anomalileri • Özellikle ilk trimesterde >> embriyoda teratojenik etki yaratarak spontan abortus nedeni olanlar • Radyasyon • Bazı enfeksiyonlar • Kimyasal toksik etkili maddeler 2 — Maternal Faktörler : • Daha çok 1. trimester sonu ile 2.trimester abortuslara neden olur • **Uterin anomaliler** • Enfeksiyon • Endokrin bozukluklar • Annede renal ve hipertansif hastalıklar • Fenilketonüri, tiroid hastalıkları • İleri anne yaşı • Beslenme bozuklukları, • Genital organ ve pozisyon bozuklukları, tümörleri (uterus anomalileri) • Servikal yetmezlik • İmmünolojik nedenler • otoimmün faktör 3 — Paternal Faktörler • Abortuslarda paternal faktörler üzerindeki araştırmalar halen yetersiz • İleri baba yaşı !!!
282
Prenatal takip neden yapılır
• Maternal ve Fetal mortalite ve morbiditeyi ↓ • Gebelik yaşının net tayini • Fetal problemlerin tanısı • Pre- / postnatal tedavi edilebilen hastalıkların tanısı • Yaşamla bağdaşmayan anomalilerin tanısı
283
Anöploidi için yüksek riskli hasta grubu nedir
– Fetal anöploidi riskini arttıran US bulgusu varlığı – Önceki gebelikde T21, T18, T13 öyküsü – Ebeveynde yapısal (T21 veya T13 riskini artıran) kromozomal bozukluk varlığı (dengeli Robertsonian translokasyon gibi) – Anormal birinci trimester, ikinci trimester veya kombine tarama testi sonucu varlığı – Doğumda ≥35 yaş kadın (dizigotik ikiz gebelik için ≥32 yaş)
284
İlk trimister testleri nedir
• Ultrason incelemesi – Ense saydamlık (NT→ Nuchal translucency) – Baş-Popo mesafesi (CRL) ölçümü – US ile NT ve nazal kemik (NB) • Maternal kanda serbest fetal DNA • Serum belirteçleri ; ikili tarama testi – Gebelikle ilişkili plasenta proteini-A (PAPP- A= Pregnancy Associated Plasma Protein-A) – İntakt hCG (veya serbest ßhCG)
285
İkinci trimister tarama testi nedir
• 15-20.hf arası – BPD ( biparietal diameter ) >28 mm • Serum belirteçleri – AFP ( alfa-fetoprotein ) >> nöral tüp defekti – Unkonjuge Estriol (uE3) – İntakt veya fβ-hCG – + inhİbin A → 4 lü test olur – MSAFP ( maternal serum alfa fetoprotein ) → • Tekil gebelik için üst sınır→ 2.5 MoM • İkiz gebelik için →3.5 MoM • PreGDM için →1.5 MoM
286
Glukoz yükleme testi için düşük risk taşıyan hasta grubu kim
• Yaş <25 • Gebelik öncesi normal kilo. • Düşük riskli etnik gruba mensup olmak. • Birinci derece akrabalarda DM öyküsü bulunmaması. • Anormal glukoz tolerans öyküsü bulunmaması • Kötü obstetrik öykünün bulunmaması
287
Glukoz yükleme testi için orta risk taşıyan hasta grubu kim
— OGTT 24-28. haftalar arasında uygulanır. — İki aşamalı: 1-) 50-g oral glukoz yükleme testi 2-)100-g OGTT • Tek aşamalı: • 100-g OGTT
288
Glukoz yükleme testi için yüksek risk taşıyan hasta grubu kim
• Obesite (VKİ > 27 kg/m2) • Gestasyonel diabet öyküsü • Glukozuri • Diabet için aile hikayesi
289
Gebelerde oral glukoz yükleme testleri nasıl yapılır
• **önce** 50-g oral glukoz yükleme testi, GDM için tarama testidir. • Açlık veya toklukta uygulanabilir. Açlıkta uygulandığında testin hassasiyeti artar. • **eğer** 1. saat > 130-140 mg/dl, plasma değeri, 3 saatlik 75 veya 100 gr. OGTT için eşik değerdir. >>> Gereksinimler: - Test öncesi 3 gün normal diyet (en az >150g/gün KH alımı) - 10 günlük süre içinde diüretik kullanılmaması. - En az 8-14 saatlik açlık - Test sabah saatlerinde istirahatte iken yapılmalıdır. — 250 ml su içinde oral olarak 75 gm (100 gm) glukoz 5 dakika içinde verilir **Glukoz tolerans testi için kriterler :** **Maksimum kan glukozu gebelik esnasında değişkenlik gösterir: - açlık 95 mg/ dl, - bir saat 180 mg/dl, - 2 saat 155 mg/dl, - 3 saat 140 mg/dl.** Bu değerlerden 2 ya da daha fazlası geçilirse, hasta bozulmuş gluk
290
Gdm Maternal ve fetal risk faktörleri nedir
— Maternal Riskler : • Polihidramnios • Hipertansif komplikasyonlar • Tekrarlayan genital/üriner enfeksiyonlar • Travmatik doğum • Operatif vajinal doğum veya sezaryen • Aşikar DM riski — Fetal Riskler : • Makrozomi (>4000 g, 4500g) • Intrauterin ölüm, konjenital malformasyonlar • Travmatik doğum ve omuz distosisi • Postnatal morbidite: İmmatür AC, hipogilsemi, hipokalsemi, hiperbilirubinemi, polisitemi, hipomagnezemi, polisitemi , RDS, kardiyomyopati • Artmış YDYBÜ’ne yatış insidansı • Çocukluk ve adolesan çağda riskler
291
GDM hastalarında insülin tedavisi ne zaman başlanır
• GDM % 15‐20 diyete rağmen insülin gereklidir • Diyetle AKŞ > 105 veya 2. saat TKŞ > 120 mg/dl ise insüline başlanır İnsülinin toplam ilk dozu hastanın kilosuna göre şu şekilde hesaplanır: İlk trimesterde.......... kilo x 0.7 İkinci trimesterde........ kilo x 0.8 Üçüncü trimesterde........... kilo x 0.9
292
Malprezentasyon nedir
— Önde gelen fetal kısmın verteks dışında olması — Fetal verteksin oksiput anterior pozisyonu dışı pozisyonda olması
293
Sinklitizm ile asinklitiz nedir
• Sagittal sütürün simfizis pubis ve promontoryuma olan mesafenin eşit olması durumu • Olmaması asinklitizm
294
Maternal Malprezantasyon fetal ve maternal Risk Faktörleri medir
— Fetal : • Polihidramnios • Oligohidramnios • Çoğul gebelik • Makrozomi • Fetal anomaliler • Birleşik prezentasyon — maternal : • Multiparite • Plasenta previa • Pelvik tümörler • Uterus anomaliler
295
Makat prezentasyon risk faktörleri nedir , makat gelişt ipler nedir
• Preterm eylem • Fetal Anomali • Oligo veya polihidramnios • Fetal gelişme kısıtlılığı • Multiparite • Uterin anomaliler • Plasenta previa • Dar pelvis • Çoğul gebelik • İdiyopatik (% 50 ile en sık) — makat geliş tipleri : 1. Saf makat > %60 2. Tam makat 3. İnkomplet , ayak gelişi
296
Vajinal makat doğumun fetal komplikasyonları nedir
• İntrakranial kanama • Brakial pleksus yaralanması • Oksipital diastesis • Uzun kemiklerin fraktürü • İç organların rüptürü • Epifiziyal ayrılma • Uzun dönem nörolojik hasar • Hipopituitarizm • Ağız ve farinks hasarı
297
Makat gelişte sezaryen endikasyon nedir
• TFA ( tahmini fetal ağırlık ) >4000 gr olması • Dar (kontrakte) pelvis • Primigravit / Nullipar • Plasenta previa • Eklampsi • Fetal başın hiperekstansiyonu
298
Transvers gelişin risk faktörleri nedir
• Plasenta Previa • Polihidramnios • Prematürite • Yüksek parite • Uterus anomalileri • Fetal anomali
299
Kordon prezentasyon ve prolapsus risk faktörleri nedir
• Gelen kısmın uygunsuz girme eğilimi • Malprezentasyon • Polihidramnios • Makat geliş • Prematürite • Yüksekte durma (pelvise girmeme) • Operatif Manevralar • Kord Anormallikleri
300
Makat doğum manevraları nedir
1. Pinard Manevrası: saf makatta **bacağı kurtarma manevrası , Hiperekstansiyondaki bacaklar için** 2. Loveset Manevrası: İçerideki başı çıkarmak için gövdeyi ekstansiyon ile tutup 180 derece çevirerek **kolları serbestleştirme ( kolları kurtarmak )** 3. Maurice Smellie Veit Manevrası: Baş spontan çıkmaz ise , Başın doğumunda Sağ el üzerine **ata bindirilen fetus** + sol el orta parmak ile oksiputa bası (baş fleksiyon) + Suprapubik bası (Crede) 4. Bracht Manevrası: Gövde çıktıktan sonra içerideki başı çıkarmak için fetal bacak ve gövdeyi simfizis pubis üzerine eğmek ve suprapubik bası ile doğurtmak. **Bu suprapubik basıya da Crede manevrası** denir 5. Burns Marshall manevrası : Başın doğumunda Sadece ayaklardan tutarak **anne karnı üzerine çekme** 6. Modifiye Prague Manevrası: Bebeğin **sırtı posteriorda** ise (genellikle anteriordadır). 2 parmak boyun etrafında olacak şekilde Bracht manevrası benzeri olarak gövde simfizis pubise eğilir 7. Zavanelli ve Simphisiotomi
301
Crede manevrasının obstertisedki 4 yeri nedir
1. Plasentanın ayrılmasında ( yapmıyoruz , kanamalara ve DİC ‘a neden olabilir ) 2. Makat doğumda arkadan gelen başı doğurtmak için 3. Omuz distozisinde ön omuzu doğurtmada 4. Mesane disfonksiyonu olanlarda ve mesanesini boşaltamayanlarda, mesane bölgesine el basısı ile idrar yapm
302
PPROM ( preterm prematür membran rüptürü ) nedenleri nedir
— yerel sitokin artışı — MMP ( metalloproteinaz ) artışı — TİMP ( metalloproteinaz doku inh. ) azalması — kollajenaz ve kollajenaz aktivite artışı — artmış İU basınç artışı Not : **en önemli risk artışı önceki PPROM öyküsü**
303
EMR ( erken membriyonik rüptür ) risk faktörleri nedir
— erken membran rüptür hikayesi ( preterm doğum öyküsü dahil ) — düşük sosyoekonomik durum — uterusun aşırı genişlemesi ( polihidroamnion çoğul gebelik ) — düşük BMİ — Sigara — konizasyon — serklaj öyküsü — bağ doku hastalıkları ( ehler - danlons sendrom ) — preterm eylem — grup B streptokok kolonizasyon
304
Tüm gebelik haftaları dahil edilirse PPROM sonrası en sık görülen komplikasyon nedir
RDS
305
Koryoamniyonit ( KA ) tanısı nasıl konulur
— Tanı – Ateş >39.0°C ya da – Ateş 38.0-38.9°C + ek klinik bulgu veya risk faktörü varlığı (başka kaynak yokluğu) • Risk faktörleri : – Birden fazla vajinal tuşe – İnternal fetal monitörizasyon – Mekonyum boyalı amnion – Genital trakt patojenlerinin varlığı (grup B streptokok, cinsel yolla bulaşan ajanlar) — Klinik bulgu >> Uterin hassasiyet, maternal fetal taşikardi — Tanıyı destekleyen durumlar – Lökositoz (Steroid 5-7 gün lökositoz yapar) – Pozitif amniyotik sıvı kültürü • Sensitivite %65-85 • Spesifisite %85 – Amniyonda düşük glukoz konsantrasyonu •<16-20 mg/dL – Amniyonda gram pozitif bakteri boyaması – Amniyonda artmış Interlökin seviyesi
306
En sık antepartum kanama nedeni nedir
Dekolman plasenta
307
Obstertik kanamaların ve postpartum kanamaların en sık nedeni nedir
Atoni
308
Antepartum kanamaların tanımı ve nedenleri nedir
— >28.hf (doğumdan önce) genital traktusta meydana gelen kanama • Antepartum kanamaların en sık sebebi dekolman plasenta > sıklığı 1/200 – Açıklanamayan kanamada doğum düşünülmeli 1. Obstertik nedenler %95 : - dekolman - plasenta previa - vasa previa - uterin rüptür 2. Non-obstertik nedenler : - servisit - koagülasyon bozuklukları - tümörler
309
Dekolman ( ablasyo , abruqio ) plasenta nedir
— Antenatal kanamaların 1/3’ünden sorumlu • En sık antenatal kanama nedeni • Fetal mortalitenin en sık izole sebebi • Maternal mortalite en sık nedeni kanama , Bunun en sık neden ise Atoni • En çok 38-39. hf arası görülür • Ayrılma total ya da parsiyel olabilir • **Atoni> Ablasyo >DiC >Laserasyon >Akreata** • **DIC’in en sık nedeni Dekolman**
310
Dekolman plasenta risk faktörleri nedir
• **öykü** ( daha önce dekolman plasenta geçirmesi ) >> **en çok arttıran** 37-38 hfda doğum önerisi!!! • Düşük doğum ağırlığı (FGR değil) • PPROM (subklinik KA) • Preeklamsi – Risk magnezyumla azalır >> **En çok görülen RF yani en sık sebep** • Çoğul gebelik • Kronik HT • Polihidroamniozis • Tek umblikal arter (tek kaynakta) • Leiomyom (pls. altında)
311
Dekolman plasenta tanısı nasıl konulur
— Negatif US dekolmanı ekarte ettirmez •US ile erken dönem tanı sadece %2 >300 ml kanama olmalı - **Ağrılı kanama > Dekolman** – **Ağrısız kanama > Previa** • Laboratuarda – Anemi, trombositopeni – **Fibrinojen <150 mg/dl,** koagulasyon faktörleri azalır, fibrin yıkım ürünleri artışı
312
DİC ‘nın en sık obstertik nedeni nedir
Dekolman plasenta
313
Yara iyileşme evreleri nedir
1. İnflamasyon fazı, 2. Proliferasyon fazı (Fibroplazi ve Kollajen sentezi) 3. Matürasyon fazı (Nedbe olgunlaşması fazı)
314
Yara iyileşmesini etkileyen faktörler nedir
— SİSTEMİK FAKTÖRLER • Yaş, • Sigara içmek, • Şişmanlık • Stres • Anemi • Üremi • Malnutrisyon • Kortikosterdidler • Kemoterapötik Ajanlar • Preop Dönemde Kalış Uzunluğu • Vitamin Eksikliği (C, A, B, K) • Travma • Hipovolemi • Hipoksi • Mineral Eksikliği (Çinko, Bakır,Mg) • Bir Pataloji Bulunması (Diabet,Ca) • 3 Saatten Fazla Süren Ameliyatlar • Gece veya acil ameliyatlar — LOKAL FAKTÖRLER • Cerrahi teknik • Kan Akımı • Mekanik Stress • Dikiş Malzemeleri • Dikiş Teknikleri • Radyasyon • Antiseptikler • Dren Olması • Ameliyat Bölgesinin Hazırlığı • İnfeksiyon • Oksijen Basıncı
315
Postoperatif solunum komplikasyonları nedir
• Atelektazi: - **En sık görülen pulmoner komplikasyondur** - İlk 48 saatte görülür - **İlk 48 saatte ateş yükselmesinin en sık sebebidir** - Post-op ensık genel ateş sebebidir - 72 saatte düzeltilmezse pnömoni riski ↑ - **Bol öksürtmek gerekir**
316
Postoperasyon dönemde en sık ölüm nedeni nedir
Pnömoni , %50 ↑ gr (-) etken
317
Postoperatif komplikasyonlarında ateş nedeni nedir
• İlk 48 saat: En sık atelektazi, ilk yapılacak AC grafisi • 3-5.gün: En sık İYE, E.Coli, postop en sık nozokomiyal enfeksiyon. Pnömoni, flebit • 7-10.gün: En sık yara enfeksiyonu • 1 hf.dan sonraki: İlaç allerjisi, batın içi abse
318
Postoperatif periton komplikasyonları nedir
• Batın cerrahisi sonrası ilk 24 saatteki **şokun en sık sebebi** kanamadır, hemoperiton olur • Peritonit
319
İnfertilite tanımı nedir , primer ve sekonder infertilite arasındaki fark nedir
— Çiftlerin en az bir yıl süreyle hiçbir kontrasepsiyon yöntemi kullanmaksızın, düzenli cinsel ilişkide bulunmalarına rağmen, çocuk sahibi olamama durumudur. • Primer infertilite: Daha önce hiç gebelik oluşmamış • Sekonder infertilite: Öncesinde en az bir gebelik oluşmuşsa
320
Over rezervi değerlendirme endikasyonları nedir
• 35 yaş üstü tüm infertil kadınlar • Herhangi bir yaşta açıklanamayan infertilitesi olanlar • Aile öyküsünde erken menopoz olanlar • Over cerrahisi geçirenler • Sigara içenler • Ekzojen gonadotropin tedavisine kötü cevabı olanlar
321
IVF = İn Vitro Fertilizasyon = Tüp Bebek ICSI = Intra cytoplasmic sperm injection **endikasyonları** nedir
• Üro-androlojik tedaviye cevap vermeyen **oligoastenospermi- azoospermi** • En az 15 gün aralarla yapılan 3 ayrı spermiogramın hepsinde total progresif motil sperm sayısı < 5 milyon • **Bilateral tam tubal tıkanıklık** • **İleri evre ( evre 3- 4) endometriozis** • Açıklanamayan infertilite: En az 3 siklus IUI uygulanmasına rağmen 3 yıl veya daha uzun süre gebe kalamama • Tek gen hastalıkları ve HLA uyumlu embriyo seçimi gerektiren olgular
322
Ovulasyon tetiklenmesi nasıl yapılır
— Optimum follikül büyüklüğü elde edilince son folliküler maturasyonunu sağlamak için **tek doz hCG** verilir ve bundan 36 saat sonra ovulasyon gerçekleşir. — OOSİT TOPLANMASI : İşlem hCG enjeksiyonundan 34-36 saat sonra gerçekleştirilir. — Ultrasonografi eşliğinde follikül ponksiyonu • **En sık kullanılan teknik transvaginal olarak ultrasonografi eşliğinde oosit toplanmasıdır.**
323
OHSS ( ovaryan hiperstimülasyon sendromu ) risk faktörleri nedir , semptomları nedir
• Genç Yaş, Düşük BMI • Polikistik Over Sendromu (PKOS) • Yüksek doz eksojen gonodotropin kullanımı • 24 saatte E2 seviyesinde 50%’den fazla yükselme • Daha önce OHSS Epizodları • Çok sayıda gelişen folikül 20-25) • Luteal destek için hCG kullanıması • Çoğul gebelik — hafif ohss semptomları : Alt batında rahatsızlık , Hafif bulantı, kusma , Diare — ağır ohss semptomları : Hızlı kilo alımı ,Asit ,Hemodinamik dengesizlik, ortostatik hipotansiyon, taşipne, solunum zorluğu ,Progressif oligüri
324
OHSS yaşamı tehdit edici komplikasyonları nedir , lab. Bulguları nedir
• Böbrek yetmezliği • ARDS • Over rüptürüne bağlı hemoraji • Tromboemboli — Lökositoz, Hct>45, yüksek kc enzimleri
325
OHSS ( ovaryan hiperstimülasyon sendromu ) ağır formları nedir
• Ciddi abdominal ağrı veya peritoneal bulgular • Beslenme ve sıvı alımını kısıtlayan inatçı bulantı ve kusma • Oligüri-anüri • Asit • Dispne-taşipne • Hiponatremi, hiperkalemi gibi elektrolit bozuklukları • Hemokonsantrasyon • Anormal kc fonksiyon testleri • Hct>45, lökositoz, Na<135, K>5, kreatinin>1.2
326
İntrauterin inseminasyon ( IUI ) nedir endikasyonları nedir
— Ovulasyon zamanında, laboratuvarda özel aşamalardan geçirilip hazırlanmış spermlerin, özel kateter aracılığı ile intrauterin kaviteye enjekte edilmesi işlemine intrauterin inseminasyon denir • Servikal mukus problemleri, servikal faktör • Ejakulasyon problemlerinde ( impotans, vaginismus, anatomik düzeltilmemiş hipospadias) • Açıklanamayan infertilite • **Evre 1-2 endometriozis olguları** • Anovulatuar infertilitede ovulasyon indüksiyonuna ek olarak • Erkek subfertilitesinde • İmmunolojik faktörler (ASA varlığı) • Kombine non-tubal infertilite faktörleri
327
İntrauterin inseminasyon ( İUİ ) kontrendikasyonları nedir
1) Kapalı tüp ve diğer tubal patolojiler 2) Anormal semen parametreleri (TPMSS< 5 milyon) 3) Eşlerden birinde genital sistem enfeksiyonu 4) Açıklanamayan vajinal kanama 5) Pelvik kitle 6) Pelvik cerrahi, ileri kadın yaşı 7) IUI’da tekrarlayan başarısız denemeler 8) Aynı anda olan diğer infertilite nedenleri
328
Primer ve sekonder amenore nedir
— primer amenore : • 15 yaş, normal boy ve sekonder seksüel özellikler eşliğinde menstrüasyonun hiç başlamamış olması • Ancak 13 yaşında sekonder seksüel karakterler hiç gelişmemiş ise primer amenore araştırması başlanabilir. • Genellikle anatomik veya genetik bir problem eşlik eder • Ancak bütün sekonder amenore nedenleri primer amenore olarak kendini gösterebilir — sekonder amenore : • Daha önce düzenli adet gören kadınlarda 3 aydan uzun süre menstruasyonun kesilmesi • Daha önce irregüler adet gören kadınlarda 6 aydan uzun süreli menstruasyon olmaması
329
Primer amenore en sık nedenleri nedir
• Gonadal dysgenesis, (Turner dahil) • Müllerian agenesis (vajina yokluğu, bazen uterus yokluğu) • Fizyolojik puberte gecikmesi (kronik sistemik hastalıklar, akut hastalıklar) • Polikistik over hastalığı – 7 % • Transverse vajinal septum – 3 % • Weight loss/anorexia nervosa • Hipopituarizm • İzole GnRH eksikliği • imperforate hymen • complete androgen insensitivity syndrome • hyperprolactinemia/prolactinoma • diğer pituitary tumorler • Konjenital adrenal hiperplazi • hipotiroidizm • CNS defektleri • craniopharyngioma • Cushing’s hastalığı
330
Jinekolojik aciller nelerdir
• Ektopik gebelik rüptürü • Over kist rüptürü • Adneksiyal Torsiyon • PID, TOA rüptürü • Kanamalar • Myomlar • disfonksiyonel • Laserasyonlar-Travma
331
Ektopik gebelik ( dış gebelik ) başvuru şikayetleri nelerdir
• hiç bir belirti olmayabilir • Vajinal Kanama • Pelvik-Abdominal Ağrı • Vital bulgularda değişme (hipotansiyon, taşikardi)
332
Jinekolojik yarı aciller nedir
• dismenore • bartolin absesi ( glandula vestibularis major ) • PİD • Dejenere myom • anormal uterin kanama