Hfst 2: Stomazorg Flashcards
Waaruit bestaat de dunne darm?
- 5 à 6 meter lang en 3 cm in doorsnede
- duodenum (twaalfvingerige darm);
- jejunum (nuchtere darm);
- ileum (kronkeldarm)
Wat zijn de functies van de dunne darm?
- voortbewegen en kneden van voedsel door de peristaltische beweging;
- toevoegen van gal en sappen uit de alvleesklier aan de voedselbrok om de voedselbrok alkalisch te maken;
- afscheiden van darmsap door de darmklieren
- resorptie van de voedingsstoffen, water en zouten door de darmwand naar de bloed- en lymfevaten
Wat doen de darmsappen in de dunne darm?
o darmsap bevat water, slijm, enzymen;
o verzorgen de laatste fase van de spijsvertering;
o voedingsstoffen worden in de dunne darm verteerd tot de bouwstenen waaruit
ze zijn opgebouwd;
Waaruit is de dunne darm opgebouwd?
- darmmucosa (darmslijmvlies)
- submucosa (bindweefsel): rijk aan bloed- en lymfevaten;
- musculosa (spierlaag): 2 lagen spieren, bestaand uit glad spierweefsel, die dienen voor de peristaltiek
Waaruit bestaat het darmmucosa?
o dekweefsel;
o slijmcellen (liggen tussen de dekweefselcellen);
o darmklieren die uitmonden via afvoerbuizen in de darmholte;
Waaruit bestaat de darm musculosa?
o een laag kringspieren;
o een laag lengtespieren
Hoe is de dikke darm opgebouwd?
- ongeveer 120 cm lang
- caecum (blindedarm);
- colon (karteldarm);
- rectum (endeldarm)
Wat is de functie van de dikke darm?
- geen spijsverteringssappen <-> darmslijmvlies vormt wel slijm
- neemt een groot deel van het water op uit de darminhoud -> voedselresten ingedikt
- zouten en vitamines opgenomen
- darmflora
- uitscheiding van afvalstoffen
Wat is de functie van de (bacteriële) darmflora?
- de aanmaak van bepaalde vitaminen;
- gisting en rotting van de darminhoud
Waaruit is de dikke darm opebouwd?
- mucosa (slijmvlies)
- submucosa (bindweefsel): zeer rijk aan bloedvaten
- musculosa (spierlaag): bestaat uit 2 spierlagen
- serosa (weivlies)
Waaruit bestaat het mucosa van de dikke darm?
o een geplooide slijmvlieslaag;
o geen vlokken;
o de klieren in het slijmvlies scheiden slijm af
Wat is het serosa?
het peritoneum (buikvlies) bekleedt het grootste deel van de dikke darm langs de buitenzijde
Wat is een stoma?
- onnatuurlijke of kunstmatige opening die lichaamsholte verbindt met buitenwereld.
- fecaal of urinair stoma wordt aangelegd wanneer door een stoornis of ziekte faeces of urine het lichaam niet meer via de natuurlijke weg kan of mag verlaten
Hoe kan men stoma’s indelen naar gelang van plaats?
- een ileostoma (dunne darm);
- een colostoma (dikke darm);
- een urostoma (urinewegen)
Hoe kan men stoma’s indelen naar gelang van methode?
- een tijdelijke of definitieve stoma;
- een eindbestanding of dubbelloops stoma
Waarvoor wordt een tijdelijke stoma geplaatst?
om een dringende reden of als tussentijdse oplossing bij een moeilijke operatieve ingreep aan de ingewanden, zodat die de tijd krijgen om te helen
Wat zijn de eigenschappen van een tijdelijke stoma?
- De beide uiteinden die aan de buikwand uitsteken, worden in een later stadium opnieuw met elkaar verbonden
- vaak dubbelloops
Wat zijn de eigenschappen van een definitieve stoma?
- Vaak terminaal -> operatieve ingreep zodanig is geweest dat de natuurlijke uitgang (van de anus of de blaas) nooit meer benut kan worden.
Wat is een dubbelloops stoma?
- 2 openingen: uit de ene opening komt de ontlasting, uit de andere alleen slijm
- slijmfistel ook gebruikt voor toediening van bepaalde medicatie
- kan colo- of ilieostoma zijn
- voorkeur arts beslist
Wat is een enkelloops stoma?
= eindstandig stoma
- 1 opening -> stoelgang en lucht
naar buiten
- kan dat resterende deel van de darmen niet verwijderd wordt -> nog slijm via de anus naar buiten
Wat is een ileostoma?
- kunstmatige opening in de buikwand waardoor een stukje ileum naar buiten is gebracht en omstulpt
- mucosa aan buitenkant gehecht -> stoma steek 2 cm boven het huidniveau uit = techniek van Brooke
- rechter kant van het abdomen
Wat zin de indicaties voor een ileostoma?
- ontstekingsaandoeningen (bv. colitis ulcerosa, ziekte van Crohn, diverticulitis);
- precancereuze ziektes en kanker van het colon (bv. polliepen);
- darmobstructie;
- neurologische aandoeningen (bv. MS, dwarslaesie);
- als tijdelijke bescherming van een anastomose
Wat is een anastomose?
chirurgische verbinding tussen 2 stukken darm
Hoe ziet een ileostoma er uit?
- Kleur: rood, zoals het wangslijmvlies;
- vorm: rond of ovaal;
- hoogte: 2 cm boven het huidniveau;
- doorsnee: 2 cm
Hoe verloopt de stoelgangproductie bij een ileostom?
- productie komt vrijwel meteen weer op gang en kan soms zeer overvloedig zijn (soms tot 4 liter/24 uur) -> veel zouten verloren -> nauwkeurige vochtbalans bij houden
- Later neemt de productie af en bedraagt deze gemiddeld 500 à 750 ml/24
Waarvan hangt de hoeveelheid stoelgang af bij een ileostoma?
hoeveelheid stoelgang is mede afhankelijk van het type voeding en van hoeveel centimeters dunne darm operatief verwijderd zijn
Hoe moet het voedingspatroon van een zv met een ileostoma aangepast worden?
- belangrijk dat de zorgvrager minstens 1,5 tot 2 liter per dag drinkt
- ongeveer 15 gram keukenzout per dag
- aangeraden om voor stoelgangdikkende voedingsmiddelen zoals thee, rijst, beschuit, geroosterd brood, havermout
Welke operatietechnieken voor het plaatsen van een ileostoma zijn er?
- totale colectomie
- procto colectomie
- ileo-anale of ileo-rectale anastomose
- lage anterior resectie
- continent stoma volgens Koch
Wat is een totale colectomie?
- dikke darm in zijn geheel verwijderd -> rectum blind gesloten achtergelaten in het kleine bekken of ingehecht in de buikwand als slijmstoma
- laatste stukje ileum -> door opening in buikwand naar buiten gebracht als enkelloops ileostoma
Wat is een procto colectomie?
De dikke darm wordt mét rectum en sfincter-ani verwijderd. Er wordt een blijvend enkelloops ileostoma aangelegd
Wat is een ileo-anale of ileo-rectale anastomose?
- bij zv -> colectomie uitgevoerd -> in sommige gevallen later aansluiting tussen ileum en anus of rectum gemaakt -> na operatie krijgt zv tijdelijk dubbelloops ileostoma
Wat is een lage anterior resectie?
In sommige ziekenhuizen wordt na verwijdering van een stukje rectum waarbij een lage darmnaad gelegd wordt, een tijdelijk dubbelloops ileostoma aangelegd, om de naad te beschermen
Wat is een continent stoma volgens Koch?
- definitieve ingreep waarbij inwendig een reservoir met afsluitklep geconstrueerd
wordt van darmweefsel Door een aantal keer per dag de stoma te katheteriseren via de klep kan de zorgvrager zijn reservoir ledigen en hoeft hij geen stomaopvangmateriaal meer te dragen
Wat zijn de consequenties voor het lichaam bij een iliostoma?
- regelmatige medische controle is noodzakelijk;
- controle van inname/output van zout;
- kans op lekkages door de dunne consistentie van de faeces;
- langere verzorgingstijd van het lichaam;
- geen controle over de uitvloed van ontlasting;
- hoorbare flatulentie;
- soms geurhinder;
- extra zoutgebruik is noodzakelijk
Wat is een colostoma?
- opening in buikwand -> stukje colon naar buiten gebracht en omstulpt -> mucosa aan buikwand gehecht
- stoma steekt 1 à 2 cm uit boven huidniveau
Welke soorten colostoma zijn er op vlak van plaatsing?
- ascendens stoma (rechteronderbuik);
- transversostoma (rechter onder- of bovenbuik);
- descendens colostoma (linkerflank);
- sigmoïdostoma (linkerflank)
Wat zijn de indicaties voor een colostoma?
- na trauma;
- omwille van congenitale afwijkingen;
- maligniteit;
- ontstekingsaandoeningen (bv. diverticulitis, ziekte van Crohn);
- fistels;
- …
Wat is het uitzicht van een colostoma?
- Kleur: rood, zoals het wangslijmvlies;
- vorm: rond of ovaal;
- hoogte: 1 à 2 cm boven huidniveau;
- doorsnede: 2 à 2,5 cm