Hoofdstuk 6 Flashcards
Vredesonderhandeling met Spanje lukte niet (1648) vanwege? (2 redenen)
1) Spaanse gezag wilde geen afstand doen van soevereiniteitsaanspraak op Nederland
2) Ze waren niet blij dat er geen godsdienstvrijheid voor katholieken waren in de Republiek
Waarom koos Spanje uiteindelijk voor vrede?
Ze konden niet vechten met beiden Frankrijk en Nederland
Vrede van Münster (1648)
1) Spanje erkende de Republiek als soevereine staat.
2) Vergunde vrije vaart Indië.
3) Geen voordelen voor katholieken in Republiek.
4) Nam sluiting Schelde voor lief.
Republiek had voortaan zelfstandige plaats wereldtoneel.
Mercantilisme
Monetaire en fiscale verdediging
De economische verdediging van het ene land tegen het andere. Een land kan niet winnen zonder dat een ander verliest.
Monetair: politiek gericht op kostbaar metaal binnenhalen.
Fiscaal: uitstroom kostbaar metaal beperken door maatregelen.
Waarom is mercantilisme een erkenning van een zwakke positie?
Het is een defensieve strategie. Liet zien dat de vorst zijn positie moest verbeteren. Steden en staten aan toppunt van hun macht kozen niet voor mercantilisme. Lieten hun edelmetaal vrijelijk circuleren.
De opkomst van de Republiek zorgte ervoor dat Frankrijk en Engeland defensief werden.
Beheerste de Republiek de Europese vrachtvaart?
Ja. De Republiek had veel baat bij een vrije doorvaart op de wereldzeeën.
Theorie van Hugo de Groot over vrije navigatie op zee.
1609: Mare Liberum. <– reactie op het Verdrag van Tordesillas (1494) en Inter Caetera die zee verdeelde over Spanje en Portugal.
Natuurrecht: Staten zorgen voor zichzelf, maar bouwen welvaart uit door contact. Alleen mogelijk bij vrije zee en lucht. Eigendom alleen betrekking op begrensde zaken. Iets van niemand is voor iedereen.
William Welwood en John Selden over vrije zee.
Zee is niet vrij. Handel en visserij rondom Britse eilanden is voor de Engelsen.
Engelse zeeoorlog.
Engeland burgeroorlog en koningsmoord onder leiding van protestant Oliver Cromwell. 1651: Vraagt Republiek aan te sluiten bij hen. Republiek weigerde. Akte van Navigatie (1651): buitenlandse schepen alleen goederen van eigen land aanvoeren. Engelse oorlogsschepen controleerden vrachtschepen uit Republiek. Aanleiding oorlog. Republiek verloor. Engelsen hadden modernere schepen.
+ Meer oorlogen met mercantilistische grootmachten. Tweede oorlog Engelsen gewonnen.
Oorlogen mercantilistische grootmachten economische gevolgen.
1) Productiekosten waren hoog.
2) Arbeidsproductiviteit ging niet hoger.
3 investeringen
1) Walvisvaart
2) Slaven- en suikerhandel
3) Beleid VOC (meer producten). Slecht: Hogere kosten door personeel en beheer grote stukken land.
‘Het rampjaar’ 1672
Republiek van 3 kanten aangevallen. Leger niet in staat om de Republiek te verdedigen. Willem 3 (stadhouder) wist Fransen terug te dringen. Brits-Franse vloot onsuccesvol. Willem 3 zag Lodewijk 14 als tegenspeler en ging daarom richting de Engelse troon.
Economie ging slecht. Hoge kosten en weinig profijt van de internationale handel.
Economische groei van de Republiek ging hand in hand met?
Overzeese expansie.
laatste decennium 16e eeuw veel schepen voor handel naar Zuidoost-Azië. Veel concurrentie. Staten-Generaal + Oldenbarnevelt zorgden voor oprichting VOC. Monopolie op handel gebieden.
Waarom is de VOC zo’n belangrijk moment?
1) Ondernemingsrechtelijke vernieuwing.
2) Publiekrechtelijke bevoegdheden in door haar beheerste gebieden
3) Belangrijk in debatten slavernij
Ondernemingsrechtelijke vernieuwing VOC
-
VOC: Soevereiniteit en recht
- Oprichting VOC (juridische kant) -
In Republiek Provinciale Staten soeverein. Zaken over hele unie= Staten-Generaal (buitenlandse zaken en defensie) en ook toezicht op de VOC. VOC opgericht bij octrooi in 1602. Verschillende bevoegdheden aan VOC gegeven zoals sluiten van verdragen en het vaststellen van regelgeving. VOC is eigenlijk een orgaan van de Republiek. Staten-Generaal houdt toezicht op VOC + soevereiniteit in verworven gebieden. VOC handelt in naam van de Staten-Generaal.
Daarnaast kon Staten-Generaal rol spelen in rechtsleven aan boord van VOC-schepen. Via artikelbrieven. Deze bevatten formeel en materieel recht, werd voor iedere reis ontworpen door de Heren 17, en bekrachtigd door de Staten-Generaal. (Na verloop van tijd werden ze gestandaardiseerd en geldden ze voor langere tijden).
