Hoofdstuk 3 Flashcards
Welke invloed had Hume op Kant’s denken over causaliteit en kennis van natuurwetten?
Hume liet Kant inzien dat kennis van natuurwetten niet zeker vastgesteld kan worden via oorzaak-gevolgrelaties, omdat deze niet zintuiglijk vast te stellen zijn. Dit zette Kant ertoe aan om een manier te vinden om kennis van natuurwetten te ‘redden’ door verder te denken over de aard van kennis.
Wat bedoelt Kant met a priori en a posteriori oordelen? Geef voorbeelden.
A priori: Kennis die toegankelijk is zonder naar de werkelijkheid te kijken, zoals “Een zus is een vrouw.”
A posteriori: Kennis waarvoor onderzoek naar de werkelijkheid nodig is, zoals “Er zitten 73 bonen in de chili.”
Wat is het verschil tussen analytische en synthetische oordelen volgens Kant?
Analytische oordelen: Vergroten de kennis niet, maar analyseren wat al bekend is. Bijvoorbeeld: “Elk lichaam is uitgebreid.”
Synthetische oordelen: Vergroten de kennis door onderzoek. Bijvoorbeeld: “Sommige objecten zijn zwaar.”
Hoe definieert Kant de fenomenale en noumenale wereld, en wat is het belang van deze tweedeling?
De fenomenale wereld is de wereld zoals deze aan ons verschijnt en die we kunnen waarnemen en onderzoeken. In deze wereld zijn synthetische a priori oordelen mogelijk. De noumenale wereld is de wereld zoals deze werkelijk is, los van onze waarneming; hierover is geen kennis mogelijk. Deze tweedeling benadrukt dat wat wij waarnemen slechts een verschijning van de echte wereld is.
Wat houdt Kant’s ‘Copernicaanse wending’ in, en hoe beïnvloedt dit onze perceptie van kennis?
Kants ‘Copernicaanse wending’ stelt dat niet de wereld ons vormt, maar wij door ons verstand en onze categorieën structuur opleggen aan de wereld. Net zoals Copernicus ontdekte dat de aarde om de zon draait en niet andersom, suggereert Kant dat onze geest de fenomenale wereld ordent, en niet andersom.
Waarom leidt Kant’s visie op de noumenale wereld tot kritiek en scepticisme?
Kant stelt dat de noumenale wereld onkenbaar is, maar dat deze de bron is van onze waarnemingen. Dit roept de vraag op hoe de noumenale wereld ons beïnvloedt als deze niet onderhevig is aan categorieën zoals causaliteit, en of het ons echt echte kennis biedt. Sceptici beweren dat Kant zo geen echte kennis over de werkelijkheid kan verschaffen.
Wat zijn de vier soorten oordelen volgens Kant en waarom zijn synthetische a priori oordelen belangrijk?
Analytisch a priori: Bestaande kennis die niet door onderzoek vergroot hoeft te worden (bijvoorbeeld, “Elke zus is een vrouw”).
Synthetisch a priori: Nieuwe kennis zonder waarneming, zoals wiskundige waarheden (bijvoorbeeld, “5 + 7 = 12”).
Analytisch a posteriori: Bestaat niet, want een analytische uitspraak vereist geen waarneming.
Synthetisch a posteriori: Vergroot kennis door empirisch onderzoek, zoals “Dit boek is geel.”
Synthetische a priori oordelen zijn cruciaal, omdat Kant stelt dat kennis van natuurwetten en causaliteit mogelijk is zonder dat deze direct uit de waarneming komt. Dit laat toe dat we zekere kennis hebben over de structuur van de wereld.
Welke beperkingen ziet Kant voor kennis in zijn synthese van rationalisme en empirisme, en welke positie neemt hij daarmee in?
Kant stelt dat kennis slechts betrekking heeft op de fenomenale wereld en niet de noumenale wereld, die onkenbaar blijft. Dit beperkt ons tot kennis van de wereld zoals die aan ons verschijnt, maar niet zoals deze werkelijk is, wat een gematigd scepticisme impliceert.
Wat houdt positivisme in volgens Auguste Comté?
Positivisme is het idee dat wetenschappelijke methodes uit de natuurwetenschappen gebruikt kunnen worden om sociale problemen te begrijpen en op te lossen.
Welke hiërarchie stelde Comté op binnen de wetenschappen?
Van hoogste naar laagste rang stelde Comté de volgende volgorde op: 1) Sociologie, 2) Biologie, 3) Scheikunde, 4) Natuurkunde, 5) Astronomie, en 6) Wiskunde.
Wat zijn de drie stadia in Comtés ‘Wet van de Drie Stadia’?
Theologisch stadium: Verklaringen door bovennatuurlijke krachten (animisme, polytheïsme, monotheïsme).
Metafysisch stadium: Verklaringen door abstracte krachten of essenties.
Positief stadium: Verklaringen door wetenschappelijke observatie en causale wetmatigheden
Hoe wordt het leven verklaard in elk van de drie stadia?
Theologisch: Leven is er omdat God leven gaf, bijvoorbeeld door ‘zijn adem in te blazen’.
Metafysisch: Leven ontstaat door een levenskracht die alle wezens bezitten.
Positief: Leven wordt verklaard door biologische processen zoals metabolisme en voortplanting.
Hoe passen Comtés ideeën over positivisme binnen de moderne psychologie?
In de psychologie wordt niet meer in een ziel geloofd, maar wordt gedrag verklaard door oorzaken die wetenschappelijk onderzocht kunnen worden, zoals bij mentale stoornissen.
Hoe beïnvloedde Comtés positivistische benadering de kijk op psychologie?
De psychologie is in het wetenschappelijke stadium aanbeland, waarbij mentale verschijnselen worden verklaard door materiële en causale processen in plaats van metafysische principes zoals een ‘ziel’.
Waarom is consensus volgens Comté belangrijk in de samenleving, en hoe kan die bereikt worden?
Consensus is essentieel om sociale conflicten te verminderen en maatschappelijke problemen op te lossen. Comté geloofde dat dit bereikt kan worden door een objectieve wetenschappelijke benadering die door iedereen erkend wordt.
