Hoofdstuk 1

Question 1

Psychologie

Answer 1

Wetenschap van gedrag en mentale processen

Question 2

Vaardigheden voor kritisch denken

Answer 2

• Wat is de bron
• Is de bewering redelijk of extreem?
• Wat is het bewijsmateriaal?
• Kan de conclusie zijn beïnvloed door de bias?
• Worden veel voorkomende denkfouten vermeden?

Question 3

Perspectieven vanuit de gehele persoon: “whole person”

Answer 3

een aantal psychologische perspectieven die draaien om een globaal inzicht in de persoonlijkheid, waaronder de psychodynamische psychologie, humanistische psychologie en psychologie van karaktertrekken en temperament.

Question 4

Sociocultureel perspectief

Answer 4

Een van de zes belangrijke perspectieven van de psychologie, dat de nadruk legt op het belang van sociale interactie, sociaal leren en een cultureel perspectief.

Question 5

Psychologie van de karaktertrekken en temperament

Answer 5

Een psychologisch perspectief dat gedrag en persoonlijkheid ziet als de producten van fundamentele psychologische kenmerken.

Question 6

Dubbelblind onderzoek

Answer 6

Experimentele procedure waarbij zowel de onderzoekers als de proefpersonen niet weten wie welke onafhankelijke variabele krijgt toegediend.

Question 7

Anekdotisch bewijsmateriaal

Answer 7

Getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele personen schetsen, maar ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden aangezien.

Question 8

Experimentele groep

Answer 8

Proefpersonen die worden blootgesteld aan de speciale behandeling die men onderzoekt.

Question 9

Docent psychologie

Answer 9

Psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op bijvoorbeeld een hbo- of bacheloropleiding of aan een universiteit.

Question 10

Biologisch perspectief

Answer 10

Het psychologische perspectief dat de oorzaken van gedrag zoekt in het functioneren van de genen, de hersenen en het zenuwstelsel en hormoonstelsel.

Question 11

Pseudopsychologie

Answer 11

Niet-onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.

Question 12

Neurowetenschap

Answer 12

Het vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de hersenen gedachten, gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen en andere mentale processen creëren.

Question 13

Emotionele bias

Answer 13

De neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens, in plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal.

Question 14

Controle conditie

Answer 14

Omstandigheden waaraan de leden van de controlegroep tijdens het experiment worden blootgesteld. Deze condities zijn op bijna elk onderdeel identiek aan de experimentele conditie, met uitzondering van de speciale behandeling, die alleen de experimentele groep ontvangt.

Question 15

data

Answer 15

Informatie, in het bijzonder gegevens die door een onderzoeker zijn verzameld en die worden gebruikt om een hypothese te toetsen. (Enkelvoud: datum.)

Question 16

Evolutionaire psychologie

Answer 16

Een relatief nieuw specialisme in de psychologie dat gedrag en mentale processen beschouwt op basis van hun genetische aanpassingen aan overleving en voortplanting.

Question 17

Gevalstudie

Answer 17

Onderzoek van een enkel object (of een zeer gering aantal objecten).

Question 18

Correlatieonderzoek

Answer 18

Vorm van onderzoek waarbij de relatie tussen variabelen wordt bestudeerd zonder een onafhankelijke variabele in een experiment te manipuleren. Uit correlatieonderzoek kan geen oorzaak-gevolgrelatie worden afgeleid.

Question 19

Repliceren

Answer 19

Een onderzoek opnieuw uitvoeren om te zien of dezelfde resultaten worden verkregen. Om bias uit te sluiten wordt replicatie vaak gedaan door iemand anders dan de onderzoeker die het oorspronkelijke onderzoek uitvoerde.

Question 20

Experimentele conditie

Answer 20

Omstandigheden waaraan de leden van de experimentele groep tijdens de speciale behandeling worden blootgesteld.

Question 21

Confirmation bias (bevestigingsbias)

Answer 21

De neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te negeren of te bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het wel mee eens bent.

Question 22

Empirisch onderzoek

Answer 22

Onderzoeksbenadering waarbij gegevens worden verzameld door middel van objectieve informatie uit de eerste hand, gebaseerd op sensorische ervaring en observatie.

Question 23

Humanistische psychologie

Answer 23

Een klinische benadering die de nadruk legt op de mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de mens.

Question 24

Holisme

Answer 24

Visie die totaliteit altijd belangrijker vindt dan de som der delen.

Question 25

Wetenschappelijke methode

Answer 25

Een uit vier stappen bestaande procedure voor empirisch onderzoek van een hypothese, waarbij de omstandigheden zo zijn gekozen dat vooroordelen en subjectieve oordelen worden uitgesloten.

Question 26

Psychiatrie

Answer 26

Een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale stoornissen.

Question 27

Bias

Answer 27

Een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis van persoonlijke ervaringen en waarden.

Question 28

Theorie

Answer 28

Toetsbare verklaring voor een aantal feiten of observaties.

Question 29

Positieve correlatie

Answer 29

Een correlatiecoëfficiënt die aangeeft dat de variabelen tegelijkertijd in dezelfde richting variëren: als de ene variabele groter of kleiner wordt, verandert de andere in dezelfde richting.

Question 30

Survey

Answer 30

Techniek die wordt gebruikt bij correlatieonderzoek. In een survey wordt mensen gevraagd te reageren op een van tevoren vastgestelde lijst van mondeling gepresenteerde kwesties.

Question 31

Cultuur

Answer 31

Een complexe mix van taal, opvattingen, gewoonten, waarden en tradities die wordt ontwikkeld door een groep mensen en die wordt gedeeld met anderen in dezelfde omgeving.

Question 32

Ontwikkelingsperspectief

Answer 32

Een van de zes belangrijke perspectieven van de psychologie, dat zich onderscheidt door de nadruk op erfelijkheid en omgeving, en op voorspelbare veranderingen die zich voordoen tijdens de levensloop.

Question 33

Experiment

Answer 33

Type onderzoek waarbij de onderzoeker gebruikmaakt van vergelijkbare groepen en alle omstandigheden controleert en rechtstreeks manipuleert, inclusief de onafhankelijke variabele.

Question 34

Psychoanalyse

Answer 34

Een benadering van de psychologie die is gebaseerd op de veronderstellingen van Freud, die de nadruk legt op onbewuste processen. De term verwijst zowel naar Freuds psychoanalytische theorie als naar zijn psychoanalytische behandelmethode.

Question 35

Hypnose

Answer 35

Opzettelijk veranderde bewustzijnstoestand die wordt gekenmerkt door toegenomen beïnvloedbaarheid en (meestal) diepe ontspanning.

Question 36

Operationele definitie

Answer 36

Objectieve beschrijving van een concept dat bij een wetenschappelijk onderzoek hoort. Operationele definities kunnen concepten die worden bestudeerd herformuleren in gedragsmatige termen (angst kan bijvoorbeeld operationeel worden gedefinieerd als ‘zich van een stimulus af bewegen’). Operationele definities zijn ook exacte omschrijvingen van de manier waarop een experiment moet worden uitgevoerd en waarop belangrijke variabelen moeten worden gemeten (aantrekkingskracht kan bijvoorbeeld worden gemeten door de hoeveelheid tijd die iemand naar een ander kijkt).

Question 37

Geen correlatie

Answer 37

Een correlatiecoëfficiënt die aangeeft dat de variabelen geen relatie hebben met elkaar.

Question 38

Variabele

Answer 38

In deze context: element dat van invloed is op hetgeen onderzocht wordt (zoals geformuleerd in de onderzoeksvraag of hypothese).

Question 39

Cognitief perspectief

Answer 39

Een van de belangrijkste psychologische perspectieven, waarbij de nadruk ligt op mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van informatieverwerking.

Question 40

Psychodynamische psychologie

Answer 40

Een benadering die de nadruk legt op het begrijpen van het menselijk functioneren in termen van onbewuste behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten.

Question 41

Functionalisme

Answer 41

Historische stroming binnen de psychologie die meende dat psychische processen het beste begrepen kunnen worden in het licht van hun adaptieve nut en functie.

Question 42

Cultureel psycholoog

Answer 42

Een psycholoog die werkt in dit specialisme is geïnteresseerd in de manieren waarop psychologische processen verschillen tussen mensen van verschillende culturen.

Question 43

Experimenteel psycholoog

Answer 43

Psycholoog die onderzoek doet naar elementaire psychologische processen - in tegenstelling tot een toegepast psycholoog.

Question 44

Afhankelijke variabele

Answer 44

De variabele die wordt gemeten of geobserveerd. Binnen een experiment wordt de afhankelijke variabele door het manipuleren van de onafhankelijke variabele beïnvloed. De eventuele variatie in de waarde van de afhankelijke variabele is het effect waarin de onderzoeker geïnteresseerd is.

Question 45

Significant

Answer 45

Een statistische term die aangeeft dat het waarschijnlijk is dat het waargenomen effect niet door toeval is ontstaan, maar door de onafhankelijke variabele te veranderen.

Question 46

Natuurlijke observatie

Answer 46

Vorm van correlatieonderzoek waarbij gedrag van mensen of dieren in hun eigen omgeving wordt geobserveerd.

Question 47

Introspectie

Answer 47

Beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen.

Question 48

Toegepast psycholoog

Answer 48

Psycholoog die de door experimenteel psychologen vergaarde kennis gebruikt om problemen van mensen op te lossen.

Question 49

Behavioristen

Answer 49

Een historische school die ernaar streefde om van de psychologie een objectieve wetenschap te maken die zich alleen op gedrag richtte (en niet op mentale processen).

Question 50

Behavioristisch perspectief

Answer 50

Een psychologische invalshoek die de bron van onze handelingen zoekt in stimuli vanuit de omgeving, in plaats van innerlijke mentale processen.

Question 51

Structuralisme

Answer 51

Historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren van de geest en de gedachten trachtte te ontrafelen. Structuralisten zochten de ‘elementen’ van de bewuste ervaring.

Question 52

Negatieve correlatie

Answer 52

Een correlatiecoëfficiënt die aangeeft dat de variabelen tegelijkertijd in verschillende richtingen variëren: als de ene variabele groter wordt, wordt de andere kleiner.

Question 53

Controlegroep

Answer 53

Proefpersonen die worden gebruikt als vergelijkingsmateriaal naast de experimentele groep. De controlegroep krijgt niet de speciale behandeling waar men meer over wil weten.

Question 54

Placebo

Answer 54

Substantie die op een medicijn lijkt, maar het niet is. Placebo’s worden ook wel suikerpillen genoemd, omdat ze in plaats van een echt geneesmiddel alleen suiker bevatten.

Question 55

Expectancy bias (verwachtingsbias)

Answer 55

De waarnemer staat toe dat zijn of haar verwachtingen de resultaten van een onderzoek beïnvloeden.

Question 56

Hypothese

Answer 56

Voorspelling van de uitkomst van een wetenschappelijk onderzoek; een bewering over de relatie tussen variabelen in een onderzoek.

Question 57

Randomisering

Answer 57

Procedure waarbij volledig door het toeval wordt bepaald of proefpersonen aan de experimentele groep of aan de controlegroep worden toegewezen; kan ook betrekking hebben op een procedure binnen een experiment, waarbij de volgorde waarin de stimulus wordt aangeboden volledig door het toeval wordt bepaald.

Question 58

Onafhankelijke variabele

Answer 58

Variabele die zo genoemd wordt omdat de onderzoeker hem onafhankelijk van alle andere, zorgvuldig gecontroleerde experimentele omstandigheden kan manipuleren.