Het recht en zijn bronnen Flashcards
Wat is recht?
Het geheel van afdwingbare regels die het menselijk handelen in de samenleving ordenen.
Wat is de doelstelling van recht?
De samenleving mogelijk maken, en deze ordenen.
Geef de 4 voorbeelden van soorten regels die er zijn.
- Verbodsbepalingen (bepaald gedrag opleggen)
- Gebodsbepalingen (gedrag verbieden)
- Verlofbepalingen (gedrag toelaten, maar niet verplichten)
- Regels toepasbaar na keuze
Wat is het objectief recht?
Is het geheel van rechtsregels en normen die op een bepaalde plaats op een bepaald tijdstip gelden. (bv. gedragsregels, afdwingingsregels en wijzigingsregels)
Wat is het subjectief recht?
Een in het rechtssysteem erkende bevoegdheid om naar eigen welbehagen bepaalde handelingen te stellen. (bv. eigendomsrecht, het kiesrecht)
Wat zijn voorbeelden van instellingen voor het toepassen/afdwingen van het recht?
De gerechtelijke organisatie, nl. de arbeidsrechtbank, de procureur des Konings, de gevangenissen
Wat zijn rechtssubjecten?
Dragers van subjectieve rechten en plichten:
- natuurlijke personen
- rechtspersonen
Wanneer spreekt men van rechtsmisbruik?
Wanneer men zijn subjectieve rechten hanteert met als enige bedoeling een ander te schaden.
Geef het verschil tussen privaat- en publiekrecht.
Privaatrecht: regelt de verhouding tussen burgers onderling
Publiekrecht: regelt de verhouding tussen burgers en de overheid
Geef het onderscheid tussen nationaal recht en internationaal recht.
Nationaal recht geldt alleen tussen de grenzen van een staat.
Internationaal recht geldt als grensoverschrijdend recht.
Geef de rechtstakken van het nationaal privaatrecht.
- Burgerlijk recht (bv. het huwelijk, de familieverhoudingen, de erfenissen)
- Handels- en economisch recht (bv. het mededingingsrecht, het ondernemingsrecht)
- Arbeidsrecht (bv. individueel en collectief arbeidsrecht)
- Privaatrechtelijk procesrecht
Wat regelt het burgerlijk recht?
De meest elementaire verhouding tussen de burgers.
Wat regelt het handels- en economisch recht?
Het handelsrecht regelt het statuut van de handelaars en de commerciële activiteiten. Dit is geëvolueerd naar het ruimere economisch recht, dat ook het ondernemingsrecht, dat o.a. het vennootschapsrecht inhoudt, omvat.
Wat regelt het arbeidsrecht?
De verhouding tussen werkgevers en werknemers, die arbeid leveren in ondergeschikt verband.
Wat is het individueel arbeidsrecht?
De verzameling regels m.b.t. een arbeidsverhouding tussen werkgever enerzijds en werknemer anderzijds.
Wat is het collectief arbeidsrecht?
Regels die van toepassing zijn op werknemers van een bepaald bedrijf, in een specifieke sector of nationaal. Dit leidt tot collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s).
Wat regelt het privaatrechtelijk procesrecht?
De organisatie en de bevoegdheden van de privaatrechtelijke rechtscolleges (rechtbank van eerste aanleg, Hof van Cassatie) en het verloop van privaatrechtelijke procedures.
Geef de rechtstakken van het nationaal publiek recht.
- Grondwettelijk recht (bv. democratische rechten, politieke vrijheden, sociaal-economische en culturele grondrechten)
- Administratief recht (bv. onteigening, ruimtelijke ordening en stedenbouw)
- Fiscaal recht (directe en indirecte belastingen)
- Socialezekerheidsrecht ( verzekeringen voor ziekte en werkloosheid, kinderbijslag)
- Strafrecht (voor het beschermen van de burgers)
- Strafprocesrecht (voor strafzaken en strafprocedures te verwerken)
Wat regelt het grondwettelijk recht?
De basisstructuur van de politieke en gerechtelijke instellingen en hun fundamentele bevoegdheden.
Wat regelt het administratief recht?
De inrichting en werking van de administratie, zijnde de uitvoerende macht.
(Bv. koninklijke besluiten, regionale verordeningen)
Wat regelt het fiscaal recht?
Hoe de overheidsinkomsten worden gevormd en geïnd (door een ontvanger van belastingen of de “fiscus”).
Wat regelt het socialezekerheidsrecht?
De verplichte sociale verzekeringen voor werknemers en zelfstandigen.
Wat regelt het strafrecht?
De bepaling of handelingen strafbaar zijn en welke straffen daarop van toepassing zijn.
Wat regelt het strafprocesrecht?
De inrichting en bevoegdheid van de strafrechtcolleges en ook de procedure in strafzaken.
