Hoorcolleges Flashcards
Wat zijn de vier groepen weefsels?
- epitheelweefsel
- bindweefsel
- spierweefsel
- zenuwweefsel
Onder welk type weefsel vallen kraakbeen en botweefsel
bindweefsel
Functies kraakbeen
- steun aan weke delen (zoals oor of neus)
- verbinden van botten
- vormen van glijvlak voor gewrichten (heupkom)
- schokdemping
- belangrijk bij groei van pijpbeenderen (humerus of femur)
–> dus belangrijk bij groei van kinderen
Kraakbeen kenmerkende eigenschappen
- niet gevasculariseerd
–> voeding en zuurstof vanuit bloedvaten omringend weefsel - geen lymfevaten
- geen zenuwen
- trage stofwisseling
–> kraakbeen herstelt na beschadiging niet
Kraakbeen ontstaat uit ongedifferentieerde mesenchymale stamcellen. In welke twee cellen kunnen deze differentiëren?
chondrocyten (terminaal gedifferentieerde kraakbeencellen)
osteocyten (terminaal gedifferentieerde botweefsel cellen
In wat differentiëren chondroblasten?
chondrocyten
In wat differentiëren osteoblasten
osteocyten
Het merendeel van het kraakbeznstructuren wordt omringd door dunne bindweefsellag. Hoe heet deze?
perichondrium
In wat voor cellen differentiëren cellen zich vanuit het perichonrium
chondroblasten
Door wat voor zelfgemaakte omgeving worden chondroblasten omringd
extracellulaire matrix (ECM)
Wat voedt de chondrocyten en chondroblasten?
het perichondrium, aangezien die bloedvaten bevat
Waaruit is de extracellulaire matrix opgebouwd?
- collageen: grootste deel
- hyaluronzuur: kan goed aan water binnen
- proteoglycanen
- beetje glycoproteinen
- soms elastine
Kenmerken chondroblasten
ze zijn vaak aan buitenkant van weefsel
- afgeplat
- helder cytoplasma (actieve cel –> euchromatine)
Aan welke zijde zijn chondroblasten te vinden als ze gaan differentiëren tot chondrocyten?
buitenzijde
Waardoor kunnen chondrocyten niet meer delen?
als ze volledig omgeven zijn door ECM (extracellulaire matrix
Functie chondroblasten
- vorming extracellulaire matrix
- productie diverse vezelcomponenten
Functie diverse vezelcomponenten kraakbeen
- stevigheid kraakbeen
- vasthouden van water in weefsel
–> mbv hyaluronzuur
–> schokdemper kraakbeen
Waardoor heeft kraakbeen een schokdempende functie?
Doordat water zich kan binden aan diverse vezelcomponenten met behulp van hyaluronzuur
Kenmerken chondrocyten
- gecondenseerde kern
- liggen in isogene groepjes
wat zijn chondronen?
isogene groepjes van chondrocyten
Uit hoeveel cellen bestaan chondronen
2, 4, 8
door mitotische deling
Wat zijn de twee vormen van groei bij kraakbeen
- interstitiele groei
- appositionele groei
Wat is interstitiele groei?
mitotische deling van reeds bestaande chondroblasten en chondrocyten. vooral in embryo
Fases interstitiele groei
- alleen mesenchymcellen
- na differentiatie en mitose zijn er chondroblasten ontstaan
- de chondroblasten secreteren ECM waardoor cellen van elkaar gescheiden worden
- daaropvolgende celdeling vindt plaats in het groepje zelf
Appostitionele groei
Cellen differentiëren vanuit het perichondrium tot chondroblasten. Dit komt vaak in latere levensfasen voor.
Drie vormen van kraakbeen
- Hyalien kraakbeen
- Elastisch kraakbeen
- Vezelig kraakbeen
Kenmerken Hyalien kraakbeen
- komt het meeste voor
- bestaat uit collageen type II en aggrecan
- homogeen
Waar komt hyalien kraakbeen vooral voor?
- bovenste luchtwegen
- gewrichtskraakbeen
- epifysaire schijven in pijpbeenderen
- foetaal skelet
Kenmerken elastisch kraakbeen
- bevat naast collageen type II en aggrecan ook elastische vezels
Waar komt elastisch kraakbeen voor?
- oorschelp
- uitwendige gehoorgang
- epiglottis
- overig kraakbeen in larynxgebied
Kenmerken vezelig kraakbeen
- collageen type II
- grote gebieden met straf bindweefsel dat collageen type I bevat
Waar komt vezelig kraakbeen voor?
- tussenwervelschijven
- symphysis pubica
- menisci
- enkele andere gewrichten
- peesaanhechtingen
Voornaamste cellen in hyalien kraakbeen
- chondroblasten
- chondrocyten
Organisatie van chondrocyten in hyalien kraakbeen?
- geïsoleerd of in kleine isogene groepen
aanwezigheid perichondrium in hyalien kraakbeen?
Ja (behalve epifyse en gewrichtskraakbeen)
Functie Hyalien kraakbeen
- zorgt voor glad en soepel gewrichtsoppervlak
- steun aan luchtwegen
Wat zijn de voornaamste cellen in elastisch kraakbeen?
chondroblasten
chondrocyten
wat is de organisatie van chondrocyten in elastisch kraakbeen?
overwegend in kleine isogene groepen
Is er een perichondrium aanwezig in elastisch kraakbeen?
ja
Wat is de functie van elastisch kraakbeen?
- zorgen voor flexibiliteit
- steun geven aan weke weefsels
Wat zijn de voornaamste cellen in vezelig kraakbeen?
- chorndrocyten
- fibroblasten
Hoe is de organisatie van chondrocyten in vezelig kraakbeen?
geïsoleerd of in kleine, in strengen georiënteerde, isogene groepen
Is eer een perichondrium aanwezig in vezelig kraakbeen?
nee
Wat is de functie van vezelig kraakbeen?
- demping
- weerstand bieden aan druk- en trekkrachten
Functies botweefsel
- biedt essentiële steun aan zachte weefsels
- beschermend schild voor vitale organen
- productie van rode bloedcellen in beenmerg
- reservoir voor mineralen (calcium en fosfor)
Via welk kanaal komen bloedvaten het botweefsel binnen?
het kanaal van Volkmann
dwarsverbinding
In welke kanalen vertakken de kanalen van VOlkmann?
kanalen van Havers
hoofdbloedvat
Kenmerken osteoblasten?
- vitale cellen
- actieve cellen
- lichte nucleus
- veel ruw endoplasmatisch reticulum
Functie osteoblasten
- aanmaak collageen
- productie osteoid
- calciumzouten (in vorm van hydroxyapatiet) afgezet in osteoid
Wat is het osteoid?
een stadium van botweefsel dat nog niet is verkalkt
Wat is een oosten of systeem van Havers?
Het systeem die osteocyten vormen.
Het vult de lege ruimtes op die onststaan door de activiteit van osteoclasten.
Wat is de functie van de canaliculi tussen osteocyten?
communicatie tussen cellen
transport tussen cellen
Kenmerken osteoclasten
- meerkernig/multinucleair
- georganiseerd in een synctium
- gevormd door fusie van individuele cellen
Functie osteoclasten
- afbreken van botweefsel
- remodellering van bot
- behoud van botdichtheid
–> na veranderende fysiologische behoeften
Wat zijn de verschillende types botweefsel? En waar bevinden deze zich in het bot?
- compact bot
–> aan de buitenkant - spongieuze bot
–> in de binnenkant
Wat voor beenmerg is er in spongieus bot?
rood en geel beenmerg
Wat voor processen vinden er plaats in het spongieuze bot?
aanmaak van rode bloedcellen en immuuncellen
Belangrijke processen van bosvorming?
- Intramembraneuze ossificatie (endesmaal)
- chondrale ossificatie (perichondraal en enchondraal)
Wat is intramembraneuze ossificatie (endesmaal) en en waar vindt het plaats?
Proces waarbij bot wordt gevormd vanuit bindweefsel
- komt vooral in platte botten voor (schedelbeenderen)
Wat is chondrale ossificatie (perichodnraal en enchondraal)? Waar vidnt het plaats?
Bot wordt indirect gevormd door vervangen van kraakbeenweefsel door botweefsel
- bij epifysairschijven (groeischijven)
Wat is secundaire vorming?
Het vormen van enchondrale bot in de epifysaire schijf (groeischijf) –> vorming van pijpbeenderen
Wat zijn de zones in de epifysaire schijf? En waar bestaan deze uit?
- rustzone: hyalien kraakbeen
- proliferatiezone: snel delende chondrocyten
- zwellingszone: gezwollen hypertrofisch kraakbeen, kraakbeenschotten
- verkalkingszone: degeneratie van kraakbeencellen en verkalking van kraakbeenschotten
- botvormingszone: capillairen en osteoprogenitorcellen dringen binnen en osteoblasten zetten bot af tegen verkapte kraakbeenschotten
Wat is histogenese?
De vorming van de structuur van botweefsel
In welke twee hoofdtypen kan histogenese onderverdeeld worden?
- primair bot (gevlochten)
- secundair bot (lamellair)
Kenmerken primair (gevlochten) bot
COllageenvezels en osteocyten zijn willekeurig georganiseerd en lopen in verschillende richtingen door elkaar.
Wordt vaak aangetroffen in onrijpe botstructuren, zoals bij embryonale ontwikkeling (embryogenese) of bij herstel van botfracturen.
Kenmerken secundair (lamellair) bot
Rijpe volwassen botweefsel. Gekenmerkt door georganiseerde structuren, zoals parallelle of concentrische lagen.
Stabieler en steviger. Volwassen skelet.
Fasen van botweefsel na botbreuk
- revascularisatie
- invasie en proliferatie van osteoprogenitorcellen osteoblasten
- vorming (primair) plexiform bot
- vorming (secundair) lamellair bot
- re-modelling
Wat voor effect hebben parathyroïd hormoon (PTH) en calcitonine op osteoclasten
PTH verhoogt activiteit van osteoclasten
calcitonine remt activiteit van osteoclasten
Wat veroorzaakt rachitis (engelse ziekte)
tekort aan vitamine D
Wat is osteoporose
De afname van botbasse
Het bot wordt brosser, er is een toegenomen afbraak van bot door osteoclasten en verminderde vorming van osteoblasten
Epidemiologie osteoporose
Vrouwen in de menopauze
Mensen met vitamine D tekort
Mensen met hyperparathyreoïdie
Vaak bij ouderen
Kenmerken inflammatie gewrichtsaandoeningen
- ochtendstijfheid
- huid om gewricht is rood
- klachten ‘s ochtends en ‘s nachts
- klachten nemen af bij bewegen
Kenmerken niet-inflammatoire gewrichtsaandoeningen
- klachten nemen toe bij bewegen
-erste in de middag en avond - kortstondige startstijfheid
inn welke vorm komt monoartritis voor?
artrose
- bacteriële artritis
- jicht
In welke vorm komt asymmetrische artritis voor?
reactieve artritis
- spondylitis ankylopoetica
In welke vorm komt symmetrische polyartritis voor?
reumatoide artritis
Op welke vier aspecten letten we bij reumatoïde artritis?
- betrokken gewrichten
- serologie
- acute-fase reactie
- duur van symptomen
Hoe ontstaat gastro-enteritis (reactieve artritis)?
campylobacter
- shigella
- salmonella
Hoe ontstaat urethritis (reactieve artritis)?
chlamydia
- gonorroe
Hoe ontstaat pharyngitis (reactieve artritis)?
streptokokken (acuut reuma)
a.
arterie
aa.
arteriae
art.
articulatio
artt.
articulationes
lig.
ligamentuml
ligg.
ligamenta
m.
musculus
mm.
musculi
n.
nervus
nn.
nervi
n.l. (ev)
nodus lymphoideus
n.l. (mv)
nodi lymphoidei
proc (ev)
processus
proc. (mv)
processus
r.
ramus
rr.
rami
vv.
venae
v.
vena
Wat gebeurt er met de scapula wanneer de arm verder dan 120 graden wordt geabduceerd?
Je scapula zorgt ervoor dat je arm tot 120 graden geabduceerd kan worden. Daarboven moet het schouderblad meebewegen. Dan is er elevatie gaande.
Waarom zou er bij de humerus naast een anatomisch ook een chirurgisch collum worden onderscheiden?
Dit is omdat er een fractuur kan optreden bij de chirurgische collum. Hier moet vaak worden ingegrepen in de vorm van een operatie.
Welke van de ossa carpalia zijn klinisch relevant?
Het os scaphoideum en het os lunatum. Beide zijn botten waarmee de rest van het hand verbonden is aan je onderarm. Het os scaphoideum zorgt voor opvangen van klappen. Het os lunatum kan bewegen waardoor hier minder fracturen zijn.
Waar bevindt zich de anatomische snuifdoos en wat is het klinische belang?
Aan de handrug. Als je je vingers openmaakt en vervolgens onder spanning naar achter probeert te bewegen, zie je onder je duim een soort driehoekje. Als je hierop drukt kan je voelen of er iets gebroken is in de hand.
Wat is een synovia gewricht? Waardoor wordt het kapsel gevormd?
Het is een gewricht waar een kapsel omheen zit. Een kapsel zorgt voor stabiliteit en wordt gevormd door bindweefsel.
Wat zijn verschillende functies van de ligamenten (banden) die een rol spelen in een gewricht en waar kunnen deze zich bevinden?
Ze zorgen voor stabiliteit en bewegingsbeperkingen. Je kan ze overal in het lichaam vinden. W
Wat is het verschil tussen het gewricht van de duim (CMC-I) en de andere vingers (CMC II-V)
De duim kan meer bewegen door het zadelgewricht. De andere vingers hebben een vinger-scharniergewricht.
Wat gebeurt er met de positie van de clavicular wanneer bij een val op de schouder de ligt. coracoclaviculare en acromioclaviculaire scheuren? Hoe uit zich dit bij lichamelijk onderzoek?
De clavicula zit niet meer vast waardoor hij omhoog wordt getrokken door een spier die eraan vastzit. Dit heet het pianotoetsfenomeen.
- Door welke botstukken wordt het acetabulum gevormd?
Door de os ilium en os pubis
Welke delen van de onderste extremiteiten zijn palbabel bij lichamelijk onderzoek?
De malleolus medialis, malleolus lateralis enz
.Wat is de functie van de patella?
De patella is een sesambot, de functie is krachtoverdracht verbeteren van bovenbeen naar onderbeen
Welke structuren hechten aan respectievelijk de tuberositas en de tube calcanei?
Aan de tuberositas tibia hecht het ligamentum satella en aan de puber calcanei hecht de achillespees.
Wat zijn sesambeenderen en waar kunnen deze voorkomen?
Stukjes bot die zich bevinden in het verloop van een pees tussen pezen/gewrichtsholtes. Ze zitten vast aan de pees van een spier die ervoor zorgt dat de pees op een iets grotere afstand geschoven wordt, zodat de hefboomwerking van het gewricht groter wordt.
Wat zijn de twee verschillende type synoviale gewrichten van het heup en kniegewricht?
De heup heeft een kogelgewricht en de knie een scharnier. Een kogelgewricht kan krachten opnemen in alle richtingen en vrij ronddraaien. Een scharniergewricht kan alleen buigen en strekken.
Welke bewegingen vinden plaats in het bovenste en onderste spronggewricht?
Het bovenste spronggewricht kan buigen en strekken. In het onderste spronggewrcith vindt inversie en eversie plaats
Welk traumamechanisme is verantwoordelijk voor letsel aan de laterale enkelbanden?
Dan is er sprake van inversietrauma, waarbij de enkel gewond raakt door een te erge inversiebeweging.
Wat zijn de drie soorten gewrichten in verschil van beweeglijkheid?
Synarthrotis: niet beweeglijk
Amfiarthrotis: weinig beweeglijk
Diarthrotis: vrij beweeglijk
Wat zijn de drie soorten diarthrosis gewrichten?
monoaxiaal: 1 as
diaxaal: 2 assen
Triaxaal: 3 assen
Wat is een fibrous joint
Een bindweefselverbinding
Wat is syndesmosis
een bindweefselplaat of ligament
wat is sutura?
dichte bindweefselverbindign
wat is cartilaginous joint?
kraakbeenverbinding
wat is een synchondrose
een verbinding in kraakbeenplaat
wat is een symphysis?
een verbinding in kraakbeendiscus
Wat voor gewricht is de knie?
scharnier
Wat voor gewricht zit tussen de ellepijp en spaakbeen?
rolgewricht
welk gewricht is de duim?
zadel
welk gewricht is de pols?
ellipoid
welk gewricht is de schouder en de heup?
rol
wel gewricht zit tussen de carpalen en metacarpalen?
vlak
Wat is de functie van synoviaal vocht?
- vermidnert wrijving en smeert gewrichten: soepele beweging van botten
- absorbeert schokken
- levert voedingsstoffen aan kraakbeen
- verwijderd afvalstoffen
- bescherming tegen infecties
Wat zijn de vier radiologische kenmerken van artrose?
smalle gewrcithsspleet
- osteofyten (uitsteeksels)
- subchondrale scelrosis
- osteocyten (kraters)
Wat is een frozen shoulder?
Als de recessus axillaris vastzit
Wat is bursitis?
Als het slijmzakje (bursa) gaat ontsteken
- veel pijn bij beweging
Wat kan er ontstaan er als er bursitis door wordt veroorzaakt door een bacterie en deze de gewrichtsholte ingaat?
Bacteriele artritis doordat er een ontsteking in het gewricht ontstaat
Wat is de fascie
Een laag bindweefsel dat om de spieren heen zit
- bescherming en aanhechting
Wat is de septum?
De septum shceidt de spiercompartimenten ene werkt als een soort verdikte fascieae
Wat is de origo?
Waar de spier begint
Wat is de insertie?
Waar de spier eindigt
Wat zijn risicofactoren voor artrose?
- leeftijd
- geslacht
- obesitas
- genetica
- trauma
Wat is primaire artrose?
Er kan geen hoofdoorzaak gevonden worden
Wat is secundaire artrose?
Er is een duidelijke oorzaak
Klachten osteoarthirits?
- pijn
- bewegingsbeperking
- startstijfheid
- spierzwakte
Behandeling artrose?
- leefstijl aanpassen
- loophulpmiddelen
- pijnstillers NSAID’s en paracetamol
- fysiotherapie (obesitas)
- operatief (vervanging van heup)
Anamnese bij pijn in been?
- locatie van pijn
–> uitstraling - acuut of geleidelijk ontstaan
- enkelzijdig of dubbelzijdige pijn
- pijn afhankelijk van houding
- pijn afhankelijk van activiteit
- tekenen van infectie