HC.2 Flashcards
Menstruele cyclus en cyclusstoornissen
Wat is oligomenorroe?
onregelmatig en minder frequente menstruaties
Wat is amenorroe?
afwezigheid van menstruaties
Wat is menorrhagie?
regelmatige, maar langdurige en overvloedige menses tot Hb ondermijnend
Wat is metrorrhagie?
geen cycluspatroon herkenbaar
Wat is dysmenorrhoea?
pijnlijke menstruatie
Welke 2 oorzaken kan een cylcusstoornis hebben?
organisch of regulatoir(hormonaal)
Wat kunnen organische oorzaken zijn?
uterus myomatosus, endometrium/cervix pathologie, stollingsafwijking of iatrogeen(spiraaltje)
Hoe lang duurt een cyclus normaal?
25-35 dagen
Hoe lang en veel is een menses?
80-120 mL maximaal
3-6 dagen
Wat is de menarche?
1e bloeding
Wanneer is de cyclus fysiologisch onregelmatig?
post-menarche en pre-menopauze
Wat is de endocriene besturing van de cyclus?
hypothalamus-hypofyse-gonade-as
Hoe verloopt de hypothalamus-hypofyse-gonade-as?
- Hypothalamus produceert GnRH, waardoor de hypofyse wordt gestimuleerd tot aanzetting FSH.
- FSH stimuleert de follikel tot groei en tot productie oestradiol.
- Oestradiol stimuleert de aanleg van het endometrium, geeft een negatieve feedback op FSH en zorgt bij een hoge spiegel voor de LH piek.
- De LH piek leidt tot de ovulatie van de eicel
- Het follikel is nu het corpus luteum geworden en gaat over tot productie progesteron.
- Progesteron remt de LH productie en remt de frequentie van GnRH.
- Door de daling LH, zal het corpus luteum niet in stand worden gehouden en stopt de progesteron productie waardoor er afbraak van endometrium plaatsvindt.
Hoe wordt de onttrekking van progesteron bij een zwangerschap opgelost?
embryo produceert HcG dat het corpus luteum in stand houdt, tot het embryo zelf progesteron kan produceren
Hoe kun je de ovulatie testen?
progesteron: dan is er corpus luteum
LH-piek: alleen is er dan niet zeker dat er daarna ovulatie komt, maar wel zeer aannemelijk
Wat heb je niet als je anovulatoir bent?
mid-luteale progesteron stijging
Waar kan de storing van de cyclus zitten?
uterien, ovarieel, hypothalaam en endocriene disbalans
dit laatste komt het vaakst voor
Welke anamnese gegevens heb je nodig bij een cyclusstoornis?
- begin laatste menstruatie: zwanger of niet-zwanger?
- regelmaat: tijd tussen 2 menses en mensesduur
- oligomenorroe/amenorroe: zijn er toch cyclische veranderingen merkbaar(toch afscheiding mid-cyclisch, stemmingsschommelingen)
Wanneer onderzoek doen bij secundaire amenorroe?
bij uitblijven langer dan 3-4 maanden
Wanneer onderzoek doen bij primaire amenorroe?
- uitblijven na 14e jaar bij afwezigheid groei of ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken
- uitblijven op 16e jaar bij aanwezigheid van groei of ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken
Wat is de classificatie van anovulation?
WHO 1: laag FSH, LH en oestradiol
WHO 2: normaal FSH, LH en oestradiol
WHO 3: hoog FSH en LH en laag oestradiol
Welke ziektebeelden wil je van je lijstje kunnen afstrepen bij anovulatie?
hyperprolactinemie
hypo/hyperthyroïdie
Cushing’s syndroom
androgeen secreting neoplasma
Welke hormonen prik je in het lab bij diagnostiek cyclusstoornissen?
FSH, LH, oestradiol, prolactine, TSH/FT4
op indicatie: androgenen, steroiden, SHBG
Wat is de presentatie van WHO 1?
amenorrhoe en vertraagde puberteit
leeftijd tussen de 20 en 30
Wat zijn oorzakelijke factoren van WHO 1?
- hypothalamus-aanleg/anatomisch: trauma, tumor, Kallmansyndroom
- hypothalamame functiestoornis: idiopathisch, stress, eetstoornissen, extreme fysieke belasting, gewichtsreductie
- hypofyse functiestoornis: aanleg, tumor
Wat zijn de gevolgen van WHO 1?
korte termijn: infertiliteit en anovulatie
lange termijn: osteoporose en CVD
Welke therapie kun je inzetten bij WHO 1?
- cyclus herstel: HST voor preventie osteoporose
- psychiater bij stress/eetstoornis
- fertiliteit: herstel ovulatie met GnRH of gonadotrofines
Hoe wordt WHO 1 ook wel genoemd?
hypo-oestrogeen of hypogonadotroop
Hoe beïnvloed prolactine de menstruatiecyclus?
- hypofysair prolactine wordt gereguleerd door dopamine uit de hypothalamus
- GnRH secretie hypothalamus wordt gereguleerd door balans dopamine en norepinephrine
- dopamine beinvloed negatief GnRH afgifte en remt prolactine uitscheiding
- hyperprolactinaemie gaat samen met verstoring GnRH pulsaliteit, via verhoogde dopaminerge activiteit hypothalamus
Wat zijn de gevolgen van hyperprolactinaemie?
oestrogene derving
vagina atrofie
dyspareunie
osteoporose
galactorroe
visusbeperking
Welke therapie bij hyperprolactinaemie?
dopamine agonisten
Wat is de presentatie van WHO 2?
oligo- of amenorrhoe, overgewicht, hyperandrogenisme(hirsutisme, acne en virilisatie) en PCOS
Wat zijn de oorzakelijke factoren van WHO 2?
multifactorieel: familiair en genetisch
Hoe wordt WHO 2 ook wel genoemd?
normooestrogeen-normogonadotroop
Wat zijn de gevolgen van WHO 2?
korte termijn: subfertiliteit/anovulatie en hyperandrogenisme
lange termijn: type 2 diabetes, endometrium carcinoom, CVD en depressiviteit
Wat zijn de behandelmogelijkheden bij WHO 2?
overgewicht reduceren: preventie DM en CVD
cyclus herstel met OAC: vermindering hirsutisme en preventie endometriumkanker
fertiliteit: ovulatie inductie middels gonadotrofinen, oestradiol-R modulatie
Wat is de presentatie van WHO 3?
amenorrhoe
Wat zijn de oorzakelijke factoren van WHO 3?
natuurlijke veroudering, Turner syndroom, Iatrogeen en bepaalde mutaties
Hoe wordt WHO 3 ook wel genoemd?
hypo-oestrogeen–hypergonadotroop
Wat zijn de gevolgen van WHO 3?
korte termijn: infertiliteit/anovulatie
lange termijn: osteoporose, bijnierinsufficientie en CVD
Welke behandelingsmogelijkheden zijn er bij WHO 3?
- herstel cyclus: HST
- preventie osteoporose: beperk met OAC, biphosphonaten en leefstijl
- androgeen replacement therapie: libido
- fertiliteit: IVF/eiceldonatie
Wat is polymenorrhoea?
een cylcusinterval van minder dan 21 dagen
Wat is mastalgia?
gezwollen en oncomfortabele borsten
