Het recht en zijn bronnen

Question 1

Wat is recht?

Answer 1

Het geheel van afdwingbare regels die het menselijk handelen in de samenleving ordenen.

Question 2

Wat is de doelstelling van recht?

Answer 2

De samenleving mogelijk maken, en deze ordenen.

Question 3

Geef de 4 voorbeelden van soorten regels die er zijn.

Answer 3

• Verbodsbepalingen (bepaald gedrag opleggen)
• Gebodsbepalingen (gedrag verbieden)
• Verlofbepalingen (gedrag toelaten, maar niet verplichten)
• Regels toepasbaar na keuze

Question 4

Wat is het objectief recht?

Answer 4

Is het geheel van rechtsregels en normen die op een bepaalde plaats op een bepaald tijdstip gelden. (bv. gedragsregels, afdwingingsregels en wijzigingsregels)

Question 5

Wat is het subjectief recht?

Answer 5

Een in het rechtssysteem erkende bevoegdheid om naar eigen welbehagen bepaalde handelingen te stellen. (bv. eigendomsrecht, het kiesrecht)

Question 6

Wat zijn voorbeelden van instellingen voor het toepassen/afdwingen van het recht?

Answer 6

De gerechtelijke organisatie, nl. de arbeidsrechtbank, de procureur des Konings, de gevangenissen

Question 7

Wat zijn rechtssubjecten?

Answer 7

Dragers van subjectieve rechten en plichten:

1. natuurlijke personen
2. rechtspersonen

Question 8

Wanneer spreekt men van rechtsmisbruik?

Answer 8

Wanneer men zijn subjectieve rechten hanteert met als enige bedoeling een ander te schaden.

Question 9

Geef het verschil tussen privaat- en publiekrecht.

Answer 9

Privaatrecht: regelt de verhouding tussen burgers onderling
Publiekrecht: regelt de verhouding tussen burgers en de overheid

Question 10

Geef het onderscheid tussen nationaal recht en internationaal recht.

Answer 10

Nationaal recht geldt alleen tussen de grenzen van een staat.
Internationaal recht geldt als grensoverschrijdend recht.

Question 11

Geef de rechtstakken van het nationaal privaatrecht.

Answer 11

• Burgerlijk recht (bv. het huwelijk, de familieverhoudingen, de erfenissen)
• Handels- en economisch recht (bv. het mededingingsrecht, het ondernemingsrecht)
• Arbeidsrecht (bv. individueel en collectief arbeidsrecht)
• Privaatrechtelijk procesrecht

Question 12

Wat regelt het burgerlijk recht?

Answer 12

De meest elementaire verhouding tussen de burgers.

Question 13

Wat regelt het handels- en economisch recht?

Answer 13

Het handelsrecht regelt het statuut van de handelaars en de commerciële activiteiten. Dit is geëvolueerd naar het ruimere economisch recht, dat ook het ondernemingsrecht, dat o.a. het vennootschapsrecht inhoudt, omvat.

Question 14

Wat regelt het arbeidsrecht?

Answer 14

De verhouding tussen werkgevers en werknemers, die arbeid leveren in ondergeschikt verband.

Question 15

Wat is het individueel arbeidsrecht?

Answer 15

De verzameling regels m.b.t. een arbeidsverhouding tussen werkgever enerzijds en werknemer anderzijds.

Question 16

Wat is het collectief arbeidsrecht?

Answer 16

Regels die van toepassing zijn op werknemers van een bepaald bedrijf, in een specifieke sector of nationaal. Dit leidt tot collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s).

Question 17

Wat regelt het privaatrechtelijk procesrecht?

Answer 17

De organisatie en de bevoegdheden van de privaatrechtelijke rechtscolleges (rechtbank van eerste aanleg, Hof van Cassatie) en het verloop van privaatrechtelijke procedures.

Question 18

Geef de rechtstakken van het nationaal publiek recht.

Answer 18

• Grondwettelijk recht (bv. democratische rechten, politieke vrijheden, sociaal-economische en culturele grondrechten)
• Administratief recht (bv. onteigening, ruimtelijke ordening en stedenbouw)
• Fiscaal recht (directe en indirecte belastingen)
• Socialezekerheidsrecht ( verzekeringen voor ziekte en werkloosheid, kinderbijslag)
• Strafrecht (voor het beschermen van de burgers)
• Strafprocesrecht (voor strafzaken en strafprocedures te verwerken)

Question 19

Wat regelt het grondwettelijk recht?

Answer 19

De basisstructuur van de politieke en gerechtelijke instellingen en hun fundamentele bevoegdheden.

Question 20

Wat regelt het administratief recht?

Answer 20

De inrichting en werking van de administratie, zijnde de uitvoerende macht.
(Bv. koninklijke besluiten, regionale verordeningen)

Question 21

Wat regelt het fiscaal recht?

Answer 21

Hoe de overheidsinkomsten worden gevormd en geïnd (door een ontvanger van belastingen of de “fiscus”).

Question 22

Wat regelt het socialezekerheidsrecht?

Answer 22

De verplichte sociale verzekeringen voor werknemers en zelfstandigen.

Question 23

Wat regelt het strafrecht?

Answer 23

De bepaling of handelingen strafbaar zijn en welke straffen daarop van toepassing zijn.

Question 24

Wat regelt het strafprocesrecht?

Answer 24

De inrichting en bevoegdheid van de strafrechtcolleges en ook de procedure in strafzaken.

Question 25

Geef de twee traditionele takken in het internationaal/grensoverschrijdend recht.

Answer 25

• Het internationaal privaatrecht (Wetboek van Internationaal Privaatrecht)
• Het internationaal publiekrecht (Europees recht)

Question 26

Waar dient het internationaal privaatrecht voor?

Answer 26

Hoofdzakelijk maakt het uit welke nationale wetgeving van toepassing is als in een rechtsverhouding elementen uit verschillende staten voorkomen. Dit gebeurt d.m.v. verwijzingsregels of conflictregels.

Question 27

Wat regelt het internationaal publiek recht (of volkenrecht)?

Answer 27

De betrekkingen tussen de staten onderling en tussen de staten en internationale instellingen

Question 28

Leg uit wat het Europees recht is.

Answer 28

De rechtsregels die de verhouding tussen de lidstaten van de EU en de verhouding tussen die staten en de Europese instellingen regelt. Maar ook de verhouding tussen onderdanen van deze staten en de Europese instellingen.

Question 29

Geef 2 rechtsbronnen op internationaal niveau en licht kort toe.

Answer 29

1. Een verdrag, een bindend akkoord tussen alle landen die het ondertekend hebben
2. Een internationale organisatie, een instelling die bepaalde bevoegdheden heeft op vlak van binnenlandse materies

Question 30

Geef het onderscheid tussen de twee hiërarchieën binnen de federale wetgeving.

Answer 30

1. De rechtsregels geldig voor het gehele Belgische grondgebied:
   a. de Grondwet
   b. de wet
   c. het koninklijk besluit
   d. het ministerieel besluit
2. De rechtsregels die verschillen door het betrokken grondgebied:
   a. de deelstatelijke wetgeving
   b. de provinciale wetgeving
   c. de gemeentelijke wetgeving

Question 31

Wat is een grondwet?

Answer 31

Een grondwet tekent de structuur van de staat uit en legt de fundamentele rechten van de burgers vast.

Question 32

Waarvoor dient een wet?

Answer 32

Voor bepaalde, voornamelijk communautaire problemen te regelen.

Question 33

Wat is een decreet?

Answer 33

Een regelgeving die kracht van wet zoals een federale wet heeft, binnen het grondgebied van de betrokken regio en binnen de bevoegdheden die de Grondwet heeft toegekend.

Question 34

Wat is een ordonnantie?

Answer 34

Regelgeving met wet van kracht binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Question 35

Wat is een koninklijk besluit?

Answer 35

Een KB bevat uitvoerende maatregelen die één of meer wetten uitvoeren of preciseren.

Question 36

Wat is een ministerieel besluit?

Answer 36

Een verdere detaillering van regels uit een KB.