Het bewegingsstelsel

Question 1

Answer 1

Barst - fissuur

Een fissuur gaat door 1 cortex maar loopt niet door naar de andere cortex, er is dus geen beweging
mogelijk

Question 2

Answer 2

Barst - fissuur

Een fissuur gaat door 1 cortex maar loopt niet door naar de andere cortex, er is dus geen beweging
mogelijk

Question 3

Answer 3

Stress-fractuur
De cortex is onderbroken maar niet over de gehele dikte van de cortex. Het is een
barstje dat slechts doorloopt in 50-60% van de cortex. Dit is geen acute zaak i.t.t.
een fissuur, het dier loopt af en toe een beetje mank. Het ontstaat vaak bij
chronische overbelasting, bv. renpaarden die op jonge leeftijd worden getraind

Question 4

Answer 4

Schilfer fractuur
Dit is een fractuur die er t.h.v. een zijde van de cortex ingaat en
er aan dezelfde kant weer uitkomt. De schilfer kan ter plaatse
blijven of wat los komen maar het been is nog steeds stabiel.
Op het pijpbeen komt het zelden voor, wel vaker op het bekken.
Daarnaast zijn er intra-articulaire schilferfracturen, dit kan
voorkomen bij de carpaal- of tarsaalbeentjes. Wordt in het
Engels een ‘chip’ fractuur genoemd.
.

Question 5

Answer 5

Een slab fractuur is een fractuur die doorloopt van de ene
gewrichtsinterlinie naar de andere, dit komt enkel intra-articulair
voor. Hierbij breekt er een groter stuk been af. Door het gewrichtskapsel blijft die
vaak wel ter plaatse

Question 6

Answer 6

Compressie fractuur
Is typisch voor korte beenderen, bv. wervels. Ze worden een beetje in elkaar
gedrukt

Question 7

Answer 7

Indeukingsfractuur
Dit komt typisch voor t.h.v. de schedel, er ontstaat een put in het been.

Question 8

Answer 8

Groenhout fractuur
Dit is een fractuur die enkel optreedt bij de lange beenderen van jonge dieren
omdat deze beenderen nog zeer elastisch zijn, ze versplinteren dus niet. De
ene cortex is wel onderbroken en de andere niet of slechts een klein beetje
ingedeukt. Komt niet vaak voor.

Question 9

Answer 9

Subperiostale fractuur
Komt ook voor bij jonge dieren, hierbij zijn beide cortices onderbroken maar is het periost nog
intact. Er is dus geen sprake van een totale fractuur want er is nog stabiliteit.

Question 10

Answer 10

Monteggia fractuur
Fractuur + luxatie elleboog

Question 11

Answer 11

Avulsie fractuur
Aanhechting
ligamenten / pezen

Question 12

Answer 12

Een specifiek type van fracturen zijn de fracturen in de groeiplaten bij jonge dieren. Deze worden
geclassificeerd met de ‘Salter-Harris’ classificatie.

1. Recht door de groeiplaat, dit kan stabiel zijn of verplaatst

Question 13

Answer 13

Een specifiek type van fracturen zijn de fracturen in de groeiplaten bij jonge dieren. Deze worden
geclassificeerd met de ‘Salter-Harris’ classificatie.

2. Beginnen in de groeiplaat maar wijken uit naar de metafyse

Question 14

Answer 14

Een specifiek type van fracturen zijn de fracturen in de groeiplaten bij jonge dieren. Deze worden
geclassificeerd met de ‘Salter-Harris’ classificatie.

3. Beginnen in de groeiplaat maar wijken uit naar de epifyse, dit zijn dus altijd intra-articulaire
   fracturen

Question 15

Answer 15

Een specifiek type van fracturen zijn de fracturen in de groeiplaten bij jonge dieren. Deze worden
geclassificeerd met de ‘Salter-Harris’ classificatie.

4. Hierbij is de groeiplaat quasi niet betrokken, de fractuur doorkruist de groeiplaat. Dit komt niet zo
   veel voor, als het voorkomt is het wel altijd intra-articulair.

Question 16

Answer 16

Een specifiek type van fracturen zijn de fracturen in de groeiplaten bij jonge dieren. Deze worden
geclassificeerd met de ‘Salter-Harris’ classificatie.

5. Wordt op RX vaak niet gezien, door de inwerkende kracht is er een compressie van de groeiplaat.
   Functioneel treedt een belangrijke laesie op omdat meestal de groeiende laag cellen beschadigd is
   en de groeiplaat minder zal groeien

Question 17

Case paard acuut mank rechts achter

Answer 17

 Partieel/totaal: partiële fractuur
 Vorm: spiraal
 Lokalisatie: condylair beginnend, uitlopend in de diafyse tot net tegen het tarsometatarsale
gewricht
 Fragmentatie: nee
 Open/gesloten: kun je niet zeker weten, maar de kans op een open fractuur is klein omdat er geen
scherpe fragmenten aanwezig zijn
 Stabiel/verplaatst: stabiel, want het gaat om een fissuur

Question 18

Case geitje van 5 maanden oud, erg mank links voor, deformatie t.h.v. carpus

Answer 18

Partieel/totaal: totaal
Lokalisatie: radius en ulna
Vorm: radius  Salter Harris type 1 (door de groeiplaat),
ulna  groenhoutfractuur
Open/gesloten: gesloten, op RX kijken naar de aanwezigheid van lucht

Question 19

Case Berner Sennen hond van 5 maanden oud, van speeltuig gevallen

Answer 19

Het bekken is een vierkant, als het breekt dan zijn er altijd 2 fracturen aanwezig.
De breuken zijn intra-articulair. Er zijn 2 platen nodig om het geheel te herstellen.

Question 20

Case labrador van 1 maand oud

Answer 20

Fractuur van de tibia.
De stabiliteit van het been was perfect, het gaat
daarom om een subperiostale fractuur.
Aan de buitenkant is er niets te voelen maar op RX
lijkt het een totale fractuur. Het wordt bij elkaar
gehouden door het periost.

Question 21

Case hond

Answer 21

Volledige breuk van de tibia met
rechts nog een lange barst. Het
kan een fractuur zijn welke niet is
verplaatst.
Het is belangrijk om er rekening
mee te houden met de
behandeling.

Question 22

Case paard
Acuut erg mank linksvoor na een wedstrijd. Een
dag later minder mank.
Er is een zwelling aanwezig t.h.v. de onderste rij
carpaalbeenderen.

Answer 22

Op RX is er een lijn aanwezig. Om goed te
kunnen zien wat dit is moet een oblique opname
worden genomen, ook wel skyline opname
genoemd.

Links is een licht schuine opname te zien, hierop is iets te zien t.h.v.
het os carpale tertium.
Op de middelste foto is duidelijk een fractuur te zien, dit wordt een
slap fractuur genoemd.
Ook arthroscopisch is dit goed te zien.

Question 23

Case

Answer 23

Volledig verbrijzelde fractuur van het
kootbeen.
Het is een intra-articulaire fractuur
door de kogel en het kroongewricht.
Wanneer er ergens in de fragmenten
een stuk is dat van het bovenste naar
het onderste gewricht loopt wordt
dit een strut genoemd.
Dit is hier niet aanwezig.

Question 24

Case

Answer 24

Volledig verbrijzelde fractuur van het
kootbeen.
Het is een intra-articulaire fractuur
door de kogel en het kroongewricht.
Wanneer er ergens in de fragmenten
een stuk is dat van het bovenste naar
het onderste gewricht loopt wordt
dit een strut genoemd.
Dit is hier niet aanwezig.

Question 25

Case

Answer 25

Links:
Fractuur van de
metacarpus of
metatarsus Salter Harris
type 2.
De fractuur begint t.h.v.
de groeiplaat en wijkt uit
naar de metafyse
Er is een open fractuur
rechts want er is lucht te
zien op de RX.
Daarnaast is er
beschadiging van de
germinale laag.
Midden:
Er is een fragment
aanwezig, het is een
Salter Harris type 2
fractuur.
Rechts: sagittale condylaire fractuur.

Question 26

per primam heling

Answer 26

Mogelijkheid 1 is contact-heling. De voorwaarden voor deze per primam botheling zijn:
 Perfecte appositie
 Compressie (de twee fragmenten moeten tegen elkaar gedrukt worden)
 Onbeweeglijk

Wanneer aan deze voorwaarden wordt voldaan gaan de osteonen van het ene beenstuk naar het andere beenstuk groeien in de richting van de rode lijnen en gaan nieuw been vormen.
Er vindt geen kraakbeenvorming, geen callus vorming en geen periostale reactie plaats. Er is dan regeneratie van het bot.
Bij per primam heling worden de bot-uiteinden niet geresorbeerd. Na een aantal weken ziet de
mineralisatie van de 2 beenderen er nog hetzelfde uit.

Mogelijkheid 2 is gap-heling. Voorwaarden hiervoor zijn:
 Kleine fractuurspleet (max. 1 mm)  het is niet perfect gepositioneerd
 Onbeweeglijk
Bloedvaten van het periost en endost kunnen er ingroeien
 gaan granulatieweefsel vormen, maar nog wel beenvorming loodrecht op de lengte-as van het been door osteonen  herstructurering.
Ook hierbij wordt geen callus gevormd. Het is
macroscopisch niet te onderscheiden van contact heling

Question 27

per secundam heling

Answer 27

Bij de primaire beenderige callus is het fibreuze weefsel beenderig geworden, in het begin is dit nog poreus en weinig stevig, maar daarna gaat het zich verder organiseren.

Na het verbenen heeft het dier geen pijn meer en kan het dier er weer op steunen. Een fibreuze callus geeft enige vorm van stabilisatie maar is nog wel pijnlijk. Een primaire beenderige callus is wel belastbaar en zal omgevormd worden tot een definitieve beenderige callus omdat er resorptie gaat optreden van de gevormde manchette. Zowel
de periostale callus als de endostale callus worden volledig geresorbeerd en de mergholte gaat openen.

De interfragmentaire callus gaat verstevigen.
De omvorming van primaire beenderige callus tot definitieve beenderig callus wordt geïnitieerd door mechanische krachten. De belasting van het been is belangrijk om de reorganisatie te laten plaatsvinden.

Als de beenfragmenten niet mooi t.o.v. elkaar staan maar in een lichte hoek dan vindt in de
remodellering fase een correctie van de hoek plaats. Er vindt dan minder resorptie plaats aan de ene kant en meer resorptie aan de andere kant. Dit gaat maar over 1-2% hoekherstelling.

Question 28

Factoren met positieve invloed op fractuurheling - groeifactoren

Answer 28

o TGF-β
o IGF
o BMP-s (induceert beenvorming, is zeer duur, kan gebruikt worden bij gestoorde heling)

Question 29

Beengreffen (bot van een andere plaats of ander dier op de fractuurplaats plaatsen)

Answer 29

o Osteogenese  verse/nieuwe osteoblasten aanbrengen, zorgen voor nieuwe beenvorming
o Osteoinductie  lokale groeifactoren aanbrengen die de aanwezige cellen stimuleren
o Osteoconductie  matrix aanbrengen, cellen kunnen erin groeien en zo makkelijker nieuw
been vormen
o Ondersteuning

Question 30

Osteogenese

Answer 30

verse/nieuwe osteoblasten aanbrengen, zorgen voor nieuwe beenvorming

Question 31

Osteoinductie

Answer 31

lokale groeifactoren aanbrengen die de aanwezige cellen stimuleren

Question 32

Osteoconductie

Answer 32

matrix aanbrengen, cellen kunnen erin groeien en zo makkelijker nieuw
been vormen

Question 33

Soorten beengreffen

Answer 33

Question 34

Beenvervangers

Answer 34

 mengsels van calcium en fosfor, zijn een soort sponzen (poreus) die enkel
osteoconductief werken. Wordt niet veel gebruikt en is duur.
o Hydroxyapatiet (blauw)
o Tricalciumfosfaat (wit), is biodegradeelbaar

Question 35

Slow Union

Answer 35

 Langzame callusvorming
Niet pathologisch, het duurt gemiddeld 2 maanden voor een fractuur geheeld is
maar soms duurt het langer, bv. 3 maan
den. Na 2 maanden een radiografische
en klinische controle en evt. de immobilisatie wat langer ter plaatse houden.
De linker fractuur zal het snelst helen omdat het contactvlak veel groter is.
Daarnaast is het beter te stabiliseren.

Etiologie
 Vorm
 Lokalisatie (groeiplaat of niet)  fractuur t.h.v. een groeiplaat zal sneller helen
 Vascularisatie
 Afstand tussen fragmenten
 Leeftijd, diersoort, hormonale toestand, individu

Question 36

Delayed Union

Answer 36

 Vertraagde callusvorming
Pathologisch, wanneer de fractuurheling langer dan 4 maanden duurt. Je kunt opsporen waardoor het
langer duurt en dat behandelen, en daarnaast langer immobiliseren.
Etiologie
 Gestoorde vascularisatie
 Teveel beweging (torsie)  hierdoor is er geen callusvorming
 Infectie  beennecrose, hyperemie
 Denervatie  vascularisatiestoornis
 Weefsel interpositie  bv. stukje spierweefsel dat tussen de fragmenten zit
 Medicatie: glucocortico’s, NSAID’s

Question 37

Nonunion

Answer 37

= niet-geheelde fractuur, zonder klinische en radiografische progressie over meerdere maanden.
Wordt soms een ‘pseudartrose’ genoemd.
Pathologisch, is niet vanaf het eerste moment vast te stellen.
 Evolutie vanuit een delayed union
 Classificatie:
o Biologisch actief of hypertrofisch –> callus zonder overbrugging
o Biologisch inactief of atrofisch –> geen callus

Oorzaken
 Technische fouten/onaangepaste fixatiemethode  instabiliteit (vaak
hypertrofische nonunion)
 Te grote ‘gap’
 Te weinig vascularisatie (bv. distale radius dwergrassen) (vaak atrofische nonunion)
 infectie

Behandeling atrofische nonunion
Chirurgisch behandelen d.m.v.:
 Verwijderen fibreus weefsel fractuurspleet
 Openen mergholte
 Stevige fixatie (plaat en schroeven)
 Beengreffe
 Indien infectie  oplossen
 Aanvullend: ultrason, electrostimulatie
Stimuleren en de inflammatoire reactie terug in de fractuurhaard krijgen.
Behandeling hypertrofische nonunion
Chirurgie waarbij de essentie een betere fixatie van de fractuurfragmenten is.
 Platen en schroeven
 (Mergnageling)
 (Externe fixatie)
Deze behandeling is iets eenvoudiger.

Question 38

Malunion

Answer 38

Er is heling van de fractuur, maar deze is niet in de juiste positie:
Valgus = X-benen
Varus = O-benen
Antecurvatum = onderste deel van het been wijkt naar achter uit, er is een kromming naar voren
Recurvatum = onderste deel van het been wijkt naar voor uit, er is een kromming naar achter
Translationaal = het been staat in de juiste richting maar er is een verschuiving t.o.v. elkaar, de
beenderen liggen dus niet in dezelfde lijn

Question 39

Thomas-spalk

Answer 39

Hierbij wordt geen goede stabilisatie bekomen, het wordt enkel gebruikt bij proximale
fracturen van de tibia of radius. Daarnaast wordt het enkel bij GHD gebruikt omdat het
eigenlijk een economische behandeling is. De beste immobilisatie wordt bekomen met
platen en schroeven zijn, daarom wordt die techniek meer gebruikt bij honden, katten
en paarden. Maar dit kan oplopen tot 5 duizend euro. Bij een kalf wordt dit niet gedaan.
T.h.v. de tibia en radius is gips plaatsen ook niet mogelijk.
Een alternatief is dan spalken, dit is een vorm van immobilisatie die werkt via tractie op het lidmaat. Er
wordt een soort ring geplaats die in de oksel of lies zit, aan de voor- en achterzijde loopt er een
metalen bar die onderaan onder het lidmaat komt. Het lidmaat wordt vervolgens tegen de onderste
bar getrokken. Het lidmaat zit dan in extensie positie in de spalk. Als ergens tractie op wordt
uitgeoefend dan vindt er stabilisatie plaats.
Het is een redelijk omslachtige constructie. Er moet een ring worden gemaakt met aan de voor- en
achterzijde een bar die dan verbonden worden. Dit geheel moet op maat worden gemaakt. Dan wordt
het gepolsterd, dus goed ingepakt met isolatiebuizen en verband. Hierdoor past het mooi in de lies
waarna het lidmaat erin wordt zetten en tractie wordt uitoefenen. Deze tractie wordt bekomen door
ijzerdraadjes in de klauwtjes te plaatsen waardoor het pootje mooi naar beneden wordt getrokken.
Vervolgens wordt het pootje nog mooi aan de voorste- en achterste bar vastgemaakt, bv. met gips of
klevende tape.

Question 40

Verwijderen van schroeven

Answer 40

Normaal worden de schroeven ter plaatse gelaten wanneer ze geen problemen veroorzaken.
Wel verwijderen bij:
 Schroef door groeiplaat  bv. bij jong dier dat nog bedoeld is voor sportprestaties, de kop van de
schroef kan dan interfereren met de collateraalband (dus interferentie met weke delen).
 Complicaties: infectie, irritatie, loskomen, …
 Omdat de eigenaar het wil

Een schroef verwijderen kan o.a. op een rechtstaand dier. Het dier krijgt lokale anesthesie, er wordt een incisie gemaakt en met een schroevendraaier worden de schroeven verwijderd. Dit lukt zeer goed met corticalis schroeven en spongiosa schroeven die een schroefdraad hebben over de volledige lengte. Bij spongiosa schroeven die maar voor een deel schroefdraad hebben kan het moeilijker worden, in een zachte epifyse gaat het nog wel. Maar wanneer er een boorgang is gemaakt, daar schroefdraad doorheen is getrokken en dan een spongiosa schroef is aangebracht welke enkel vat
had op de trans-cortex is na 3-4 maanden de schroefdraad in de cis-cortex ingegroeid door osteoblasten.

Dit is de reden dat een corticalis schroef zonder problemen in een spongieus been gebruikt kan worden, maar een spongiosa schroef met partiële schroefdraad niet in corticaal bot. Als er dan bv. infectie optreedt kan de schroef niet meer verwijderd worden.
Bij een spongiosa schroef met schroefdraad over de volledige lengte ontstaat dit probleem niet.