Hormon Flashcards
Levotiroksin Sodyum
T4 .
Etki geç , uzun sürer.
Rutin hipotiroidi ted.
Liyotironin Sodyum
T3
Etki çabuk , kısa süreli.
Miksödem koması ⭐
Liyotriks
Levotiroksin/liyotironin :4/1
Propiltiourasil
Metimazol
Karbimazol
Tirozin peroksidazı inhibe eder.
PTU , hızlı ve kısa sürer. Tiroid fırtınası tedavisi. Agranulositoz yan etki.Gebelikte tercih edilir.Perifer t4 t3 dönüşümünü inhibe eder. Etki latent periyot.
En fazla agranulositoz etkisi : Metimazol
Karbimazol ön ilaçtır.
Metimazol–} myastenia graves hastalığı kullanilir.
İyodür
Wolf Chaikoff Etkisi : tiroid hormon sentezi ve salıverilmesini azaltır.
Operasyon öncesi tiroidin cerrahiye hazırlanması.
Tirotoksikoz acil tedavisi.
Gebede kullanılmaz.
İyot-131 ( Radyoaktif İyot)
Tiroid foliküllerini tahrip eder. Tiroid kanser tedavisi . Etki başlangıcı 6-12 hafta. Medüller tiroid kanserinde KULLANILMAZ.
Perklorat/Pertektenat/Tiyosiyanat/Fluoroborat ve nitrat türevleri
İyodun tiroid bezine uptake i inhibe eder.
Rutin ted. yok.
Perklorat en potent. Amiodaron tirotoksikozunda kullanılır. Aplastik anemi yan etkisi.
Kalsitriol 1,25 D³
Hızlı etki , etki gücü yüksek. Osteoporozda kullanılırken yanında Ca²+ verilir.
Alfakalsidol
Kronik böbrek yetmezliğinde gelişen renal osteodistrofide kullanılır.
Kalsitonin
PTH un fizyolojik antagonistidir.
Paget , osteoporoz ve hiperkalsemide kullanılır.
Teriparatid / Abaloparatid
Rec PTH preparatıdır. Yeni kemik oluşumunu stimüle eder. Osteoporoz tedavisinde subkutan kullanılır.
Strontium Ranelate
Hidroksiapatit kristallerinde Yıllarca kemikte kalır. Kemik rezorbsiyonunu inhibe eder. Tromboembolik olay geçmişi olan hastalarda dikkatli olun.
Strontium Ranelate
Hidroksiapatit kristallerinde Yıllarca kemikte kalır. Kemik rezorbsiyonunu inhibe eder. Tromboembolik olay geçmişi olan hastalarda dikkatli olun.
Plikamisin (Mitramisin)
Antineoplastik . Metastatik kansere bağlı gelişen hiperkalsemi tedavisinde kullanılır.
BİFOSFANATLAR
Alendronat , Pamidronat , Etidronat , Risedronat , Tiludronat , İbandronat , Zoledronat
Pirofosfat analoğudurlar. Osteoporoz korunma ve tedavisinde kullanılır. Özefajit yapabilir. Paget hastalığı ve kansere bağlı gelişen hiperkalsemi tedavisinde kullanılır. Oral biyoyararlanımı azdır. Renal yolla itrah edilir.
Sinakalset
PTH salgısını inhibe eder. Sekonder hiperparatiroidi ted ve paratiroid kanser ted.
Galyum Nitrat
Anti-Rezorptif Etkili
Denosumab
RANKL molekülüne karşı geliştirilmiş.
Osteoklast inhibisyonu.
Osteoporoz ted.
6 ayda bir subkutan.
Tamoksifen
SERM : Selektif Östrojen Reseptör Modülatörleri
Memede antiöstrojenik ; uterus , kemik ve beyinde östrojenik aktivite
Tedavi östrojen reseptör pozitif olan meme kanserinde kullanılır.
Uzun süre kullanılırsa, endometrial hiperplazi ve polip yapar.
Raloksifen
SERM
Kemikte östrojenik aktivite
Postmenopozal osteoporoz tedavisi
Endometrial yan etkiler yoktur.
Taromifen
SERM
Tamoksifene benzer , östrojen reseptor pozitif meme kanseri tedavisi
Klomifen
SERM
Parsiyel agonist
FSH ve LH ı fazla salar. Primer etki yeri hipotalamustur.
En önemli endikasyonu PCOS hastalarında ve infertilite tedavisinde ovulasyon indüksiyonu.
Fulvestrant
Östrojen reseptör antagonistler. Tamoksifenin başarısız olduğu östrojen pozitif meme kanseri tedavisi.
Danazol
Güçlü antigonadotropik etki.
İdiyopatik trombositopenik purpura ve anjinörotik ödem tedavisi.
Memenin fibrokistik hastalığı , endometriozis ve over hiperfonksiyonu ted.
AROMATAZ İNHİBİTÖRLERİ
Anastrazol/Letrozol/Vorozol/Formestan/Eksemestan/Testolakton
Androjeni östrojene çeviren aromatazı inhibe eder. Tamoksifen başarısız olan meme kanseri ted. Puberte prekoks tedavisi
.
.
Medikal adrenelektomi yapan aminoglutetimid de aromatazı inhibe eder.
Simetidin
Androjen reseptör blokoru olan H2 reseptör blokörü ilac . Mikrozomal enzim inhibitörü.
Siproteron Asetat
Androjen reseptör blokörü.
Hirşutizm , oral kontrasepsiyon ve seksüel dürtüleri engellemeyen erkeklerde kullanılır.
Spironolakton
Aldosteron antagonisti.
Bir miktar androjen reseptörünü bloke eder. Hirşutizm tedavisi.
Finasterid/Dutasterid
5â redüktazı inhibe eder. Benign prostat hiperplazisinde kullanılır.
Flutamid/Nilutamid/Bikalutamid/Enzalutamid
Pür androjen reseptör blokörü. Prostat kanser tedavisi.
Flutamid : Hepatotoksik
Abirateron
17 alfa hidroksilazı inhibe eder. Prostat kanser tedavisi.
Jestenoron
Androjenin hedef hücreye girişini bloke eder. Prostat kanseri tedavisi.
Gossipol
Seminifer tübül harabiyeti ile sperm üretimini azaltır. Erkek oral kontrasepsiyonu
Lipooksijenaz ve siklooksijenaz inhibitörü
Uzun kullanımı kalıcı infertilite
Epostan
Progesteron reseptörünün selektif antagonistidir. Abortus oluşturur.
Mifepriston (Ru-486)
Progesteron ve glukokortikoid reseptör blokörü. Abortus amacıyla kullanılır.
Onapriston
Saf progesteron antagonisti ilaçtır.
Ulipristal
Progesteron reseptör parsiyel agonisti. Acil kontrasepsiyon 🌟🌟🌟
Menotropin
Humegon
İnsan idrarı kaynaklı FSH+LH preparatı
Ürofolitropin
Saf FSH içerir.
Folitropin alfa ve beta
Rekombinant FSH
Subkutan uygulanır.
Buserelin/Goserelin/
Löprolid/Histrelin/Gonadorelin/Nafarelin/Triptorelin
GnRH analogları
En potenti Histrelin
1 hafta kadar uygulanırsa hipofizi uyarır ve FSH ve LH salınımını stimüle eder. Uzun süre uygulanirsa antigonadotropik etki gösterir.
Stimülasyon amacıyla kadın ve erkeklerde infertilite tedavisinde kullanılır.
Ganirelix/Cetrorelix/Abarelix/Degarelix
GnRH antagonistleri
Erken LH piklerini engeller , ovulasyon zamanında gerçekleşir
Abarelix ve Degarelix prostat kanser tedavisinde subkutan kullanılır, KC de metabolize olur.
Oktreotid
Lantreotid
Pasireotid
Vapreotid
_Somatostatin analogları
Oktreotid , özofagus varis kanamasının tedavisinde kullanılır. Endikasyonları;
- Akromegali
- Karsinoid Sendrom
- Gastrinoma
- Glukagonoma
- Dumping Sendromu
- İnsülinoma
- Diabetik Diyare
Lanreotid , tiroid tm de kullanılır.
Somatotropin
Somatropin
Somatrem
GH preparatıdır.
Mekasermin
Rekombinant İGF-1 analoğudur.
Ciddi büyüme yetersizliği tedavisi.
Pegvisomant
GH reseptör antagonistidir. Akromegali tedavisi subkutan.
Bulantı , kusma , ekstremitede şişlik , nadiren hepatite neden olur.
Tesamorelin
GHRF analoğu. Lipodistrofik sendrom tedavisi.
ADH ANALOGLARI Desmopresin Lipresin Felipressin Terlipressin
Desmopresin : hemofili ve vWF ted. kullanilir. Santral Dİ ve enürezis nokturna tedavisi
Lipresin : Santral Dİ ted
Felipressin : lokal anesteziklerle kombinasyon
Terlipressin : vazokonstruktor etki fazla
Ozofagus varis kanamasında kullan
Tolvaptan Konivaptan Relkovaptan Mozavaptan Liksivaptan
V2 reseptör selektif blokörü. Sadece su atarlar , aquaretikler.
Konivaptan V1a yıbda bloke eder İV
Tolvaptan , Oral
Uygunsuz ADH ve hiponatremi ted.
Tolvaptan ciddi kc toksisitesi yapar 30 günden fazla kullanma
Atosiban
Oksitosin reseptör blokörü.
Tokolitik amaçlı kullanılır .
Kullanımı kısıtlı.
Hiperglisemi yapan önemli ilaçlar
Somatostatin Diazoksid Fenitoin L-Asparajinaz Beta blokörler Ca²+ kanal blokörleri
İnsülin Regülar
IV kısa etkili rec insülin preparatı
Orta ve Uzun etkili insülin preparatları
NPH
İnsülin Glargin (tekdoz)
İnsülin Detemir (Albümine bağlanır)
İnsülin Degludec (Ultra uzun etkili)
Afrezza
İnhale insülin preparatı. Öksürük yan etkisi
Sigara kullanan ve KOAH hastalarında kontrendikedir.
SULFONİLÜRELER
Pankreas beta hücresindeki ATP bağımlı K kanalını bloke ederek insülin salınımını artırır. İnsülin rezervi şart.
Tolbutamid
1.jenerasyon , en kısa etkili. Hipoglisemi riski düşük yaşlılarda kullanımı iyi tercihtir.
Klorpropamid
1.jenerasyon. Eliminasyon yarı ömrü en uzun SULFONİLÜREDİR. Nefrojenik Diabetes İnsipidusta da kullanılır.
Asetoheksimid
Ürikozürik etkisi vardır.
Bilgi : 2. Jenerasyon sulfonilureler G harfi ile başlar
√√√√√√√√√√√√
Gliburid
En potent. Plasentaya geçmediği düşünülüyor.
Gliklazid
Nöropati, retinopati , mikroanjiyopati gibi mikrovasküler komplikasyonları azaltmaktadırlar. Anti agregan özellikli.
Glipizid
Etkisi en hızlı ve en kısa olan.
Glimepirid
Uzun etkili
Glibürid hariç teratojendir
Disülfiram benzeri reaksiyon oluşturan sulfonilureler nedir?
Klorpropamid ve tolbutamid
METFORMİN( Biguanidler )
Oral AntiDiyabetik
AMP Kinaz aktivitesini artırır. Glukoneogenez inhibe olur. Periferik insülin direncini azaltırlar. Tip2DM makrovaskuler komplikasyonlarini azaltirlar. Lipolizi stimule eder kilo verdirir. Metformin böbrekten atılır. Yan etki GIS intoleransı , laktik asidoz . PCOS tedavisinde de kullanılabilir. Uzun süre kullanimda b12 ve b9 eksikliği. Gebelik B kategorisi.
MEGLİTİNİDLER
Nateglinid
Repaglinid
ATP bağımlı K kanalını bloke eder ve insülin salınımını artırır. Oral antidiyabetiklerde en kısa etkili.
Postprandiyel hiperglisemi regülasyonu.
Yemekte ilk lokma ile alınırlar. Sülfonilürelerle kombine kullanılmaz.
TİAZOLİDİNDİONLAR
Troglitiazon
Pioglitiazon
Rosiglitiazon
PPAR-Gama agonisti olarak etki gösterirler. Periferik insülin direncini azaltırlar. Etkisi gen transkripsiyonu üzerinde olduğundan etkisi çok geçtir.
Yan etki : idiyopatik ödem
Pioglitiazon olumlu lipid profili ve şuan tek bu kullanılıyor.
PPAR alfa agonisti : . . . PPAR gama agonisti:
Fibratlar . . . Glitiazonlar
ALFA GLUKOSİDAZ İNHİBİTÖRLERİ
Akarboz
Miglitol
Vogliboz
Alfa glukozidaz ince b. da disakkariti monosakkarite çevirirler.
Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığında kontrendikedirler.
Postprandiyal hiperglisemi tedavisi
Böbrekten atılır.
ALDOZ REDÜKTAZ İNHİBİTÖRLERİ
Sorbinil
Tolrestat
Alrestatin
Aldoz redüktaz glikozu sorbitole dönüştürür. Sorbitol ———>mikrovasküler komplikasyonlar
Bu inhibitörler retinopati, nefropati ve nöropatiyi azaltırlar.
İnkretinler
Pankreasın beta hücrelerini uyarıp İnsülin salınmasıni uyarırlar. Glukoza bağımlı insülin sekresyonunu artırırlar.
Exenatid Liraglutid Albiglutid Dulaglutid Liksisenatid
GLP-1 analoğudurlar. Subkutan enj. Serum glukagonunu düşürür.
Exenatid : KİLO KAYBI
Liraglutid : UZUN ETKİLİ
Albiglutid : Albumin+GLP-1 t1/2:5gün
Dulaglutid : IGG4+2 tane GLP-1 yarı ömür 5 gün
Liksisenatid: EN KISA ETKİLİ
en önemli yan etki pankreatit
Kontrendikedir: tiroid medüller Ca ve MEN2
Sitagliptin . Vildagliptin . Saksagliptin . Linagliptin . Alogliptin
GLP-1 i parçalayan Dipeptidil peptidaz 4 (DPP4) inhibitörü. İnkretinlerin parçalanması engellenir. Exenatid benzeri glukagonu azaltıp gastrik boşalmayı yavaşlatırlar fakat farklı olarak oral kullanılır. Metformin ile kombinasyon 🌟🌟🌟
Pramlintid
Amilin analoğu
Tip1 ve 2 DM subkutan kullan
Preprendiyal kullanılır ve postprandiyal hiperglisemiyi engellerler. Mide boşalmasını yavaşlatır, tokluk hissini artırır.
Kanaglifozin
Dapaglifozin
Empaglifozin
İpraglifozin
SGLT-2 inhibitörü. Oral AntiDiyabetik. Glikozüriye yol açarlar. Metformin veya insülin ile kombine edilir , tip 2 DM tedavisi. Ortalama 2-5 kg kayip. Candida enf duyarlılık artar. Kana ve empa ileri derece böbrek yetmezliğinde kontrendikedir.
Kolesevelam hidroklorid
Safra asidi bağlayan reçine. HbA1c yi yüzde 0.3 ile 0.5 düşürür. Farnesioid X reseptör aktivasyonunu azaltır. Yan etki GİS intoleransı.
Bromokriptin
Dopamin D2 reseptör agonistidir. Yan etki bulantı kusma
HbA1c %0-%0.5 azaltır.
Glukokortikoidler
Hiperglisemi Lipoliz KC dışı katabolizasyon İmmunsuprsean Antiinflamatuar Peptik ülser riski Bağırsak Ca absorb azaltır. Aseptik kemik nekrozu
Kortizol ( hidrokortizon)
En kısa etkili
Kortizon
Ön ilaç. Topikal kullanım yoktur.
Prednizon
Ön ilaç , prednizolona dönüşür. Topikal kullanımı yoktur.
Deksametazon
En uzun etkili. Mineralkortikoid etkinliği yoktur.
Betametazon
Deksametazondan sonra en uzun etkili. Antiinflamatuar ve glukokortikoid etkinlikligi en fazla. Topikal formu mevcut.
Parametazon
Triamsinolon
Orta etkili glukokortikoid preparatıdır. Mineralkortikoid etkinliği yoktur.
Steroid Mutlak Kontrendikasyonları
2 adet
Aktif Tüberküloz
Gözde herpes simpleks keratiti
Siklesonid
İnhalasyon yolu ile kullanılan yeni steroid preparatıdır.
MİNERALKORTİKOİDLER Dezoksikortikosteron-DOCA Fludrokortizon Kosintropin Aldosteron
DOCA : pür Mineralkortikoid, Addison hast.
Flud : Addison ilk tercih
Kosintropin : infantil spazmlarda kullanılan ACTH preparatı
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Ketokonazol
Yüksek dozda.
Steroid ve seks hormon sentezini birkac basamakta inhibe eder.
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Aminoglutetimid
20-22 Desmolaz enzimini inhibe eder
Kolesterol——–20-22Desmolaz—>pregnenolone
Tüm steroid hormon sentezi engellenir
Pozitif östrojen reseptör meme kanser tedavisi
MEDİKAL ADRENELEKTOMİ yapar.
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Metirapon/Etomitad
11 beta hidroksilazı inhibe eder
Aldosteron ve Kortizol sentezi azalır
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Mitotan
DDT benzeri ilaç. Kimyasal adrenelektomi
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Trilostan
3 beta hidroksisteroid dehidrogenaz enzimini inhibe eder. Pregnenolondan progesteron oluşumu inhibe olur.
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Amphenone B
11 17 21 hidroksilazı inhibe eder.
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Mifepriston
Onapriston
Lilopriston
Progesteron reseptör blokörü
Abortus amacı ile kullanılan bir ilaçtır.
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Siproheptadin
Histamin ve serotonin reseptor blokasyonu
Mide karsinoid tedavisi
STEROİD SENTEZ İNHİBİTÖRLERİ
Drospirenon
Yeni nesil oral kontraseptiftir. Su ve Na atar. Progesteron turevidir.