HC5: angststoornissen Flashcards
Angst (fear)
De fysiologische en emotionele reactie van het centrale zenuwstelsel op een serieuze dreiging voor de gezondheid
van het organisme.
Angstigheid (anxiety)
De fysiologische en emotionele reactie van het centrale zenuwstelsel op een vaag gevoel van dreiging voor de
gezondheid van het organisme.
Gegeneraliseerde angststoornis
Een stoornis gekenmerkt door persistente en uitgesproken gevoelens van angstigheid en zorgen over verschillende activiteiten en situaties.
Angststoornissen zijn een van de vaakste voorkomende mentale stoornissen (prevalentie)
- Jaarlijks heeft 18% van de bevolking last van een van de zes DSM-5 angststoornissen
- Ongeveer 29% van de bevolking zal een van deze angststoornissen ontwikkelen tijdens zijn/haar leven
- Slechts 1/3e van deze personen zoekt hulp
- (cijfers uit de VS; maar gelijkaardig in NL/EU)
GAS checklist
- > 6 maand last van onevenredige, oncontroleerbare en voortdurende angst en zorgen over verschillende zaken
- Tenminste drie van de volgende symptomen: gespannenheid, vermoeidheid, concentratieproblemen, geïrriteerdheid, spierspanning, slaapproblemen
- Significante subjectieve last of interferentie met dagelijks leven
GAS - sociocultureel perspectief
GAS ontwikkeld zich vaker bij mensen die zich bevinden in gevaarlijke sociale omstandigheden
* Wordt ondersteund door onderzoek
Verschillende vormen van sociale stress
* Armoede
* Discriminatie
* Onveiligheid
evalence of Anxiety Disorders and Obsessive- Compulsive Disorder (Compared with Rate in Total Population)
Female Low-Income Elderly
GAS Higher Higher Higher
Specific phobia Higher Higher Lower
Agoraphobia Higher Higher Higher
Social anxiety Higher Higher Lower
Panic disorder Higher Higher Lower
OCD Same Higher Lower
GAS - psychodynamisch perspectief
Volgens Freud ervaren alle kinderen angst
* Realistische angst wanneer ze effectief in gevaar zijn
* Neurotische angst wanneer ze niet hun id impulsen kunnen uiten
* Morele angst wanneer ze gestraft worden bij het uiten van hun id impulsen
Sommige kinderen ervaren hogere levels van angst en/of hun defensie mechanismen zijn inadequaat
Psychodynamische therapieën
* Vrije associatie
* Therapeut interpretatie van transfer, resistentie en dromen
Specifieke behandelingen voor GAS
* Freudianen focussen minden op angst en meer op de controle van het id
* Object-relaties therapeuten proberen patiënten te helpen door relatieproblemen te identificeren en op te lossen
* Korte-termijn psychodynamische therapie is effectiever
GAS - humanistisch perspectief
GAS ontstaat wanneer mensen niet eerlijk en zelf-accepterend naar zichzelf toe zijn
* Verklaring van Carl Rogers (humanisme):
* Ontbrekende van onconditionele positieve waardering tijdens de kindertijd zorgt voor “conditions of worth” (bv., strenge/hoge zelf-standaarden)
* Bedreigende zelf-beoordelingen kunnen angst veroorzaken en de ontwikkeling van GAS faciliteren
GAS - cognitief-gedrags perspectief
- Problematische gedragingen en dysfunctionele denkpatronen veroorzaken psychologische stoornissen
- Behandeling focust zich op het veranderen van gedragingen en cognities
- Vroege benaderingen
- Maladaptieve of irrationele assumpties (Ellis)
- Stille assumpties (Beck)
GAS - cognitief gedrags perspectief, recentie verklaringen
Recentere verklaringen
* Metacognitieve theorie (= er wordt vanuit gegaan dat mensen zowel positief als negatief denken over zorgen maken.) (Wells) en meta-zorgen ( = zorgen maken over zorgen) –> worry exposure
* Intolerantie van onzekerheid theorie (Koerner en collegas)
* Vermijdingstheorie (Borkovec) (= As a human being, you are programmed to avoid suffering and seek pleasure and security. But in your effort to avoid uncomfortable situations, you actually crystallize your feelings of discomfort. Borkovec’s cognitive avoidance theory claims that these kinds of mental resolutions reinforce your perception of fear)
GAS - cognitieve gedragstherapie
Veranderen van maladaptieve assumpties
* Ellis’s rational-emotive therapy (RET)
* Tegen gaan van zorgen (worrying)
* Mindfulness-gebaseerde cognitieve-gedrags therapie
* Acceptance and commitment therapy
GAS - biologisch perspectief
GAS wordt voornamelijk veroorzaakt door biologische factoren
* Ondersteund door familie-historie studies en hersenstudies
* Uitgedaagd door de alternatieve verklaring van gedeelde omgeving
Angstreacties zijn gerelateerd aan bepaalde hersengebieden
GAS - biologisch perspectief –> hersenen
GAS resulteert uit hyperactieve angst circuits
* GABA: Belangrijke neurotransmitter binnen dit circuit
- GABA is een inhiberende neurotransmitter die activatie van de CZS dempt, dat zorgt dat angstervaringen gereduceerd worden.
Verschillende betrokkenhersenstructuren
* Prefrontale cortex –> lage activiteit, vooral bij stuk wat betrokken is met cognitieve controle.
* Anterior cingulate cortex
* Insula
* Amygdala –> vergroot + bovengemiddelde activiteit bij negatieve gebeurtenissen
* Bed nucleus of stria terminals (BNST) speelt mogelijk een belangrijke of belangrijkere rol dan andere structuren
GAS - biologisch perspectief –> behandeling met medicatie
Behandeling met medicatie
* Begin 1950s: Barbituraten (sedative-hypnotics)
* Late 1950s: Benzodiazepines
* Meer recent: Antidepressiva en antipsychotica medicatie
Vooral: antidepressivum, SSRI (paroxetine), SNRI (venlafaxine), benzodiazepinen.
Verschillen van fobieën en normale angsten
- Intensere en persistentere angst
- Sterkere wens om het gevreesde object of situatie te vermijden
- Zorgt voor stress dat interfereert met normaal functioneren
Fobieën - catogorieën van fobieën
- Specifieke fobieën
- Agorafobie
Specifieke fobieën - prevalentie en checklist
- Jaarlijks heeft ongeveer 10% van de bevolking hier last van (cijfer VS)
- 14% krijgt hier last van in de loop van het leven
- Vaker bij vrouwen dan mannen: 2:1
- 32% zoekt hulp
Checklist - Uitgesproken, voortdurende en disproportionele angst voor een bepaald object of situatie; typisch voor langer dan 6 maanden
- Confrontatie met het object zorgt voor onmiddellijke angst
- Vermijding van de gevreesde situatie
- Significante last of interferentie met het dagelijkse leven
Agarofobie - prevalentie en checklist
- Jaarlijks heeft ongeveer 1.7% van de bevolking hier last van (cijfer VS)
- 2.6% krijgt hier last van in de loop van het leven
- Gender verschillen (vrouwen > mannen)
Checklist - Uitgesproken, disproportionele of herhaalde angst in tenminste twee afgebakende situaties
- Vermijding van de agorafobische situatie
- Symptomen blijven meestal > 6 maand voortduren
- Significante last of interferentie met het dagelijkse leven; kan fluctueren
Wat veroorzaakt specifieke fobieën?
Evidentie ondersteunt de gedrags- verklaringen
* Cognitieve-gedrags theorie
* Gedrags- evolutionaire verklaring
Fobieën - Cognitief-gedrags perspectief
Hoe worden angsten aangeleerd?
Klassieke conditionering
– US: Gebeten worden → UR: Pijn/angst
– CS: Hond → CR: Angst
* Modelering
– Observatie
– Imitatie
Fobieën - Gedrags-evolutionair perspectief
- Sommige fobieën komen veel vaker voor dan anderen (bv., donker, onweer, dieren, etc.)
- Soort-specifieke biologische voorbereidheid om bepaalde angsten te ontwikkelen: preparedness
- Verklaart waarom sommige fobieën veel vaker voorkomen (bv., slangen spinnen) dan andere (bv., auto’s, vuurwapens, fietsen)
Fobieën - Gedrags-evolutionair perspectief
Behandeling voor specifieke fobieën
Direct contact met het gevreesde object of situatie is de sleutel tot succes bij alle vormen van exposure therapie
– Systematische desensitizatie (Wolpe) (= het systematisch ongevoelig maken voor het onderwerp van de angststoornis door middel van het voorstellen/visualiseren van het onderwerp van de angst. )
» Covert (imaginaire) en in vivo desensitizatie; Recent: virtual reality
– Flooding
– Modeling
Behandeling voor agorafobie
- Oudere aanpakken zijn minder succesvol
- Nieuwere therapieën:
- Variëteiten van exposure therapie
– Support groepen
– Zelf-hulp programma’s - Succesvol voor ongeveer 70% van de agorafobie patiënten
- Terugval kan voorkomen, zeker wanneer de patiënt ook last heeft van paniek stoornis