Hoofdstuk 2 - Theoretische benadering van seksualiteit Flashcards
de toepassing van evolutionaire biologie om sociaal gedrag van dieren, waaronder mensen, te begrijpen.
sociobiologie
in de … is het belangrijk om veel gezond nageslacht te maken die je genen door zullen geven
sociobiologie
kenmerken sociobiologie
- identificeren van gezonde partners
- relatiepatronen / courtship patterns
- familiestructuur en kwetsbaarheid kinderen
- parental investment
- seksuele selectie
competitie onder leden van een gender (vaak
mannen) voor toegang tot paren met leden van het andere gender. Mannen laten hier vooral hun materiële zaken zien.
intrasexual competition
proces van partnerselectie, waarbij er een voorkeur
is van een gender (vaak vrouwen) voor bepaalde leden van het andere gender
intersexual competition
focust zich op psychologische mechanismes die gevormd zijn door evolutie
evolutionaire psychologie
stelt dat gezien de gevarieerde omgeving het niet
adaptief is voor mensen om vaste gedragingen of vaste sekseverschillen in gedrag, te hebben dat bepaald is door de evolutie. Het is het meest adaptief voor individuen om
flexibel te zijn in hun gedrag. Iemand kan zich meer typisch mannelijk gedragen in de ene situatie en typisch vrouwelijk in de andere.
genderneutrale evolutietheorie
oprichter/aanhanger genderneutrale evolutietheorie
Gowaty
doodsinstinct
thatantos
handelt vanuit genotsprincipe (Freud)
id
handelt vanuit het realiteitsprincipe (Freud)
ego
handelt vanuit idealisme (Freud)
superego
verschillende fases volgens Freud
oraal (tot 1 jaar) - anaal (2 jaar) - fallisch (3-6 jaar) - latentie (6 jaar tot adolescentie) - genitaal
de seksuele aantrekking van een jongen tot zijn moeder (castratie angst); uit angst voor vergelding van zijn vader, voelt hij castratie angst, angst dat zijn vader zijn penis afsnijdt, en stopt uiteindelijk met het verlangen naar zijn moeder en gaat zich identificeren met zijn vader.
oedipuscomplex
de seksuele aantrekking van een meisje tot haar vader, waardoor ze penisnijd, realisatie dat ze geen penis hebben, voelen. Meisjes zullen dit altijd blijven ervaren, omdat ze nooit een penis gaan krijgen. Hierdoor kunnen ze niet rijpen en blijven ze altijd een beetje onvolwassen
electracomplex
in welke fase oedipus- en electracomplex
fallisch (3-6 jaar)
wat kan leiden tot ongewone seksuele interesses en gedragingen in de volwassenheid volgens Freud?
Fixatie
4 kritiekpunten op Freud
- Veel concepten van de psychoanalytische theorie kunnen (of konden in de tijd van Freud) niet wetenschappelijk onderzocht worden. De enige manier zou kunnen zijn door middel van hersenscans.
- Data waar het model op gebaseerd is, is afkomstig van (verstoorde) patiënten van Freud. Doordat alle patiënten in zijn kliniek een problematiek hadden, zou het kunnen zijn dat er enkel een patroon van verstoorde mensen is beschreven.
- Te veel nadruk op biologische determinanten van gedrag (instincten).
- Male-centered theorie die schade kan toebrengen aan vrouwen.
Alhoewel veel van het menselijk seksueel gedrag biologisch gecontroleerd wordt, is
het duidelijk dat veel ervan aangeleerd is. Deze theorie is vanuit het behaviorisme
ontstaan: waarneembaar gedrag zou de primaire eenheid van analyse moeten zijn.
learning theory
hier is klassieke en operante conditionering deel van
learning theory
een set van operante conditioneringstechnieken die
gebruikt worden om menselijk gedrag aan te passen.
behavior modification
gebaseerd op principes van
operante conditionering. We imiteren gedrag dat we observeren in anderen,
vooral van rolmodellen. Adolescenten die worden blootgesteld aan meer
seksuele inhoud in films, nemen meer seksuele risico’s.
social learning theory (bandura, ross & Ross)
gebaseerd op het principe van
bekrachtiging, veronderstelt dat mensen acties zullen kiezen die baten
maximaliseert en kosten minimaliseert.
social exchange theory (uitwisseltheorie)
3 uitgangspunten van social exchange theory (uitwisseltheorie)
- vergelijkingsniveau voor alternatieven
- gelijkheid
- matching hypothese
mannen en vrouwen kiezen partners die bij hen
passen op basis van fysieke (= aantrekkelijkheid) en sociale kenmerken
(= attitude en zienswijze op het leven).
matching hypothese
de studie van de manier waarop mensen waarnemen en
denken. Wat we denken beïnvloedt hoe we ons voelen, hoe we een seksuele
gebeurtenis waarnemen maakt een verschil. Hoe mensen een situatie labelt, bepaalt
het gevoel en gedrag.
cognitieve theorie
een set attributies die we associëren met mannen en vrouwen
gender schema
bedenker van gender schema’s
Sandra Bem
bij welke theorie hoort gender schema’s
cognitieve theorie
uitgangspunten feministische theorie
- Gender is een dimensie van ongelijkheid; mannen hebben meer status en
macht dan vrouwen. Gender wordt hiermee gelijk gesteld aan ras en sociale
klasse. - Vrouwelijke seksualiteit is onderdrukt, omdat ze niet de kans krijgen om
seksualiteit te uiten, bijv. abortus en verkrachting. Verkrachting wordt volgens
deze theorie gezien als de macht die een man heeft over een vrouw, niet als
een seksuele daad. - We zouden beter af zijn zonder genderrollen vanwege de manier waarop het
de mensen beperkt in hun denken en doen. Bijv. bij een orthopedisch chirurg
wordt er vaak aan mannen gedacht, maar wanneer er een vrouw de kamer in
komt lopen, denk je vaak dat het een verpleegkundige is. - Intersectionaliteit
een benadering die gelijktijdig rekening houdt met iemands
meervoudige groepslidmaatschappen en identiteiten, waaronder geslacht, ras,
sociale klasse en seksuele oriëntatie. Er is meer dan louter geslacht/ gender,
want mensen spelen meerdere rollen in de samenleving, zoals vrouw, moeder,
leraar etc. Doordat je in meerdere groepen valt, kan je bij een positieve groep
(in dit geval niet vrouw) je identiteit ontlenen.
intersectionaliteit
Het stelt binaries, het idee dat mensen in één van slechts twee
categorieën vallen, ter discussie, vooral de binariteit van seksuele geaardheid. Verder
stelt het heteronormativiteit ter discussie, het idee dat heteroseksualiteit het enige
normale en natuurlijke patroon van seksualiteit is. Sociale normen bevoorrechten
heteroseksualiteit en marginaliseren andere seksuele oriëntaties
queer theory
een concept wat voortkomt uit de feministische theorie en queer
theorie, die verwijst naar de manier waarop we gender of seksualiteit uitvoeren op
basis van de maatschappelijke normen. Waarom doen mensen wat ze doen, wat zit
erachter? Vrouwen spelen vaak een vrouwelijke rol door het aantrekken van jurken en omdoen van sieraden.
performativity
stelt dat de menselijke natuur en de sociale orde
producten zijn van symbolische communicatie tussen mensen. Bij veel vormen van
seksuele expressie moeten twee mensen een definitie van de situatie ontwikkelen. Om hun acties op elkaar af te stemmen en om overeenstemming te bereiken, moeten mensen voortdurend oude betekenissen bevestigen of nieuwe onderhandelen.
symbolic interaction theory
kritiek op symbolic interaction theory
- Te rationeel.
- Other-directed individuals: het lijkt alsof we als persoon enkel bezig zijn met de
ander, en deze willen plezieren. - Mensen gedragen zich op basis van ervaringen in het verleden en gewoontes.
3 soorten scripts
1) Culturele scripts omvatten alle regels en normen van seksueel gedrag in een
cultuur.
2) Interpersoonlijke scripts maken zijn gebaseerd op culturele scripts en
bestaan uit de reacties van mensen in de echte wereld.
3) Intrapsychische scripts omvatten de plannen, fantasieën en motieven die
iemands verleden, heden en toekomstig seksueel gedrag stuurt.
Elke sociale institutie ondersteunt een seksuele ideologie over seksueel gedrag. geef de 5 soorten plus voorbeeld
- Religie: van Christenen wordt verwacht dat seksueel gedrag plaatsvindt binnen
heteroseksuele koppels gericht op voortplanting. - Economie: als veel mensen werkloos zijn, heeft dit invloed op de
familiestructuur, bijvoorbeeld op de beslissing om zwanger te willen worden. - Familie: heeft een relationele ideologie. In China speelde er een lange tijd een
1-kinds-politiek, waarbij er maar 1 kind per gezin mocht zijn. - Geneeskunde (medicalisatie van seksualiteit): individuele en sociale
problemen hebben ook een medische behandeling nodig. Bepaalde seksuele
gedragingen of aandoeningen worden gedefinieerd in termen van gezondheid
en ziekte; en problematische ervaringen of handelingen krijgen een medische
behandeling. - Wet: geven onze normen weer, waardoor sociale controle kan worden
uitgevoerd.
positieve kijk op seks
erotofilie
negatieve kijk op seks
erotofobie
zegt iets over iemands bereidheid om seks te hebben
zonder toewijding of een emotionele connectie
socioseksualiteit
seks met toewijding en emotionele connectie
restricted orientation
seks hoeft geen toewijding of emotionele connectie te hebben
unrestricted orientation
onthouding van zingenot (vaak gezien bij Christendom)
ascetisme
