HC week 1 Flashcards
1
Q
Maatschappelijke verantwoordelijkheid arts:
A
- Inzetten voor preventie (gezondheidsbevorderaar)
- Inzetten voor participatie (patiënt ondersteuner)
- Inzetten voor veilige, doelmatige, toegankelijke en duurzame zorg (kwaliteitsverbeteraar)
2
Q
Public health:
A
- Hoe staat het met de volksgezondheid
- Hoe stel je dat vast (meten/analyseren)
- Hoe kunnen we volksgezondheid verbeteren
3
Q
Gedragsgerelateerde ziektelast:
A
- Roken: 9,4%
- Ongezonde voeding: 8,1%
- Weinig beweging: 2,3%
- Alcohol gebruik: 1,5%
4
Q
Persoonsgebonden ziektelast:
A
- Hoge bloeddruk: 6,7%
- Hoge bloedsuikerspiegel: 6,6%
- Overgewicht: 3,7%
- Cholesterol: 0,9%
- Lage botdichtheid: 0,7%
5
Q
Arbeidsgerelateerde ziektelast:
A
- Stoffen/omgeving: 3,0%
- Psychische belasting: 0,9%
- Fysieke belasting: 0,7%
6
Q
Milieugerelateerde ziektelast:
A
- Buitenmilieu: 3,5%
- Binnenmilieu: 0,5%
7
Q
Gegevensbronnen volksgezondheidsproblemen
A
- Ziekte en aandoeningen: zorgregistraties, epidemiologisch onderzoek
- Functioneren en kwaliteit: gezondheidsenquêtes
- Sterfte en doodsoorzaken: bevolkings- en doodsoorzakenregister
8
Q
Ziekten met hoogste incidentie:
A
- Infectie BLW
- Infectie maag-darmkanaal
- Infectie OLW
- Letsel door prive- en sportongevallen
- Influenza
9
Q
Ziekten met de hoogste prevalentie:
A
- Nek- en rugklachten
- Artrose
- Angststoornissen
- Diabetes
- Visusstoornissen
10
Q
Belangrijkste doodsoorzaken:
A
- Dementie
- Longkanker
- Beroerte
- Coronaire hartziekten
- Hartfalen
- Als het gaat om ziektegroepen was dit: kanker, goedaardige tumoren en HVZ
11
Q
Kwantificeren levensjaren
:/
A
YLL = verloren levensjaren door sterfte
YLD = verloren gezonde jaren door beperkingen en handicaps
DALY = YLL + YLD
12
Q
Achtergronden hoge ziektelast:
A
- Hoge incidentie van sterfgevallen
- Sterfte op relatief jonge leeftijd
- Hoge prevalentie van beperkingen en handicaps
- Ernst van beperkingen en handicaps
13
Q
Top 5 ziekten naar ziektelast:
A
- Bipolaire en depressieve stemmingsstoornissen
- COPD
- Coronaire hartziekten
- Angst-, dwang- en stressstoornissen
- Longkanker
14
Q
Verstoring van de grenzen van de planeet – belangrijke momenten:
A
- Landbouw revolutie
- Industriële revolutie
- The great acceleration
15
Q
Tipping point / kantelpunt
A
punt waarop onherstelbare schade optreedt
16
Q
Hitte en gezondheid:
A
- Uitdroging
- Hittestress
- Verergering cardiale aandoeningen
- Verergering respiratoire aandoeningen
17
Q
Extreem weer en gezondheid:
A
- Directe dood
- Verlies infrastructuur: bereikbaarheid zorg
- Meer wateroverdraagbare infectieziekten
18
Q
Luchtvervuiling en gezondheid:
A
- Verergering cardiale aandoeningen
- Verergering respiratoire aandoeningen
- Toename van allergieën
19
Q
Infectieziekten en gezondheid:
A
- Vectoren hebben door hitte en andere neerslagpatroon meer leefgebied
- Meer vectoren en andere soorten
20
Q
Indirecte gezondheidsgevolgen klimaatverandering:
A
- Verminderde voedselzekerheid
- Mentale gezondheid
- Migratie, ontheemding en maatschappelijke onrust neemt toe
21
Q
Planetaire grenzen:
A
- Klimaatverandering: opwarming aarde
- Biosphere integrity: biodiversiteitsverlies
- Land-system change: landgebruik voor landbouw
- Freshwater change: waterschaarste
- Biogeochemical flows: chemische verontreiniging
- Oceaanverzuring
- Atmospherische aerosolen
- Ozon depletie: gat in ozonlaag
- Novel entities: stikstof en fosforstromen door de mens
22
Q
Mitigatie en adaptatie
A
Mitigatie = voorkomen van verdere klimaatverandering door uitstoot van broeikasgassen te verminderen
Adaptatie = verminderen van kwetsbaarheid voor klimaatverandering
23
Q
Co-benefits duurzame zorg:
A
- Actieve mobiliteit
- Voeding en leefstijl
- Groene steden
- Verbetering luchtkwaliteit
- Toegang tot anticonceptie en gezinsplanning
24
Q
Gevaren luchtvervuiling per levensfase:
A
- Baarmoeder: kleiner hoofd, lager geboortegewicht
- Baby: ontwikkelingsproblemen, wheezing, hoesten
- Kind: langzame ontwikkeling longfunctie, astma, start atherosclerose
- Volwassene: afname longfunctie, astma, DMII, hartaanval, longkanker
- Oudere: afname longfunctie, astma, DMII, slechte cognitie, hartproblemen, longkanker
25
Gevaar vs risico
Gevaar: iets dat de mogelijkheid heeft om schade te berokkenen
Risico: de waarschijnlijkheid dat iets schade berokkend
26
Lood
- Kinderen zijn risicogroep: veel hand-mondcontact
- Nadelig effect op leervermogen
- Heeft geen drempelwaarde
27
Asbest
- Inademen van veel asbestvezels geeft kans op longkanker en mesothelioom
- 10-60 jaar tussen contact en optreden van kanker
28
Wetgeving voor gezond werk van werknemers:
- Arbowet: kader voor goede en gezonde arbeidsomstandigheden
- Wet arbeid en zorg: combineren van werk en zorgtaken
- Arbeidstijdenwet
29
Risicoinventarisatie en -evaluatie:
- De werkgever is verantwoordelijk voor gezonde en veilige werkomstandigheden
- Elk bedrijf moet een RI&E hebben, vormt basis voor arbobeleid
- Helpt risico’s in kaart brengen en aan te pakken
- Werkgever zorgt voor opstellen, uitvoeren en actueel houden
- Arbodienst toetst of RI&E en plan adequaat zijn
- Nederlandse arbeidsinspectie controleert RI&E bij indicenten
- Onmisbare schakel in werk bedrijfsarts (PMO)
30
Sterfte door arbeid
Jaarlijks sterven 4000 mensen als gevolg van slechte arbeidsomstandigheden, 3000 mensen door gevaarlijke stoffen.
31
6 A’s:
- Arbeidsinhoud
- Arbeidsomstandigheden
- Arbeidsverhoudingen
- Arbeidsvoorwaarden
- Arbeidsperspectief
- Arbeidszingeving
32
Roses paradigm:
- Cause of cases vs causes of incidence
- Hele andere vragen
- In eerste vraag richt je je op mensen met hoogste risico’s
- In tweede vraag richt je meer op oorzaak van prevalentie
- Populatieaanpak vs hoogrisicobenadering: grootste gezondheidswinst in groep met matig verhoogd risico
33
Stappen Rose’s paragdigma:
1. Verband tussen blootstelling en respons
2. Berekenen relatief risico en PAF: hoe relateert sterfte met blootstelling zelf
3. Wat is verdeling van blootstelling in populatie
4. Obv verdeling: bereken sterfte in elke categorie
5. Bereken aantal doden door blootstelling in elke categorie
34
Preventie paradox:
tegenstelling dat preventieve maatregelen op populatieniveau een grote gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig voor elk individu in die populatie
35
Voorwaarden Rose’s paradigma:
- Risico stijgt gradueel met toenemende blootstelling
- Lage niveau’s van blootstelling komen zeer veel voor in populatie
- Dus: personen met klein risico dragen meer bij aan ziektelast, populatiebenadering effectief
36
Indelingen obv ziektestadium:
- Primaire preventie = voorkomen van nieuwe gevallen door aanpakken onderliggende oorzaken (populatiebenadering)
- Secundaire preventie = zo vroeg mogelijk opsporen, om verergering te voorkomen (hoog-risico benadering)
- Tertiaire preventie = voorkomen/beperken van gevolgen van vastgestelde aandoening
37
Indeling obv aangrijpingspunt:
- Gezondheidsbescherming = aanpak van omgeving van mens om kans op blootstelling aan risicofactoren te verkleinen
- Gezondheidsbevordering = bevorderen van gezond gedrag
- Ziektepreventie = programma’s gericht op voorkomen van specifieke ziekten
38
Indeling obv doelgroep:
- Universele preventie = preventie voor algemene bevolking
- Selectieve preventie = preventie voor hoog-risico groepen
- Geïndiceerde preventie = voorkomen van verergering bij individuen met beginnende klachten
- Zorggerelateerde preventie = voorkomen complicaties bij individuen met ziekte
39
Epidemiologische transitie:
- Sterfte aan infectieziekte wordt vervangen door chronische aandoeningen, HVZ en kanker
- Oorzaken van ziekte verschuiven van slechte sociale en fysieke omstandigheden naar individuele leefstijlfactoren
- Roken, ongezonde voeding en tekort aan lichaamsbeweging komen meest voor onder hogere inkomensgroepen
40
Planmatige gezondheidsbevordering:
1. Analyse volksgezondheid
2. Analyse risicofactoren
3. Analyse determinanten van gedrag
4. Ontwikkeling interventie
5. Implementatie en disseminatie van interventie
41
Angelo raamwerk:
- Micro vs macro setting: kleinschalig vs (inter)nationaal
- Type:
o Fysiek: wat is beschikbaar
o Economisch: wat kost het
o Politiek: wat zijn de regels
o Sociocultureel: wat zijn de normen en overtuigingen
42
Bell-curve shift in populaties
de hele populatie naar een lagere risicocategorie brengen heeft meer voordeel voor individuen dan de hoog-risico individuen in een lagere risicocategorie te brengen
43
RR en PAF
RR = Risico bij blootstelling / risico zonder blootstelling
PAF = (RR-1)/RR
