hoofdstuk 5: het menselijk bestaan

Question 1

Martin Heidegger

Answer 1

• sein und zeit
• vragen naar ons mens-zijn
• mens is er op andere manier dan dieren, planten of objecten
  -zelfbewustzijn
  -diepere vragen
  ⮕ wezenlijke eigenschap: existentalia

Question 2

hoe is ieder mens een dasein

Answer 2

• dasein= er zijn
• het wezen van de mens ligt in zijn existentie
• zodoende moet de mens zelf zijn bestaan vormgeven door te leven
• ieder mens-zijn is bijgevolg uniek, we zijn allen anders

Question 3

ieder dasein geeft blijk van geworpenheid (facticiteit)

Answer 3

• je ‘bent’ in deze wereld aanwezig (feitelijk)
• dit met een biologie, geschiedenis, sociologie, cultuur,… waar je niet voor hebt gekozen

Question 4

naast een dasein is elke mens een ontwerp

Answer 4

• wie we zijn, wat we worden,… ligt niet vast
• we hebben de mogelijkheid ons leven zelf in te vullen

Question 5

ieder ontwerp is een zijn-ten-dode

Answer 5

• ons dasein is eindig
• we beseffen dat we kunnen en zullen sterven
• grens van de dood maakt het dasein mogelijk
• maar: kan leiden tot angst voor het er-niet-meer-zijn
• das sein vd das nichts

Question 6

uit angst voor de dood vluchten we in het men

Answer 6

• het routineuze doen wat iedereen doet
• conformeren aan de grote massa= vlucht van sterfelijkheid
• nefast voor ons ontwerp
  -niet-authentieke keuzes
  -on-eigen-lijke manier van leven
  -we geven ons project niet zelf richting

Question 7

anderen kunen ons niet redden van das nichts

Answer 7

• eens we dit beseffen kunnen we beginnen met leven voor onszelf
• authentiek, eigenlijke manier van project vorm geven

Question 8

ieder dasein is een in-de-wereld-zijn

Answer 8

• we zijn thuis in de wereld, bewonen haar
• het alledaagse gebruik van voorwerpen is vanzelfsprekend

Question 9

het in-de-wereld-zijn is steeds een mit-sein

Answer 9

• ik leef niet alleen in een wereld met objecten
• het in-de-wereld-zijn is een wezenlijk zijn-met-anderen
• die anderen zijn ‘er’ ook zoals ik
  ⮕ het mit-sein is steeds een mit-dasein

Question 10

vanuit het in-de-wereld-zijn, het mis-dasein en het zijn-ten-dode volgt…

Answer 10

• de zorgt voor anderen
  -de grens van de dood is een oproep om zorg dragen voor onszelf en anderen
  -we gaan zorgend om met anderen en de wereld waarin we leven
  -het ‘zorgen voor’ is gericht op een behoud van het er-zijn

Question 11

Jean-Paul Sartre

Answer 11

• L’existentialisme est un humanisme
• grondlegger van het existentialisme
• focus op:
  -radicale vrijheid
  -radicale verantwoordelijkheid

Question 12

existentialisme

Answer 12

• objecten zijn dingen en-soi
• de mens is een ding pour-soi
• de mes wordt gekenmerkt door radicale vrijheid
• de vrijheid van de mens leidt tot een enorme verantwoordelijkheid
• die verantwoordelijkheid wekt angst op
• “l’enfer c’est les autres”
• de absolute vrijheid die de mens kenmerkt botst op de absolute vrijheden van andere mensen

Question 13

en-soi

Answer 13

• op zichzelf
• passief
• onbeweeglijk ⮕ beweegt zichzelf niet
• l’essence prédèceds l’existence

Question 14

pour soi

Answer 14

• voor zichzelf
• actief
• beweegt zichzelf (vrijheid)
• bewust
• L’existence précède l’essence

Question 15

de mens wordt gekenmerkt door radicale vrijheid

Answer 15

• we zijn veroordeeld tot vrijheid
• de mens kan een keuze maken, objecten kunnen niet kiezen
  -dier kan niet anders dan zijn instincten volgen
  -mens overstijgt zijn biologie, sociologie, psychologie
• de mens moet kiezen

Question 16

de vrijheid van de mens leidt tot een enorme verantwoordelijkheid

Answer 16

• de keuzes die ik maak bepalen mij als mens
• de keuzes die ik maak bepalen de wereld

Question 17

de verantwoordelijkheid van onze vrijheid wekt angst op

Answer 17

• we vluchten weg in sociale rollen
• zo moet ik niet kiezen, want het script is al geschreven
• de keuze lijkt voor mij gemaakt te worden

Question 18

wie zijn vrijheid ontkent, handelt te kwader trouw

Answer 18

• wie zegt geen keuze te hebben, ontkent zijn natuur
• we objectiveren onszelf tot een ding en-soi zonder keuze
• we hebben echter altijd een keuze
• je essentie ligt niet vast

Question 19

leg uit: “l’enfer c’est les autres”

Answer 19

• de anderen plaatsen mij in hokjes, objectiveren mij
• de anderen beperken zodoende mijn vrijheid
• ik wordt door anderen gereduceerd tot een en-soi
• in ruil reduceer ik die anderen ook tot een en-soi

Question 20

albert Camus

Answer 20

• de mythe van sisyphus
• menselijk leven is absurd
• we stellen vragen naar de zin
• de wereld geeft geen antwoord
• we moeten hier zelf mee aan de slag

Question 21

absurdisme: Albert Camus

Answer 21

• soms ervaren we de leegte
• het niets, de zinloosheid toont zich
• we vragen ons af waarom we dingen doen
• meestal verdwijnt het gevoel als we terugvallen in onze automatismen
• maar:
  -we hebben vrijheid on deze absurde wereld
  -we kunnen tegen de zinloosheid revolteren
  -we kunnen onze eigen zin vorm geven

Question 22

Paul Ricoeur

Answer 22

• personages in ons eigen verhaal
• omgeven door andere verhalen
• verhalen rondom mij neem ik in overweging, beroeren me,…
• verhalen zijn complex en hyperpersoonlijk
  -ik heb dat ook meegemaakt

Question 23

Paul Ricoeur-identiteit

Answer 23

• narratieve identiteit
  -idem-identiteit
  -ipse-identiteit

Question 24

narratieve identiteit

Answer 24

• wie we zijn
• het unieke verhaal dat door onszelf en anderen verteld wordt. De rode draad doorheen ons leven

Question 25

idem-identiteit

Answer 25

• wat we zijn-continuïteit
• de identiteit die doorheen de jaren dezelfde blijft ondanks veranderingen

Question 26

ipse-identiteit

Answer 26

• hoe we zijn- verandering
• de identiteit in een voortdurend proces van veranderingen en ervaringen waardoor we onszelf ontdekken